Biden verdedigde maandagavond in een rede tot het Amerikaanse volk zijn besluit. Er valt echter veel op zijn uitspraken af te dingen.

Het belangrijkste argument voor de president is dat de oorspronkelijke opzet om in te grijpen in Afghanistan is geslaagd. De Verenigde Staten gingen er na 9/11 naartoe om de terroristen van al-Qaida te verdrijven. Dat is volgens de president gelukt. Nadrukkelijk zei hij in zijn toespraak dat Amerika niét naar Afghanistan is gegaan om het land op te bouwen.

Biden heeft gelijk dat in 2001 de strijd tegen terroristen de directe aanleiding was voor de Amerikaanse inval. Na de aanslagen wilden de VS de thuishaven van al-Qaida schoonvegen. De terreurorganisatie moest uit haar schuilplaats worden verjaagd en haar leider, Osama bin Laden, gepakt.

En inderdaad, van al-Qaida zijn in het land momenteel weinig openbare sporen te vinden. Al is het wel de vraag of slapende cellen weer wakker zullen worden nu de taliban het voor het zeggen heeft. Zeker is wel dat de grote leider van al-Qaida, Osama bin Laden, is uitgeschakeld. Daarvoor moesten Amerikaanse elitetroepen in 2011 overigens van Afghanistan naar Pakistan trekken.

Strikt genomen had Amerika dan ook in 2011 uit Afghanistan kunnen vertrekken. Al-Qaida was immers onthoofd. President Barack Obama wilde dat destijds ook wel, maar hij besefte dat het verscheurde land niet als puinhoop kon worden achtergelaten.

Stabiel

Dat was echter niet het enige. In 2006, vijf jaar na de komst van de Amerikanen in Afghanistan, heeft de NAVO aan de Afghaanse regering beloofd zich in te spannen voor het creëren van veiligheid en mee te werken aan de vorming van een stabiel bestuur en goede instellingen. Onder die belofte staat de handtekening van alle NAVO-lidstaten, inclusief die van de VS. In dat kader werkten de Amerikanen aan de training van het Afghaanse leger. Biden kan dus niet beweren dat Amerikanen er niet waren om het land op te bouwen. De belofte die in 2006 in Londen is gedaan, schept wel degelijk verplichtingen.

Daarnaast stelde de president dat de snelle opmars van de taliban hem weliswaar heeft overvallen, maar dat de Afghaanse regering en legerleiding daarvoor de verantwoordelijkheid draagt. De krijgsmacht „kan en wil” volgens Biden zijn eigen land niet verdedigen. Dat kan de VS niet aangerekend worden. Biden stelt dat Amerikaanse troepen hun leven niet in de waagschaal hoeven te stellen voor mensen die zelf niet bereid zijn in actie te komen.

Volgens militairen die in Afghanistan hebben gewerkt, klopt het dat Afghaanse soldaten en officieren vaak een afwachtende houding aannemen. Dat zou echter niet alleen te maken hebben met het idee dat ze liever anderen de kastanjes uit het vuur laten halen, maar ook met een diep geworteld hiërarchisch denken.

Geschonden vertrouwen

Wie zegt zich in te spannen voor de opbouw van een natie, zoals de NAVO beloofde, moet zich realiseren dat dit tientallen jaren vergt. Daarom is het argument van Biden –eerder ook van Trump– zwak dat het verblijf al lang genoeg heeft geduurd en langer blijven geen zin heeft. Het kost meer dan een generatie om een land op te bouwen.

Biden zegt nu ook dat een langdurig verblijf in Afghanistan niet in direct Amerikaans belang is. Maar waarom zit tende VS dan al meer dan tachtig jaar in Zuid-Korea? Of in West-Europa?

Dat maakt de argumentatie van Biden zwak en zijn besluit mogelijk schadelijk voor Amerika. Landen zullen zich in de toekomst afvragen wat een belofte van de VS waard is. Afghanen zullen daar hun gedachten bij hebben. Daar komt nog bij dat het Pentagon inmiddels heeft gewaarschuwd dat de terreurdreiging in de wereld zeker niet zal verminderen nu de taliban het voor het zeggen heeft in Afghanistan.