Alles is omgeven door pracht en praal bij de ceremonie rond de ”Most Noble Order of the Garter”. Willem-Alexander krijgt dan ook niet zomaar een onderscheiding. De Orde van de Kousenband is de oudste en hoogste ridderorde in Europa. Met de Britse koningin Elizabeth aan het hoofd.

De 93-jarige Queen knoopt overigens niet zelf de kousenband om het been van haar Nederlandse collega. Vanwege haar hoge leeftijd doet een page het voor haar. In Windsor is deze dag van alles te zien: marcherende militairen in uniform, fluwelen mantels en hoge hoeden en koetsen met leden van de koninklijke familie.

Na de plechtigheid in de troonzaal van Windsor Castle en een lunch op het kasteel vertrekt het gezelschap naar de St George’s Chapel voor een speciale dienst. In de plechtige processie naar de kapel, waar vorig jaar nog het huwelijk van prins Harry plaatsvond, lopen de leden van de orde mee. Behalve de leden van de Britse koninklijke familie gaat het om 24 ridders en dames die zijn benoemd voor hun verdiensten voor het algemeen belang.

Omdat er niet meer dan 24 leden in aanmerking komen voor de onderscheiding, wordt koning Willem-Alexander als buitenlands staatshoofd ”Supernumerary Knight” – boventallig ridder.

Verloren kousenband

Waarom eigenlijk een kousenband? Dat idee komt bij de Britse koning Edward III vandaan, die de orde in 1338 instelde. Volgens de overlevering zou een danspartner van de koning tijdens een bal aan het hof haar kousenband verloren zijn. De koning zou het accessoire vervolgens hebben opgeraapt en aan zijn eigen been hebben gebonden. Daarbij sprak hij de legendarische woorden: „Honi soit qui mal y pense” (Frans voor: „Schande over degene die er kwaad van denkt”).

Die spreuk prijkt nog altijd op de blauwfluwelen kousenband, die de dames om hun linkerarm en de heren om hun linkerbeen dragen.

Koningin Máxima noemde het een buitengewone eer dat haar man de orde krijgt, vrijdag tijdens het persgesprek na afloop van het staatsbezoek dat het koningspaar bracht aan Ierland. Ze benadrukte nog maar eens dat het de Queen had behaagd de onderscheiding te verlenen tijdens het staatsbezoek in oktober vorig jaar, toen brexit hoog op de agenda stond. Het koningspaar liet toen zien goede buren te willen blijven met de Britten, ook in de toekomst. De orde is een teken van die blijvende banden, stelde Máxima.

Willem-Alexander is de elfde Oranje die de eer te beurt valt. Prins Maurits was de eerste in 1612. Daarna volgden alle regerende Oranjevorsten en -vorstinnen, behalve koning Willem II, die maar kort regeerde. Voor koningin Elizabeth is Willem-Alexander de derde Nederlandse monarch die ze officieel mag installeren, na koningin Juliana in 1958 en koningin Beatrix in 1989. Zij werden ”Lady of the Garter”.

Ook de Spaanse koning Felipe haalde maandag zijn kousenband op. Hij kreeg de onderscheiding tijdens zijn staatsbezoek in 2017.

Wapenschild

Naast de Nederlandse en de Spaanse koning en hun voorgangers hebben ook de Japanse keizer-emeritus Akihito en de staatshoofden van Denemarken, Zweden en Noorwegen de prestigieuze kousenband in de kast liggen. En dat niet alleen. In de St George’s Chapel hebben alle leden ook een eigen zetel met daarboven hun wapenschild. Zij blijven in principe tot hun dood lid. Na het overlijden wordt het wapenschild plechtig weggehaald in de kapel.

In uitzonderlijke gevallen kunnen leden uit de orde worden gezet. Zo verloor de Japanse keizer Hirohito de onderscheiding vanwege misdragingen tegen de Britse kroon tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 1971 werd hij opnieuw toegelaten. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden de Duitse keizer Wilhelm II en de hertog van Saksen-Coburg Gotha uit de orde verbannen.