De strijd tussen Rusland en Oekraïne duurt voort. Volg het laatste nieuws in dit liveblog.
Advertentie
Hotelboekingssite Booking.com schort zijn dienstverlening in Rusland op in verband met de oorlog in Oekraïne. Daarmee volgt de onderneming onder meer onlinemarktplaats voor vakantieverhuur Airbnb dat eerder op vrijdag al bekend maakte te stoppen met zijn activiteiten daar. De lijst met bedrijven die Rusland op de een of andere manier voorlopig boycotten wordt zo almaar groter.
Topman Glenn Fogel van moederbedrijf Booking Holdings wijst er in een verklaring op socialmediaplatform LinkedIn op dat het doen van zaken in de regio door zowel de oorlog als de vele internationale sancties tegen Rusland afgelopen dagen steeds complexer werd. Vanwege die „toenemende complexiteit” stopt zijn bedrijf voorlopig niet alleen met zijn diensten in Rusland maar ook in Belarus.
„We blijven alles doen wat we kunnen voor de veiligheid van onze collega’s, klanten en partners, terwijl we humanitaire inspanningen ondersteunen. We blijven onze krachten bundelen met iedereen die roept om vrede”, voegt Fogel daaraan toe.
Rusland dringt er bij de producenten van kunstmest in het land op aan om de export stop te zetten, komt naar voren uit een verklaring van de Russische overheid. Daardoor dreigen de al flink opgelopen wereldwijde kunstmestprijzen nog verder toe te nemen.
Rusland, dat te maken krijgt met toenemende internationale sancties sinds het Oekraïne is binnengevallen, staat bekend als een grote exporteur van kunstmest. Aardgas, waar Rusland ook erg groot in is, is daarbij een belangrijk bestanddeel van veel kunstmest.
Stopzetting van de export uit Rusland zou er volgens kenners toe kunnen leiden dat boeren over de hele wereld nog meer voor hun kunstmest moeten gaan betalen. Dat zou de prijzen van etenswaren in de supermarkt waarschijnlijk ook verder kunnen aanjagen. Door onder meer logistieke problemen, heffingen en sancties zijn de prijzen van veel soorten kunstmest de afgelopen dagen al flink toegenomen.
Auto- en truckfabrikanten vrezen dat hun fabrieken in Rusland gebruikt gaan worden voor oorlogsdoeleinden. Daarvoor waarschuwt de ACEA, de Europese koepelorganisatie voor autofabrikanten, op BNR.
Alle fabrieken van auto- en truckmerken in Rusland en Oekraïne zijn stilgelegd vanwege de oorlog. Directeur-generaal Eric-Mark Huitema van de ACEA maakt zich zorgen over de situatie. De vrees bestaat dat Rusland de fabrieken wil gebruiken voor oorlogsdoeleinden.
„Er is een aantal fabrieken waarover het gerucht gaat dat Rusland ze gaat confisqueren voor het gebruik van legermaterieel. Er worden vrij veel vrachtwagens gemaakt in Rusland. Volvo heeft een grote fabriek. Die vrachtwagens kunnen ze natuurlijk prima gebruiken als die mindere Russische vrachtwagens het af en toe begeven onderweg” zegt hij in BNR-programma De Nationale Autoshow.
De olieprijzen lopen vrijdag hard op nu de Amerikaanse overheid overweegt om de import van Russische olie en olieproducten in de ban te doen. Dat laatste kunnen de Verenigde Staten waarschijnlijk betrekkelijk makkelijk doen omdat ze zelf veel olie produceren en relatief weinig gebruikmaken van olie uit Rusland.
In de loop van vrijdagavond (Nederlandse tijd) was een vat Amerikaanse olie door de onrust over de mogelijke ban meer dan 7 procent duurder op 115,41 dollar. Brent, de maatstaf voor olie uit bijvoorbeeld het Midden-Oosten en de Noordzee, werd voor bijna 7 procent meer verhandeld op 117,87 dollar per vat.
Naar verluidt vinden er nog gesprekken plaats tussen de Amerikaanse overheid en de olie- en gasindustrie over de de impact die zo’n nieuwe sanctie tegen Rusland zou kunnen hebben. „We overwegen een reeks opties”, heeft Cecilia Rouse, een belangrijke adviseur van het Witte Huis, gezegd tijdens een persconferentie.
Op korte termijn worden ongeveer 200 vluchtelingen uit Oekraïne opgevangen in Den Haag. Dat kan snel worden uitgebreid „tot zo’n 500 plekken en verder”, laat de gemeente weten.
De eerste Oekraïense vluchtelingen zijn inmiddels aangekomen in Den Haag. Zij worden volgens de gemeente opgevangen in een hotel. Vanaf maandag zijn er meer hotelkamers voor ze beschikbaar. Ook kunnen ze terecht bij de Stichting Noodopvang.
Elke veiligheidsregio heeft van het Rijk de opdracht gekregen om op korte termijn duizend Oekraïners op te vangen, en op de langere termijn nog eens duizend. Den Haag ligt binnen de regio Haaglanden, net als onder meer Delft en Zoetermeer. Hoe de Oekraïners over de rest van de regio worden verdeeld, is nog niet bekend.
Ook op andere plaatsen in Nederland zijn de eerste opvangplekken voor gevluchte Oekraïners gevonden. Zo zijn er twintig kamers in een hotel in Winschoten beschikbaar voor in totaal 40 vluchtelingen. In een kantoorpand in Sliedrecht worden ook Oekraïners opgevangen. De eerste groep, ongeveer 25 mensen, komt daar zondag aan. Een kampeerboerderij met ‘strohotel’ in het Groningse Oldehove wordt ook klaargemaakt om ontheemden te huisvesten. „Dit betekent nog niet dat de eerste mensen al komen. Wel dat wij klaar zijn om hen te ontvangen”, laat de gemeente Westerkwartier weten. De Zeeuwse gemeente Noord-Beveland gaat zo’n 25 mensen opvangen in een voormalig schoolgebouw in Wissekerke.
Rusland blokkeert Facebook. De Russische toezichthouder voor de media heeft bevolen de site van het sociale netwerk op zwart te zetten omdat Facebook zelf bepaalde Russische media tegenhield. De blokkade van Facebook is de jongste stap in de escalerende mediaoorlog tussen het Westen en Rusland, vooral na de Russische invasie in Oekraïne.
Westerse journalisten en GlobalCheck, een groep die internetverbindingen monitort, hadden eerder al vastgesteld dat de website van Facebook niet meer toegankelijk was, net als die van de Britse omroep BBC en de Duitse zender Deutsche Welle. Europa besloot de nieuwssites van de Russische staatsmedia RT en Sputnik te blokkeren.
Russische schepen de toegang tot de haven van Rotterdam verbieden als straf voor de invasie in Oekraïne is voor het kabinet niet onbespreekbaar als ook andere havens als Antwerpen en Hamburg dat doen, zegt minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken). „Wij hebben aangegeven dat geen enkel onderdeel van de sancties buiten haken geplaatst wordt en we ook bereid zijn hier naar te kijken. Maar het is essentieel dat je daar in gezamenlijkheid in optrekt.”
De discussie over het blokkeren van havens voor Russische schepen loopt al langer. Ook tijdens spoedberaad van de EU-ministers van Buitenlandse Zaken vrijdag in Brussel lag de kwestie op tafel. Er zal in de komende dagen verder over gesproken worden, zei Hoekstra na afloop.
Uitzonderlijk schoven ook de Amerikaanse minister Antony Blinken, de Britse Liz Truss en de Canadese Mélanie Joly aan, evenals NAVO-chef Jens Stoltenberg. Vanuit Oekraïne belde buitenlandminister Dmitro Koeleba in. Volgens Hoekstra gaat er een „belangrijke signaalwerking” uit van de eenheid die wordt getoond. Ook stemmen ze zoveel mogelijk hun acties af.
De VS kondigden donderdag sancties aan tegen ́Russische elites en familieleden. Volgens Hoekstra gaat de EU nu ook kijken hoe familieleden van oligarchen kunnen worden getroffen. „Als je je realiseert dat een deel van dat vermogen is weggesluisd naar familieleden of anderen, hoe kun je dan zorgen dat je daar aan kan komen op een verstandige manier”, zei Hoekstra.
De ministers spraken onder meer over het effect van al ingestelde strafmaatregelen en mogelijke nieuwe sancties maar namen daarover geen besluit.
Oekraïne zoekt internationale bemiddeling voor de gesprekken met Rusland over het beëindigen van de vijandelijkheden. „We vertrouwen de Russische Federatie helemaal niet”, verklaarde een adviseur van president Volodimir Zelenski volgens Oekraïense media.
Adviseur Mikhailo Podoljak bevestigde dat voor komend weekend een derde overlegronde gepland staat, waarschijnlijk opnieuw in Belarus omdat Rusland andere landen afwijst. Later zijn landen als Turkije, Hongarije of Polen denkbaar als organisator, zei Podoljak. Hij uitte scherpe kritiek op Belarus, dat „als springplank wordt gebruikt voor aanvallen op onze steden.”
De Russische president Vladimir Poetin heeft als voorwaarde voor een nieuwe ronde gesprekken geëist dat Oekraïne vooraf allerlei concessies doet. Daar zal Zelenski volgens zijn adviseur nooit mee akkoord gaan.
Bij de vorige onderhandelingen spraken beide partijen af vluchtroutes voor burgers te creëren in gebieden waar zwaar wordt gevochten. Podoljak noemde die overlegronde „verrassend constructief”.
Advertentie
Rusland beweert dat Oekraïense „saboteurs” de brand hebben veroorzaakt tijdens gevechten bij de Oekraïense kerncentrale Zaporizja, die de grootste van Europa is. Volgens de Russische ambassadeur bij de Verenigde Naties werd een Russische eenheid aangevallen door een sabotagegroep vanuit een trainingscomplex op het terrein van de kerncentrale.
De Russische soldaten schoten terug. Toen de Oekraïense sabotagegroep het trainingscentrum verliet, hebben ze het in brand gestoken, aldus de Russische VN-topdiplomaat tijdens een spoedvergadering van de VN-Veiligheidsraad in New York over de Russische invasie in Oekraïne.
De Oekraïense vertegenwoordiger bij de VN noemde de lezing van de Russen een „schandalig voorbeeld van gaslighting” (psychologische manipulatie). De ambassadeur riep Moskou op te stoppen met liegen. Volgens Oekraïne zitten Russische troepen achter de brand. De Oekraïense president Zelenski sprak over een gerichte beschieting van de reactorblokken door Russische tanks. De Verenigde Staten bestempelden de Russische actie als een roekeloze aanval en een gevaarlijke escalatie, waarbij Europa en de rest van de wereld maar net aan een kernramp zouden zijn ontsnapt.
Gevluchte Oekraïners een veilige opvangplek bieden bij Nederlanders in huis. Dat is het doel van de kersverse organisatie Room for Ukraine. De eerste 1500 gastadressen hebben zich gemeld.
Sinds de Russische invasie in Oekraïne zijn in buurland Polen al ruim 700.000 vluchtelingen aangekomen. Het zijn niet alleen Oekraïners die aan het geweld willen ontkomen. Volgens de Poolse autoriteiten gaat het om burgers uit ongeveer 170 landen.
Een deel van de niet-Oekraïense vluchtelingen is al uit Polen naar huis vertrokken. Onder hen was bijvoorbeeld een grote groep Indiase studenten. De Indiase regering stuurde een coördinator die de reis organiseerde.
„We laten iedereen toe die het nodig heeft”, zei de Poolse president Andrzej Duda tijdens een bezoek aan een Pools-Oekraïense grensovergang. Hij sluit niet uit dat Polen binnenkort andere landen om hulp zal vragen door het groeiende aantal vluchtelingen. De Canadese premier Justin Trudeau heeft hem al beloofd dat zijn land vluchtelingen gaat opnemen.
Oekraïne wil nog komend weekend met Rusland een derde gespreksronde houden over het beëindigen van de vijandelijkheden tussen de twee landen. Een woordvoerder van de Oekraïense president Zelenski zei dat er voortdurend contact is met de Russen en dat de nieuwe gesprekken zaterdag of zondag zouden kunnen plaatsvinden. Het is nog wachten op een reactie van de Russen, aldus de onderhandelaar.
Het kantoor van de Duitse bondskanselier Olaf Scholz denkt echter dat er pas na het weekend een nieuwe overlegronde komt. Het liet weten dat Scholz daarover contact heeft gehad met president Vladimir Poetin.
De eerste gespreksronde maandag was zonder enig resultaat afgesloten. Het tweede overleg vond donderdag plaats in de regio Brest in het westen van Belarus. Na dat tweede gesprek meldden de delegaties van Oekraïne en Rusland dat de landen het eens zijn geworden over vluchtroutes voor burgers in Oekraïense gebieden waar de gevechten het hevigst zijn.
De zorgkosten van Oekraïners die naar Nederland zijn gevlucht, worden volledig gesubsidieerd door de overheid. Zorgverleners kunnen deze groep hoe dan ook gewoon helpen. De kosten kunnen worden vergoed via een zorgregeling voor mensen die onverzekerd zijn, heeft het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport besloten.
Er bestaat al een speciale regeling voor de zorgkosten van asielzoekers, maar daar komen de meeste Oekraïners in Nederland niet voor in aanmerking. Dat is omdat zij volgens het associatieverdrag van het land met de Europese Unie enige tijd in Nederland mogen blijven zonder visum, en dus niet per se een asielaanvraag hoeven in te dienen om hier te blijven. Het besluit van vrijdag moet zorgen dat Oekraïners in alle gevallen geholpen kunnen worden, ongeacht de grond waarop ze in Nederland zijn, zegt het ministerie. Als Oekraïners hier aan het werk gaan, moeten ze zelf een zorgverzekering afsluiten.
Van al het geld dat ING heeft uitstaan in Rusland of bij Russische klanten wordt zo’n 700 miljoen euro geraakt door westerse sancties. In totaal heeft de Nederlandse bank 5,3 miljard euro aan leningen verstrekt aan Russische klanten, staat in een toelichting van ING op zijn blootstelling aan het internationaal steeds verder geïsoleerde land.
De Europese Unie, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en andere landen stelden onder andere sancties in tegen personen of entiteiten die betrokken zijn bij de Russische inval in Oekraïne. Vooral deze strafmaatregelen hebben enige impact op de Russische activiteiten van ING.
Daarnaast kunnen Russische klanten in problemen komen doordat de centrale bank van het land overschrijvingen in buitenlandse valuta’s aan banden heeft gelegd. De uitsluiting van zeven Russische banken van het internationale berichtensysteem SWIFT, dat snel betalingsverkeer mogelijk maakt, levert geen noemenswaardige problemen op.
Meerdere ziekenhuizen in Nederland zijn begonnen met het verzamelen van medische hulpmiddelen voor Oekraïne. Die kunnen naar hospitalen in dat land worden gestuurd. Artsen en verpleegkundigen daar kampen namelijk met veel tekorten door de Russische invasie.
Onder meer het OLVG in Amsterdam zamelt spullen in. Het gaat om medische hulpmiddelen voor geboortezorg en kindergeneeskunde. Medewerkers van ziekenhuis St. Antonius (Utrecht, Nieuwegein en Woerden) hebben onder meer infuusvloeistof, kompressen en handschoenen verzameld.
Het Radboudumc in Nijmegen schonk eerder vijftig ziekenhuisbedden die niet meer nodig waren aan een stichting die hulpmiddelen voor Oekraïne verzamelt.
Ziekenhuis Rijnstate in Arnhem doet op dit moment nog niet mee aan hulpacties voor Oekraïne, maar zal „zeker overwegen aan te sluiten bij gerichte, zinvolle acties als de gelegenheid zich voordoet”. Het Gelderse ziekenhuis zegt dat de oorlog in Oekraïne indruist „tegen alle mensenrechten. Met afschuw zien we hoe het handelen van machthebbers indruist tegen alle morele waarden die wij als Rijnstate hoog willen houden en ver af lijkt te staan van wat de bevolking wil”.
De burgemeester van de belegerde Zuidoost-Oekraïense havenstad Marioepol heeft dringend militaire hulp gevraagd. Volgens hem raakt het voedsel op. Eerder was al gemeld dat er geen water, verwarming en stroom meer is in de door de Russen omsingelde stad.
In een oproep op televisie vraagt hij om een vluchtroute voor burgers. „We worden gewoon vernietigd”, waarschuwde hij. Marioepol met zijn ongeveer 450.000 inwoners wordt al dagen aangevallen door de Russen.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken adviseert mensen nog dringender om niet naar Rusland te reizen als het niet noodzakelijk is. Volgens het ministerie wordt de situatie in het land met de dag onzekerder. Het wordt steeds moeilijker om internationale betalingen te doen. Dit heeft ook gevolgen voor de beschikbaarheid van medische voorzieningen, aldus het ministerie. Bovendien zijn directe vluchten tussen Rusland en de Europese Unie niet meer mogelijk. Het advies om alleen naar Rusland te gaan voor noodzakelijke reizen gold al sinds eind februari.
De Europese Unie en de Verenigde Staten hebben sancties getroffen tegen Rusland vanwege de inval in Oekraïne, zoals het uitsluiten van banken van het internationale betalingsverkeer. Ook heeft Rusland het luchtruim gesloten voor vliegtuigen vanuit veel landen, waaronder Nederland. Veel westerse luchtvaartmaatschappijen vlogen al niet meer naar Rusland.
Wie nu nog in Rusland is, krijgt het dringende advies om te vertrekken. Dat geldt ook voor mensen die er permanent wonen. Het ministerie raadt hen aan goed te bedenken in welke situatie ze willen vertrekken en hoe dat dan veilig kan. Mensen die blijven, krijgen het advies om een noodpakket aan te leggen en alle reispapieren op orde te hebben. Van een evacuatie door de Nederlandse overheid is volgens het ministerie geen sprake.
Musea in Nederland hebben hulp aangeboden aan de Hermitage Amsterdam nadat het donderdag de banden heeft verbroken met het gelijknamige staatsmuseum in Sint-Petersburg wegens de aanval van Rusland op Oekraïne. Dat zegt de Museumvereniging.
Vanwege de breuk is de expositie over Russische avant-garde voortijdig voorbij en gaan de collectiestukken op korte termijn terug naar Rusland, zo heeft een woordvoerder van het museum laten weten. Het Museum van de Geest, dat in hetzelfde pand is ondergebracht, blijft wel open.
Volgens de vereniging leidt de huidige sluiting van de tentoonstelling op korte termijn tot financiële problemen, omdat de Hermitage Amsterdam volledig op eigen inkomsten draait. „Voor het voortbestaan van het museum is het daarom van groot belang dat er snel nieuwe programmering komt zodat het museum weer bezoekers kan ontvangen. Het museum zoekt naar een passende oplossing daarvoor.”
Ambtenaren van de Europese Unie onderzoeken hoe de invloed van Rusland bij het Internationaal Monetair Fonds (IMF) kan worden beperkt. Ze bekijken ook of ze het land, dat vorige week Oekraïne is binnengevallen, de toegang tot financiering van het IMF kunnen ontzeggen. Dat meldt persbureau Reuters op basis van ingewijden.
Het zou onderdeel kunnen worden van een nieuw sanctiepakket om de druk op de Russische economie verder op te voeren. Er zijn Rusland door het Westen al zware sancties opgelegd na de invasie.
De Verenigde Staten en de EU maken zich nu zorgen dat Moskou nog toegang zou hebben hebben tot 17 miljard dollar (15,5 miljard euro) aan IMF-reserves. Die ontving het land vorig jaar om de coronapandemie te bestrijden.
Het IMF is een VN-organisatie die onder meer helpt bij het bestrijden van economische crises. Een van de opties die ook wordt overwogen is om Rusland helemaal uit het IMF te verwijderen maar dat lijkt onwaarschijnlijk omdat daar ook steun voor nodig is van landen als China. Het zou daarnaast ook wettelijk niet mogelijk zijn omdat er bewijs nodig zou zijn dat Rusland een IMF-overeenkomst heeft geschonden.
In Rusland kun je op straat zomaar een geestelijke tegenkomen die eruitziet als een oudtestamentische profeet. Een lange mantel, ruige haren en een doortastende blik. Je kijkt hem even na, in de stille hoop dat hij op de hoek een toespraak begint.
De Provincie Fryslân en de gemeentes in Friesland willen zo snel mogelijk onder het contract uitkomen dat is afgesloten met gasleverancier Gazprom. Daarom zoekt de provincie nu de mogelijkheden uit, om ervoor te zorgen dat de overheden bij het volgende contract niet alsnog vastzitten aan Gazprom. Verschillende andere gemeentes zoals Utrecht, Venlo en Apeldoorn laten weten de vragen van de gemeenteraad eerst te moeten beantwoorden, voor zij uitspraken kunnen doen over hun contract met Gazprom.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) meldde donderdag dat Gazprom niet zomaar uit te sluiten is als leverancier, aangezien Gazprom Energy NL geregistreerd is in Nederland. Nederlandse overheden moeten zich houden aan Europese aanbestedingsregels. Zolang Gazprom niet uit te sluiten is, kan dat ertoe leiden dat gemeenten uiteindelijk toch een nieuw contract moeten afsluiten met Gazprom Energy NL.
NOS-correspondent in Rusland Iris de Graaf keert voorlopig terug naar Nederland vanwege de „te onzekere” werkomstandigheden in het land. Dat laat zij vrijdagmiddag weten in een Twitterbericht. De Graaf deed sinds de Russische inval in Oekraïne vrijwel dagelijks op het NOS-journaal verslag vanuit Moskou.
„Na veel wikken en wegen is besloten dat ik tijdelijk vanuit Nederland ga werken”, schrijft De Graaf op Twitter. „Onze werkomstandigheden in Rusland zijn op dit moment te onzeker. Ik hoop zo snel mogelijk weer terug te keren naar Moskou om daar weer ter plekke verslag te kunnen doen.”
Het aantal burgers dat in Oekraïne is omgekomen door militair geweld sinds de Russische invasie vorige week is gestegen naar 331. Onder hen zijn 19 kinderen. Zeker 675 mensen raakten gewond. Dat heeft VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR gemeld, met de aantekening dat het werkelijke aantal slachtoffers waarschijnlijk veel hoger ligt.
Het aantal bevestigde burgerslachtoffers is in een dag met 82 toegenomen. Zij kwamen vooral om door artillerievuur, raketinslagen en luchtaanvallen, aldus de UNHCR. De Oekraïense regering sprak woensdag van 2000 omgekomen burgers in de eerste week van de oorlog.
Inwoners van steden en gemeenten in heel Europa worden opgeroepen om zich op zaterdag 12 maart te verzamelen voor het stadhuis van hun woonplaats, stil te staan bij de oorlog in Oekraïne en een oproep te doen voor vrede in dat land. Dit plan van Eurocities, een netwerkorganisatie van meer dan tweehonderd Europese steden, wordt ondersteund door Nederlandse burgemeesters en gemeenten, meldt de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) vrijdag.
„Ik stel voor dat we de lokale bevolking uitnodigen, in het bijzonder onze Oekraïense en Russische gemeenschappen, om samen arm in arm te staan of een moment te delen voor of rondom onze stadhuizen”, stelt de voorzitter van de netwerkorganisatie Dario Nardella, tevens burgemeester van Florence. Hij vraagt aanwezigen dan foto’s van de bijeenkomsten te delen op social media met de hashtag #CitiesWithUkraine.
Volgens Nardella hebben Bologna, Braga, Florence, Milaan, Marseille, Nice, Rome en Rotterdam al laten weten mee te doen met de actie. Het is tevens een protest tegen oorlogshandelingen tegen de bij Eurocities aangesloten Oekraïense steden Charkov, Kiev, Lviv en Odessa. Volgens VNG gaat het om „gemeentelijke diplomatie” waarmee aandacht gevraagd wordt „voor de principes van democratie”.
Betalingsverwerkers Adyen en Buckaroo zijn druk doende met het naleven van de sancties tegen Rusland wegens de inval in Oekraïne. Bij iedere nieuwe sanctie die de Europese Unie instelt wegens de oorlog in Oekraïne moeten de fintechbedrijven nagaan of er extra maatregelen nodig zijn.
„Het speelveld beweegt verschrikkelijk snel. Als de Europese Commissie aankondigt dat er bepaalde sancties komen, is het niet zo dat wij daar vooraf over worden ingelicht”, legt een woordvoerder van Adyen uit. „In principe zijn wij een bank. Als commissievoorzitter Ursula von der Leyen zegt wat de sancties zijn, bedenken wij hoe dat technisch mogelijk wordt.”
Adyen verwerkt jaarlijks voor honderden miljarden euro’s aan betalingen en Rusland is voor het Amsterdamse bedrijf een erg kleine markt. Tot nu toe heeft Adyen drie verschillende stappen gezet als gevolg van de sancties. Alle online- en fysieke betalingen in de afvallige Oost-Oekraïense regio’s Donetsk en Loehansk zijn geblokkeerd. Ook blokkeert Adyen betalingsverkeer met Russische banken waartegen sancties zijn ingesteld.
Het is nog niet duidelijk waar Oekraïners die naar Nederland vluchten zich moeten gaan melden om voor opvang in aanmerking te komen. De veiligheidsregio’s praten maandag verder met het ministerie van Justitie en Veiligheid over de coördinatie en de opvangmogelijkheden. Vrijdag werd in het Veiligheidsberaad besproken dat elk van de 25 veiligheidsregio’s 2000 opvangplekken gaat regelen voor Oekraïners die vanwege het Russische geweld hun land hebben verlaten.
Maar van een harde afspraak is nu nog geen sprake. De helft van de opvangplaatsen zal op korte termijn beschikbaar moeten zijn. „Veel veiligheidsregio’s en gemeenten zijn al volop bezig om dit voor te bereiden”, laat een woordvoerder van het ministerie weten. De komende tijd wordt volgens Justitie een fors aantal vluchtelingen uit Oekraïne verwacht. Nederland moet zich daarom voorbereiden op grootschaliger opvang.
Een woordvoerster van voorzitter Hubert Bruls van het Veiligheidsberaad laat weten dat met het ministerie een kort overleg is geweest over de „urgente behoefte aan opvangplekken” en de rol die de veiligheidsregio’s krijgen bij de organisatie hiervan. Volgens de zegsvrouw is iedereen nu aan het werk gegaan om een inventarisatie te maken. „Het bericht was nu: bereid je voor op wat mogelijk komt. We moeten rekening houden met een grote hoeveelheid mensen die we moeten helpen.”
De Duitse bondskanselier Olaf Scholz heeft zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin in een telefoongesprek gevraagd alle militaire operaties in Oekraïne onmiddellijk te staken. Hij riep hem ook op humanitaire hulp toe te laten in gebieden waar wordt gevochten, aldus een woordvoerder van de regering in Berlijn.
Poetin ontkende volgens het Kremlin tegenover Scholz dat Rusland Oekraïense steden bombardeert. Volgens hem zijn dergelijke berichten nepnieuws en propaganda.
Hij sprak verder de hoop uit dat Oekraïne zich in de volgende onderhandelingsronde „constructief en redelijk” opstelt. Poetin zei open te staan voor een dialoog met het aangevallen buurland op voorwaarde dat alle eisen worden ingewilligd. Moskou eist onder meer dat Oekraïne wordt gedemilitariseerd, een neutrale status krijgt en twee provincies in het oostelijke Donbas-gebied afstaat.
Het gesprek duurde ongeveer een uur. Beide leiders kwamen volgens de Duitse zegsman overeen elkaar snel opnieuw te spreken.
De Amerikaanse ambassade in Oekraïne heeft het aanvallen van een kerncentrale een oorlogsmisdaad genoemd. De ambassade plaatste een tweet na de Russische inname van de kerncentrale van Zaporizja en stelde dat Vladimir Poetin met die actie „zijn schrikbewind een stap erger heeft gemaakt”.
Russische militairen namen de kerncentrale Zaporizja bij de plaats Energodar vrijdagochtend in. Energodar ligt aan de rivier de Dnjepr, hemelsbreed ongeveer 450 kilometer ten zuidoosten van Kiev.
In een bijgebouw van de kerncentrale is brand geweest. Dat gebeurde nadat het complex volgens de Oekraïense buitenlandminister „van alle kanten werd aangevallen” door Russische grondtroepen. Volgens de atoomwaakhond IAEA zijn er geen verhoogde stralingsniveaus in de buurt geconstateerd.
De NAVO roept de Russische president Vladimir Poetin op zijn troepen zonder voorwaarden terug te trekken uit Oekraïne en zich tot „echte diplomatie” te wenden. Het bondgenootschap houdt „alle wegen open voor een diplomatieke oplossing” van het conflict, zei NAVO-chef Jens Stoltenberg na afloop van een spoedbijeenkomst in Brussel van de dertig NAVO-ministers van Buitenlandse Zaken over de oorlog in Oekraïne.
Stoltenberg waarschuwde dat de oorlog als die niet wordt gestopt erger zal worden, „met meer doden, meer lijden en meer destructie”. En dat de NAVO daarin niet wil worden betrokken. „Wij zoeken geen oorlog met Rusland”, aldus Stoltenberg. Daarom stuurt de alliantie geen vliegtuigen naar het Oekraïense luchtruim, en geen troepen naar het land, benadrukte hij.
Dat was volgens Stoltenberg een „pijnlijk” besluit. Hij bevestigde dat het Russische leger clusterbommen gebruikt. „En we hebben berichten gezien over andere wapentypes waarvan het gebruik in strijd is met het internationale recht.”
Wel zal de NAVO „alles doen” om elke centimeter van het grondgebied van de dertig NAVO-landen te verdedigen, mocht Rusland een van de NAVO-landen betrekken in het conflict. Er zijn 140 militaire jets en meer dan tweehonderd schepen op NAVO-gebied aan de randen van Oekraïne paraat, zei hij. Oekraïne is geen lid van de NAVO.
Vanuit een speciaal nooddepot stuurt Nederland beademingsapparatuur naar Oekraïne. Dit gebeurt op verzoek van het Europese programma rescEU.
De apparaten zijn donderdag in Nederland opgehaald, aldus een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid (VWS). De Europese Commissie regelt het vervoer en betaalt de rekening van zowel de medische hulpmiddelen als het vervoer. Ze gaan in eerste instantie naar een logistiek knooppunt in Polen, van waaruit de hulpmiddelen zo snel mogelijk naar Oekraïne worden doorgestuurd. De EU wil dergelijke ‘hubs’ ook in Roemenië en Slowakije opzetten.
Het sturen van beademingsapparatuur staat los van de medische noodhulp die woensdag vanuit Nederland op transport naar Polen is gegaan. Het ging daarbij om beschermende medische kleding en medicijnen, die door het ministerie van VWS en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) beschikbaar zijn gesteld. Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft het transport verzorgd. In dat transport zaten ook infuussets, transfusiesets en infuuspompen die een partij uit de zorgsector heeft gedoneerd.
De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties houdt vrijdagmiddag spoedberaad over de crisis in Oekraïne, hebben diplomatieke bronnen gemeld. Het beraad begint volgens hen om 17.30 uur (Nederlandse tijd).
De Britse premier Boris Johnson had gevraagd om de spoedzitting na de Russische inname van de Oekraïense kerncentrale van Zaporizja, de grootste van Europa. De Verenigde Staten, Frankrijk, Noorwegen, Ierland en Albanië schaarden zich achter de oproep van Johnson.
De VN hebben nog niet officieel bevestigd dat de Veiligheidsraad bijeenkomt.
Mensen die nog Air Miles op hun kaart hebben staan, kunnen die aanwenden voor het goede doel. Sinds vrijdag maakt de organisatie het mogelijk ze te doneren aan Giro555 voor Oekraïne, waarna ze verzilverd worden in klinkende munt.
„De mensen uit Oekraïne hebben dringend hulp nodig. Honderdduizenden mensen zijn op de vlucht. Gezinnen zijn van elkaar gescheiden. Zij leven in angst en onzekerheid, maar wij kunnen helpen”, is te lezen op de website van Air Miles. Via een aanvinkveld kunnen donateurs invullen hoeveel Air Miles ze willen geven, bijvoorbeeld 200, of 1500 of meer naar eigen keuze.
Een woordvoerder van Giro555 legt uit dat één gedoneerde Air Mile een waarde vertegenwoordigt van een halve eurocent, waarmee bijvoorbeeld 1500 gegeven punten dus gelijkstaat aan een donatie van 7,50 euro. Het op deze manier gedoneerde geld wordt aan het eind van de actie gestort op Giro555.
Klanten van Albert Heijn, Essent, Etos, Praxis, Shell en Mastercard kunnen Air Miles sparen. Ze leveren voordeel op bij onder meer uitjes of producten.
De Europese Unie heeft afgelopen woensdag op één dag voor een recordbedrag van 689 miljoen euro aan gas gekocht van Rusland. Dat meldt de Belgische denktank Brueghel op basis van eigen berekeningen. De EU blijft Russisch gas kopen terwijl het tegelijkertijd de Russische economie probeert lam te leggen met sancties vanwege de invasie van Oekraïne.
Betalingen voor energie zijn vrijgesteld van sancties en er lijkt nog weinig belangstelling om die op te leggen. Daardoor zou de EU ook zwaar worden getroffen omdat het voor een belangrijk deel afhankelijk is van Rusland voor de import van aardgas.
De gasprijzen zijn door de oorlog in Oekraïne enorm gestegen. Ten opzichte van 23 februari, de dag voor de Russische invasie van Oekraïne, is de prijs op de Amsterdamse gasbeurs ruimschoots verdubbeld. Die prijs geldt als belangrijke standaard voor Europese gasprijzen.
De Oekraïense buitenlandminister Dmitro Koeleba zegt dat Russische soldaten in Oekraïne vrouwen verkrachten. Er zouden „talloze gevallen” bekend zijn, maar hij gaf geen bewijs en de informatie is niet onafhankelijk geverifieerd.
Koeleba verklaarde tijdens een bezoek aan een denktank in Londen dat het lastig is om over „de efficiëntie van het international recht” te praten omdat steden worden gebombardeerd en vrouwen worden verkracht. Het seksueel misbruik zou plaatsvinden in gebieden die onder controle staan van het Russische leger.
De minister steunde het idee van de Britse ex-premier Gordon Brown, voormalige rechters en rechtenexperts over de oprichting van een speciaal tribunaal. Koeleba ziet het internationaal recht als „het enige instrument van de beschaving” dat Oekraïne heeft om degenen die de oorlog mogelijk maken ter verantwoording te roepen.
Mag je Poetin vermoorden? En wat bezielt hem om Oekraïne binnen te vallen? Het zijn vragen die leven bij jongeren in een van de havo 4-klassen van de Pieter Zandt scholengemeenschap, blijkt donderdagmiddag het vijfde uur in Kampen.
Het dodental door luchtaanvallen donderdag op een woonwijk in de stad Tsjernihiv in het noorden van Oekraïne is opgelopen tot 47, aldus de lokale autoriteiten vrijdag. Ze lieten weten dat de dodelijke slachtoffers 38 mannen en negen vrouwen zijn. In een eerdere melding spraken de autoriteiten over 33 doden.
President Vladimir Poetin heeft de buurlanden van Rusland opgeroepen geen acties te ondernemen die ertoe kunnen leiden dat de spanningen met Moskou oplopen. Poetin zei dat hij niets slechts in de zin heeft met de buurlanden en dat Rusland alle verplichtingen richting die landen zal nakomen.
De president liet weten dat er geen enkele noodzaak is om in te zetten op minder goede betrekkingen met buurlanden. Hij zei dat als Rusland al bepaalde stappen zet, dit altijd gebeurt als „respons op onvriendelijke acties tegen de Russische Federatie”.
De Belarussische president Aleksandr Loekasjenko ontkent dat zijn leger betrokken is bij de Russische invasie in Oekraïne. Ook heeft hij gezegd dat daar geen plannen voor zijn. Er gaan geruchten dat Belarus zijn troepen voorbereidt op een missie in Oekraïne.
De universiteiten, hogescholen, academische ziekenhuizen en onderzoeksinstellingen zetten alle samenwerkingsverbanden met collega’s in Rusland en Belarus voorlopig stil. Ze maken geen geld meer over, delen geen gegevens en beginnen geen nieuwe projecten. Aanleiding is de Russische invasie in Oekraïne.
Russische en Belarussische studenten, docenten en onderzoekers die nu in Nederland zijn, mogen hier wel blijven.
De VN-mensenrechtenraad veroordeelt de vermeende schending van rechten door Russische troepen in Oekraïne en komt met een onderzoekscommissie. Een resolutie hierover is met grote meerderheid aangenomen.
De Oekraïense vertegenwoordiger zei voor de stemming dat de 47 landen in de raad de „gemeenschappelijke plicht” hebben om te zorgen voor de documentatie en verificatie van Russische misdaden en de identificatie van de verantwoordelijken.
Nederland en 31 andere landen stemden voor de resolutie. Alleen Rusland en Eritrea waren tegen. De dertien overige landen, waaronder China, brachten geen stem uit.
De Russische troepen zijn voor het eerst de Oekraïense havenstad Mykolajiv binnengedrongen. De regionale gouverneur meldt dat op meerdere plekken in de zuidelijke stad wordt gevochten.
„Laten we niet zenuwachtig worden”, zei gouverneur Vitali Kim in een videoboodschap. In Mykolajiv wonen bijna een half miljoen mensen. De stad ligt tientallen kilometers ten westen van Cherson.
In Rotterdam worden op korte termijn ongeveer 1000 Oekraïense vluchtelingen opgevangen, maakte de gemeente vrijdag bekend. De bedoeling is dat in de regio Rotterdam-Rijnmond in totaal 2000 opvangplekken worden gerealiseerd, waarvan Rotterdam dan de helft voor haar rekening neemt.
Het dodental door luchtaanvallen donderdag op een woonwijk in de stad Tsjernihiv in het noorden van Oekraïne is opgelopen tot 47, aldus de lokale autoriteiten vrijdag. In een eerdere melding spraken de autoriteiten over negen doden.
Reddingsteam hebben hun hulp aan slachtoffers van de luchtaanvallen moeten opschorten vanwege aanhoudende beschietingen door de Russen, meldden de Oekraïense hulpdiensten.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft het Russische volk opgeroepen in protest te komen vanwege de Russische inname van een Oekraïense kerncentrale, de grootste van Europa. De centrale Zaporizja kwam vrijdag in handen van het Russische leger.
Het dodental door luchtaanvallen donderdag op een woonwijk in de stad Tsjernihiv in het noorden van Oekraïne is opgelopen tot 47, aldus de lokale autoriteiten vrijdag. In een eerdere melding spraken de autoriteiten over negen doden.
Reddingsteam hebben hun hulp aan slachtoffers van de luchtaanvallen moeten opschorten vanwege aanhoudende beschietingen door de Russen, meldden de Oekraïense hulpdiensten.
Russische troepen rukken verder op naar Kiev met het doel de Oekraïense hoofdstad te omsingelen, meldden de Oekraïense strijdkrachten vrijdagochtend.
Het Russische militaire konvooi ten noorden van Kiev zou ruim 60 kilometer lang zijn. Het Amerikaanse ministerie van Defensie meldde woensdag dat dit konvooi al geruime tijd geen voortgang heeft geboekt.
Ongeveer 624.500 mensen zijn sinds de Russische invasie vanuit Oekraïne Polen binnengekomen, meldt de Poolse grenswacht. De afgelopen tijd steken dagelijks tot 100.000 mensen de grens naar het EU-land over.
Inwoners van Oekraïne zoeken ook een veilig heenkomen in andere buurlanden, maar er wordt vooral uitgeweken naar Polen. De Poolse grenswacht registreerde donderdag zo’n 99.200 mensen. Vrijdag voor 07.00 uur hadden nog eens ruim 25.000 vluchtelingen de grens overgestoken.
Russische autoriteiten beperken volgens persbureau RIA in het land de toegang tot verschillende onafhankelijke media, zoals onder meer de BBC, Radio Liberty en de populaire Russischtalige nieuwssite Meduza.
Journalisten van persbureau AFP in Moskou en GlobalCheck, een groep die internetverbindingen monitort, constateerden in de nacht van donderdag op vrijdag al dat verschillende websites geblokkeerd werden. Het ging onder meer om de websites van Facebook, de BBC en de Duitse omroep Deutsche Welle.
Premier Mark Rutte heeft een videoboodschap voor de Oekraïense bevolking online gezet. Hij zegt daarin de Oekraïners te bewonderen, en belooft steun te blijven leveren in de vorm van wapens, geneesmiddelen en voedsel in de strijd tegen de Russische troepen. „Wij zijn familie in Europa.”
De Oekraïense president Volodimir Zelenski had Rutte gevraagd het filmpje op te nemen, zegt de premier.
In een toespraak tot zijn volk heeft de Oekraïense president Volodimir Zelenski uitgehaald naar Rusland. Het regime van Vladimir Poetin wil volgens Zelenski „Tsjernobyl herhalen”. Ook beschuldigt hij de Russen van „nucleaire terreur”. Zelenski gaf de nachtelijke toespraak naar aanleiding van de aanval op kerncentrale Zaporizja.
„Geen enkel ander land heeft ooit een kerncentrale beschoten”, zei Zelenski. „Dit is de eerste keer in onze geschiedenis, de eerste keer voor de mensheid.” Hij spreekt van een gerichte aanval van Russische tanks op de kerncentrale.
De Amerikaanse president Joe Biden heeft de Russische autoriteiten opgeroepen om hulpdiensten toe te laten tot de Oekraïense kerncentrale Zaporizja, waar momenteel een brand woedt. Biden verzoekt Russische troepen ook tot een staakt-het-vuren in het gebied rondom de grootste kerncentrale van Europa.
De „roekeloze acties” van de Russische president Vladimir Poetin kunnen volgens de Britse premier Boris Johnson „een directe bedreiging vormen voor de veiligheid van heel Europa”. Volgens onder meer de BBC zegt Johnson dit naar aanleiding van de beschietingen van de Oekraïense kerncentrale Zaporizja, waar in de nacht van donderdag op vrijdag brand uitbrak.
Hulpdiensten zijn erin geslaagd de Oekraïense kerncentrale Zaporizja te bereiken, waar in de nacht van donderdag op vrijdag een brand woedt. Oekraïense autoriteiten melden dat brandweerlieden om 05.20 uur (lokale tijd) begonnen zijn met het blussen van de brand. Eerder was dat onmogelijk vanwege aanhoudende Russische beschietingen.
Lees hier het liveblog van donderdag.
In Zaporizja, de grootste kerncentrale van Europa, heeft in de nacht van donderdag op vrijdag een brand gewoed. Dat gebeurde nadat het complex volgens de Oekraïense buitenlandminister „van alle kanten werd aangevallen” door Russische grondtroepen. Brandweerlieden konden het door de VN-atoomwaakhond IAEA als „zeer gevaarlijk” bestempelde vuur pas na uren bereiken. Vrijdag om 06.20 uur (lokale tijd) was de brand geblust, niemand raakte gewond.
De burgemeester van het nabijgelegen Energodar, in het zuidoosten van Oekraïne, meldde de brand als eerste in een video op Facebook. The New York Times verifieerde beelden waarop vlammen en vuur rondom de kerncentrale te zien waren. Volgens de lokale autoriteiten ging het om een brand in een trainingsgebouw en bestond er geen direct gevaar voor de essentiële onderdelen of reactoren van de kerncentrale.
Advertentie
