Ds. Vlot op Vrouwenbondsdag Gereformeerde Gemeenten: Eenzaamheid los je niet op met alleen activiteiten
Eenzaamheid in kerkelijke gemeenten los je niet op met alleen activiteiten, meent ds. P.C. Vlot. „Dan sta je vaak met lege handen. Het gaat alleen in de weg van de liefde.”

De predikant van de gereformeerde gemeente in Krabbendijke sprak dinsdag tijdens de bondsdag van de Vrouwenbond Gereformeerde Gemeenten (VBGG). De Adventkerk in Veenendaal was met bijna 2000 bezoekers afgeladen vol. Het aantal was ongeveer evenveel als in 2024.
”Eenzaam, ik?!” was het thema van de bijeenkomst. Dat werd uitgewerkt door de predikanten B. Labee, A. Verschuure en P.C. Vlot en door gz-psychologe Ada de Jong. De muzikale omlijsting werd verzorgd door Jolanda van Dam (dwarsfluit) en Pieter Heykoop (orgel).

Leegte
Ds. Vlot sprak over eenzaamheid in de kerkelijke gemeente. Hij constateerde dat die daar voorkomt als gevolg van de zonde. Belangrijk voor de preventie noemde hij de bewustwording van een „leegte achter de voordeur. Is het thuis een slaap- en oplaadplek of een plaats met een wezenlijk samenzijn? Hoe staat het met het huwelijk? Vinden er geestelijke gesprekken plaats?”
Daarna wees hij op de „digitale leegte”. Digitale media bieden volgens hem schijnnabijheid.
Vervolgens zoomde ds. Vlot in op de individualisering. „Zelfredzaamheid wordt tegenwoordig verheerlijkt. Als je je nood deelt, moet je vrezen voor onbegrip. Wie laat zijn last nog zien?”
Ten slotte wees hij op de stilte die in deze tijd een probleem is geworden. „We vullen elk gaatje van de tijd met geluid. Als we gaan slapen doen we dat nog met Familystream. Deze gevulde stilte is een groot probleem. We zijn het vermogen kwijtgeraakt om stil te zijn met God. Zonder stilte is er geen ontmoeting met God.”
De predikant vindt het belangrijk dat de kerk klaarstaat voor eenzame mensen binnen en ook buiten de gemeente. Daarbij verwees hij naar Christus, Die aan het kruishout aan Zijn moeder dacht. Hij stelde dat ieder mens in wezen eenzaam is. Hij wees op Paulus die in de gevangenis zijn nood klaagde en zei: „We moeten onze eenzaamheid niet verzwijgen.”
Ds. Vlot vindt het een opdracht voor ambtsdragers om eenzame mensen in de gemeente op te sporen en voor de gemeente om elkaar te groeten, naar elkaar te informeren en vriendelijk voor elkaar te zijn. „Eenzaamheid los je niet op met alleen dingen organiseren, maar door de weg van de liefde.”
Heimwee
Ds. Labee had ’s morgens gesproken over geestelijke eenzaamheid. „Elke ware christen kent geestelijke eenzaamheid, die levenslang duurt. Dan krijgt de uitspraak „Eenzaam, maar met God gemeenzaam” de volle nadruk.”

Als oorzaak van de eenzaamheid noemde de Veenendaalse predikant de zondeval, zoals die beschreven wordt in Genesis 3. „Toen heeft eenzaamheid zijn intrede gedaan in Gods schepping. De ware Godskennis is het enige medicijn tegen geestelijke eenzaamheid.”
Ds. Labee stelde dat een mens die eenzaamheid nooit helemaal te boven komt. Hij noemde Samuel Rutherford (1600-1661), die schreef: „De heiligen zijn een verborgenheid voor elkaar en een raadsel en verborgenheid voor zichzelf.” Hij merkt het ook in het pastoraat, zei hij. „Soms denk ik: wat is de Heere wijs. Zijn kinderen moeten het niet hier zoeken, maar Boven, waar Christus is. Geestelijke eenzaamheid moet een heimwee geven naar de bestemming van de gemeente van Christus.”
Ds. Labee vindt het goed als men de eenzaamheid zoekt met het oog op persoonlijke gebeden en overdenkingen. Hij herinnerde aan een godvrezend gemeentelid dat zei als ze niet kon slapen: „Dan zijn de stilte en de eenzaamheid zo goed. Dan overpeins ik de komst van de Middelaar naar deze aarde.”
De docent aan de Theologische School van de Gereformeerde Gemeenten begrijpt dat geestelijke eenzaamheid kan ontaarden in geestelijke verlatenheid. Hij raadt aan zich geestelijk te beproeven, nabij de Heere te blijven, veel in de Bijbel te lezen, goed gezelschap te zoeken en uit te zien naar de hemel.
Liefde
Ada de Jong MSc, als gz-psychologe verbonden aan KOC, adviesdienst voor onderwijs en jeugdhulp, sprak over psychische eenzaamheid. Ze wees erop dat psychische en geestelijke eenzaamheid dicht bij elkaar kunnen liggen. „De duivel kan negatieve gedachten aangrijpen om mensen in de eenzaamheid te brengen, bijvoorbeeld door hen te laten denken dat ze verworpen zijn.”
Ze vroeg de aanwezigen om compassie te tonen met eenzamen en hun behoeften te peilen. „Als een oplossing niet aansluit, wordt de eenzaamheid groter. Als iemand zelf niets kan doen, zorg dan voor vaste patronen in de hulp.”
De Jong vindt het van belang dat eenzame mensen deel uitmaken van een gemeenschap. „Liefde is het sleutelwoord: liefde tot God, tot de ander en tot jezelf. Werp al uw bekommernis op Hem. Bij Hem is rijkdom die alle eenzaamheid overtreft.”
Forum
Het forum werd geleid door presidente Liesbeth Martinu-Hol. Tijdens de bespreking zei De Jong dat een moeder zich niet hoeft te schamen om haar gevoelens van eenzaamheid te delen met haar (oudere) kinderen. „Het doel ervan is om te laten merken dat ze moeite en pijn heeft en het niet doet om te klagen.”
De bondsdag was geopend door voorzitter ds. Verschuure, die sprak over Jezus alleen, vanuit Mattheüs 17:8. Hij zei dat Jezus de pers alleen getreden heeft en de volle en diepe eenzaamheid meegemaakt heeft. „Deze diepte droeg alleen Hij. Wie de vrucht ervan smaken mag, ziet niemand dan Jezus alleen. Hij is het alleen die volkomen kan zalig maken.”