Opvangplekken gezocht voor Oekraïners. Jennifer Halewijn (34) stond maandag in haar ruime garage –65 vierkante meter– in IJmuiden toen ze die oproep per mail zag binnenkomen. „Mijn man en ik zeiden tegen elkaar: Als we deze ruimte ombouwen, kunnen hier best een paar mensen wonen. We zijn nu aan het onderzoeken of dat inderdaad haalbaar is.”

Kort daarna legde ze contact met Louis de Mast, initiatiefnemer van de maandag opgerichte vrijwilligersorganisatie Room for Ukraine. Intussen is Halewijn, politiek verslaggever bij een lokale omroep en eigenaar van een webshop voor duurzame schrijfwaren, woordvoerder van de club. 
Die richt zich op het bieden van „een warme en veilige plek” aan vluchtelingen uit Oekraïne, om op adem te komen. „Een mooi alternatief voor kille opvangcentra die vaak al overvol zitten.”

Al snel stond er een aanmeldformulier online voor mensen die een plek beschikbaar hebben. „Inmiddels hebben we een bestand van 1500 mensen die een deel van een woning aanbieden of een ruimte die kan worden opgebouwd tot tijdelijke woonplek. Het is hartverwarmend.”

Hoekbank

Niet elke reactie levert daadwerkelijk een mogelijke opvangplek op, zegt Halewijn. „Als iemand meldt: We hebben nog een hoekbank waar een vluchteling op kan slapen, zeggen we: Heel lief, maar dat is niet geschikt voor een opvang voor langere tijd.”

Als mensen zich bij Room for Ukraïne melden, maakt de organisatie nadrukkelijk duidelijk wat erbij komt kijken om een of meer vluchtelingen in huis te nemen. „Ze moeten zich er bijvoorbeeld van bewust zijn dat deze mensen met niets aankomen: geen geld, geen kleding, geen speelgoed, geen luiers. We zijn bezig fondsen te werven om financiële ondersteuning te kunnen bieden als de opvang langer gaat duren, maar de gastgezinnen moeten in ieder geval de eerste weken de kosten zelf dragen.”

Hoe voorkomt de organisatie dat kwetsbare vluchtelingen in huis komen bij mensen die minder goede bedoelingen hebben of niet geschikt zijn om opvang te bieden? Elk gastadres krijgt vooraf een gesprek, zegt Halewijn. „Dit wordt gevoerd door vrijwilligers die daar ervaring mee hebben en een inschatting kunnen maken of mensen in staat zijn om opvang te bieden. We willen voorkomen dat iemand na een week zegt: Sorry, ik vind dit helemaal niks. De vluchtelingen moeten tot rust komen, dus het is van belang dat ze niet steeds van de ene naar de andere plek verhuizen. En we voelen ons uiteraard ook verantwoordelijk voor hun veiligheid.”

Toestroom

Halewijn verwacht dat de eerste Oekraïners binnen enkele dagen bij een gastadres worden ondergebracht. „Een studente in Nijmegen, die uit Oekraïne komt, liet ons weten dat familie van haar onderweg is naar Nederland. We gaan ervan uit dat die mensen als eerste ergens worden geplaatst. Intussen melden zich, ook uit het buitenland, steeds meer mensen die vragen of we opvang kunnen bieden voor familieleden of bekenden die zijn gevlucht.”

Hoe lang de opvang nodig is, valt niet te zeggen, geeft Halewijn aan. „Veel vrouwen en kinderen hopen dat ze snel terug kunnen naar hun man en vader, maar het lijkt er nog niet op dat deze oorlog snel voorbij is. Oekraïners mogen drie maanden visumvrij in Nederland verblijven. Zo lang zou de opvang best kunnen gaan duren.”

De aandacht van Room for Ukraïne richt zich voorlopig vooral op het vinden van opvangplekken. In een volgende fase komen activiteiten en mogelijkheden om de kinderen onderwijs te bieden meer in beeld. „We willen daarbij nauw samenwerken met organisaties die daar verstand van hebben, zoals VluchtelingenWerk en het COA. We hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden.”

Halewijn hoopt dat het aantal aanmeldingen voor opvangplekken blijft groeien. „Er komen nog heel veel Oekraïners aan. De toestroom wordt gigantisch.” Wat haar motiveert om zich voor deze groep in te zetten? „Wat er in Oekraïne gebeurt, doet me veel. Deze oorlog komt heel dichtbij en ik denk dat velen onderschatten wat daar gebeurt. Als ik in de situatie van de mensen daar zou zitten, zou ik hopen dat iemand zijn huis voor mij openzet, of in ieder geval voor mijn twee kinderen.”