Karl Barth schreef: „Men kan er niet op rekenen, maar mag er wel op hopen.” Ik moest daaraan denken bij het lezen van ”Het einde van de hel” van Reinier Sonneveld. Echter, bij hem is hopen geworden tot zeker weten. De hel is tijdelijk. Aan de hel komt een eind. De hel is een loutering, waarna er voor iedereen vergeving is. God zorgt ervoor dat uiteindelijk al Zijn schepselen behouden zullen worden.

Tijdens het lezen had ik meerdere keren de neiging het boek dicht te doen. Sonneveld prikkelt en daagt uit. Dat mag hij doen, maar wat mij betreft had het een onsje minder gemogen.

Ernstiger is dat wat hij schrijft on-Bijbels en daarom misleidend is. Hij noemt het geloof in de eeuwige straf een absurditeit. Wie dat gelooft, maakt van God een wrede sadist die behagen zou hebben in het folteren van mensen.

Er zijn vragen te stellen bij Sonnevelds Schriftvisie. Tussen de regels door lees je dat hij de Bijbel meer ziet als een bundel verhalen dan als openbaring van de levende God. Illustratief is dat de Bijbel in hoofdstuk 9 pas echt opengaat – dat lijkt mij rijkelijk laat.

Sonneveld doet tekort aan het lijden van Christus. Hij onderschat de ernst van de zonde en daarmee de zwaarte van de toorn van God. Volgens hem boeten de verlorenen zelf voor hun schuld door een tijdelijke straf in de hel. En wanneer de schuld is uitgeboet, gaat uiteindelijk iedereen (ook Judas en Hitler) naar de hemel en zal de hel leeg raken. De hel is tijdelijk.

Volgens mij zegt Jezus in Mattheüs 25 andere dingen. Hij heeft het over het eeuwige vuur en de eeuwige pijn. Volgens Sonneveld moet ”eeuwig” gelezen worden als ”lange periode”. Waarom dat wel geldt van de hel maar niet van de hemel wordt niet duidelijk.

Prioriteit

Het is niet moeilijk Sonnevelds boek aan de kant te schuiven als on-Bijbels en daarom misleidend. Ik wens het in weinig handen. Toch heeft het lezen van zijn boek voor deze recensie mij denkstof gegeven. Sonneveld stelt ons namelijk een aantal ongemakkelijke vragen waar we niet voor mogen weglopen. We kunnen in theorie geloven in de hel als eeuwige straf. Maar hoe functioneert dat in de praktijk? Waarom kan ik mijn ongelovige naaste zo vaak ongewaarschuwd laten gaan? Waarom lig ik te weinig wakker van mijn onbekeerde familieleden en gemeenteleden? Was het Paulus niet die schreef: „Wij dan wetende de schrik des Heeren bewegen de mensen tot het geloof” (2 Kor. 5:11)? Hudson Taylor ging naar China omdat er elk uur 4000 mensen stierven zonder ooit van Jezus te hebben gehoord. De nood drong hem. Wanneer we werkelijk in de eeuwige straf geloven, zouden in onze reformatorische kerken zending en evangelisatie de hoogste prioriteit moeten hebben.

Het gaf mij te denken dat Sonneveld schrijft honderden keren contact te hebben gehad met mensen die doodsbang zijn voor de hel, niet alleen voor zichzelf, maar vooral voor hun geliefden. Ik weet niet of Sonneveld overdrijft, ik kan het hem niet nazeggen. Je zou wensen dat je meer gemeenteleden tegen zou komen die met christen uit de ”Christenreis” een heilige onrust hebben en bang zijn om verloren te gaan. Om hen dan als evangelist te wijzen op het kruis.

Volgens een onderzoek hoort ongeveer de helft van de kerkgangers vrijwel nooit in een preek iets over de hel, de andere helft weleens, slechts enkelen vaak.

Hoe zit dat met mijn preken? De hel moet in de prediking ter sprake komen. Niemand heeft ernstiger en indringender over de eeuwige verlorenheid gesproken dan de Zaligmaker Zelf.

Tranen

Sonnevelds boek geeft ons huiswerk mee. De Bijbel spreekt niet over de hel als een mededeling van een stand van zaken. Maar God roept ons dringend op om ons te laten verzoenen met Hem door Jezus Christus (2 Korinthe 5:20). Jezus heeft Zijn leven gegeven om ons van de hel te bevrijden. De leer van de hel is belangrijk om iets te kunnen beseffen van het werk van Jezus Christus. Hij kwam ons niet redden van een griepje, maar van de oneindige toorn van God. Een bleke opvatting over de hel geeft een bleke opvatting over Christus’ werk.

De leer van de hel is Bijbels en doet ons beseffen hoe groot Gods liefde is. God gaf Zijn Zoon prijs en Jezus wilde neerdalen tot in de hel. Hij koos ervoor om naar de hel te gaan voor mensen die de hel verdienen.

Jezus zegt: „Die in de Zoon gelooft, die heeft het eeuwige leven; maar die de Zoon ongehoorzaam is, die zal het leven niet zien, maar de toorn van God blijft op hem” (Joh. 3:36).

De Schotse predikant Andrew Bonar vertelde aan zijn vriend M’Cheyne: „Ik heb gisteren over de hel gepreekt.” M’Cheyne vroeg: „Broeder, heb je het gedaan met tranen?”

Het einde van de hel, Reinier Sonneveld; uitg. KokBoekencentrum; 288 blz.; € 23,99