Het gaat niet goed met het welzijn van jongeren. Vooral de situatie van meisjes tussen 11 en 16 jaar is in de jaren tussen 2017 en 2021 dramatisch verslechterd. Dat schrijven onderzoekers in het Health Behaviour in School-aged Children (HBSC)-rapport. Daarin worden de resultaten van twintig jaar onderzoek naar het welzijn en de gezondheid van jongeren in Nederland gepresenteerd.
Uit het rapport, dat deze woensdag tijdens het symposium ”Jong in de 21e eeuw” uitgereikt werd aan koningin Máxima, blijkt dat 44 procent van de meisjes op het voortgezet onderwijs kampt met emotionele problemen. Dan gaat het vooral om problemen als piekeren of zich ongelukkig voelen. Vier jaar geleden was dit percentage nog 28 procent.
Daarnaast is de druk op jongeren door schoolwerk weer toegenomen, zoals ook tussen 2013 en 2017 al het geval was. In de afgelopen twintig jaar is dit percentage verdriedubbeld. Inmiddels geeft 45 procent van de jongeren in het voortgezet onderwijs aan veel druk te ervaren door schoolwerk. In 2001 was dit nog 16 procent. Jongens doen het trouwens over het algemeen beter.
Deskundigen buitelen over elkaar heen om verklaringen te vinden voor deze cijfers. De beperkingen die de afgelopen jaren golden door corona worden vaak als een van de oorzaken van de slechte cijfers genoemd. Jongeren misten het contact met leeftijdsgenoten, kregen leerachterstanden en raakten van al die factoren samen duidelijk onzekerder.
Die onzekerheid blijkt het grootste pijnpunt te zijn, vooral bij meiden. De rol van sociale media is hierbij groot. Jongeren moeten te vaak een stand ophouden, voelen zich onzeker en onveilig en hunkeren naar geborgenheid.
Dat laatste is uiterst belangrijk als het gaat om het welbevinden van jongeren, zo stellen deskundigen. Ze moeten zich veilig en vertrouwd weten. Er moet een plaats zijn waar ze zichzelf kunnen zijn, waar ze terecht kunnen met hun vragen en onzekerheden. In dat verband is het opvallend dat het over de hele linie beter gaat met jongeren die leven in een ongebroken tweeoudergezin. Dat is overigens geen diskwalificatie van die gezinnen waar vader óf moeder door omstandigheden de kinderen alleen opvoeden en alles in het werk stellen om voor hen een veilige plaats te creëren.
Ook uit dit onderzoek blijkt uiteindelijk dat er, als het om oplossingen van de problemen gaat, niet al te veel nieuws is onder de zon. Het gezin als veilige plaats waar zich ontwikkelende jongeren zich geborgen voelen, is nog steeds een zeer belangrijke voorwaarde voor hun welzijn. Daarbij moeten ouders hun kinderen niet pressen tot hogere prestaties dan ze aankunnen.
Zo bezien bevestigt ook dit rapport dat een stabiel en
veilig gezin uiterst belangrijk is voor het welzijn van opgroeiende jongeren. Dat is geen garantie om problemen te voorkomen, maar het is niet verkeerd dit nog eens te benadrukken.
