Stel: kunstmatige intelligentie is een dictator
Kunstmatige intelligentie groeit vermoedelijk uit tot een dictator. Daarmee kun je niet onderhandelen. Je kunt alleen zoeken naar hoe je een dictatuur overleeft.
„Laat hij beter lezen!” was mijn eerste reactie. Vervolgens: „Ik was blijkbaar niet duidelijk genoeg.” Nu ja, er is ook een praktische oorzaak van de miscommunicatie: R.A. de Bruin, auteur van het artikel ”Gebruik Bijbel als kompas bij bezinning op AI” (RD 19-12), meende dat mijn artikel ”Tegen kunstmatige intelligentie het echte leven” (RD 7-12) een reactie was op zijn eerste artikel over AI: ”Jongeren en AI: laveren tussen afwijzen en omarmen” (RD 7-11). Maar mijn artikel was reeds in de maak toen het zijne verscheen; daarom verwees ik naar zijn artikel vooral ter illustratie.
Techniek en natuur
Er is echter ongetwijfeld een diepere oorzaak van het elkaar niet begrijpen. We schrijven vanuit een verschillend perspectief. Mijn indruk is dat De Bruin reeds gewend is aan een wereld waarin het technische alles bepaalt en de natuur nog slechts iets bijkomstigs is.
De mens is niet in zijn element in een vertechniseerde wereld
Dat zie ik anders. Vergelijk het met een parkiet in een kooi. Al kan hij daar wel bestaan, slechts buiten kan hij voluit leven. Zo moeten we ook kijken waar de mens thuishoort. God heeft hem midden in Zijn schepping geschapen, dus is hij niet in zijn element in een vertechniseerde wereld. Daarom kan ik maar niet wennen aan techniek alom.
Techniek en macht
Maar dan zal De Bruins reactie ongetwijfeld zijn: of je het nu leuk vindt of niet, zo is het nu eenmaal. We kunnen niet in de tijd terug. Dat realiseer ik me. Ook kunstmatige intelligentie is er. We moeten er wat mee.
Maar mijn vraag is: kúnnen we er ook wat mee? Daar zit volgens mij de diepste oorzaak van het elkaar niet begrijpen. Als ik De Bruin goed begrijp, meent hij dat iemand die maar de goede Bijbelse uitgangspunten heeft en wat matigheid betracht, wel in staat moet zijn om een juiste balans te vinden.
Meer naastenhulp, buitenleven en historisch besef zullen heilzaam zijn
Maar kijk naar de smartphone. Anders dan wat De Bruin suggereert, is daar wél veel over geschreven (bijvoorbeeld door dr. S.M. de Bruijn en ds. A.S. Middelkoop). Maar de balans vinden is ons niet gelukt en de smartphone heeft al veel vernield. Want techniek is een macht. Digitale techniek is een supermacht. Kunstmatige intelligentie is een onbeheersbare macht.
Vrijheid
Mijn vermoeden is dat kunstmatige intelligentie uitgroeit tot een dictator. We zien daar al tekenen van. Met een dictator kun je niet onderhandelen. Er bestaat geen goede manier om ermee om te gaan. Je kunt alleen zoeken naar hoe je een dictatuur overleeft. Denk aan christenen achter het IJzeren Gordijn. Het communisme was niet te ontvluchten maar moest innerlijk weerstaan worden. Hoe dan? Door maximaal te zoeken naar gelegenheden buiten ”indoctrinatie door het communisme” en vorming van de geest door het Woord van God.
Kunstmatige intelligentie zal er zijn. Op welke plaats ben je er vrij van? In dat kader noemde ik het ”echte leven”. Het gaat niet om ”terug naar vroeger”, zoals De Bruin het leest, maar om ”terug naar menselijkheid”. Techniek is niet door God gemaakt, de schepping wel. Ja, wij hebben het Woord nodig om op onze plaats te komen, maar de schepping evenzeer (NGB art. 2).
Experiment
Het is natuurlijk de vraag of De Bruin het ermee eens is dat AI-techniek dictatoriaal is. Zo niet, dan moeten we daarover met elkaar doorspreken, om niet langs elkaar heen te blijven praten.
De basis is wat De Bruin noemt: ”de Bijbel onderzoeken”. Maar we zullen ook moeten handelen. Onszelf en onze kinderen veel blootstellen aan kunstmatige intelligentie is een experiment dat slecht zal aflopen. Meer naastenhulp, buitenleven en historisch besef zullen echter heilzaam zijn. Laten we daarom, onder afwachting van Gods zegen, hierin meer investeren.
De auteur is hersteld hervormd predikant in Urk.
