live
Buitenland

Transportvliegtuig nam namens Nederland niemand mee uit Kabul

De Taliban hebben de macht in Afghanistan overgenomen. Zondag namen ze de hoofdstad Kabul in en riepen vanuit het presidentiële paleis de overwinning uit. In dit liveblog leest u de laatste ontwikkelingen.

Webredactie17 August 2021 22:40

Advertentie

Transportvliegtuig nam namens Nederland niemand mee uit Kabul

Op de luchthaven van Kaboel is dinsdag een transportvliegtuig geland wat door Nederland, Noorwegen en Finland was gestuurd. Dat meldt het ministerie van Defensie. Het toestel is weer vertrokken, maar heeft voor zover bekend namens Nederland geen mensen kunnen meenemen.

Het vliegtuig, een groot transporttoestel van het type C17, kwam uit Hongarije. NAVO-landen kunnen daar gebruik van maken, en Nederland heeft dat samen met Noorwegen en Finland geprobeerd. Uiteindelijk vertrok het vliegtuig volgens Defensie met zo’n veertig mensen aan boord. Daarbij ging het niet om mensen die Nederland in veiligheid probeert te brengen.

Waarom Nederland niemand heeft meegekregen, kon Defensie niet direct zeggen. Er zijn wel lijsten van mensen die Nederland wil evacueren, maar het is volgens ingewijden in de chaos lastig om die mensen op tijd aan boord te krijgen. „De omstandigheden ter plekke zijn leidend of je mensen op tijd in het vliegtuig krijgt”, laat een woordvoerder Defensie daarover weten.

Nederland is voor het gebruik van de luchthaven van Kabul afhankelijk van de beveiliging van de Amerikaanse krijgsmacht, die de luchthaven in handen heeft. De VS laten er om veiligheidsredenen volgens Buitenlandse Zaken momenteel geen Afghanen toe. Dat maakt de situatie voor mensen die Nederland het land uit wil helpen, onder wie tolken die voor Defensie hebben gewerkt, moeilijker. Het ministerie zegt hieraan te werken.

Eerder dinsdag vertrok vanuit Eindhoven al een Nederlands vliegtuig met aan boord een ambassadeteam en militaire beveiligers. Dat toestel komt woensdag na een tussenstop in Kabul aan, laat Defensie weten. De verwachting is dat het team ’s middags vanaf het vliegveld aan het werk kan om te helpen bij de evacuaties.

Deze dagen zijn er nog twee Nederlandse vluchten vanuit Eindhoven. Een daarvan (een C130) is vanochtend al vertrokken en voegt zich bij een ander transportvliegtuig dat al in de regio is. Die moeten beide gebruikt worden voor een luchtbrug tussen Afghanistan en een veilig land in de regio.

Woensdag vertrekt een speciale Airbus A330 MRTT met artsen en verpleegkundigen van Defensie. Zij kunnen vanuit dat veilige land de mensen die geëvacueerd zijn medische zorg verlenen. Daarna wordt het vliegtuig gebruikt voor vluchten vanuit het veilige land naar Nederland.

EU-buitenlandchef: We moeten met Taliban praten

Voor de Europese Unie zit er niets anders op dan met de Taliban te gaan praten. Ze hebben nu eenmaal de oorlog in Afghanistan gewonnen, zegt EU-buitenlandchef Josep Borrell. Maar dat is nog niet hetzelfde als het erkennen van de Taliban als het gezag.

De EU-vertegenwoordiger in Afghanistan heeft al contacten met de Taliban, zegt minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Zaken na spoedoverleg met haar Europese collega’s. „Nederland zelf niet.” Ze vindt ook niet dat Nederland dat contact al moet zoeken, want de Taliban zijn niet via verkiezingen maar met geweld aan de macht gekomen. Kaags verwachtingen van hen zijn dan ook „heel laaggespannen”. Maar de EU-landen „moeten wel met zijn allen nadenken” over de betrekkingen, en snel ook. „Dus wordt vervolgd.”

Om wat gedaan te krijgen, bijvoorbeeld dat de Taliban doorgang verlenen bij een controlepost, zijn Nederland en andere Europese landen afhankelijk van de contacten van de Verenigde Staten. „Daar leunen we nu heel sterk op.” De Amerikanen hebben het politieke en militaire overwicht en onderhandelen al lange tijd met de Taliban.

ANP-435762055.jpg
De eerste groep mensen die door het Franse leger uit Kabul is geëvacueerd komt aan op een vliegveld in de buurt van Parijs. beeld EPA, Christophe Petit Tesson

Ook Borrell heeft zijn twijfels over de sussende woorden van de nieuwe heersers in Afghanistan. Die presenteren zich minder bruut dan voorheen. Ze verzekeren de laatste dagen dat medewerkers van westerse landen niets te vrezen hebben en dat ze zelfs vrouwenrechten zullen eerbiedigen, mits die stroken met de sharia (islamitische wetten). Maar volgens de hoogste diplomaat van de EU „zien ze er hetzelfde uit, alleen spreken ze beter Engels”.

De Europese ontwikkelingshulp die naar Afghanistan vloeide is dan ook stopgezet. Aan „samenwerking met een toekomstige Afghaanse regering” zijn voorwaarden verbonden, waarschuwt Borrell. Die moet onder meer de fundamentele rechten waarborgen van alle Afghanen, vrouwen en minderheden inbegrepen.

Maar de humanitaire hulp gaat wel door. Sterker nog, die moet misschien wel worden opgevoerd, denkt Borrell. Als straks bijvoorbeeld vrouwen niet meer op het land mogen werken, kan er in grotere delen van Afghanistan honger uitbreken.

Zulke hulp kan ook gebruikt worden om invloed uit te oefenen op de Taliban, oppert Kaag. Ook grote buren als Rusland en China zullen zich met de Taliban gaan bemoeien en die mogelijk wat kunnen bijsturen. Maar ze wil niet speculeren over mogelijkheden om onder de nieuwe machthebbers nog wat voor elkaar te krijgen in het land.

Ook de EU-landen zijn medeverantwoordelijk voor de snelle val van Afghanistan, vindt Borrell. „We moeten erkennen dat er fouten zijn gemaakt” en er moeten „lessen worden getrokken”. Hij is het niet eens met de Amerikaanse president Joe Biden, die stelt dat het doel van de westerse invasie in Afghanistan nooit het stichten van een stabiele democratie was. Volgens Borrell was dat wel degelijk ook het oogmerk, maar is dat ondanks enorme investeringen niet gelukt.

De machtsgreep van de Taliban zal grote gevolgen hebben voor de krachtsverhoudingen in de wereld, denkt Borrell. Sinds de inlijving van de Krim door Rusland heeft hij geen gebeurtenis gezien met een grotere impact.

YouTube doet Taliban in de ban

YouTube doet de nieuwe machthebbers in Afghanistan, de radicaalislamitische Taliban, in de ban. De videodienst verwijdert alle accounts op het platform waarvan wordt aangenomen dat ze van de Taliban zijn of door de beweging worden beheerd, melden Amerikaanse media.

In een verklaring benadrukt YouTube met de stap aan Amerikaanse sancties tegen de Taliban te voldoen. Het Amerikaanse bedrijf wijst verder op het eigen beleid om geen inhoud toe te laten die aanzet tot geweld.

Facebook en Instagram op hun beurt zijn bezig om elke „Taliban-aanwezigheid” te verwijderen, lieten ze eerder al weten. Het eveneens Amerikaanse WhatsApp is druk doende om erachter te komen of de Taliban de berichtendienst gebruikt en, zo ja, hoe het de groep uit zijn netwerk kan verwijderen. Volgens de krant The Washington Post hebben de Taliban via WhatsApp berichten gestuurd om inwoners van de hoofdstad Kabul te waarschuwen toen ze zondag de controle over de stad overnamen.

Kazerne in Groningse Zoutkamp ingericht als noodopvang Afghanen

Het ministerie van Defensie heeft de Willem Lodewijk van Nassaukazerne in Zoutkamp in Groningen aangewezen voor noodopvang voor Afghanen. De gemeente Het Hogeland zegt daar dinsdagmiddag een bericht over te hebben gekregen.

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) is bezig met de voorbereidingen voor de opvang in de kazerne. Volgens een woordvoerder is de kazerne op dit moment de enige locatie waar de evacués zullen worden ondergebracht. Hoeveel Afghanen er naar de opvang komen is nog niet bekend. „Wel is duidelijk dat het om noodopvang gaat, in afwachting van andere opvang”, schrijft de gemeente.

De kazerne in Zoutkamp werd vorig jaar ook al gebruikt voor de opvang van vluchtelingen. Toen ging het onder meer om asielzoekers die in een azc in Sneek met het coronavirus besmet bleken te zijn en op een andere locatie in isolatie moesten.

Burgemeester Henk Jan Bolding zegt tegen RTV Noord dat waarschijnlijk aanstaande donderdag wordt begonnen met de opvang. Het terrein van de kazerne zal worden beveiligd.

Strikt in de leer, maar kwetsbaar: wie zijn de taliban?

Niemand hoeft bang te zijn, bezwoer een taliban-commandant deze week. Zijn de taliban milder geworden? En hoe strak zijn ze georganiseerd om hun wil op te leggen?

Verzoenende toon Taliban op eerste persconferentie in Kabul

De radicaalislamitische Taliban-beweging, die weer aan de macht is in Afghanistan, belooft geen Amerikaan of andere buitenlander kwaad te doen. Niemand uit de Verenigde Staten of van de internationale gemeenschap „zal worden geschaad”, aldus de woordvoerder van de fundamentalisten. De Afghaanse tolken en anderen die voor buitenlandse machten werkten, zullen niet worden vervolgd of gewroken.

De Taliban hielden hun eerste officiële persconferentie in de Afghaanse hoofdstad Kabul na hun razendsnelle opmars. Volgens de zegsman zullen „vreedzame” betrekkingen met andere landen worden voortgezet. Waarnemers bestempelden de toon op de persconferentie als opmerkelijk verzoenlijk.

ANP-435758487.jpg
Zabihullah Mujahid links, de woordvoerder van de Taliban, tijdens de eerste persconferentie. beeld AFP, Hoshang Hashimi

Een buitenlandse troepenmacht onder leiding van de Amerikanen had de afgelopen twintig jaar juist geprobeerd de Taliban uit te schakelen. De fundamentalisten voerden eind jaren negentig een waar schrikbewind en boden onderdak aan de terroristen van al-Qaeda die op 11 september 2001 de VS aanvielen.

„We willen geen enkele interne of externe vijand”, aldus de woordvoerder, die ook inging op het lot van de vrouwen onder de zeer strikte moslimbeweging. Hij zei dat vrouwen mogen werken en studeren en „zeer actief zullen zijn in de samenleving, maar binnen het kader van de islam”.

Volgens de zegsman zal er ook geen vergelding komen tegen ex-militairen en leden van de door het Westen gesteunde voormalige regering. „Niemand zal je kwaad doen, niemand zal op je deuren kloppen”, zei hij.

In tegenstelling tot vroeger wil de Taliban ook particuliere media toestaan, die „vrij en onafhankelijk” zouden kunnen doorwerken. Wel zullen altijd de islamitische voorschriften een rol spelen, benadrukte de woordvoerder.

Nederland moet zeker driehonderd mensen uit Afghanistan halen

Nederland heeft tot nu toe zo’n vijfhonderd mensen uit Afghanistan naar Nederland gehaald die als tolk hebben gewerkt voor Defensie, of familie zijn van een tolk. Ruim driehonderd mensen zitten nog vast in Afghanistan. Dat zei demissionair minister van Defensie Ank Bijleveld tijdens een debat in de Tweede Kamer.

Er zijn tot nu toe 111 tolken met hun gezin naar Nederland gekomen, van wie 43 sinds juli. 67 tolken moeten nog overgebracht worden. Gemiddeld neemt iedere tolk zo’n vier familieleden mee.

De Kamer stelt kritische vragen over de manier waarop de tolken hierheen gehaald worden. De laatste maanden is vaak opgeroepen om meer vaart te maken en daar heeft het kabinet volgens verschillende fracties te weinig gehoor aan gegeven. Nu is door de onverwacht snelle opmars van de Taliban een probleem ontstaan. Het blijkt moeilijk om de rest op te halen.

De honderden mensen die nu vastzitten zijn om verschillende redenen moeilijk op te halen. Met name maandag was het buitengewoon onrustig op de luchthaven, waardoor een Nederlands militair toestel er niet kon landen. Bovendien moet de tolken toegestaan worden om uit te reizen. Het Afghaanse regime, dat inmiddels niet meer aan de macht is, lag daarin volgens het kabinet dwars.

De tolken die nu in Nederland zijn, zijn niet met militaire vluchten naar Nederland gekomen, maar met commerciële lijnvluchten. Die zijn momenteel niet meer mogelijk.

Buitenlandminister Sigrid Kaag omschreef ontwikkelingen in Afghanistan eerder in het debat als „verschrikkelijk” en „een ramp”. „We hebben het niet zien aankomen en we hebben de situatie verkeerd ingeschat.”

Afghaanse vicepresident claimt wettelijk leider te zijn
ANP-435171642.jpg
Amrullah Saleh, de vicepresident van Afghanistan. beeld AFP, Sajjad Hussain

De Afghaanse vicepresident Amrullah Saleh claimt dat hij de wettelijk leider van Afghanistan is. Hij roept de bevolking op zich aan te sluiten bij het „verzet”. In een serie tweets beweert hij in het land zelf te zijn, in tegenstelling tot president Ashraf Ghani die zich uit de voeten maakte toen de radicaalislamitische Taliban-beweging afgelopen weekeinde de Afghaanse hoofdstad Kabul innam.

Volgens Saleh is hij daarom de „legitieme interim-president”. Hij wil dat de Afghanen laten zien dat Afghanistan geen Vietnam is, en de Taliban „in de verste verte” geen Vietcong zijn, verwijzend naar het zegevierende communistische verzet in Zuid-Vietnam bijna een halve eeuw geleden. Het is onduidelijk waar Saleh zich nu bevindt.

Tijdens een veiligheidsbijeenkomst vorige week onder voorzitterschap van Ghani had hij nog gezegd dat hij trots was op de strijdkrachten. Ook zou de regering er alles aan doen om het verzet tegen de Taliban te versterken. Zondag konden de fundamentalisten zonder noemenswaardige tegenstand de razendsnelle herovering van het hele land afsluiten.

Vrijwel tegelijk met de claim van Saleh keerde de medeoprichter en nummer 2 van de Taliban, Abdul Ghani Baradar, terug in Afghanistan. Hij arriveerde samen met een delegatie in de provincie Kandahar, meldde een woordvoerder op Twitter. Baradar was in 2010 in het zuiden van Pakistan gevangengenomen en in 2018 vrijgelaten.

Taliban houden eerste persconferentie vanuit Kabul

De Taliban houden dinsdag hun eerste persconferentie vanuit de Afghaanse hoofdstad Kabul. Journalisten zijn welkom in het mediacentrum dat voorheen werd gebruikt door de inmiddels verdreven regering. Woordvoerder Zabihullah Mujahid van de Taliban laat aan TOLOnews weten dat de persconferentie om 18.30 uur lokale tijd (16.00 uur Nederlandse tijd) begint.

Advertentie

Uganda neemt 2000 Afghaanse vluchtelingen op na verzoek VS

Uganda neemt op verzoek van de Verenigde Staten tijdelijk 2000 Afghaanse vluchtelingen op die het land verlaten vanwege het nieuwe Taliban-regime. De eerste 500 Afghanen arriveren volgens de BBC dinsdag.

President Yoweri Museveni heeft het Amerikaanse verzoek van maandag ingewilligd, zei minister voor vluchtelingen Esther Anyakun. „Ze blijven hier tijdelijk voor drie maanden voordat de Amerikaanse regering ze elders hervestigt”. Het Oost-Afrikaanse land heeft veel ervaring met het opvangen van vluchtelingen, momenteel verblijven er 1,4 miljoen uit vooral Zuid-Sudan en Congo.

De Afghanen moeten bij aankomst in de hoofdstad Kampala een coronatest ondergaan waarna ze naar quarantainecentra worden gebracht. De VS betalen de kosten.

Albanië en Kosovo hebben ook ingestemd met Amerikaanse verzoeken om tijdelijk vluchtelingen uit Afghanistan op te nemen

Afghaanse christen wacht „extreme druk”

Voor de kleine gemeenschap van Afghaanse christenen ziet de toekomst er somber uit onder de taliban. „Het is bijna onmogelijk om Jezus openlijk na te volgen in dit land.”

Penibele situatie tolken

De Afghaan Hakim heeft een baard en een snor laten staan, zoals een orthodox moslim betaamt. Zijn persoonlijke gegevens heeft hij opgeslagen op een website die alleen met een code toegankelijk is. Niemand moet kunnen zien of weten dat hij als tolk voor de Amerikanen heeft gewerkt.

Ambassadestaf Afghanistan van bed gelicht en het land uit geleid

Het Nederlandse personeel van de Afghaanse ambassade heeft het land maandagavond onmiddellijk en onder grote druk moeten verlaten. Dat zei demissionair minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Zaken) dinsdag in de Tweede Kamer.

De ambassadeur werd vervangen door een zogenoemde zaakgelastigde. Die heeft volgens de minister maandagavond besloten mee te gaan op een vlucht die op dat moment door de Amerikanen werd voorgesteld als „de laatste vlucht tot datum x”. De eis vanuit Den Haag was om te blijven „tot het laatste moment”, maar het is uiteindelijk aan de zaakgelastigde zelf om de keuze te maken, aldus Kaag. „Het team is inderdaad gisteravond uiteindelijk uitgevlogen.”

Het ambassadepersoneel werd in de nacht van zaterdag op zondag van het bed gelicht, zei de minister. „Tegen hen is gezegd: de compound wordt binnenkort overvallen, ga nu naar de luchthaven.” Medewerkers van andere ambassades kregen volgens de minister dezelfde boodschap. Door de haast en een probleem met de communicatieapparatuur was er geen mogelijkheid om meteen het lokale Afghaanse personeel ook in te lichten, aldus Kaag.

NRC berichtte dat het lokale personeel zondag een verlaten ambassade aantrof. Volgens Kaag was er te midden van de haastige evacuatie van de ambassade een „communicatiebreakdown”. Toen het weer mogelijk was om vanaf het vliegveld contact te zoeken met het lokale personeel, is dat gebeurd, benadrukte Kaag.

Een woordvoerder van Buitenlandse Zaken licht toe dat als een ambassade acuut en onverwacht moet worden verlaten, de post ‘offline’ gaat. Daarom was het niet mogelijk om in de nacht meteen het lokale personeel in te lichten, aldus de zegsman.

Er is inmiddels weer een vliegtuig onderweg naar Afghanistan, dat een nieuw ambassadeteam zal afzetten, plus 62 militairen voor de beveiliging. Zij zullen volgens Kaag „vandaag of uiterlijk morgen” de werkzaamheden vanuit Afghanistan voortzetten.

Kaag hoopt dat de komende dagen een aantal mensen in veiligheid kan worden gebracht. „Zeker het lokale ambassadepersoneel. Zij hebben alles in het werk gesteld om het vertrek van de tolken mogelijk te maken.”

Maar ze gaf daarbij wel een waarschuwing. „Wij hebben totaal geen invloed, geen controle. We hebben niet de middelen om mensen vanuit plekken verder dan Kabul weg te halen, dat doen andere landen ook niet. Het risico is er dat mensen de luchthaven niet kunnen en zullen bereiken. Nee, er is geen garantie. Dat is de vreselijke realiteit.”

Taliban schieten in de lucht bij vliegveld Kabul

Talibanstrijders bij de internationale luchthaven van Kabul hebben in de lucht geschoten om mensen bij het luchthavencomplex te verjagen, meldt nieuwssite al-Jazeera dinsdag. Veel Afghanen willen het terrein op in de hoop op een vlucht uit het land. Maandag slaagden talrijke wanhopige Afghanen erin het vliegveld en de start- en landingsbaan te bereiken. Ze blokkeerden zo de evacuaties die verscheidene landen via deze luchthaven willen uitvoeren.

ANP-435734711 1.jpg
Franse special forces dinsdagmorgen op het vliegveld van Kabul. beeld AFP

Amerikaanse militairen hebben de orde hersteld en de evacuaties zijn weer in gang gezet. Maar volgens sommige beelden op internet trekken er wel weer Afghanen naar het vliegveld, zij het veel minder dan maandag. Een veiligheidsfunctionaris van het Hamid Karzai International Airport zei tegen al-Jazeera dat er mensen het vliegveld oplopen. Hij verwacht dat de luchthaven op 21 augustus wordt heropend voor het normale vliegverkeer.

De Taliban presenteren zich in de stad als bevrijders en gematigde islamisten die het beste met iedereen voor hebben. Leiders pogen de bange bevolking weer de straat op en aan het werk te krijgen, ook vrouwen. Ze hebben gezegd dat ze afwachten tot de buitenlandse troepen het land hebben verlaten. Ze doelen op de troepen op het vliegveld van Kabul. De Taliban lijken daarom de orde rond het vliegveld te willen bewaren en zien de evacuaties graag snel afgerond.

Topfiguren van de Taliban hebben in Qatar overlegd over de toekomst van hun land en over een islamitische staatsvorm. In de jaren 1996 - 2001 was dat een schrikbewind. Taliban-leiders keren volgens de laatste berichten dinsdag weer naar Afghanistan terug en vliegen naar Kandahar in het zuidoosten. Ze zouden een regering willen vormen samen met andere partijen in het land. Rusland en Turkije hebben deze „positieve signalen” verwelkomd.

In de loop van dinsdag zijn minstens twaalf militaire vliegtuigen opgestegen op het vliegveld, zei een diplomaat op de luchthaven. Daar worden nog veel meer toestellen voor de evacuaties verwacht uit onder meer Australië, Frankrijk, Nederland, Polen en de VS. Ook een tweede vliegtuig van de Duitse strijdkrachten is in Kabul geland. Over de eerste vlucht was veel ophef in Duitse media, toen bleek dat het toestel van het type Airbus A400M in de chaos op het vliegveld weg was gevlogen met slechts zeven passagiers aan boord.

Duitsland staakt ontwikkelingshulp voor Afghanistan

Duitsland stopt voorlopig met ontwikkelingshulp voor Afghanistan nu de Taliban er de scepter zwaaien. Het is nu zaak ontwikkelingswerkers het land uit te krijgen, zei verantwoordelijk minister Gerd Müller dinsdag. De 250 miljoen euro die Duitsland voor dit jaar had bestemd voor Afghanistan is nog niet uitgegeven.

De fundamentalisten van de Taliban waren tussen 1996 en 2001 ook aan de macht, totdat een door de VS geleide troepenmacht hen verdreef. Tijdens hun bewind hadden vrouwen nauwelijks rechten en werden vergrijpen zeer streng gestraft naar islamitisch recht, de sharia. Meisjes mochten niet naar school.

De Taliban hebben beloofd dat onderwijs voor vrouwen en meisjes nu wel mogelijk is en vrouwenrechten zullen worden gerespecteerd. Ze hebben vrouwen in Kabul opgeroepen weer aan het werk te gaan. De beloftes zijn met de nodige scepsis ontvangen. Veel Afghanen proberen sinds de machtsovername van zondag hun land te ontvluchten.

De Duitse president Frank-Walter Steinmeier uitte dinsdag scherpe kritiek op de chaos op het vliegveld van Kabul, waar duizenden Afghanen zich hadden verzameld in een poging het land te verlaten. „De beelden van wanhoop op het vliegveld van Kabul zijn een schande voor de westerse politiek”, aldus Steinmeier die eerder minister van Buitenlandse Zaken was. Hij noemt de situatie in Afghanistan een „menselijke tragedie waarvoor we verantwoordelijkheid dragen”. Duitsland heeft volgens hem dan ook de plicht alle Afghanen die Duitsers de afgelopen jaren hebben bijgestaan in veiligheid te brengen. Sinds het begin van de eeuw hebben 150.000 Duitse militairen in Afghanistan gediend.

Nederlands toestel via tussenstop in de regio onderweg naar Kabul

Er is weer een Nederlands vliegtuig onderweg naar Afghanistan. Dat heeft demissionair buitenlandminister Sigrid Kaag gemeld in de Tweede Kamer. Het toestel is dinsdagmiddag vertrokken vanuit Eindhoven en zal nog een tussenstop maken in de regio.

ANP-435694998.jpg
Nederlandse militairen toestellen op vliegbasis Eindhoven. beeld ANP, Rob Engelaar

Het vliegtuig zal een nieuw ambassadeteam afzetten plus 62 militairen voor de beveiliging. Zij zullen volgens Kaag „vandaag of uiterlijk morgen” de werkzaamheden vanuit Afghanistan voortzetten. Het is de bedoeling dat het toestel daarna mensen uit het land weg haalt.

Maandag was ook een Nederlands vliegtuig onderweg naar Afghanistan, maar dat kreeg op het laatste moment geen toestemming om te landen op het vliegveld van Kabul. De situatie was daar te onveilig en extra beveiliging kreeg voorrang. Uiteindelijk wil Nederland meerdere vluchten uitvoeren, zei de minister eerder.

Wanneer het toestel precies kan landen, zei Kaag er niet bij. Voor vluchten naar Afghanistan is Nederland „ontzettend afhankelijk van onze Amerikaanse vrienden en bondgenoten”. „Zonder hun veiligheidsinformatie, zonder hun air cover, zonder hun bescherming van de luchthaven is er niets mogelijk.” De VS houden volgens Kaag ook druk op de Taliban om te voorkomen dat de evacuatieoperaties aangevallen worden.

Kaag sprak van een „dramatisch einde” van de afgelopen twintig jaar buitenlandse inmenging in Afghanistan. Ze kijkt er naar eigen zeggen „met enorme somberheid naar”.

Verslag CNN vanuit Kabul

Clarissa Ward, correspondent voor de Amerikaanse nieuwszender CNN, doet nog altijd verslag vanuit de door taliban ingenomen hoofdstad Kabul. Ze vertelt dat de vraag naar boerka’s fors is gestegen.

De journaliste vertelt verder dat ze door de taliban niet gehinderd wordt in haar werk als verslaggever. Wel zijn er veel minder vrouwen op straat dan voor de machtsovername van de taliban.

VVD bepleit zorgvuldigheid bij terughalen Afghanen

De VVD vindt dat het kabinet moet proberen „zorgvuldig” te beoordelen of de mensen die uit Afghanistan worden teruggehaald geen bedreiging in Nederland kunnen vormen. Dat zei Kamerlid Jeroen van Wijngaarden tijdens het Kamerdebat over de crisis. Dat is wat hem betreft niet in strijd met het beschermen van mensen die in „groot gevaar” zijn door hun werk voor Nederland.

Volgens Van Wijngaarden is het een reëel risico dat zich bijvoorbeeld IS-strijders die door de Taliban zijn vrijgelaten onder de evacués mengen. Hij wil weten wat het kabinet doet om dat te voorkomen. Wat hem betreft moet de identiteit van mensen op de passagierslijsten zo goed mogelijk gecontroleerd worden, en waar mogelijk gecheckt worden of ze oorlogsmisdaden hebben begaan. Dat gebeurt ook met vluchtelingen die in Nederland aankomen, benadrukt hij: „er is expertise”.

De opmerkingen kwamen Van Wijngaarden op vragen en kritiek te staan. SP’er Renske Leijten verweet hem Afghanen die in de knel zitten verdacht te maken. Laurens Dassen van Volt vroeg hem of ruimhartigheid nu niet belangrijker moet zijn dan zorgvuldigheid. En Kati Piri van de PvdA wilde weten hoe Van Wijngaarden de controles praktisch voor zich zag.

De VVD’er weersprak dat ruimhartigheid en zorgvuldigheid elkaar in de weg zitten, maar liet de precieze invulling aan het kabinet. „Hoe moeilijk dat ook is, dat snap ik, ultieme crisissituatie. Maar het kabinet moet zich daar wel voor inspannen.” Hij zou het liefst zien dat iedereen die wordt geëvacueerd zo mogelijk individueel gescreend wordt.

Van Wijngaarden wilde ook van het kabinet weten in hoeverre de ontstane situatie voorkomen had kunnen worden. Hij wil weten of de inlichtingendiensten hun werk goed hebben gedaan en of er plannen lagen om mensen die in gevaar zijn het land uit te helpen.

Emotioneel betoog CDA over situatie in Afghanistan

Een ongelooflijke bende en een „ramp voor de Afghaanse bevolking”. Zo omschreef CDA-Kamerlid Derk Boswijk dinsdag in een emotioneel betoog in de Tweede Kamer de ontstane situatie in Afghanistan.

„Het spijt me voor mijn woorden, maar ik kan geen betere vinden”, zei Boswijk, die ook namens de SGP sprak. Net als veel andere Kamerleden is het Boswijk een doorn in het oog dat vragen van de Kamer aan het begin van het debat nog niet waren beantwoord, maar „de tijd voor politiek is later”, aldus de CDA’er. „Nu moet het uitgangspunt zijn dat elke Afghaan die voor Nederland heeft gewerkt en nu door de Taliban wordt bedreigd, in veiligheid wordt gebracht. In de regio, of hier. We hebben een morele verplichting.”

Boswijk, zelf reserveofficier bij de landmacht, brak toen hij zich tot Nederlandse veteranen richtte die in Afghanistan dienden. „Jullie hebben al zoveel gedaan. Hadden wij als politiek maar meer gedaan.”

VVD’er Jeroen van Wijngaarden hamerde erop dat duidelijk moet zijn dat mensen die hierheen willen komen, wel echt voor Nederland hebben gewerkt en geen gevaar vormen. Boswijk onderschrijft dat uitgangspunt, maar zei ook dat „de realiteit is dat die check heel veel tijd kost. Er is heel veel grijs, en het enige wat we niet hebben is tijd.” Hij opperde om die beoordeling later uit te voeren in ‘safe havens’ in andere landen. „Laten we zorgen dat ze eerst in het vliegtuig zitten. We moeten pragmatisch zijn.”

Joost Eerdmans van JA21 wilde van Boswijk weten wat het praktische gevolg is van Boswijks ruimhartige betoog. „Om welke aantallen gaat het?” Maar wat Boswijk betreft „mag het aantal slaapplekken” in opvangcentra „geen excuus zijn om mensen die voor hun leven vrezen niet te evacueren. Voor alles is een oplossing. We wonen onder de zeespiegel, we kunnen veel meer dingen aan”.

Analyse van besluit gevolgen terugtrekking troepen Amerikanen

Biden verdedigde maandagavond in een rede tot het Amerikaanse volk zijn besluit. Er valt echter veel op zijn uitspraken af te dingen.

D66 vindt het te vroeg om fouten in Afghanistan te zoeken

D66 wil het Kamerdebat over de crisis in Afghanistan nog niet gebruiken om te kijken wat er de afgelopen tijd is misgegaan. De partij vindt het in deze fase vooral belangrijk om te bespreken wat er gedaan kan worden voor de mensen die daar nu nog vast zitten, zei Salima Belhaj. „Bewakers, judiciële medewerkers, koks, chauffeurs, fixers van journalisten, medewerkers van Nederlandse ontwikkelingsprojecten, mensenrechten- en in het bijzonder vrouwenrechtenverdedigers.”

Belhaj stelde de aanwezige demissionaire ministers Sigrid Kaag (Buitenlandse Zaken) en Ank Bijleveld (Defensie) vragen over alle mensen die op een of andere manier voor Nederland gewerkt hebben. Wat haar betreft moeten die extra beschermd worden door ze aan te merken als groepen die systematisch vervolgd worden. Dat zou ze in Nederland meer rechten geven.

ANP-435744142.jpg
Demissionair Minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Zaken D66 tijdens het commissiedebat in de Tweede Kamer over de meest recente situatie in Afghanistan en evacuatie van Afghaanse tolken. beeld ANP, Bart Maat

Denk-Kamerlid Tunahan Kuzu wilde van Belhaj weten waarom zij denkt dat het nog niet gelukt is om doortastender te zijn in het terughalen van tolken en waarom er geen ruimhartiger beleid tot stand is gekomen. De D66’er noemde de ontstane situatie „te afschuwelijk voor woorden”, maar acht het „in een tijd van crisis” niet constructief om te praten over fouten die zijn gemaakt. Daar „heeft niemand wat aan”, zei ze daarop.

D66 vroeg de bewindsvrouwen ook hoe het gaat met de evacuatieoperatie. Hoeveel mensen zitten er nog vast, en hoe groot is het vervangende ambassadeteam dat klaarstaat om naar Kabul te reizen. Ze wilde ook weten of er een plan B is voor het geval de luchthaven niet meer open kan. Wel vroeg ze minister Bijleveld terug te blikken op de manier waarop de tolken behandeld zijn. „De minister heeft zich altijd verantwoordelijk opgesteld, maar kan ze vandaag ook uitleggen wat ze nu daadwerkelijk heeft gedaan en wat er de afgelopen twee maanden is gebeurd.”

Kamer geërgerd dat vragen over Afghanistan onbeantwoord bleven

Het debat in de Tweede Kamer over de crisis in Afghanistan is dinsdag begonnen met een botsing tussen partijen en het kabinet. Vragen die de Kamer had gesteld aan het kabinet waren aan het begin van het debat nog niet beantwoord, tot ergernis van de meeste partijen.

ANP-435741895.jpg
Demissionair minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Zaken D66, demissionair minister Ank Bijleveld van Defensie CDA en demissionair staatssecretaris Ankie Broekers van Justitie en Veiligheid voorafgaand aan het commissiedebat in de Tweede Kamer, beeld ANP, Bart Maat

GroenLinks-Kamerlid Laura Bromet vindt het uitblijven van de antwoorden „van weinig respect richting de Kamer” getuigen
en noemde het een „slechte start van het debat”. Zij en anderen vroeg de betrokken bewindslieden om uitleg.

Minister van Defensie Ank Bijleveld zei dat het kabinet „dag en nacht bezig is met de crisis te managen” en dat de ambtelijke ondersteuning van de ministeries zich daarop richt. „First things first”, aldus Bijleveld. Ook minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Zaken) zei dat „alle mensen met kennis van zaken zijn ingezet voor de crisisbeheersing”.

Dit schoot SP-Kamerlid Renske Leijten in het verkeerde keelgat. De suggestie dat de Kamer lastige vragen stelt en zo „mensen op het ministerie afhoudt van crisisbeheersing wil ik héél ver van mij werpen” - die is wat haar betreft „een beetje gemeen”. De vragen waren ingediend voordat de situatie in Afghanistan uit de hand liep, aldus Leijten.

De ministers gaven aan de gestelde vragen in het debat mondeling te willen beantwoorden.

Afghanen in Nederland: haal meer mensen uit Afghanistan

De ontwikkelingen in Afghanistan zijn een nachtmerrie voor de Afghaanse diaspora in Nederland. Dat zei een vertegenwoordiger van de Afghaanse diaspora dinsdag bij de Tweede Kamer, waar een petitie werd aangeboden om meer Afghanen uit het land te halen die voor de Nederlandse missie daar hebben gewerkt.

ANP-435742493.jpg
Bij het overhandigen van de petitie waren ook een aantal veteranen aanwezig. beeld ANP, Bart Maat

„Voor ons zijn deze dagen verschrikkelijk. Een déjà vu, een verschrikkelijke nachtmerrie”, aldus Edris Mahtab van de Afghaans-Nederlandse stichting Keihan. „We zien ouders met kleine kinderen rennen, naar veiligheid. Het is chaos. Dat waren 25 jaar geleden onze ouders.”

Hij hoopt dat Nederland bereid is meer mensen op te vangen. „Toen hebben wij Nederland gevonden als veilige haven. Het Nederlandse volk bood ons veiligheid en sindsdien dragen we een steentje bij aan de Nederlandse samenleving. We vragen Nederland weer barmhartig te zijn.”

Ook een aantal Afghanen die als tolk voor de Nederlandse missie werkten, waren er bij toen de petitie werd aangeboden. Een van hen zei het initiatief „enorm te waarderen”. „We hebben heel hard gewerkt om daar iets te bereiken. Collega’s zitten nu vast, families lopen gevaar.”

De petitie is een initiatief van onder meer hulporganisaties Cordaid en Amnesty International, maar ook een aantal veteranen was er dinsdag bij.

De petitie werd aangeboden aan een groep politieke partijen die ook vinden dat Nederland meer moet doen voor deze groep Afghanen. Deze partijen, die een meerderheid in de Kamer hebben, zullen die oproep dinsdag doen in het debat met ministers Sigrid Kaag (Buitenlandse Zaken) en Ank Bijleveld (Defensie) en staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Asielzaken).

Ministerie van Defensie tegen militairen: praat over emoties

Het ministerie van Defensie roept op Twitter alle veteranen, militairen, collega’s en hun familie op te praten over emoties en nare herinneringen. „De situatie in Afghanistan kan veel oproepen”, aldus het ministerie. „Weet: je bent niet alleen.”
Volgens het ministerie kunnen de emoties en nare herinneringen snel te veel worden. „Praat met collega’s, bel je buddy’s, leg contact”, is dan ook het advies.

Het ministerie laat weten dat voor iedereen in actieve dienst de bedrijfsmaatschappelijk werkers en geestelijk verzorgers beschikbaar zijn. Veteranen kunnen contact opnemen met het Nederlands Veteraneninstituut.

Kaag: te weinig zicht op mensen die Kabul moeten verlaten

Het is op dit moment niet goed na te gaan of iedereen die door Nederland uit Kabul wordt geëvacueerd de luchthaven heeft kunnen bereiken. Dat zei demissionair minister van Buitenlandse Zaken Sigrid Kaag voorafgaand aan het Tweede Kamerdebat over de crisis. Het vliegveld functioneert bovendien nog niet zoals zou moeten.

„Zodra de luchthaven open is en open blijft, worden pendelvluchten georganiseerd”, zei minister Kaag. Het is volgens haar de bedoeling dat vervolgens iedere dag „zoveel mogelijk” mensen die voor evacuatie in aanmerking komen het land uit worden geleid. Vooralsnog zit dat er nog niet in, omdat de Amerikaanse krijgsmacht nog bezig is om de luchthaven veilig te stellen.

In hoeverre de mensen die Nederland wil evacueren ook daadwerkelijk het vliegveld kunnen bereiken, kan de minister niet zeggen. Het overzicht ontbreekt, en dat geldt ook voor andere landen. „Dat is hartverscheurend. Misschien staan ze op een passagierslijst, maar we weten niet of ze luchthaven kunnen bereiken.”

Momenteel is het plan om vooral tolken die voor de Nederlandse krijgsmacht hebben gewerkt uit Kabul naar Nederland te halen. Een meerderheid van de Kamer wil dat het kabinet naast de tolken ook andere mensen uit Afghanistan haalt die voor de Nederlandse missie werkten.

„We hebben morele verplichtingen. Er zijn mensen die hun nek hebben uitgestoken voor ons”, zegt CDA-Kamerlid Derk Boswijk, die de motie met D66 opstelde. „Dat zijn allemaal mensen geweest die met ons belastinggeld met gevaar voor hun leven hebben geprobeerd hun land op te bouwen. Die kunnen we nu niet in de steek laten.”

China uit felle kritiek op beleid VS in Afghanistan

China heeft scherpe kritiek geuit op de „haastige terugtrekking” van de Amerikaanse troepen uit Afghanistan en het Amerikaanse buitenlandbeleid. De Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi heeft in een telefoongesprek met zijn Amerikaanse collega Antony Blinken gezegd dat „de feiten weer hebben aangetoond hoe moeilijk het is kunstmatig een buitenlands model op te leggen aan landen met een totaal andere geschiedenis, andere cultuur en andere binnenlandse omstandigheden. Problemen oplossen met machtspolitiek en militaire middelen maakt die problemen alleen maar groter”.

ANP-434028068.jpg
Wang Yi. beeld AFP, Louai Beshara
China is bereid in gesprek te blijven met de VS over een ordelijke overgang naar een nieuw bewind in Afghanistan, om te voorkomen dat er een nieuwe burgeroorlog uitbreekt en er weer een humanitaire ramp plaatsvindt, aldus Wang Yi. Afghanistan zou volgens de bewindsman moeten worden aangemoedigd een ruimdenkend en inclusief politiek systeem op te zetten dat in de omstandigheden van dat land past.

Wang Yi herinnerde eraan dat China en de VS beide lid zijn van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties en dat ze meer zouden moeten coördineren en samenwerken. Washington mag „China niet opzettelijk tegenwerken en de legitieme rechten en belangen van de Volksrepubliek schaden, terwijl het aan de andere kant hoopt dat China meewerkt” op het internationale toneel.

Meeste mensen verlaten vliegveld Kabul na grote chaos

De start- en landingsbaan van het internationale vliegveld van Kabul is weer vrij. Chaos heerste maandag over het vliegveld toen grote aantallen wanhopige Afghanen probeerden aan boord van vliegtuigen te komen om het nieuwe Taliban-regime te ontvluchten. Duitse en Franse vliegtuigen hebben bijvoorbeeld kunnen landen en starten om evacuaties uit te voeren. De Britse minister Dominic Raab van Buitenlandse Zaken zegt dinsdagochtend tegen de BBC dat de situatie op het vliegveld „weer aan het stabiliseren is”.

ANP-435699997 1.jpg
beeld AFP, Wakil Koshar

Veel wanhopige Afghanen blokkeerden maandag de startbaan en probeerden aan boord te klimmen van vliegtuigen. Sommigen klampten zich vast aan de buitenkant van opstijgende toestellen. Op beelden van sociale media was te zien hoe deze mensen op grote hoogte van het vliegtuig afvielen. Amerikaanse militairen probeerden orde te scheppen op het vliegveld. Inmiddels zijn de meeste mensen weer naar huis gegaan.

Een Duits militair toestel kon wegens de onrust op het vliegveld niet meer dan zeven mensen meenemen. Duitsland wacht nu op toestemming van de Verenigde Staten, die momenteel controle hebben over het vliegveld, om een nieuw vliegtuig te laten landen.

President Afghaanse centrale bank is land ontvlucht

De president van de Afghaanse centrale bank is het land ontvlucht vanwege de machtsovername in Afghanistan door de Taliban. In een tweet liet bankgouverneur Ajmal Ahmady weten zondag met een militair toestel te zijn vertrokken uit Afghanistan. De waarde van de Afghaanse munteenheid, de afghani, is naar een dieptepunt gezakt vanwege alle onrust.

Ahmady zegt zondag nog te hebben gewerkt bij de centrale bank totdat strijders van de Taliban aan de poorten van de stad stonden en dat hij op zaterdag nog crisisoverleg had met banken en geldhandelaren om hen gerust te stellen. Hij is zondag op de luchthaven van Kabul op een militair transportvliegtuig gestapt. Het is niet duidelijk van welk land dat toestel was en waar hij naartoe is gevlucht.

De centralebankpresident zegt dat de regering van de eveneens gevluchte president Ashraf Ghani schuldig is aan de snelle en chaotische ineenstorting van de Afghaanse overheid. „Het had niet zo hoeven eindigen. Ik walg van het gebrek aan enige planning door het Afghaanse leiderschap”, schrijft Ahmady op Twitter.

Beelden uit Kabul

De Afghaanse televisiezender TOLOnews heeft via Twitter beelden gedeeld uit Kabul. De beelden zijn van maandag.

Val van Kabul extra pijnlijk voor ouders gesneuvelde militair

Mark (22) sneuvelde ruim 13 jaar geleden bij Deh Rawod in Uruzgan, Afghanistan. Zijn ouders bezien de ontwikkelingen van de laatste dagen met gemengde gevoelens. „De inzet van Nederlandse militairen is zinloos geweest.”

Afghanen in veiligheid

Een vliegtuig van de Amerikaanse luchtmacht heeft maandag ruim 640 Afghaanse burgers uit Kabul in veiligheid kunnen brengen, meldt Defense One. Op Twitter is een foto te zien die zou zijn genomen in het ruim van het toestel.

Veel Afghanen zouden in paniek aan boord zijn geklommen toen het luik half open stond. De bemanning besloot om de mensen niet uit het vliegtuig te zetten, maar te vertrekken.

Taliban kondigen amnestie af en willen mensen aan het werk

De nieuwe machthebbers in Kabul, de Taliban, zeggen dat er een algemene amnestie geldt voor mensen in dienst van de overheid en ze willen dat ze terugkeren naar hun werk. „U kunt veilig uw gewone leven weer hervatten en weer aan het werk”, aldus een boodschap van de Taliban. De extremistische Taliban hebben de macht in heel het land in handen sinds de val van hoofdstad Kabul op zondag. Ze hebben van 1996 tot 2001 een schrikbewind uitgeoefend en zijn na 20 jaar strijd met terroristische aanslagen weer aan de macht gekomen.

Veel Afghanen vrezen voor hun leven, vooral zij die jarenlang voor de overheden hebben gewerkt. Die functioneerden dankzij de aanwezigheid van de troepen uit de VS en uit andere westerse landen, maar ook veel Afghanen hebben verwoed tegen de terreur van de Taliban gevochten. In mei besloot de Amerikaanse president Joe Biden er definitief een punt achter te zetten en begon de laatste Amerikaanse troepen terug te halen. Sindsdien hebben de soennitische extremisten zonder veel moeite het land onder de voet gelopen.

Veel mensen proberen daarom het land te verlaten, duiken onder of zitten angstig thuis. Volgens waarnemers zijn veel plaatsen ‘spooksteden’ geworden en functioneert de overheid niet meer.

Biden heeft maandag in een toespraak herhaald dat hij geen spijt heeft van de terugtrekking van de troepen. „We waren in Afghanistan om terreur te bestrijden, niet om een land op te bouwen”, zei hij. Het schrikbewind van de Taliban werd in 2001 door een Amerikaanse invasie ten val gebracht, omdat het de gastheer was van het terroristische netwerk al-Qaeda dat achter de terroristische aanslagen in de VS in 2001 zat. Al-Qaedaleider Osama bin Laden (1957-2011) was destijds een belangrijke geldschieter van de Taliban en was een welkome gast in hun ‘emiraat’. Gevreesd wordt dat de huidige Taliban opnieuw onderdak bieden aan terroristen.

Harry aan veteranen die dienden in Afghanistan: steun elkaar

Prins Harry wil dat veteranen die in Afghanistan zijn geweest elkaar steunen nu de Taliban het land hebben overgenomen. De prins, die zelf ook twee keer als militair werd uitgezonden naar Afghanistan, doet die oproep op het Twitteraccount van zijn Invictus Games.

Harry bedacht het internationale sporttoernooi om militairen en veteranen die lichamelijk of mentaal gewond zijn geraakt in het leger te helpen. Veel deelnemers hebben in Afghanistan gediend en daarom raakt de situatie in het land de gemeenschap van de Invictus Games persoonlijk, schrijven de prins en Dominic Reid, de CEO van het sportevenement.

Om die reden is het volgens hen belangrijk dat veteranen elkaar opzoeken. „Wij moedigen iedereen in het Invictus-netwerk - en de bredere militaire gemeenschap - aan om elkaar de hand te reiken en steun te bieden.”

Kamermeerderheid wil naast tolken ook andere Afghanen ophalen

Een meerderheid in de Tweede Kamer wil dat het kabinet alle Afghanen die Nederland ondersteund hebben ophaalt uit Afghanistan, niet alleen tolken. De Kamer geeft daarmee gehoor aan oproepen van militaire- en politievakbonden en hulporganisaties. D66 heeft daar een motie voor opgesteld, die kan rekenen op kamerbrede steun, meldt NU.nl.

De partijen willen dat het kabinet de groep samen met Nederlands en Afghaans ambassadepersoneel, tolken en de resterende aanwezige Nederlandse staatsburgers zo snel mogelijk evacueert en de formaliteiten voor hun asielaanvraag in Nederland afhandelt. Als de evacuatie niet mogelijk blijkt wil de Kamer dat de medewerkers als risicogroep worden aangemerkt bij de asielaanvraag in Nederland.

Het gaat in ieder geval om medewerkers die de Nederlandse overheid hebben bijgestaan (onder andere bewakers, judiciële medewerkers, koks, chauffeurs), medewerkers van Nederlandse ontwikkelingsprojecten, mensenrechten en in het bijzonder vrouwenrechtenverdedigers en (fixers van) journalisten.

De motie van D66 wordt woensdag ingediend, waarop de Kamer erover zal debatteren.

Biden: 500 miljoen dollar voor hulp aan Afghaanse vluchtelingen

De Amerikaanse president Joe Biden trekt 500 miljoen dollar uit voor hulp aan „vluchtelingen en migranten, slachtoffers van de strijd en andere personen die gevaar lopen als gevolg van de situatie in Afghanistan”. Biden heeft dit laten weten in een memo aan de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken.

„Ik bepaal hierbij (…) dat het belangrijk is voor het nationaal belang om hulp te bieden (…) voor een bedrag van maximaal 500 miljoen dollar, uit het noodfonds voor vluchtelingen en migratie van de Verenigde Staten”, stelt Biden in de brief. De president laat in de memo ook weten dat hij „gemachtigd is om dit besluit aan het Congres voor te leggen”.

Veel Afghanen proberen hun land te ontvluchten, nadat de Taliban zondag de hoofdstad Kabul overnamen en de overwinning in Afghanistan uitriepen na een maandenlange veroveringstocht. Meer dan zestig landen, waaronder Nederland, hebben de Taliban in een gezamenlijke verklaring opgeroepen mensen die weg willen uit Afghanistan daartoe de kans te geven.

Nederland bezorgd over Afghanistan, neemt EU-medewerkers op

Het kabinet maakt zich „ernstig zorgen” over Nederlanders in Afghanistan en de situatie van Afghanen die voor Nederland of de bondgenoten hebben gewerkt. Dat schrijven de demissionaire ministers Sigrid Kaag (Buitenlandse Zaken) en Ank Bijleveld (Defensie) en staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Asiel) in een brief aan de Tweede Kamer.

ANP-377496963.jpg
Nederlandse militaire toestellen op vliegbasis Eindhoven. beeld ANP, Rob Engelaar

De ministers schrijven in hun brief ook dat er afspraken gemaakt zijn met de Europese Unie dat Nederland enkele Afghaanse medewerkers van de EU-delegatie in Kabul en hun gezinnen opneemt. Aan de NAVO heeft Nederland laten weten bereid te zijn lokale medewerkers op te nemen die voor de NAVO werken of gewerkt hebben.

De ministers en staatssecretaris schrijven dat het Nederlandse ambassadeteam nog altijd vastzit in Afghanistan. Ze wachten op een vliegtuig dat ze in veiligheid kan brengen. Het toestel kon niet eerder landen door de onveilige situatie op de luchthaven, maar die lijkt de Amerikaanse krijgsmacht volgens journalisten ter plaatse inmiddels onder controle te hebben. „Het kabinet verzekert uw Kamer ervan dat het er alles aan zal doen om de evacuatie uit Afghanistan in goede banen te leiden”, aldus de brief.

Het ambassadeteam dat nu nog vastzit in Afghanistan, wordt volgens de brief dinsdag al vervangen door een ander team. De ambassadeur reist met een noodteam en militaire beveiligers per militair transport naar het land om te helpen met de evacuaties. Dat werk wordt nu vanuit Den Haag gedaan.

Voor de Afghaanse medewerkers die als tolk voor Nederland hebben gewerkt, is het papierwerk wat vereenvoudigd, staat in de brief. Als het ministerie van Defensie bevestigt dat ze voor Nederland gewerkt hebben, hoeven ze alleen hun paspoort te laten zien. De afgelopen tijd zou nog geprobeerd zijn mensen weg te leiden met reisdocumenten van de ambassade (een zogenoemd laisser-passer), maar daar gingen de Afghaanse autoriteiten niet mee akkoord.

Mensen die naar Nederland gehaald worden, worden opgevangen door het Centraal Orgaan opvang asielzoekers op hun locaties of in kazernes die daarvoor beschikbaar zijn gesteld.

Dinsdag spreekt minister Kaag met haar Europese ambtsgenoten in de Raad Buitenlandse Zaken over de kwestie. Maar eerst moet ze met Bijleveld en Broekers-Knol naar de Kamer voor een debat. Er is veel te bespreken, erkennen ze. „De gebeurtenissen nopen tot reflectie en roepen vele vragen op die de komende tijd beantwoord moeten worden.”

Duitsland hervat evacuatiemissie in Afghanistan

Duitsland heeft zijn evacuatiemissie op het vliegveld van Kabul in de nacht van maandag op dinsdag hervat. Na uren vertraging wist een Duits militair vliegtuig op de luchthaven te landen. Het toestel zette militairen af om de reddingsoperatie te begeleiden. Volgens de krant Bild gingen echter slechts zeven passagiers aan boord, die op een officiële lijst stonden met te evacueren personen. Daarna steeg het vliegtuig snel weer op.

ANP-435711226 1.jpg
–De Duitse Bondskanselier Merkel geeft maandag een verklaring over de situatie in Afghanistan. beeld beeld EPA, Omer Messinger—

Het vliegveld van Kabul was maandag urenlang gesloten, doordat een grote mensenmassa zich had verzameld op de start- en landingsbaan.

Het Duitse toestel zette na zijn vertrek koers richting de stad Tasjkent in Oezbekistan, meldt het Duitse ministerie van Defensie op Twitter. Op de evacuatielijst stonden eigenlijk 57 ambassadewerkers en 88 andere Duitsers. Veruit de meesten van hen zouden het vliegveld niet hebben weten te bereiken, doordat er na 21.00 uur een avondklok van kracht is in Kabul.
Het militaire vliegtuig cirkelde al vijf uur boven de luchthaven, voordat het wist te landen. Nog langer wachten was onmogelijk, doordat de brandstof van het vliegtuig op raakte. Eerder moest een ander transportvliegtuig van het Duitse leger zijn landing in Kabul al afbreken en terugvliegen naar Tasjkent om bij te tanken.

Dat het Duitse legervliegtuig volgens Bild afgezien van de zeven mensen op de evacuatielijst niemand aan boord liet, staat in schril contrast met een foto die de website Defense One maandag publiceerde. Daarop is te zien hoe een Amerikaans legervliegtuig zondag nog 640 Afghaanse burgers meenam op zijn vlucht Afghanistan uit.

De twee Duitse militaire vliegtuigen moeten Duitse staatsburgers, en Afghanen die voor het Duitse leger of overheidsinstanties werken of hebben gewerkt, naar Oezbekistan brengen. Vanaf het vliegveld in Tasjkent zullen zij met chartervliegtuigen naar Duitsland verder vliegen.

Liveblog van maandag

Advertentie

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer