Aan de Wit-Russische kant bivakkeren duizenden vluchtelingen uit landen als Syrië, Afghanistan en Irak. Ze willen de grens over, via Polen verder de Europese Unie in. Duitsland is de gedroomde eindbestemming van velen. Nadat maandag zo’n duizend migranten in groepjes de grens probeerden over te komen, waarschuwde Warschau voor een mogelijke „gewapende escalatie.” Migranten probeerden de prikkeldraadversperring door te knippen en trokken hekken omver.

Warschau beschuldigt de Wit-Russische president Alexander Loekasjenko ervan over de hoofden van de migranten heen op een confrontatie uit te zijn. Het hoofd van de Poolse nationale veiligheidsdienst, Stanislaw Zaryn, stelde maandag met zoveel woorden dat de migranten onder controle stonden van Wit-Russische legereenheden.

Het is een analyse die breed wordt gedeeld. Wit-Rusland zou de migranten, onder wie veel vrouwen en kinderen, gebruiken om een politiek spel uit te vechten. De Europese Unie vaardigde het afgelopen jaar sancties uit tegen Wit-Rusland na omstreden verkiezingen en de arrestatie van een kritische journalist. Voor dat laatste dwong Wit-Rusland een vliegtuig te landen in Minsk. Door migranten richting Polen te sturen zou Loekasjenko terugslaan: het is een poging verdeeldheid in de EU te zaaien. Polen is volgens EU-richtlijnen verplicht asielprocedures te starten en mag migranten niet zomaar terugduwen. Het dictatoriale regime van Wit-Rusland staat nu vooraan om Polen inhumaniteit te verwijten. Erachter zit de provocerende vraag wat de West-Europese landen daarvan vinden.

Maar zo gemakkelijk laat de EU zich nu gelukkig niet uiteen spelen. De Duitse minister van Binnenlandse Zaken, Horst Seehofer, schaarde zich vannacht aan de kant van Polen. Hij gaf zelfs aan het Poolse voornemen om een muur te bouwen te ondersteunen. „We kunnen ze niet bekritiseren om het feit dat ze Europa’s buitengrenzen beschermen.”

Seehofer onderstreepte daarbij terecht dat Polen en Duitsland deze crisis niet alleen het hoofd kunnen bieden en dat de Europese Commissie aan zet is om de buitengrens te beveiligen. Brussel riep de EU-lidstaten er vast toe op nieuwe strafmaatregelen tegen Minsk goed te keuren. Dat is een belangrijk signaal. Lastiger, maar effectiever zou echter zijn om Loekasjenko’s grote bondgenoot onder druk te zetten: het regime van de Russische president Vladimir Poetin. Poetin is bezig Wit-Rusland steeds verder in te kapselen en Loekasjenko is sterk van hem afhankelijk.

Voor alles moet duidelijk zijn dat de migranten niet kop van jut moeten worden. Ze zijn speelbal van een ordinair spel van Loekasjenko en verdienen voor alles een menselijke behandeling. Zij moeten niet het slachtoffer worden van een eindeloze discussie wiens verantwoordelijkheid dat is.