Tien jaar koningschap in een notendop
Terugblikken op tien jaar koningschap is nog zo eenvoudig niet. Dat weet koning Willem-Alexander als geen ander. „Het is voorbijgevlogen, met heel veel hoogtepunten én heel veel dieptepunten.” Een selectie van memorabele momenten uit het afgelopen decennium.
2013 – Rouw om prins Friso
Het eerste regeringsjaar van koning Willem-Alexander is niet bepaald gemakkelijk te noemen. De dag van de inhuldiging is een gouden moment met een dikke zwarte rand. Willem-Alexanders jongere broer, prins Friso, ligt dan al ruim een jaar in coma, na een ernstig skiongeluk in Oostenrijk. Op 12 augustus 2013 overlijdt de prins. Vier jaar later blikt de koning in een persoonlijk interview terug op de intense start van zijn koningschap. Hij beaamt dat het verlies van zijn broer „als een litteken voelt dat nooit echt zal helen”. „We gingen van drie naar twee broers. (…) Als je iemand kwijtraakt, merk je pas hoe erg je iemand kan missen.”
2014 – Crash van vlucht MH17
Een jaar na de dood van prins Friso vindt een andere emotionele gebeurtenis plaats. Vliegtuig MH17 wordt neergeschoten boven Oekraïne; 196 Nederlanders komen om. Een drama waar je je volgens de koning „onmogelijk op kunt voorbereiden”. Het koningspaar biedt de nabestaanden van de slachtoffers troost tijdens bijeenkomsten en is aanwezig bij het officiële moment als de eerste kisten in Nederland landen. Het rauwe verdriet maakt een onuitwisbare indruk op koning Willem-Alexander. „Veel nabestaanden zeiden: „Jij hebt ook een broer verloren bij een ongeluk, jij weet wat het betekent.””
2015 – Primeur voor de koning
In 2015 beleeft koning Willem-Alexander een primeur. Als eerste Nederlandse staatshoofd spreekt hij de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (VN) toe, de jaarlijkse bijeenkomst van staatshoofden en regeringsleiders. Die toespraak heeft een doel: Nederland wil in 2016 een zetel bemachtigen in de VN-Veiligheidsraad en de toespraak van de koning moet daarbij helpen. Willem-Alexander gaat in zijn speech onder meer in op de bijdrage van Nederland op het gebied van vrede en ontwikkeling. Ook roept de koning alle landen op om mee te werken aan het opsporen en berechten van de verdachten van de MH17-ramp. De toespraak helpt niet om voldoende stemmen te krijgen; uiteindelijk krijgt Nederland de gewilde zetel in 2018.
2016 – Indrukwekkend staatsbezoek
Bij het koningschap horen officiële bezoeken en ontvangsten. Van de 25 staatsbezoeken die de koning heeft afgelegd, vond hij er naar eigen zeggen één „heel indrukwekkend”: het bezoek aan Frankrijk, in maart 2016. Een staatsbezoek wordt wel lang van tevoren minutieus gepland en voorbereid, maar kan ineens een andere sfeer krijgen. Diverse aanslagen, onder andere in Bataclan en in verschillende horecagelegenheden in Parijs, dompelden Frankrijk in rouw. Tijdens het staatsbezoek werd ruimte gemaakt in het programma om Willem-Alexander en Máxima met nabestaanden van de vele slachtoffers te laten spreken. „Van die momenten die je nooit vergeet in je leven.”
2017 – Mijlpaal voor de koning
De koning wordt 50 jaar. In een uitgebreid interview blikt hij terug op persoonlijke momenten uit zijn leven. De koning heeft een belangrijk doel met het interview: „Dat de nadruk ligt op de persoon Willem-Alexander die achter het ambt van koning zit.” Een dag na zijn verjaardag dineert de koning in het Paleis op de Dam met 150 burgers die ook op 27 april jarig zijn.
2018 – Gesprek met Groningers
Vijf jaar na de inhuldiging viert koning Willem-Alexander Koningsdag in Groningen. De koning en zijn familie geven ruim aandacht aan de problemen in de provincie: de schade van de gaswinning en de aardbevingen die daarvan het gevolg zijn. De koning gaat in gesprek met bezorgde burgers. Hij noemt het een „indringend gesprek” en begrijpt dat de Groningers „veiligheid en erkenning” willen hebben.
2019 – Ridder in de Orde van de Kousenband
Koning Willem-Alexander staat in de internationale schijnwerpers tijdens een bezoek aan Engeland. Hij wordt in een eeuwenoude ceremonie een van de leden van de Orde van de Kousenband, de oudste en hoogste ridderorde van Engeland. De dag erna maken de koning en Máxima samen met koningin Elizabeth II hun opwachting bij de wereldberoemde paardenraces van Ascot.
2020 – Toespraak op een lege Dam
In 2020 wordt 75 jaar vrijheid gevierd. Tegelijk zit Nederland op slot vanwege de coronacrisis. De nationale Dodenherdenking op de Dam in Amsterdam krijgt daardoor een ongewone invulling. Voor het eerst spreekt de koning tijdens de bijeenkomst. Hij doet dat na de kranslegging; een toespraak die de boeken ingaat als bijzonder en indrukwekkend. Als eerste lid van het Koninklijk Huis spreekt de koning zich expliciet uit over de rol van zijn eigen familie in de Tweede Wereldoorlog, waaronder die van koningin Wilhelmina. „Medemensen voelden zich in de steek gelaten. Onvoldoende gehoord. Ook vanuit Londen, door mijn overgrootmoeder, toch standvastig en fel in haar verzet. Het is iets wat me niet loslaat.”
2021 – Op laarzen door Limburg
In juli zorgt extreme regenval voor grote problemen. De Maas stijgt tot recordhoogte. Het leidt tot grote overstromingen en evacuaties in Limburg. Koning Willem-Alexander en Máxima vliegen per helikopter naar het zwaar getroffen Valkenburg om bewoners een hart onder de riem te steken. Het paar draagt regenlaarzen en moet soms door enkeldiep water waden.
2022 – Zorgen om veiligheid Amalia
Prinses Amalia was er klaar voor: na de zomervakantie zou ze starten met haar studie in Amsterdam. Ook zou ze er gaan wonen in een studentenhuis. Heftig nieuws blokkeert de plannen: de veiligheidsmaatregelen rondom de prinses zijn aanzienlijk opgeschroefd; Amalia zou voorkomen in communicatie van de georganiseerde misdaad, die mogelijk wijst op plannen voor een aanslag of ontvoering. De narigheid trekt een grote wissel op het privéleven van de Oranjes. In een persgesprek tijdens een staatsbezoek aan Zweden in oktober gaat koning Willem-Alexander in op de situatie. Hij noemt de situatie voor zijn gezin „heel zwaar”. Ook prijst hij zijn dochter: „Ik ben echt heel trots op haar hoe ze dat allemaal volhoudt, moet ik eerlijk zeggen.” Voorlopig blijft Amalia op Paleis Huis ten Bosch wonen en wordt ze alleen naar de universiteit gebracht om colleges te volgen.
2023 – Vertrouwen in de koning
Donderdag kleurt Nederland oranje, dan viert koning Willem-Alexander zijn 56e verjaardag in 010, Rotterdam. Op Koningsdag lijkt de populariteit van de koning steevast hoog. Toch krijgt Willem-Alexander maar een magere voldoende, blijkt uit een jaarlijkse enquête. Slechts 55 procent van het opiniepanel zegt vertrouwen te hebben in de koning. Dat is hetzelfde niveau als vorig jaar. Voor de coronacrisis lag dit percentage boven de 80 procent. Verschillende coronablunders zijn debet aan de keldering, zoals de vakantie naar Griekenland en het verjaardagsfeestje van Amalia met te veel gasten.
