Baas veiligheidsdienst Israël erkent fouten na Hamasaanval
Volg de laatste ontwikkelingen in Israël na de aanval van Hamas op zaterdag 7 oktober.
Advertentie
Hamas en andere radicale organisaties houden nog ongeveer 250 gijzelaars gevangen die werden gekidnapt tijdens de Hamasaanval van 7 oktober op Israël. Inmiddels zouden 22 ontvoerde gevangenen om het leven zijn gekomen door Israëlische luchtaanvallen op de door Hamas gecontroleerde Gazastrook, beweert de gewapende tak van Hamas, de al-Qassam-brigades.
Ongeveer tweehonderd gijzelaars zouden in handen zijn van Hamas, de rest zou bij verwante bewapende organisaties zijn. De groep gevangen buitenlanders zal worden vrijgelaten „wanneer de omstandigheden” dat toelaten. Maar buitenlanders die in het Israëlische leger dienen, komen niet vrij, aldus de al-Qassam-brigades in een videoboodschap.
Volgens een Hamaskopstuk zouden onder de gijzelaars ook hooggeplaatste officieren zijn en zou Hamas in ruil voor de Israëlische en andere gijzelaars uit zijn op de vrijlating van zeker 6000 Palestijnen in Israëlische gevangenschap.
De Russische president Vladimir Poetin heeft in telefoongesprekken met verschillende leiders opgeroepen tot een staakt-het-vuren in de oorlog tussen Israël en Hamas. Ook moet er rekening worden gehouden met de belangen van de Palestijnen, stelde Poetin.
Poetin sprak de Iraanse president Ebrahim Raisi, de Syrische president Bashar al-Assad, de Egyptische president Abdul Fatah al-Sisi, de Palestijnse president Mahmoud Abbas en de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Poetin wierp zich in de gesprekken ook op als mogelijke bemiddelaar tussen de strijdende partijen.
Ook stelde Poetin dat geweld tegen burgers moet stoppen. Rusland is sinds zijn invasie op 24 februari 2022 zelf verwikkeld in een oorlog in Oekraïne. Volgens de mensenrechtentak van de Verenigde Naties zijn daarbij al meer dan 9700 Oekraïense burgers gedood.
Op 7 oktober opende de militante Palestijnse beweging Hamas een offensief tegen Israël. Israël reageert met aanhoudende bombardementen van de Gazastrook. Aan de Israëlische zijde zijn zeker 1400 doden gevallen, zowel burgers als militairen. In de Gazastrook vielen meer dan 2800 burgerdoden.
De baas van de Israëlische binnenlandse inlichtingendienst Shin Bet heeft de verantwoordelijkheid op zich genomen na de ongekende aanval van de radicaalislamitische Hamasbeweging ruim een week geleden op Israël. Shin Bet kon het bloedbad door Hamas niet voorkomen.
„Ondanks een reeks acties die we hebben ondernomen, waren we zaterdag helaas niet in staat om voldoende waarschuwingen te genereren om de aanval te verijdelen”, zei Shin Bet-directeur Ronen Bar in een verklaring. „Als degene die de organisatie leidt, ligt de verantwoordelijkheid hiervoor bij mij. Er zal een tijd komen voor onderzoeken. Nu vechten we.”
Eerder erkenden ook al de Nationale Veiligheidsadviseur van het land en de Israëlische strijdkrachten dat er fouten zijn gemaakt. Ook het leger wil eerst vechten en Hamas verslaan, en daarna kijken hoe het tot de fatale vergissingen is gekomen.
De Europese Unie stuurt vliegtuigen met hulpgoederen voor Gaza naar het aangrenzende Egypte. De eerste twee vluchten vertrekken nog deze week, laat de Europese Commissie weten. Ze brengen medicijnen, verzorgingsartikelen en goederen om dakloze Gazanen onderdak te verschaffen.
De vluchten maken deel uit van een „humanitaire luchtbrug” die de EU wil opzetten om de nood in de Gazastrook te lenigen. Het overbevolkte en straatarme gebied wordt sinds de bloedige aanval van Hamas op Israël gebombardeerd. Het zet zich schrap voor een inval van Israëlische grondtroepen.
Om de hulp van Egypte naar Gaza te brengen moet de grens „zonder verdere vertraging worden geopend”, onderstreept Eurocommissaris voor rampbestrijding Janez Lenarcic. Egypte houdt vol dat dat niet kan wegens het optreden van Israël. Eenmaal in de Gazastrook „moeten hulpverleners hun werk kunnen doen, namelijk hulp verlenen aan wie dat nodig heeft en het redden van levens”, aldus Lenarcic.
De hulpgoederen komen van VN-kinderhulporganisatie UNICEF. Mochten hulporganisaties ter plaatse erom vragen dan liggen er volgens de commissie ook spullen uit de Europese noodarsenalen klaar.
Zeker zes Britse burgers zijn bij aanvallen van Hamas in Israël gedood, zei de premier van het Verenigd Koninkrijk Rishi Sunak maandag. Sunak noemde de aanvallen een „pogrom”. Die term wordt doorgaans gebruikt als synoniem voor Jodenvervolging.
Ook worden nog tien Britten vermist, zei Sunak. Wat betreft de noodhulp aan de Palestijnen in Gaza zei Sunak nog eens 10 miljoen pond (11,5 miljoen euro) uit te trekken. „Er ontwikkelt zich een acute humanitaire crisis waarop we moeten reageren. We moeten het Palestijnse volk steunen, want ook zij zijn slachtoffer van Hamas”, zei Sunak in het Britse parlement.
Israël is ook maandag beschoten met raketten vanuit Libanees grensgebied. De Libanese radicaalislamitische beweging Hezbollah spreekt over aanvallen op vijf Israëlische posities in het noorden van Israël. Ook vanuit de Palestijnse Gazastrook werd Israël beschoten.
De door Iran gesteunde groepering Hezbollah en Israël beschieten elkaar al dagen bij de Libanees-Israëlische grens. Het conflict laaide op door de oorlog tussen Israël en de eveneens door Iran gesteunde Palestijnse groep Hamas in de Gazastrook. Hamas zelf meldt een „spervuur van raketten” te hebben afgevuurd op Jeruzalem en Tel Aviv. Daar klonk het luchtalarm.
Een zitting van het Israëlische parlement moest worden opgeschort en de parlementsleden vluchtten naar een schuilkelder. Hamas vuurde in iets meer dan een week al ruim 6600 raketten op Israël af, een groot deel aan het begin van een ongekende aanval op Israël op 7 oktober.
De Wereldgezondheidsorganisatie WHO waarschuwt dat er nog maar voor 24 uur water, elektriciteit en brandstof is in de afgegrendelde en door Israël belegerde Palestijnse Gazastrook. Als er geen hulp komt, zullen artsen alleen nog maar overlijdensaktes kunnen opstellen, aldus het regionale hoofd van de WHO.
Humanitaire en medische hulp, met name van de WHO, staat vast in het Egyptische grensgebied met de Gazastrook door het ontbreken van een overeenkomst tussen Israël en Egypte. De Gazastrook wordt onophoudelijk gebombardeerd door Israël als reactie op de ongekende aanval van de radicaalislamitische beweging Hamas op Israël ruim een week geleden.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft contact met 22 mensen die vastzitten in Gaza. Dit zijn niet allemaal mensen met de Nederlandse nationaliteit, maar ook mensen met verblijfsdocumenten voor Nederland of gezinsleden van hen, heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken bekendgemaakt.
Het ministerie zegt dat de Nederlandse vertegenwoordiging in de Palestijnse gebieden in contact probeert te blijven met deze mensen, maar dat dit moeilijk is door de omstandigheden in Gaza. Met internationale partners wordt geprobeerd om de mensen weg te krijgen.
Er zijn berichten dat de grensovergang tussen Gaza en Egypte, bij de stad Rafah, maandag tijdelijk open zou gaan voor buitenlanders. Dit is de enige grensovergang die niet door Israël wordt gecontroleerd. Als Egypte de grens inderdaad opent, zegt het ministerie de 22 mensen die vastzitten zo goed mogelijk te zullen adviseren en op te vangen.
Israël is een grote onlinecampagne begonnen om internationale steun te krijgen in de oorlog tegen Hamas. Op sociale media en in games zijn aan de lopende band advertenties te zien. Daarin vertelt een man bijvoorbeeld over zijn gedode 8-jarige dochtertje, of zijn gezichten te zien van slachtoffers van de aanval van Hamas op Israël.
De advertenties worden onder meer verspreid via het geverifieerde account van het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken bij Google. Dat techbedrijf is een van de grootste aanbieders van advertentieruimte online. Google gaat niet in op de reclamefilmpjes zelf, maar een woordvoerder laat wel weten: „Advertenties worden gecategoriseerd, en vervolgens kunnen uitgevers bepalen of ze die categorieën op hun site willen tonen. Los daarvan moet elke advertentie voldoen aan ons beleid. Ik kan niet op individuele gevallen ingaan, maar als advertenties niet voldoen, dan zouden we actie ondernemen.”
Advertentie
De kerk zingt mee uit het psalmboek van Israël. Over diepten van ellenden, over de wachters op de morgen. De morgen, ach wanneer?
Niet alle islamitische Kamerleden waren aanwezig tijdens de herdenking van de terroristische aanval op Israël. Maar ook FVD-voorman Baudet steunt Israël niet langer onvoorwaardelijk.
Mocht Israël de campagne gaan domineren, dan valt niet uit te sluiten dat de uitingen van partijen daarover linksom of rechtsom worden gestempeld door de verkiezingskoorts. En dat de felle polarisatie die her en der in de samenleving nu al zo pijnlijk zichtbaar wordt, overslaat naar de politiek. Dat is een schrikbeeld dat er in het ergste geval toe kan leiden dat het doen van voorstellen die moeten bijdragen aan vrede in het Midden-Oosten –voor alle partijen toch de belangrijkste politieke opgave– uit beeld verdwijnt.
De Egyptische minister van Buitenlandse Zaken zegt dat het aan Israël ligt dat de grensovergang met de Gazastrook niet kan worden geopend. Bewindsman Sameh Shoukry deed die uitspraak in een gezamenlijke persconferentie met zijn Franse ambtgenoot Catherine Colonna.
Shoukry verklaarde dat zijn land graag hulpgoederen zou willen doorlaten. Vrachtwagens met levensmiddelen en medicijnen staan volgens de minister al te wachten aan de Egyptische kant van de grens, bij de stad El Arish.
De minister zei dat Israël „helaas niet voor een opstelling heeft gekozen die het mogelijk maakt de grens te openen om humanitaire hulpgoederen en burgers uit derde landen door te laten”.
Internationaal bestaan grote zorgen over de humanitaire situatie in de Gazastrook. Dat dichtbevolkte kustgebied is feitelijk afgesloten van de buitenwereld. Israël voert er luchtaanvallen uit en treft voorbereidingen voor een grondoffensief tegen Hamas.
Colonna zei dat haar land overlegt met Israël over het doorlaten van humanitaire hulp naar de Gazastrook. Ze zei ook dat Hamas het mensen niet toestaat om de grens over te steken. „Israël is aangevallen en heeft het recht zichzelf te verdedigen, maar moet daarbij wel burgers beschermen”, zei de Franse minister. „De situatie is ernstig en gevaarlijk.”
Een zesde repatriëringsvlucht is maandag richting Israël vertrokken vanaf Keulen, meldt het ministerie van Defensie. Het vliegtuig van Defensie haalt Nederlanders op die vluchten voor de oorlog daar.
Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken kan niet zeggen of het om de laatste vlucht gaat. Daar wordt later over besloten. Het toestel zal ook weer in Keulen landen. Vanaf daar worden passagiers met de bus naar Eindhoven gebracht.
De vijfde repatriëringsvlucht met de Airbus A330 was afgelopen zondag. In de avond landde het militair transportvliegtuig ook in het Duitse Keulen. Toen waren zo’n 199 passagiers aan boord.
In de Gazastrook blijken ook veel Belgen vast te zitten. De Belgische autoriteiten hebben een groep in beeld van zeker 126 personen. Het gaat om mensen met een Belgisch paspoort en hun familieleden.
Israël bombardeert in de dichtbevolkte Gazastrook doelen van Hamas en treft voorbereidingen voor een grondoffensief. Doordat de grens dicht zit, zijn mensen met allerlei nationaliteiten gestrand in het kustgebied.
De Nederlandse minister Hanke Bruins Slot van Buitenlandse Zaken zei vorige week bij Op1 dat zeker tien Nederlanders vastzitten in de Gazastrook. Ze sloot niet uit dat het er ook meer kunnen zijn.
De VS adviseerden burgers vorige week om naar de grensovergang met Egypte te trekken, vooropgesteld dat ze daar veilig kunnen komen. Die overgang zou volgens het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken op korte termijn en voor een beperkte tijd kunnen openen.
De Amerikaanse autoriteiten schatten dat in totaal zo’n vijfhonderd tot zeshonderd Palestijnen met een Amerikaans paspoort in de Gazastrook zitten. Er circuleerden maandag berichten dat de grensovergang met Egypte zou openen, maar dat lijkt nog niet te zijn gebeurd.
Het is nog te vroeg om te speculeren over de wereldwijde economische gevolgen van het Israëlisch-Palestijnse conflict. Dat zei de Amerikaanse minister van Financiën Janet Yellen in een interview met Sky News. Volgens de minister zal de impact uiteindelijk afhangen van de vraag of het conflict zich naar de bredere regio zal verspreiden.
„We kijken naar de potentiële economische gevolgen van de vijandelijkheden, maar het is te vroeg om te speculeren over de vraag of er al dan niet significante gevolgen zullen zijn”, aldus Yellen. „Ik denk dat het vooral afhangt van de vraag of de vijandelijkheden zich verder uitstrekken dan Israël en Gaza, en dat is zeker een uitkomst die we graag willen vermijden.”
Op de vraag of de Verenigde Staten zich op dit moment een nieuwe oorlog kunnen veroorloven, zei Yellen: „Ik denk dat het antwoord absoluut ja is. Amerika kan het zich zeker veroorloven om achter Israël te staan en de militaire behoeften van Israël te steunen, en we kunnen en moeten Oekraïne ook steunen in zijn strijd tegen Rusland.”
Honderden Amerikanen en hun partners zijn naar de noordelijke Israëlische kustplaats Haifa gegaan voor een evacuatie over zee. Israëlische media berichten dat er maandagochtend een rij stond in de haven.
De Amerikanen worden per schip overgebracht naar Cyprus. In die EU-lidstaat kunnen ze vervolgens het vliegtuig nemen naar hun thuisland. Meerdere vliegtuigmaatschappijen hebben vluchten naar Israël geannuleerd vanwege het conflict met Hamas.
„Ik ben niet bang. Ik denk niet dat Hezbollah nu raketten gaat afvuren op Haifa”, zegt een 84-jarige man in de haven volgens The Times of Israël. „Maar het is een gelegenheid om te vertrekken voordat alle vluchten worden geannuleerd en we helemaal niet meer weg kunnen.”
De krant Haaretz schrijft dat het cruiseschip Rhapsody of the Seas wordt ingezet om de Amerikanen weg te halen. Aan boord van dat schip van Royal Caribbean zou plek zijn voor ongeveer 2400 passagiers.
In eerste instantie mogen maandag alleen mensen aan boord die zich al hadden geregistreerd bij de ambassade, schrijft Haaretz. Het is nog onduidelijk of er voldoende plek is om alle Amerikanen mee te nemen die het land willen verlaten.
Het cruiseschip vertrekt naar verwachting rond 17.00 uur plaatselijke tijd. De overtocht naar Cyprus duurt daarna tien tot twaalf uur. Dat betekent dat de evacués daar in de loop van de nacht aankomen.
Ook Europese landen helpen burgers die Israël willen verlaten. Nederland evacueert niet over zee, maar heeft herhaaldelijk repatriëringsvluchten georganiseerd.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat meerdere scenario’s zijn overwogen om Nederlanders weg te halen uit Israël. Er zou op dit moment voor zijn gekozen om dat via vluchten te doen.
Luchtvaartmaatschappij easyJet annuleert tot en met woensdag 18 oktober alle vluchten van en naar Tel Aviv. De Britse budgetmaatschappij houdt de situatie in Israël nauwlettend in de gaten, laat een woordvoerder weten. Normaal gesproken vliegt easyJet tussen de luchthaven van Amsterdam en Ben-Gurion in Tel Aviv.
Transavia vliegt ten minste tot donderdag 19 oktober niet op Tel Aviv. De KLM meldde vorige week „tot nader order” niet naar Israël te vliegen.
De demonstrant die zondag bij de pro-Palestina-mars in Amsterdam is aangehouden voor het bedreigen van een agent, zit nog vast. Volgens een woordvoerder van de politie gaat het om een 18-jarige Amsterdammer. Twee andere arrestanten zijn weer vrij.
De politie pakte bij de demonstratie, waar zo’n 15.000 mensen aan meededen, drie personen op. Naast de vermeende bedreiger, werd iemand aangehouden voor het meenemen van een vlag van de Palestijnse beweging Hamas. De derde arrestatie gebeurde omdat iemand gezichtsbedekkende kleding droeg.
De Amerikaanse buitenlandminister Antony Blinken is maandag in Israël aangekomen na een reeks ontmoetingen met Arabische leiders elders in het Midden-Oosten. Hij was vorige week ook al in Israël om steun aan het land te betuigen en zal maandag naar verwachting opnieuw de Israëlische premier Benjamin Netanyahu spreken.
Blinken ging vorige week ook naar Jordanië, Qatar, Bahrein, Saudi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Egypte. Daar sprak hij met hoge regeringsfunctionarissen over onder meer de oorlog tussen Israël en Hamas. Voordat hij in Caïro in het vliegtuig naar Tel Aviv stapte, verklaarde Blinken dat de door hem bezochte landen „vastberaden” zijn om te voorkomen dat het conflict zich verspreidt.
De meeste deelnemers aan de pro-Palestinademonstratie hielden zich zondag in Amsterdam aan de regels. Er waren echter ook ontoelaatbare uitingen te horen, stellen Joodse organisaties.
De humanitaire situatie in de Gazastrook wordt steeds nijpender, waarschuwen hulporganisaties. Volgens de topman van de Verenigde Naties, António Guterres, staat het Midden-Oosten „op de rand van de afgrond” nu Palestijnen zonder drinkwater en medicijnen zitten.
Duizenden burgers met een buitenlands paspoort stonden maandag in de rij om de Gazastrook te verlaten. Maar ondanks berichten over een bestand en evacuatie bleef de grensovergang vooralsnog dicht. Daardoor kon er ook geen humanitaire hulp naar binnen.
Amersfoort. Kerken in Israël en de Palestijnse gebieden nodigen christenen wereldwijd uit om dinsdag met hen te vasten en te bidden „om vrede, verzoening en gerechtigheid in het Heilige Land”.
De partijbesturen van GroenLinks en PvdA hebben de uiteenlopende standpunten binnen beide partijen over het Israëlisch-Palestijns conflict in één motie samen weten te brengen.
De Duitse bondskanselier Olaf Scholz wil binnenkort afreizen naar Israël. Het Duitse Bild bericht op basis van ingewijden dat het bezoek mogelijk dinsdag kan plaatsvinden.
De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock bracht vrijdag al een bezoek aan Israël. Daarmee wilde ze solidariteit tonen na de bloedige verrassingsaanval die Hamas had uitgevoerd vanuit de Gazastrook.
Er staat een zesde repatriëringsvlucht richting Israël vanaf Keulen gepland voor maandag, meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het vliegtuig van Defensie haalt Nederlanders op die vluchten voor de oorlog daar.
Een woordvoerder van het ministerie kan niet zeggen of het om de laatste vlucht gaat. Daar wordt later over besloten. Het toestel zal ook weer in Keulen landen. Vanaf daar worden passagiers met de bus naar Eindhoven gebracht.
De vijfde repatriëringsvlucht met de Airbus A330 was afgelopen zondag. In de avond landde het militair transportvliegtuig ook in het Duitse Keulen. Toen waren zo’n 199 passagiers aan boord.
De regering van president Joe Biden staat vierkant achter Israël. Maar binnen zijn eigen partij en bij de Republikeinen klinken kritische stemmen, waaronder die van oud-president Donald Trump.
Honderden mensen hebben zich in het zuiden van de Gazastrook verzameld bij de grensovergang met Egypte, meldt nieuwszender Al Jazeera. Zij hebben onder meer koffers bij zich, terwijl de grenspost Rafah momenteel gesloten is.
Egyptische veiligheidsbronnen verklaarden maandagochtend dat de grensovergang, de enige die niet wordt gecontroleerd door Israël, om 08.00 uur Nederlandse tijd open zou gaan voor vertrek van buitenlanders en de levering van humanitaire hulpgoederen. De opening zou samenvallen met een tijdelijk staakt-het-vuren. Maar zowel Hamas als Israël ontkent de opening van de grens en de invoering van een wapenstilstand.
Egypte houdt zijn grensovergang met de Gazastrook doorgaans grotendeels gesloten. Het buurland wil geen Palestijnse vluchtelingen opvangen, omdat het vindt dat deze mensen in Gaza moeten blijven. Volgens de regering in Caïro is dat de enige manier waarop de Palestijnen hun recht op een eigen staat veilig kunnen stellen. Israël houdt zijn grenzen met de Gazastrook dicht en blokkeert de toevoer van stroom, brandstof, voedsel en andere goederen.
Onder toezicht van extra zichtbare beveiliging bij de Joodse scholen Rosj Pina, Cheider en Maimonides in Amsterdam brengen ouders hun kinderen maandag weer naar school. De drie scholen waren vrijdag uit angst voor geweld dicht na een oproep van Hamas.
De Kastelenstraat bij basisschool Rosj Pina en de middelbare school Maimonides is met onder meer een wagen van de Koninklijke Marechaussee afgesloten voor autoverkeer, ziet een verslaggever van het ANP. Voertuigen van de politie staan ook op wegen rondom de school. Ook staan er mensen van de marechaussee met geweren bij de schoolgebouwen.
Bij het Cheider is de beveiliging ook zichtbaar. Politie, marechaussee en particuliere beveiliging houden de omgeving van de school in de gaten.
De Palestijnse beweging Hamas riep moslims op om vrijdag te demonstreren als steunbetuiging aan de Palestijnen in de bezette gebieden en de Gazastrook. Het geweld in de regio is sinds vorige week zaterdag weer opgelaai
Het Israëlische leger zegt dat tot dusver zes hooggeplaatste functionarissen van Hamas zijn omgekomen bij de luchtaanvallen op de Gazastrook. Het zou gaan om leden van zowel de politieke als de gewapende tak van de militante groepering.
Onder de doden zijn twee commandanten die betrokken waren bij het geweld in het zuiden van Israël op 7 oktober, aldus het leger. Op die dag begon Hamas een grootschalig offensief tegen Israël. Duizenden raketten werden afgevuurd en militanten trokken Israëlisch grondgebied binnen. Burgers werden om het leven gebracht en er vonden gevechten plaats met de Israëlische strijdkrachten.
Ook is volgens het leger een commandant gedood die verantwoordelijk was voor de beveiliging in het zuiden van Gaza, net als het hoofd van de luchtbeveiliging in Gaza-Stad. De twee anderen waren de minister van Economie en een functionaris die over internationale betrekkingen ging. De minister werd door Israël ervan beschuldigd de financiën van Hamasstrijders te beheren en het offensief tegen Israël te leiden.
Israël stelt weer een „veilige corridor” in voor mensen in de Gazastrook die naar het zuiden van het gebied willen vluchten. Het Israëlische leger zegt tussen 08.00 uur plaatselijke tijd en het middaguur geen aanvallen uit te voeren op de aangewezen route.
Israël treft voorbereidingen voor een grondoffensief en wil inwoners zo de kans geven het noorden van de Gazastrook te verlaten. Inmiddels zouden zeker 600.000 Gazanen dat ook daadwerkelijk gedaan hebben.
Israël bestookt momenteel op grote schaal doelen in de Gazastrook, een van de meest dichtbevolkte gebieden ter wereld. Er wonen meer dan 2 miljoen mensen in het gebied dat ongeveer twee keer zo groot is als het eiland Texel.
In de Gazastrook zijn 2750 Palestijnen om het leven gekomen door Israëlische aanvallen, meldt het lokale ministerie van Gezondheid. Het aantal gewonden is opgelopen naar zo’n 9700.
De Israëlische strijdkrachten voeren sinds 7 oktober aanhoudend bombardementen uit op doelen in de Gazastrook, met veel schade en duizenden slachtoffers tot gevolg. De vergeldingsacties begonnen nadat Hamas vanuit de Gazastrook een grote aanval op Israël begon.
Israël heeft ontkennend gereageerd op berichten over een tijdelijke wapenstilstand in delen van de Gazastrook. „Er is momenteel geen bestand en humanitaire hulp in Gaza zodat buitenlanders kunnen vertrekken”, laat het kantoor van premier Benjamin Netanyahu weten aan Reuters.
Egyptische bronnen hadden tegenover dat persbureau verklaard dat er een overeenkomst lag over een wapenstilstand. Die moest maandagochtend van kracht worden en samenvallen met het heropenen van de grens tussen de Gazastrook en Egypte.
Ook Hamas kon de overeenkomst eerder niet bevestigen. De Amerikaanse ambassade in Israël noemde de situatie rond de grensovergang met Egypte „onvoorspelbaar”. Het zou onduidelijk zijn wanneer en of mensen daar kunnen vertrekken.
De ambassade zei volgens Reuters ook dat Amerikanen kunnen overwegen om alvast naar de grensovergang Rafah te gaan. Egypte heeft eerder verklaard dat die feitelijk onbruikbaar was geworden door Israëlische bombardementen.
Door het opgelaaide geweld tussen Hamas en Israël zijn ook buitenlanders feitelijk gestrand in de Gazastrook. Israël voert bombardementen uit in het dichtbevolkte kustgebied en treft voorbereidingen voor een grondoffensief.
Vier ziekenhuizen in het noorden van de Gazastrook functioneren niet meer als gevolg van schade en aanvallen, meldt het kantoor van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor Palestijnse gebieden. De organisatie verklaart ook dat 21 ziekenhuizen in de Gazastrook van het Israëlische leger het bevel hebben gekregen te evacueren.
„Gedwongen evacuaties van ziekenhuizen kunnen neerkomen op een schending van het internationaal humanitair recht”, meldt de WHO. De organisatie herhaalt dat alle mogelijke voorzorgsmaatregelen moeten worden genomen om zorgmedewerkers en -faciliteiten te beschermen. Er wordt gewaarschuwd dat de levens van kwetsbare patiënten op het spel worden gezet.
De WHO heeft tot maandag bijna vijftig aanvallen op de gezondheidszorg in de Gazastrook gedocumenteerd. Daarbij stierven volgens de organisatie zeker twaalf zorgmedewerkers en raakten minstens twintig andere personeelsleden gewond. De Gazastrook wordt door het Israëlische leger gebombardeerd sinds Hamas ruim een week geleden een enorme aanval op Israël begon.
De Israëlische luchtmacht vloog de afgelopen dagen met landmachtcommandanten over de Gazastrook. Dat meldt de nieuwssite The Times of Israël, dat bericht dat de vluchten waren bedoeld om de militairen een beter beeld te geven van het terrein in het kustgebied.
De nieuwssite schrijft dat veel topmilitairen zelf nooit in de Gazastrook zijn geweest. Ze kregen vanuit gevechtshelikopters te zien waar Israëlische troepen het gebied zouden binnengaan bij een mogelijk grondoffensief tegen de Hamasbeweging.
Israël heeft de afgelopen dagen op grote schaal luchtaanvallen uitgevoerd op doelen in de dichtbevolkte Gazastrook. De stafchef van het Israëlische leger Herzi Halevi zou militairen zondag hebben verteld dat het leger spoedig het gebied zal binnentrekken.
„Het is nu onze verantwoordelijkheid om Gaza binnen te gaan”, zei de legerleider volgens The Times of Israël. Hij zei dat Hamas „overal” zal worden aangevallen om commandanten, troepen en infrastructuur uit te schakelen.
Ds. Belder: „Op het moment van schrijven dreigt het aangekondigde grondoffensief in Gaza. Het doet het ergste vrezen. Iedereen wil vrede: Joden, christenen, moslims, seculieren. En toch wil het daarmee maar niet vlotten en slachten mensen elkaar af als beesten.
De haat en het fanatisme in Gaza hebben een voedingsbodem, zolang die niet wordt weggenomen zal ieder vredesakkoord de kiem voor een volgende oorlog in zich dragen.
Sjalom is niet afwezigheid van oorlog, maar aanwezigheid van God.”
Lees de column van ds. Belder:
Eén demonstrant werd aangehouden wegens het meenemen van een vlag van Hamas. Twee andere demonstranten werden aangehouden vanwege het dragen van gezichtsbedekkende kleding en het bedreigen van een agent.
Boven de Dam vlogen twee vliegtuigjes die banners sleepten met de teksten ”Make falafel, not war” en ”Love humus, not Hamas”. De initiatiefnemers van de vliegtuigjes waren enkele Joodse jongemannen die anoniem wilden blijven. De actie is bedoeld als knipoog, zei hun woordvoerster Channa-Claire Judell van de pro-Israëlische organisatie StandWithUs. „Met deze slogans willen zij zorgen voor een beetje licht in deze donkere dagen. Ze leggen er ook de nadruk op dat Hamas hier het probleem is en niet het hele Palestijnse volk. Het antisemitisme neemt ernstige vormen aan. Maar wij houden ook van humus en falafel.”
Op het vliegveld van Keulen is zondagavond een Nederlands militair transportvliegtuig aangekomen uit Tel Aviv met aan boord een groep van 199 passagiers.
De inzittenden van de repatriëringsvlucht werden met bussen naar Eindhoven gebracht, meldde een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken. De vlucht met de Airbus A330 was de vijfde repatriëringsvlucht sinds donderdag. Als het veilig genoeg zou zijn, werd deze maandag nog een zesde repatriëringsvlucht uitgevoerd. Dat is mogelijk de laatste repatriëringsvlucht die Nederland zelfstandig organiseert.
Personeel van de ambassade in Israël zegt dat zich nog steeds mensen melden voor de vluchten, hoewel het aantal afneemt. „De situatie is onvoorspelbaar en kan snel omslaan. Er gaan steeds minder reguliere lijnvluchten waardoor het steeds moeilijker wordt om op eigen gelegenheid te vertrekken”, zo beschrijven zij de situatie.
De ambassade roept mensen op om te overwegen of hun verblijf nog altijd noodzakelijk is.
Israël activeert een evacuatieplan voor 28 dorpen die op maximaal 2 kilometer van Libanon liggen, meldt het Israëlische leger. Het besluit volgt na een reeks geweldsincidenten bij de grens sinds de geweldsuitbarsting in Israël en de Gazastrook ruim een week geleden.
Een van de dorpen, Shtula, werd zondag getroffen door een raketaanval van Hezbollah, een militante groepering die Hamas steunt. Daarbij kwam volgens Israëlische media een burger om het leven en raakten drie anderen gewond. Naast Hezbollah vuurt ook Hamas vanuit Libanon raketten af op Israël, dat met beschietingen op het geweld reageert.
De geëvacueerde inwoners zullen tijdelijk worden opgevangen in pensions die door de staat worden betaald. Het plan is goedgekeurd door defensieminister Yoav Gallant en is al meegedeeld aan de lokale autoriteiten, aldus het leger maandagochtend. Het is niet direct bekend om hoeveel het Israëliërs het gaat.
De Verenigde Staten, Israël en Egypte hebben een overeenkomst bereikt over een wapenstilstand in een deel van de Gazastrook, zeggen Egyptische bronnen tegen persbureau Reuters. Het bestand moet samenvallen met het heropenen van grenspost Rafah om 08.00 uur Nederlandse tijd. Hamas zegt berichten over een humanitair bestand niet te kunnen bevestigen.
Rafah is de grenspost tussen Egypte en de Gazastrook en zat de afgelopen tijd dicht vanwege het opgelaaide geweld tussen Hamas en Israël. NBC News berichtte eerder dat de grenspost zou worden heropend voor mensen met een buitenlands paspoort. Het circa 2 miljoen inwoners tellende kustgebied de Gazastrook grenst alleen aan Israël en Egypte.
De bronnen zeggen dat is afgesproken dat de grensovergang open blijft tot 16.00 uur Nederlandse tijd op maandag. Het bestand moet eveneens meerdere uren duren, maar het is nog onduidelijk wanneer die wapenstilstand precies afloopt. De Israëlische strijdkrachten en de Amerikaanse ambassade in Israël hebben nog niet gereageerd.
Het streven naar een onafhankelijke Joodse staat was een seculier en geen religieus streven. Kan dit zionisme nochtans uit God zijn?
Ds. C. Blenk, hervormd emeritus predikant, schreef ”Kerk- en wereldgeschiedenis van de twintigste eeuw”, met aandacht voor Israël.
Israël en de Verenigde Staten overleggen over een mogelijk bezoek van president Joe Biden aan Israël deze week. Dat berichten Amerikaanse media als CNN en Axios op basis van ingewijden. Het Witte Huis heeft dat niet bevestigd.
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu zou Biden hebben uitgenodigd tijdens een telefoongesprek op zaterdag, schrijft Axios. Er wordt bekeken wat mogelijk is, maar het is onduidelijk hoe vergevorderd die gesprekken zijn. Er zou nog geen definitief besluit zijn genomen.
Een Egyptische functionaris zegt tegen Axios dat president Abdul Fatah al-Sisi deze week een internationale conferentie wil organiseren over het conflict tussen Israël en Hamas. Daar zou de Amerikaanse president ook voor zijn uitgenodigd.
Israël zou een grote fout maken als het de Gazastrook opnieuw zou bezetten. Dat heeft de Amerikaanse president Joe Biden zondagavond gezegd in een interview op zender CBS. Het gebied moet volgens hem worden bestuurd door „een Palestijnse overheid”.
„Wat er is gebeurd, in mijn optiek, dat was Hamas, en de extreme elementen van Hamas zijn niet representatief voor wat het Palestijnse volk wil”, aldus Biden, die zondag een soortgelijke boodschap deelde op X. Op de vraag of hij vindt dat Hamas in zijn geheel uitgeschakeld moet worden, antwoordde de president. „Ja, dat vind ik. Maar er moet een Palestijns overheidsorgaan zijn. Er moet een pad zijn naar een Palestijnse staat.”
De Israëlische ambassadeur bij de Verenigde Naties Gilad Erdan reageerde op CNN op de uitspraken van Biden. „We zijn niet geïnteresseerd in het bezetten van Gaza, maar aangezien we vechten om te overleven, en de enige manier om daarin te slagen is Hamas te elimineren, zullen we alles moeten doen wat nodig is.”
Buitenlanders die vastzitten in Gaza, mogen vanaf maandagochtend 09.00 uur (lokale tijd) de grens met Egypte oversteken. Dat hebben Palestijnse functionarissen bevestigd aan de Amerikaanse tv-zender NBC News.
Zondag had Egypte al toegezegd de grensovergang tussen dat land en de Gazastrook bij Rafah open te stellen voor humanitaire hulp. Hulporganisaties hebben noodhulp klaarstaan in Egypte en wachten op de mogelijkheid die te leveren in Gaza. De Egyptische president Abdel Fatah al-Sisi gaf daar groen licht voor na een ontmoeting met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken.
Volgens NBC start de levering van de noodhulp maandagochtend op het moment dat ook de buitenlanders uit Gaza de grens mogen oversteken. Zij worden vanaf Rafah naar een regionaal vliegveld gebracht, vanwaar ze naar Caïro worden gevlogen.
Volgens minister Hanke Bruins Slot van Buitenlandse Zaken zitten er zeker tien Nederlanders vast in de Gazastrook. De minister zei vrijdag in het tv-programma Op1 dat zij niet uitsluit dat er meer Nederlanders in Gaza zijn.
Ziekenhuizen in de Gazastrook raken door hun brandstofvoorraad heen. De humanitaire tak van de Verenigde Naties, OCHA, meldt in de nacht van zondag op maandag te verwachten dat ziekenhuizen in het hele gebied binnen 24 uur al hun reserves hebben opgebruikt.
„Het uitvallen van de back-up-generatoren zou het leven van duizenden patiënten op het spel zetten”, aldus OCHA.
Ook de door Israël bevolen evacuaties in het noorden van de Gazastrook zorgen voor grote problemen voor ziekenhuizen.
Zondag vroegen hulporganisaties als de Rode Halve Maan en Artsen Zonder Grenzen om „veilige zones” voor de ziekenhuizen die zij daar bemannen. Volgens de organisaties zijn evacuaties voor de ziekenhuizen „ingewikkeld” of zelfs helemaal niet mogelijk. Topman Tedros Adhanom Ghebreyesus van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) liet weten dat de Israëlische evacuatiebevelen voor ziekenhuizen „een doodvonnis” zijn voor de zieken en gewonden.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken heeft zich uitgesproken tegen het idee dat Palestijnen de Gazastrook moeten verlaten. In een interview met de Saudische televisiezender al-Arabiya zei hij: „Wij vinden dat deze mensen in Gaza moeten kunnen blijven, dat is hun thuis.”
Nu Israël meer dan een miljoen mensen in het noorden van de Gazastrook heeft opgeroepen naar het zuiden te vertrekken in afwachting van een invasie, hebben enkele Israëlische politici geopperd de Palestijnen naar buurland Egypte te laten vertrekken. Onder meer de Israëlische onderminister van Buitenlandse Zaken gaf aan dat Egypte tentenkampen moest opzetten in de Sinaï, waar volgens hem „bijna eindeloze ruimte” daarvoor is.
Blinken verklaarde in het interview: „Ik heb van de Palestijnse president Abbas en van bijna elke andere leider in de regio begrepen dat dat idee onbespreekbaar is, dus wij steunen dat niet.” De minister benadrukte dat Gaza de thuisbasis vormt van de vele mensen die er nu op de vlucht zijn. Dat laatste acht hij wel nodig „om ervoor te zorgen dat ze niet in gevaar komen en de hulp krijgen die ze nodig hebben.”
Volgens de topman van de Verenigde Naties, António Guterres, staat het Midden-Oosten „op de rand van de afgrond” nu Palestijnen in de Gazastrook zonder drinkwater en medicijnen zitten, en tegelijkertijd meer dan 150 Israëlische gijzelaars in het gebied worden vastgehouden.
Hij roept op om die twee zaken „niet als ruilmiddel” te gebruiken. „Elk van de doelen moet op zichzelf staan, en we moeten ze uitvoeren omdat het het juiste is om te doen.” Hij roept Hamas op om „onmiddellijk en zonder voorwaarden” alle gijzelaars vrij te laten.
Israël moet het volgens Guterres mogelijk maken om hulpgoederen en elektriciteit naar Gaza te brengen. „Water, elektriciteit en essentiële goederen raken op”, zegt de topman, terwijl volgens hem aan de Egyptische grens hulpgoederen klaarstaan „die in slechts enkele uren” naar Gaza kunnen worden vervoerd.
Ook verschillende hulporganisaties hebben al gewaarschuwd voor catastrofale gevolgen voor de inwoners van Gaza, waar een miljoen mensen hun woningen zouden zijn ontvlucht. Israël bevestigde eerder op zondag dat er nog 155 mensen door Hamas worden vastgehouden als gijzelaar.
Na meerdere evacuatie-oproepen aan de burgerbevolking in het noorden van de Gazastrook zijn volgens de Israëlische krijgsmacht (IDF) al meer dan 600.000 Palestijnen van het noorden naar het zuiden van de smalle kustenclave getrokken. Het is onduidelijk hoe het leger, dat een grondoffensief tegen Hamas in Noord-Gaza voorbereidt, tot dit cijfer is gekomen. In het noorden wonen ongeveer 1,1 miljoen Palestijnen, op een bevolking van 2,4 miljoen.
beeld EPA, Mohammed Saber
beeld EPA, Mohammed Saber
beeld EPA, Mohammed Saber
beeld EPA, Mohammed Saber
beeld EPA, Mohammed Saber
beeld EPA, Mohammed SaberDe Israëli’s hebben aangekondigd dat ze Gaza-Stad, in het noorden van de Gazastrook, zullen aanvallen om het centrum van de operaties van de islamitische beweging Hamas daar te vernietigen.
Het VN-agentschap dat zich ontfermt over Palestijnse vluchtelingen (UNRWA) had het eerder zondag over ongeveer 1 miljoen ontheemden in de Gazastrook sinds het begin van de Israëlische luchtaanvallen vorige week zaterdag.
In een verklaring stellen de 27 leiders van de EU-lidstaten dat „het cruciaal is dat regionale escalatie in het Midden-Oosten wordt voorkomen”. Ze zeggen zich te blijven inzetten voor een tweestatenoplossing, waarbij een Israëlische en Palestijnse staat uiteindelijk in vrede naast elkaar bestaan.
Volgens de leiders heeft „Israël wel elk recht heeft om zichzelf te verdedigen in overeenstemming met het humanitaire en internationale recht”. Ze noemen de acties van Hamas „brutale en willekeurige terroristische aanvallen”.
De lidstaten roepen Hamas op om de Israëlische gijzelaars meteen vrij te laten, „zonder enige voorwaarde”. Wel benadrukken ze het belang om humanitaire hulp aan de burgers in de Gazastrook te kunnen leveren. De EU zegt klaar te staan om bij te dragen aan die hulpvraag.
De verklaring van de 27 landen, een week na de aanval van Hamas, kwam niet gemakkelijk tot stand. Alle lidstaten betuigen wel hun steun aan Israël, maar over de precieze reactie van Israël was er niet meteen eensgezindheid.
Zo repte voorzitter Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, nauwelijks over de internationale regels waar Israël zich aan zou moeten houden. EU-buitenlandchef Josep Borrell benadrukte die juist, en wees bijvoorbeeld het ultimatum om Gaza-Stad te ontruimen als onhaalbaar van de hand.
Ook over het bevriezen van de ontwikkelingshulp aan de Palestijnen verschilden EU-lidstaten en Eurocommissarissen openlijk van mening.
Charles Michel, de voorzitter van de Europese Raad, heeft de EU-leiders samengeroepen voor een videoconferentie op dinsdag.
Volgens de Palestijnse veiligheidsdienst Palestinian Civil Defence (PCD) zijn nog minstens duizend inwoners van Gaza vermist, omdat ze zijn bedolven onder het puin als gevolg van de Israëlische bombardementen. In een verklaring meldt de dienst dat vele anderen wel van onder de brokstukken konden worden gered.
In totaal zijn nu al 2670 doden en 9600 gewonden gevallen aan Palestijnse zijde, meldt het lokale ministerie van Gezondheid. Die slachtoffers vielen niet alleen in de Gazastrook. 56 doden en ruim 1600 gewonden vielen op de Westelijke Jordaanoever.
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu heeft zondag een ontmoeting gehad met familieleden van de gijzelaars die een week geleden door de Palestijnse militante organisatie Hamas werden ontvoerd. Israëlische media melden dat de gesprekken achter gesloten deuren plaatsvonden.
Sommige familieleden van de gijzelaars beschuldigen de Israëlische regering ervan de gijzelaars in de steek te hebben gelaten. Tijdens een protest van de families zaterdag eisten verschillende mensen het aftreden van Netanyahu. Diverse familieleden namen hem ook kwalijk dat hij geen contact met hen had opgenomen.
Volgens een woordvoerder van het Israëlische leger worden 155 mensen door Hamas gegijzeld. Eerder op zondag werd een geschat aantal van 120 gijzelaars gemeld.
Een vliegtuig van de Belgische luchtmacht met aan boord 92 Belgen en 13 Europeanen is zondagavond geland op de militaire luchthaven van Melsbroek. Dat blijkt uit gegevens van Flightradar24. Premier Alexander De Croo liet weten dat er indien nodig nog vluchten volgen.
„Het was voor de regering belangrijk om de geblokkeerde Belgen een vlucht aan te bieden naast de commerciële vluchten, om hun terugkeer naar huis te vergemakkelijken”, zei minister Hadja Lahbib van Buitenlandse Zaken zondagavond, die ook het meevliegen van de dertien niet-Belgische Europeanen verklaarde. „België is het eerste land dat het Europese solidariteitsmechanisme heeft geactiveerd.”
Tijdens de zogeheten pro-Palestina-demonstratie stonden zondagmiddag op het hoogtepunt zo’n 15.000 mensen op de Dam, zegt de politie. In totaal zijn in Amsterdam drie demonstranten aangehouden.
Eén demonstrant werd aangehouden wegens het meenemen van een vlag van de Palestijnse beweging Hamas. Twee andere demonstranten werden aangehouden vanwege het dragen van gezichtsbedekkende kleding en het bedreigen van een agent.
Het grootste deel van de demonstranten liep mee in de mars van de Dam naar het Westerpark. Enkele tientallen demonstranten bleven op de Dam achter. Een deel van hen probeerde even later een pro-Israël-demonstratie op het nabijgelegen Beursplein te verstoren. De Mobiele Eenheid heeft kort ingegrepen om de twee groepen demonstranten uit elkaar te drijven.
Het Openbaar Ministerie, de gemeente en politie (de zogeheten driehoek) hadden van tevoren gezegd dat ze „haatzaaien, oproepen tot geweld en andere bedreigingen van onze vreedzame en open samenleving” niet zouden tolereren. Zo was het tonen van de vlag van bijvoorbeeld Hamas of Hezbollah niet toegestaan. Wel zei de politie bij eventueel ingrijpen rekening te zullen houden „met de omstandigheden van het moment”.
Als de veiligheidssituatie het toelaat, zal maandag toch nog een repatriëringsvlucht richting Israël vertrekken. Dat hebben ministers Hanke Bruins Slot (Buitenlandse Zaken) en Kajsa Ollongren (Defensie) besloten, meldt de ambassade in Israël. Eerder op zondag heeft Buitenlandse Zaken laten weten dat de vlucht van zondag mogelijk de laatste is.
Het ambassadepersoneel zegt dat zich nog steeds mensen melden voor de vluchten, hoewel het aantal afneemt. „De situatie is onvoorspelbaar en kan snel omslaan. Er gaan steeds minder reguliere lijnvluchten waardoor het steeds moeilijker wordt om op eigen gelegenheid te vertrekken”, zo beschrijven zij de situatie.
De ambassade roept mensen op om te overwegen of hun verblijf nog altijd noodzakelijk is in het in oorlog verkerende land. Zij moeten er snel bij zijn, want het zou kunnen dat de vlucht van maandag de laatste is die Nederland zelfstandig organiseert. Nederlanders kunnen zich melden bij de informatieservice van Buitenlandse Zaken.
Veel mensen op de passagierslijst melden zich niet als de vliegtuigen vertrekken. Het is onbekend waarom. Mogelijk zijn ze te laat of hebben ze een andere reden.
Het Kamerlid van GroenLinks Kauthar Bouchallikht zal haar zetel opgeven als ze wordt verkozen bij de verkiezingen van 22 november, zegt een woordvoerder van de partij. De parlementariër maakte zaterdagavond bekend zich terug te trekken van de kieslijst omdat ze de context rondom de situatie in Israël de afgelopen week heeft gemist in de uitingen van PvdA-GroenLinks. Maar volgens de Kiesraad is het te laat om haar naam van de stembiljetten te halen.
„Ze heeft laten weten haar zetel niet in te nemen, maar zal afstaan aan de volgende op de lijst”, zegt een woordvoerder van de partij. Bouchallikht zelf heeft aangegeven niet bereikbaar te zijn voor vragen van journalisten.
Vrijdag heeft de Kiesraad de kandidatuur van Bouchallikht en ruim 1100 andere kandidaat-Kamerleden goedgekeurd.
Daarmee is het te laat om te voorkomen dat ze op de kieslijst komt. Na de verkiezingen houdt ze wel de optie om haar zetel te weigeren. „Niet aannemen van benoeming”, heet dat officieel. Afgaande op de peilingen is de kans groot dat het Kamerlid met haar zeventiende plek deze keus voorgelegd krijgt.
Hanke Bruins Slot hoopt dat Qatar wil bemiddelen tussen Israël en Hamas. De demissionair minister van Buitenlandse Zaken heeft deze wens uitgesproken in een telefoongesprek met premier Mohammed bin Abdulrahman al-Thani van de Golfstaat, meldt ze op het sociale medium X. Ze hoopt dat het land „ook op het gebied van humanitaire corridors en gegijzelden” iets kan betekenen.
„We benadrukten het grote belang om regionale escalatie te voorkomen”, schrijft de minister over het telefoongesprek. De bewindsvrouw zegt ook dat ze de terroristische aanvallen van Hamas heeft veroordeeld toen ze de premier aan de lijn had.
Qatar heeft vaker bemiddeld tussen de Israëliërs en de Palestijnen. In 2020 leidde dat ertoe dat een grensovergang werd heropend. Vorige maand nam de Golfstaat nog deze rol op zich om afspraken te maken over een gevangenenruil tussen de Verenigde Staten en Iran.
Het hoofdkwartier van de VN-vredesmacht in het zuiden van Libanon is zondag getroffen door een raket. „Ons hoofdkwartier in Naqoura werd getroffen door een raket en we proberen te achterhalen waar die vandaan kwam”, luidt de verklaring van UNIFIL (United Nations Interim Force in Lebanon).
Volgens UNIFIL waren de militairen van de vredesmacht op het moment dat de raket insloeg niet in de schuilkelders. „Gelukkig raakte niemand gewond”, aldus UNIFIL. Naqoura ligt aan zee, vlak bij de grens met Israël.
Zondag is er tussen Libanon en Israël over en weer geschoten. Zowel Hamas als de Libanese beweging Hezbollah zegt vanuit het zuiden van Libanon raketten te hebben afgevuurd op Israël. Het Israëlische leger heeft op zijn beurt tegenaanvallen uitgevoerd.
UNIFIL zegt de hevige beschietingen op verschillende plekken aan de grens te hebben waargenomen en roept alle partijen op het schieten te staken. „Wij herinneren alle betrokken partijen eraan dat aanvallen op burgers of VN-personeel schendingen van het internationaal recht zijn en tot oorlogsmisdaden kunnen leiden.”
De gezondheidssituatie in het noorden van Gaza is ernstig, zegt topman Tedros Adhanom Ghebreyesus van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Hij noemt de Israëlische evacuatiebevelen voor ziekenhuizen „een doodvonnis” voor de zieken en gewonden. Ook zorgen aanvallen op gezondheidscentra in Gaza voor nog eens extra doden en gewonden.
De WHO-baas wil dat de evacuatiebevelen voor ziekenhuizen worden ingetrokken en dat burgers, gezondheidscentra en hulpmedewerkers beschermd worden. Volgens hem blijven zorgmedewerkers aan de zijde van hun patiënten staan.
De WHO heeft ook een audiobericht gepubliceerd van arts Yousef Abu-Al Rish die in Gaza werkt en tevens onderminister van Volksgezondheid is. Hij zegt dat niemand zich kan voorstellen hoe de situatie in Gaza is. „Het is echt verschrikkelijk.” Hij zegt dat alle ziekenhuizen vol liggen met gewonden. Er zijn zelfs geen extra bedden om mensen mee te vervoeren, stelt hij. „En als we ze al willen verplaatsen, en er zijn extra bedden in de andere ziekenhuizen - wat niet zo is - zullen ze overlijden omdat ze te instabiel zijn om te vervoeren.”
Arts Yasser Ali, die in de zuidelijke plaats Deir al-Balah in Gaza aan het werk is, zegt tegen persbureau Reuters dat ijscowagens gebruikt worden om de lijken in op te slaan. „In het mortuarium van het ziekenhuis kunnen slechts tien lichamen”, legt hij uit. Maar ook de inzet van de ijscowagens is niet genoeg. Volgens hem liggen ook nog tientallen lijken in tenten.
„De Gazastrook verkeert in een crisis en als de oorlog op deze manier aanhoudt, zullen we de doden niet kunnen begraven. De begraafplaatsen zijn al vol en we hebben nieuwe nodig om de doden te begraven”, aldus Ali.
Egypte opent alsnog de grensovergang tussen Egypte en de Gazastrook bij Rafah voor humanitaire hulp aan Gaza. Dat zei de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken na een ontmoeting met de Egyptische president Abdul Fatah al-Sisi in Caïro. Hulporganisaties hebben noodhulp klaarstaan in Egypte en wachten op een overeenkomst om die te mogen leveren in Gaza.
„Rafah zal open zijn”, zei Blinken, verwijzend naar de Egyptische grensovergang, de enige grensovergang met Gaza die niet door Israël wordt gecontroleerd. „We zijn samen met de VN, Egypte en Israël een mechanisme aan het opzetten om hulp te bieden aan degenen die het nodig hebben.”
De inwoners van Noord-Gaza zijn door Israël opgeroepen naar het zuiden te vluchten. Het Israëlische leger wil in het noorden van Gaza mogelijk een grondaanval uitvoeren op Hamas. De naar schatting 1 miljoen Palestijnse vluchtelingen uit het noorden zullen onderdak moeten vinden in het zuiden van Gaza, want de grens met Egypte blijft voor hen gesloten.
Egypte weigert vooralsnog de grensovergang te openen voor buitenlanders die vastzitten in Gaza, zolang er geen overeenkomst is over de levering van water, voedsel, medicijnen en andere humanitaire hulp aan de Gazastrook.
Zondagmiddag heeft Israël de watertoevoer naar het zuiden van de Gazastrook hersteld na een akkoord tussen premier Benjamin Netanyahu en de Amerikaanse president Joe Biden. Er zitten zeker tien Nederlanders vast in Gaza.
Blinken bezocht de afgelopen dagen Jordanië, Bahrein, Qatar, de Verenigde Arabische Emiraten, Saudi-Arabië en Egypte. De Arabische landen zouden hem hebben laten weten dat ze alle vastbesloten zijn te voorkomen dat de oorlog tussen Israël en Hamas zich uitbreidt in de regio.
De zogeheten pro-Palestina-mars die zondagmiddag door het centrum van Amsterdam trok, is rond 18.00 uur in het Westerpark ten einde gekomen. De organisatie is tevreden over het verloop, zegt Nicole Hollenberg, voorzitter van de Palestijnse belangenorganisatie Diensten- en Onderzoekscentrum Palestina (DocP). De organisatie was een van de organisatoren van de mars.
Volgens Hollenberg was er tijdens de demonstratie „een zee van solidariteit, verdriet en pijn” te merken. „Maar ook van respect”. De organisatie zegt geen signalen te hebben gehad van mogelijke incidenten.
Duizenden mensen liepen zondagmiddag van de Dam naar het Westerpark ter ondersteuning van de Palestijnen naar aanleiding van de gebeurtenissen in Gaza en Israël. Daar kwam de mars iets voor 17.00 uur aan. In het park werd afsluitend onder meer een gebed gehouden.
De organisatie schat het aantal deelnemers op zo’n 15.000. Vooraf had de organisatie rekening gehouden met enkele duizenden deelnemers. „Het aantal deelnemers was enorm. Er leek geen einde aan te komen”, aldus Hollenberg.
De al-Qassam-brigades, de gewapende tak van de Palestijnse beweging Hamas, zeggen vanuit Libanon twintig raketten te hebben afgevuurd op Israëlische nederzettingen in „bezet Palestina”. Het is onduidelijk om welke nederzettingen het gaat.
Los daarvan zegt de Libanese beweging Hezbollah dat ze kazernes in de Israëlische plaats Hanita heeft beschoten met geleide raketten. Daarbij zouden slachtoffers zijn gevallen in „de vijandelijke gelederen”. Het gaat volgens Hezbollah om aanvallen op de gebieden Jal al-Alam, Birkat Risha, Ramya, al-Manara en al-Abad, alle gelegen langs de grens tussen Israël en Libanon.
Tegelijkertijd meldt de Israëlische luchtmacht dat ze met helikopters aanvallen uitvoert op „militaire infrastructuur in Libanon”.
De stoet van de zogeheten pro-Palestina-mars die zondag door het centrum van Amsterdam trok, is even voor 17.00 uur aangekomen bij de eindlocatie in het Westerpark. Dat meldt een ANP-verslaggever ter plaatse. Een grote groep heeft zich inmiddels in het park verzameld.
Duizenden mensen liepen zondag vanaf de Dam naar het Westerpark ter ondersteuning van de Palestijnen naar aanleiding van de gebeurtenissen in Gaza en Israël. Veel van hen hadden Palestijnse vlaggen bij zich en riepen leuzen als: „Free Palestina”. Ook langs de weg stonden veel mensen om de stoet te bekijken.
Er was ook veel politie op de been. De stoet werd voorgegaan door ongeveer zeven politiebusjes.
Op het Beursplein was het korte tijd onrustig. De Mobiele Eenheid (ME) moest daar ingrijpen om twee groepen demonstranten uit elkaar te drijven. Op het plein vindt zondag een pro-Israël-demonstratie plaats.
Sinds vorige week zaterdag zijn volgens Palestijnse gezondheidsautoriteiten minstens 2450 Palestijnen gedood door Israëlische luchtaanvallen. Ruim de helft daarvan zijn vrouwen en kinderen. Meer dan vijftig mensen kwamen op de Westelijke Jordaanoever om het leven, de andere slachtoffers vielen in de Gazastrook. Er zijn in totaal 9200 mensen gewond geraakt.
Bijna gelijktijdig meldde het kantoor van premier Benjamin Netanyahu dat in dezelfde periode in Israël 1400 mensen zijn omgekomen door aanvallen van de Palestijnse beweging Hamas. Het aantal door Hamas in gijzeling genomen mensen wordt geschat op 120.
De Mobiele Eenheid (ME) heeft zondag twee groepen demonstranten van het Beursplein in Amsterdam verdreven. Dat bevestigt een woordvoerder van de politie na berichtgeving door Het Parool. Op het Beursplein is een pro-Israël-demonstratie gaande.
Zondagmiddag is ook een zogeheten pro-Palestina-mars bezig in Amsterdam. Volgens een woordvoerder kwamen steeds meer tegendemonstranten naar het plein, waardoor de spanning opliep. De ME werd ingezet om de twee groepen uit elkaar te drijven, zodat de situatie niet uit de hand liep.
Inmiddels is de situatie weer onder controle, aldus de woordvoerder. De ME is weer vertrokken.
De watertoevoer naar het zuiden van de Gazastrook is weer hersteld. Israëlische functionarissen hebben aan de Amerikaanse veiligheidsadviseur Jake Sullivan laten weten dat de waterleidingen weer in gebruik zijn, zegt hij bij CNN.
De Israëlische energieminister Israel Katz bevestigt dat de watertoevoer op sommige plekken is hersteld na een akkoord tussen premier Benjamin Netanyahu en de Amerikaanse president Joe Biden. De nieuwszender Al Jazeera meldt echter dat rond 16.30 uur lokale tijd de zuidelijke plaatsen Al-Fukhari en Deir al-Balah nog altijd geen water hadden.
Volgens hulporganisaties is de situatie in de Gazastrook kritiek. Israël voert bombardementen uit op Hamas-doelen in het dichtbevolkte gebied en blokkeert de toevoer van onder meer elektriciteit, brandstof en medicijnen. Ook de toevoer van water hield Israël tot nu toe tegen. De inwoners van Noord-Gaza zijn door Israël opgeroepen naar het zuiden te vluchten.
De chef voor noodhulp van de Verenigde Naties, Martin Griffiths, meldde eerder op zondag dat de dood als een donkere wolk boven Gaza hangt. „Zonder water, zonder stroom, zonder voedsel en zonder medicijnen zullen duizenden sterven. Zo simpel is het”, zei hij op het sociale medium X.
Medewerkers van Artsen zonder Grenzen meldden zaterdag dat het drinkwater in het zuiden van Gaza bijna opraakte.
De drie in Amsterdam gevestigde Joodse scholen gaan maandag weer open. Dat meldt het Centraal Joods Overleg (CJO). Het betreft de scholen Rosj Pina, Maimonides en het Cheider.
De scholen hielden vrijdag de deuren dicht na de oproep van de militante Palestijnse beweging Hamas aan moslims om vrijdag te demonstreren als steunbetuiging aan de Palestijnen in de bezette gebieden en de Gazastrook.
Het CJO drong bij de autoriteiten aan op extra beveiliging. Die is nu toegezegd door de gemeente Amsterdam in samenspraak met veiligheidsorganisatie Bij Leven en Welzijn, stelt het CJO. De toezegging is reden om maandag de scholen weer te openen.
„De scholen hebben nadrukkelijk aangegeven dat per dag wordt gekeken naar de situatie en dat zij indien daar aanleiding toe is weer tot sluiting over zullen gaan”, staat in de verklaring van het CJO.
CJO-voorzitter Chanan Hertzberger voegt eraan toe: „Hoewel het CJO verheugd is dat de gemeente Amsterdam heeft besloten de beveiliging van de scholen te intensiveren willen wij, als vertegenwoordiger van de voornaamste Joodse organisaties in Nederland, samen met vertegenwoordigers van de Joodse scholen op zo kort mogelijke termijn in gesprek treden met de relevante overheidsinstantie om te praten over maatregelen die vrij en ongestoord Joods onderwijs in Nederland blijvend mogelijk maken”.
De blik van beleggers is komende beursweek opnieuw voor een groot deel gericht op de ontwikkelingen rond de strijd in Israël en de Gazastrook. Er wordt vooral gewacht op het grootschalige Israëlische grondoffensief in Gaza tegen Hamas. Verder gaat in Amsterdam het cijferseizoen echt van start met kwartaalresultaten van onder meer chipmachinefabrikant ASML, maaltijdbezorger Just Eat Takeaway en groothandelaar Sligro. In het buitenland staan cijfers van bijvoorbeeld Tesla en Netflix op de rol.
Israël heeft het grondoffensief dat dit weekend zou beginnen tot nader order uitgesteld vanwege slechte weersomstandigheden. Door het conflict zijn de olieprijzen flink gestegen omdat wordt gevreesd voor escalatie in het gehele Midden-Oosten. Iran is een bondgenoot van Hamas en zou bijvoorbeeld vergeldingsaanvallen op olietankers in de Perzische Golf kunnen uitvoeren. Verder zou Hezbollah in Libanon zich verder in de strijd kunnen mengen. Ook de goudprijs is gestegen omdat investeerders in onzekere tijden op de beurs in veilig geachte beleggingen vluchten.
ASML komt woensdag met cijfers naar buiten, samen met Thuisbezorgd-moederbedrijf Just Eat Takeaway. Op donderdag is het dan de beurt aan Sligro om de boeken over de afgelopen periode te openen, op vrijdag gevolgd door onder meer fitnessketen Basic-Fit.
Na het slot van de beurshandel in New York op woensdag publiceren de elektrische autobouwer Tesla en streamingdienst Netflix hun cijfers. Verder staan ook buitenlandse kwartaalberichten op de agenda van onder meer zakenbank Goldman Sachs, defensieconcern Lockheed Martin, medisch bedrijf Johnson & Johnson, levensmiddelenproducent Nestlé en de fabrikant van consumentengoederen Procter & Gamble.
Op macro-economisch gebied is er aandacht voor bijvoorbeeld de Amerikaanse winkelverkopen, het economisch sentiment in Duitsland en de groei van China in het derde kwartaal. De Amerikaanse centrale bank brengt ook het zogeheten Beige Book naar buiten, dat inzage geeft in de staat van de economie van de Verenigde Staten.
De AEX-index in Amsterdam sloot vrijdag 1 procent lager op 733,90 punten. Op de aandelenbeurzen elders in Europa waren minnen tot 1,6 procent op de koersenborden te zien. De hoofdgraadmeters op Wall Street lieten bij het slot van de handelsdag een verdeeld beeld zien. De Dow-Jonesindex steeg licht, maar de S&P 500 en Nasdaq verloren tot 1,2 procent.
Vanaf de Dam in Amsterdam liepen zondag mensen in een mars door het Amsterdamse centrum ter ondersteuning van de Palestijnen naar aanleiding van de gebeurtenissen in Gaza en Israël. De zogeheten pro-Palestina-mars begon op de Dam en eindigde in het Westerpark. Volgens een ANP-verslaggever waren het er duizenden.
Mensen hadden rookfakkels in de kleuren rood, groen en wit en Palestijnse vlaggen bij zich en riepen leuzen als: „Free Palestina”. Op banners achter vliegtuigjes die boven de Dam vliegen stonden teksten als: ‘Make falafel not war’ en ‘love humus no hamas’. De initiatiefnemers van de vliegtuigjes zijn een groep joodse jongemannen, die anoniem willen blijven. De actie is bedoeld als knipoog, zegt hun woordvoerster Channa-Claire Judell van de pro-Israëlische organisatie StandWithUs. „Met deze slogans willen zij zorgen voor een beetje licht in deze donkere dagen. Ze leggen er ook de nadruk op dat Hamas hier het probleem is en niet het hele Palestijnse volk. Het antisemitisme neemt ernstige vormen aan. Maar wij houden ook van humus en falafel.”
Op een podium zei een spreekster: „Yesigoloz, Halsema, we houden jullie verantwoordelijk hiervoor”, verwijzend naar Dilan Yeşilgöz-Zegerius, de minister van Justitie en Veiligheid en de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema. Een 16-jarige vertelde huilend over haar familie in Palestina. Anderen droegen borden met daarop de tekst ‘Stop the killing’ en ‘Vrijheidsstrijd is geen terrorisme’. Ook was er een Marokkaanse vlag en een vlag van Extinction Rebellion (XR).
Er was ook politie op de been, ook te paard waren agenten aanwezig. Sommige agenten droegen een button met de tekst ‘vredeseenheid’ en een afbeelding van een vredesduif.
Ook de leus ‘from the river to the sea, Palestine will be free’ werd gescandeerd. Burgemeester Femke Halsema zei over die leus donderdag in de gemeenteraad dat het Openbaar Ministerie nog gaat beoordelen of die strafbaar is. Ze deed dat naar aanleiding van vragen van Annabel Nanninga, de fractievoorzitter van JA21 in de Amsterdamse raad.
Kauthar Bouchallikht blijft op de kandidatenlijst van GroenLinks-PvdA voor de Tweede Kamerverkiezingen staan, ook al heeft ze zaterdagavond aangekondigd dat ze zich wil terugtrekken. „De lijsten kunnen niet meer op verzoek van partijen of kandidaten worden gewijzigd”, laat de Kiesraad zondag desgevraagd weten. Ze mag wel na de verkiezingen haar Kamerzetel weigeren. „Niet aannemen van benoeming”, heet dat officieel.
Alle deelnemende partijen hebben afgelopen maandag hun kandidatenlijsten moeten inleveren bij het kantoor van de Kiesraad in Den Haag. Ook moesten ze ondertekende formulieren inleveren van alle kandidaten, waarin zij aangeven dat zij instemmen met de kandidatuur, met een kopie van hun identiteitsbewijs erbij.
Ook Bouchallikht heeft dat ondertekend, en GroenLinks-PvdA heeft dat voor haar ingeleverd. De Kiesraad heeft de kandidatuur van Bouchallikht en ruim 1100 andere kandidaat-Kamerleden vrijdag goedgekeurd. Dat gebeurde in een openbare zitting waarin alle kandidatenlijsten zijn vastgesteld. Bouchallikht staat op de zeventiende plaats van de lijst van GroenLinks-PvdA.
Partijen, kandidaten en kiezers kunnen nog wel beroep aantekenen bij de Raad van State. Die mogelijkheid is er voor partijen en kandidaten die afgewezen zijn, bijvoorbeeld omdat de Kiesraad bepaalde dat ze in een kieskring te weinig ondersteuningsverklaringen hebben gekregen.
Bouchallikht liet zaterdagavond weten dat ze het niet eens is met de gang van zaken binnen GroenLinks-PvdA. Ze zegt bijvoorbeeld dat ze „context” mist in wat de politiek, waaronder haar eigen partij, in de afgelopen dagen heeft gezegd over Israël en Hamas. Ook zegt ze: „partijdemocratie was op sommige momenten ver te zoeken.”
Egypte is van plan een internationale top te houden over de recente ontwikkelingen in Israël en de Palestijnse gebieden. Het land heeft daarvoor uitnodigingen verstuurd, meldt het presidentieel kantoor van Abdul Fatah al-Sisi. Wie er uitgenodigd zijn en waar de top gehouden moet worden, is niet bekendgemaakt.
De Egyptische regering zegt de inspanningen te vergroten om hulpgoederen de Gazastrook in te krijgen. Het land wil naar eigen zeggen een sussende rol spelen in de oorlog tussen Hamas en Israël, maar zegt ook dat de eigen nationale veiligheid „een rode lijn” is en dat het zich niet zal inhouden om die te beschermen.
Hulporganisaties hebben noodhulp klaarstaan in Egypte en wachten op een overeenkomst om die te mogen leveren in Gaza.
De Dam in Amsterdam stroomt zondag vol met mensen, die gaan meelopen met een mars door het Amsterdamse centrum ter ondersteuning van de Palestijnen naar aanleiding van de gebeurtenissen in Gaza en Israël. De zogeheten pro-Palestina-mars begint op de Dam en eindigt in het Westerpark.
Mensen hebben Palestijnse vlaggen bij zich en roepen leuzen als: Free Palestina. Anderen dragen borden met daarop de tekst ‘stop the killing’ en ‘Vrijheidsstrijd is geen terrorisme’. Ook is er een Marokkaanse vlag en een vlag van Extinction Rebellion (XR). Ook de leus ‘from the river to the sea, Palestine will be free’ werd gescandeerd. Burgemeester Femke Halsema zei over die leus donderdag in de gemeenteraad dat het Openbaar Ministerie nog gaat beoordelen of die strafbaar is. Ze deed dat naar aanleiding van vragen van Annabel Nanninga, de fractievoorzitter van JA21 in de Amsterdamse raad.
Bij de mars zijn onder anderen vertegenwoordigers van de stichting Diensten en onderzoekcentrum Palestina (DocP), de stichting Plant een olijfboom en het Euro-Mediterraan Centrum Migratie & Ontwikkeling (EMCEMO) aanwezig. De mars is georganiseerd om „op te staan voor rechtvaardigheid voor de Palestijnen”, aldus Plant een olijfboom. „We willen gewoon dat zij als mensen gezien worden. De demonstratie gaat om hun menselijkheid en hun rechten.”
De mars zou eerst eindigen op het Jonas Daniel Meijerplein, het centrum van de oude Joodse buurt. Na overleg met de politie en gemeente is nu besloten dat de mars eindigt in het Westerpark. De gemeente vond het Jonas Daniel Meijerplein onwenselijk als eindpunt, ook vanwege de marathon van Amsterdam die zondag in de hoofdstad is.
Op het Beursplein, vlak bij de Dam, is zondagmiddag ook een pro-Israël demonstratie bezig. De gemeente heeft aangegeven dat beide demonstraties in eerste instantie er zelf voor moeten zorgen dat de orde wordt gehandhaafd. Ook benadrukte de gemeente eerder deze week dat het tonen van de vlag van bijvoorbeeld Hamas of Hezbollah niet is toegestaan. Al zal de politie bij eventueel ingrijpen rekening houden „met de omstandigheden van het moment”.
Mocht Israël de Gazastrook binnenvallen dan kan niemand „de controle over de situatie garanderen”. Dat zegt de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Hossein Amir-Abdollahian in reactie op een mogelijk grondoffensief van Israël.
Als de aanvallen van Israël op „de weerloze bevolking van Gaza” doorgaan kan volgens Amir-Abdollahian ook niet gegarandeerd worden dat het conflict zich niet verder uitbreidt. „Als de reikwijdte van de oorlog groter wordt, zal ook Amerika zware verliezen lijden”, zegt hij verder tegen Al Jazeera.
De minister is in Doha voor een ontmoeting met de emir van Qatar. Hij sprak daar eerder ook de politieke leider van de groepering Hamas, Ismail Haniyeh. In een verklaring liet Hamas daarna weten dat is afgesproken om „de samenwerking voort te zetten” om Hamas te helpen zijn doelen te bereiken.
Iran geldt als belangrijke bondgenoot van Hamas. Amir-Abdollahian zei vrijdag al dat de Israëlische tegenaanval op Hamas een antwoord zal krijgen van de „rest van de as”, waarmee hij verwees naar Iran, Syrië, Hezbollah en andere fracties.
Lijsttrekker Frans Timmermans van PvdA-GroenLinks respecteert de „integere” keuze van Kauthar Bouchallikht om zich terug te trekken van de kandidatenlijst voor de komende verkiezingen. Het Kamerlid vindt dat haar partij er onvoldoende in is geslaagd om uitingen over de oorlog tussen Israël en Hamas van context te voorzien, liet ze zaterdagavond weten op Instagram. Timmermans heeft haar nadien nog een bericht gestuurd, maar dat heeft haar niet van gedachten doen veranderen, zegt hij te gast bij Buitenhof.
De suggestie dat de reacties van zijn partij op de gebeurtenissen eenzijdig zijn, wijst de lijsttrekker evenwel van de hand. Bij de nauw samenwerkende partijen kunnen „openlijk alle aspecten van deze gruwelijke situatie besproken worden”, zegt hij. De politicus vindt ook dat er respect moet worden opgebracht voor de verschillende posities.
Vooral vanuit de hoek van GroenLinks klonk de afgelopen week kritiek van leden die vonden dat Timmermans de oorlog te eenzijdig belichtte, zonder oog te hebben voor de situatie van de Palestijnen. Bij het gezamenlijke congres van de partijen zaterdag wisten de leden desalniettemin overeenstemming te bereiken over de positie die ze in moesten nemen over het conflict. Een overgrote meerderheid van 96 procent stemde voor een verklaring met een scherpe veroordeling van de bloedige aanval van Hamas, waarin tegelijk aandacht wordt gevraagd voor de Palestijnse bevolking.
TikTok heeft naar eigen zeggen actie ondernomen bij het bestrijden van nepnieuws en haatzaaiende berichten rond het conflict in Israël. De video-app reageert daarmee op een eis van Eurocommissaris Thierry Breton. Hij gaf eerder ook X, YouTube en Facebook-eigenaar Meta een reprimande vanwege de verspreiding van nepnieuws.
TikTok zegt nu mensen en middelen te hebben gemobiliseerd om nepnieuws rond de oorlog in Israël tegen te gaan. Het zou onder meer gaan om verbetering van automatische signaleringssystemen om nepnieuws en haatzaaiende berichten te verwijderen. Ook zijn er meer zogeheten moderators die Arabisch en Hebreeuws spreken om zo berichten te kunnen beoordelen.
Breton maakt zich namelijk zorgen over de schadelijke gevolgen voor kinderen die op TikTok gruwelijke beelden te zien krijgen. Hij vindt dat TikTok beter onderscheid moet aanbrengen tussen betrouwbare nieuwsbronnen en „terroristische propaganda”.
In een verklaring stelt TikTok „geschokt te zijn door de terreuraanvallen in Israël van vorige week en ook diep bedroefd te zijn over de humanitaire crisis die nu in Gaza plaatsvindt”.
Taak
Bart Wallet, hoogleraar Joodse Studies aan de Universiteit van Amsterdam, ziet in het goed informeren een taak voor universiteiten en de media. „Voorkom dat mensen een politieke mening vormen louter op basis van korte TikTok- of YouTube-filmpjes.”
De Israëlische autoriteiten evacueren de plaats Sderot in de buurt van de Gazastrook. Een huis in het dorp werd eerder deze zondag getroffen door een raket van Hamas waardoor brand ontstond. Ook tijdens de ontruiming klinkt in Sderot en andere plaatsen het luchtalarm.
Volgens The Times of Israël zijn er ontploffingen te horen van ofwel raketten die inslaan of die onderschept worden. Er zijn vooralsnog geen berichten van gewonden.
Sderot telt volgens The Jerusalem Post 30.000 inwoners. Ze worden gebracht naar hotels in Jeruzalem en Eilat, met de mogelijkheid om ook naar Tel Aviv te gaan. De gemeente laat weten dat inwoners niet verplicht zijn te vertrekken, maar het wordt wel aangeraden. Mogelijk ook vanwege de militaire aanval tegen Hamas die het Israëlische leger naar eigen zeggen voorbereidt. De afgelopen dagen zijn al meerdere dorpen in de buurt van de Gazastrook ontruimd.
Meer dan tweehonderd Oekraïners, onder wie 63 kinderen, zijn met een eerste evacuatievlucht uit Israël opgehaald. Zij zijn niet teruggevlogen naar hun thuisland, maar naar Roemenië. Daar ontfermt de Oekraïense ambassade zich over de vluchtelingen.
Nog eens 115 Oekraïense burgers vertrekken zondag met een tweede vlucht uit Israël. In totaal waren er volgens het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken ook 243 Oekraïners in de Gazastrook. Er zouden geen Oekraïners zijn onder de mensen die Hamas vorige week zaterdag ontvoerde naar Gaza vanuit Israël.
Miljoenen mensen ontvluchtten Oekraïne in 2022 na de invasie door Rusland. De meesten gingen naar de Europese Unie, maar een deel vluchtte ook naar Israël.
De aandelenbeurs in Tel Aviv ging zondag omlaag in afwachting van het grootschalige grondoffensief van het Israëlische leger in de Gazastrook in de strijd tegen Hamas.
De Tel Aviv 35 Index stond in de vroege handel bijna 2 procent in het rood, onder meer door koersverliezen in de bankensector. De hoofdgraadmeter is sinds de verrassingsaanval van Hamas op Israël van vorige week zaterdag circa 8 procent gedaald. Ook de koers van de Israëlische munt, de sjekel, is omlaag gegaan.
Op de beurzen bestaat vrees voor verdere escalatie van het conflict in het gehele Midden-Oosten. Zo is Iran bondgenoot van Hamas en ook van Hezbollah in Libanon. Mogelijk kan Israël in een direct conflict komen met Iran. Op de oliemarkt is er angst dat hierdoor olieleveringen vanuit het Midden-Oosten verstoord kunnen worden. De olieprijzen zijn daardoor behoorlijk gestegen.
De Israëlische autoriteiten hebben de afgelopen week zeker 330 gezochte Palestijnen opgepakt op de Westelijke Jordaanoever. Het gaat volgens Israëlische media in 190 gevallen om personen die banden zouden hebben met Hamas.
De arrestaties vonden plaats nadat het geweld tussen Israël en Hamas weer was opgelaaid. De militante organisatie voerde vorig weekend een verrassingsaanval uit op Israël. De Israëliërs reageerden met luchtaanvallen op de Gazastrook.
Ook in de Palestijnse gebieden op de Westelijke Jordaanoever was het onrustig. Daar zijn sinds 7 oktober tientallen Palestijnen gedood door Israëlische troepen.
Het dodental in de Gazastrook stond volgens plaatselijke autoriteiten zondagochtend op 2329. Op de Westelijke Jordaanoever ging het volgens Palestijnse bronnen om 54 doden en zo’n 1100 gewonden.
De Duitse overheid heeft burgers opgeroepen niet naar Israël, de Palestijnse gebieden en Libanon te reizen. De reiswaarschuwing is op het hoogst mogelijke niveau dat door het ministerie van Buitenlandse Zaken kan worden afgegeven. Duitse burgers in de gebieden worden nogmaals dringend opgeroepen zich te melden.
„Een reiswaarschuwing wordt alleen uitgegeven als er sprake is van gevaar voor lijf en leden,” zegt het Duitse ministerie op sociale media. Duitsland had eerder al gewaarschuwd voor reizen naar de Gazastrook en bepaalde delen van Libanon. Duitse burgers worden zondag met commerciële vluchten en twee defensievliegtuigen geëvacueerd uit Israël.
Het Israëlische leger roept burgers op niet binnen vier kilometer van de grens met Libanon te komen. Dit besluit werd zondag genomen na aanvallen en beschietingen over en weer tussen Israël en Hezbollah aan de noordgrens.
Een woordvoerder van het Israëlische leger zegt op X dat inwoners in de omgeving waakzaam moeten zijn en het ten strengste verboden is om het aangewezen gebied te betreden. Ook het GPS-signaal wordt aan de grens met Libanon en aan de zuidgrens met Gaza bewust verstoord door de Israëliërs.
Zondagochtend was er een raketaanval vanuit Libanon op een Israëlisch grensdorp. De militante organisatie Hezbollah nam de plaats Shtula onder vuur. Daarbij viel zeker één dode. Israël zou hebben teruggeslagen met een artilleriebeschieting.
Zeker een persoon is om het leven gekomen door een raketaanval op de Israëlische plaats Shtula, bij de grens met buurland Libanon. Ook raakten volgens hulpverleners zeker drie personen gewond, bericht The Times of Israël.
Het Israëlische leger zegt dat een antitank-raket is afgevuurd vanuit Libanon. Israël zou hebben gereageerd door een artilleriebeschieting uit te voeren. Er zou vanuit het buurland ook nog een andere raket zijn afgevuurd op een militaire positie van Israël.
Hezbollah bevestigt dat het vanuit Libanon een raket heeft afgevuurd op Israëlische troepen bij Shtula. De militante organisatie heeft nauwe banden met Iran en Hamas en beschikt over grote raketarsenalen. Hezbollah spreekt van een vergeldingsactie vanwege de dood van de Libanese journalist Issam Abdallah en andere burgers door Israëlisch geweld afgelopen week. De militanten en de Libanese regering houden Israël verantwoordelijk voor beschietingen in het zuiden van Libanon vrijdag, waarbij een groep journalisten werd geraakt. Abdallah kwam daarbij om het leven en anderen raakten gewond.
Ook later op de dag werd er over en weer geschoten bij de grens van Israël en Libanon. Het Israëlische leger meldde halverwege de middag dat voor de vijfde keer deze dag een militaire positie met vermoedelijk een antitank-raket is bestookt. Niet veel later liet de Israëlische luchtmacht weten dat er negen raketten tegelijk vanuit Libanon zijn afgevuurd, waarvan de luchtmacht er vijf heeft onderschept.
De Israëlische nationale veiligheidsadviseur heeft Hezbollah eerder al opgeroepen zich buiten het conflict met Hamas te houden. Als de groep zich wel mengt in de strijd, zou dat volgens topfunctionaris Tzachi Hanegbi tot de „vernietiging van Libanon” kunnen leiden.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken heeft zondag overlegd met de feitelijke leider van Saudi-Arabië, kroonprins Mohammed bin Salman. Blinken noemde het gesprek naderhand „heel productief”.
Blinken besprak volgens een woordvoerder dat zijn land is gericht „op het stoppen van terreuraanvallen door Hamas, het regelen van de vrijlating van alle gijzelaars en het voorkomen dat het conflict verder om zich heen kan grijpen”.
Het gesprek tussen Blinken en de kroonprins op een landgoed bij Riyad zou ongeveer een uur hebben geduurd. De minister begon aan een meerdaagse reis door het Midden-Oosten nadat Hamas ruim een week geleden een bloedige verrassingsaanval had uitgevoerd op Israël.
De aanval van Hamas heeft aan zeker 1300 mensen het leven gekost. De meeste slachtoffers zijn burgers. Ook zijn gijzelaars meegenomen. Israël slaat terug door doelen te bestoken in de Gazastrook. Daar vielen volgens plaatselijke autoriteiten ruim 2300 doden.
Saudi-Arabië en Israël waren in aanloop naar het huidige conflict met Hamas in gesprek over het normaliseren van hun relatie. De landen hebben nauwe banden met de VS, maar onderling hebben ze formeel geen diplomatieke betrekkingen.
Sommige moslimlanden hebben de relatie met Israël wel genormaliseerd, maar voor andere landen in het Midden-Oosten is het conflict met de Palestijnen nog een belangrijk pijnpunt. Het overleg tussen Saudi-Arabië en Israël is volgens ingewijden inmiddels ook stilgelegd.
In het welvarende Saudi-Arabië bevinden zich locaties die voor moslims erg belangrijk zijn, zoals de stad Mekka. Als het land banden aanknoopt met Israël, zou dat een diplomatieke doorbraak betekenen voor de Israëlische regering.
Het Israëlische leger heeft burgers in het noorden van Gaza opnieuw een paar uur de tijd gegeven om te vluchten naar het zuiden van de Gazastrook, meldt een Israëlische legerwoordvoerder in het Arabisch op sociale media. Inwoners mogen vertrekken tussen 09.00 uur en 12.00 uur Nederlandse tijd.
Het Israëlische leger zegt de vluchtroute in de aangegeven tijdsperiode niet aan te vallen. Honderdduizenden Gazanen zouden de afgelopen dagen al richting het zuiden zijn gevlucht. In totaal heeft Israël meer dan een miljoen Palestijnen in het noorden van de Gazastrook opgeroepen te vertrekken vanwege het dreigende grondoffensief.
De evacuatie-oproepen van Israël leiden tot veel kritiek. De Verenigde Naties waarschuwen dat er een humanitaire ramp dreigt in Gaza. Het gebied is door Israël afgesloten van noodhulp en levensbehoeften zoals drinkwater raken op.
Hulporganisaties als de Rode Halve Maan en Artsen Zonder Grenzen bemannen ziekenhuizen in het noorden van Gaza en zeggen dat daar evacuatie „ingewikkeld” of „niet mogelijk” is. Zij vragen om „veilige zones” in het noorden zodat de hulporganisaties ook hier veilig hun werk kunnen blijven doen.
De politieke leider van de groepering Hamas, Ismail Haniyeh, heeft in Qatar een ontmoeting gehad met de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Hossein Amirabdollahian, meldt nieuwszender Al Jazeera.
Iran geldt als belangrijke bondgenoot van Hamas. De president van Iran, Ebrahim Raisi, en de hoogste religieuze leider, ayatollah Khamenei, reageerden aanmoedigend op de aanval van Hamas op Israël vorig weekend. Er is ook speculatie over Iraanse hulp bij de aanval, al is daar geen hard bewijs voor.
Buitenlandminister Amirabdollahian zei vrijdag dat de Israëlische tegenaanval op Hamas een antwoord zal krijgen van de „rest van de as”, waarmee hij verwijst naar Iran, Syrië, Hezbollah en andere fracties.
De voorbije dagen was Amirabdollahian ook in Irak, Syrië en Libanon, om er te overleggen over het conflict tussen Israël en Hamas. In Libanon had hij een afspraak met de leider van de militante beweging Hezbollah.
De vierde repatriëringsvlucht met Nederlanders uit Israël is even voor 22.30 uur geland in Eindhoven, meldt het ministerie van Defensie. Aan boord zijn 102 Nederlanders en zes mensen uit andere landen, aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het militair transportvliegtuig vertrok eerder op zaterdag naar Tel Aviv.
De repatriëringsvluchten vinden sinds donderdag plaats vanwege de oorlog die is uitgebroken tussen Israël en Hamas. Ook zondag staat een vlucht gepland. Die gaat vanuit Keulen naar Israël en landt ook weer in de Duitse stad. Vanaf daar worden vervolgens bussen ingezet naar Eindhoven.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken meldt dat er nog steeds Nederlanders zijn die zich aanmelden voor repatriëring, maar dat het aantal snel terugloopt. „Het kabinet heeft steeds gezegd dat we blijven vliegen zolang dat nodig is en de veiligheidssituatie het toelaat.” In de loop van zondag wordt besloten of een volgende vlucht nodig is en of dit veilig kan worden uitgevoerd.
Een vrachtwagen met tientallen Palestijnen aan boord die over de veilige route onderweg was van het noorden naar het zuiden van Gaza, zou zijn geraakt door een Israëlische raket. Dat beweert Hamas en melden ooggetuigen aan persagentschap AFP.
Op sociale media circuleren beelden van een truck die geraakt werd. AFP kon die beelden verifiëren en ze lijken overeen te komen met de getuigenissen. Maar het persagentschap kan niet bevestigen of de schade inderdaad werd aangericht door een Israëlische raket.
Als dat wel het geval zou zijn, zou de aanval hebben plaatsgevonden op het moment dat inwoners van Gaza veilig van het noorden naar het zuiden moesten kunnen reizen. Israël had zelf die veilige corridor ingesteld en Palestijnen opgeroepen om weg te trekken uit het noorden van Gaza.
In Gaza zijn volgens Hamas sinds 7 oktober al zeker 2215 slachtoffers gevallen, van wie 724 kinderen. Aan Israëlische zijde kwamen in diezelfde periode 1300 mensen om, de meesten van hen tijdens de aanval van Hamas op Israëlisch grondgebied vorig weekend.
De Wereldbank werkt aan het evacueren en in veiligheid brengen van zijn medewerkers in de Gazastrook. „Daar zijn we mee bezig en dat gebeurt in overleg met verschillende autoriteiten”, vertelt bewindvoerder Koen Davidse van ’s werelds grootste instituut op het gebied van ontwikkelingssamenwerking aan het ANP.
Volgens Davidse, die in het bestuur van de bank zit, gaat het om een „kleine groep”. De Wereldbank heeft wel ontwikkelingsprojecten in de Palestijnse gebieden, maar die concentreren zich hoofdzakelijk op de Westelijke Jordaanoever. Denk aan financiering van waterzuivering en scholen.
Die verdeling komt doordat het vanwege de situatie in Gaza de afgelopen jaren al heel moeilijk was om ontwikkelingsprojecten van de grond te krijgen. „Dat zal alleen maar moeilijker worden”, vreest Davidse, die daarbij benadrukt dat nu eigenlijk nog niet is in te schatten hoe alles gaat lopen.
Davidse vertegenwoordigt binnen het bestuur van de Wereldbank een groep landen, waaronder Nederland en Israël. Bij de jaarvergadering van de Wereldbank in Marrakech heeft hij deze week aandacht gevraagd voor de veroordeling van de aanval van Hamas op Israël.
Bij de Wereldbank leven volgens hem wel „grote zorgen” over de manier waarop het conflict zich ontwikkelt. „Er is enorm menselijk lijden. We hopen dat dit snel is afgelopen.”
Hulporganisaties maken zich ernstig zorgen over de toestand in Gaza dat door het Israëlische leger wordt belegerd. Volgens de chef voor humanitaire hulp van de Verenigde Naties, Martin Griffiths, wordt de situatie die al kritiek is „snel onhoudbaar”.
Griffiths vreest dat het ergste nog moet komen. „De afgelopen week was een test voor de mensheid”, aldus de VN-chef, „en de mensheid is aan het falen.”
<InlineImage imgUrl=“https://images.rd.nl/fill/w:2500/h:2500/plain/https%3A%2F%2Ferdee-prod-bucket-s3-001.ams3.cdn.digitaloceanspaces.com%2FANP_481057992_870c8d8954.jpg” caption=“Volgens de chef voor humanitaire hulp van de Verenigde Naties, Martin Griffiths, wordt de situatie die al kritiek is “snel onhoudbaar”. beeld EPA, HAITHAM IMAD” alt=“ANP-481057992.jpg” />
Artsen zonder Grenzen (AzG) laat weten dat de bevolking in heel de Gazastrook blootgesteld wordt aan bombardementen door Israël. „Ook in het zuiden, waar tienduizenden mensen naartoe zijn gevlucht na het ultimatum.”
Dat de inwoners van het dichtbevolkte noorden van Gaza door Israël zijn opgeroepen om naar het zuiden te vluchten noemt AzG „even absurd als onaanvaardbaar”. De organisatie vreest voor het lot van de mensen die niet kunnen vluchten, zoals de gewonden, zieken en het medisch personeel. Op basis van de verklaringen van het Israëlische leger denkt AzG dat zij „zullen worden weggevaagd”.
Medewerkers van Artsen zonder Grenzen zien verder dat het drinkwater in het zuiden van Gaza bijna opraakt. Dat het lastig is om aan water te komen zorgt daar voor extra ellende.
Het Rode Kruis zegt dat gewelddadigheden van Hamas in Israël geen grenzeloze vernietiging van Gaza rechtvaardigen. „Wij zijn diep verontrust over de oproep tot herplaatsing in Gaza. Onze vrijwilligers weigeren te vertrekken en degenen in de steek te laten die hen het meeste nodig hebben.” De organisatie roept beide strijdende partijen op terughoudend te zijn en burgers te beschermen.
De Nationale Veiligheidsadviseur van Israël erkent dat er fouten zijn gemaakt bij het beoordelen van inlichtingen voorafgaand aan de aanval van Hamas vorige week. Tzachi Hanegbi gaf zelf een aantal dagen voor de aanval nog aan geen agressie te verwachten van Hamas.
„Dat was mijn fout en het weerspiegelt de fouten van al degenen die inlichtingen beoordelen”, zei Hanegbi zaterdag. „We dachten echt dat Hamas zijn lesje had geleerd”, aldus de Nationale Veiligheidsadviseur, doelend op het Israëlisch-Palestijnse conflict van 2021.
Dat Egypte Israël zou hebben gewaarschuwd over mogelijk gevaarlijke ontwikkelingen, deed Hanegbi af als „nepnieuws”. Wel bevestigde hij dat de Israëlische veiligheidsdienst Shin Bet vlak voor de aanval ongewone inlichtingen had verkregen.
Ronen Bar, de baas van de binnenlandse inlichtingendienst, had die zaterdagochtend om 04.00 uur nog een vergadering over die informatie, maar het werd niet gezien als een concrete waarschuwing voor de gewelddadigheden die zo’n 2,5 uur later volgden. Aan Israëlische zijde zijn sindsdien meer dan 1300 mensen omgekomen. De tegenaanvallen van Israël hebben meer dan 2200 mensen het leven gekost.
Het vorige liveblog van zaterdag 14 oktober is terug te lezen via deze link.
Advertentie