Biden verdedigt aftocht Afghanistan na strijd tegen terreur
De Taliban hebben de macht in Afghanistan overgenomen. Zondag namen ze ook de hoofdstad Kabul in en riepen vanuit het presidentiële paleis de overwinning uit.
Advertentie
Het vliegveld van de Afghaanse hoofdstad Kabul is heropend. Een transportvliegtuig is geland, meldt de Amerikaanse zender NBC. Het lijkt erop dat de evacuatievluchten en de aankomst van troepen daarmee zijn hervat, aldus een NBC-correspondent op Twitter.
Volgens het Duitse persbureau DPA gaat het om een toestel van de Duitse strijdkrachten om mensen te evacueren.
Eerder maandag moesten alle vluchten worden stopgezet omdat duizenden Afghanen het luchthaventerrein waren binnengedrongen. Zij wilden mee in een van de vertrekkende vliegtuigen, omdat zij voor hun leven vrezen nu de radicaalislamitische beweging Taliban de macht over het land heeft heroverd. Er speelden zich chaotische scènes af, waarbij ook doden vielen.
De Amerikaanse president Biden heeft met nadruk de aftocht van de Amerikanen uit Afghanistan verdedigd, ondanks de onverwacht snelle machtsovername door de radicaalislamitische Taliban. „We waren in Afghanistan om terreur te bestrijden, niet om een land op te bouwen”, benadrukte Biden in een toespraak tot het Amerikaanse volk vanuit het Witte Huis.
De president reageerde op de plotselinge herovering van Afghanistan door de Taliban. Die werd mogelijk door de eerder dit jaar aangekondigde, en bijna afgeronde terugtrekking van de Amerikaanse en andere buitenlandse troepen.
Naar de reactie van Biden werd met spanning uitgekeken. De snelle opmars van de Taliban wordt namelijk gezien als een forse klap in het gezicht van de internationale troepenmacht onder leiding van de Verenigde Staten, die 20 jaar heeft geprobeerd de fundamentalisten te verdrijven. Waarnemers spreken over een mislukte poging van het Westen om in Afghanistan vrede, veiligheid en democratie te brengen. Maar volgens Biden was het nooit de bedoeling het land op te bouwen, maar was het in het Amerikaanse belang de terreurdreiging vanuit het land aan te pakken.
Na de razendsnelle opmars van de Taliban in Afghanistan heerst er somberheid en pijn in de Afghaans-Nederlandse gemeenschap. Jawid Dehpoor van de stichting Keihan is ervan overtuigd dat geen enkel Afghaans-Nederlands huishouden blij is met de ontwikkelingen. „Je voelt je totaal machteloos”, vertelt Dehpoor.
De radicaalislamitische beweging Taliban wisten dit jaar in korte tijd heel Afghanistan over te nemen. Van 1996 tot 2001 heerste de groepering al over Afghanistan, tot hun regime ten val werd gebracht door internationale militaire partners onder leiding van de Verenigde Staten. Begin dit jaar trokken die partners zich terug en begonnen de Taliban aan een opmars. Zondag veroverden ze de hoofdstad Kabul en riep de groepering de overwinning uit. Sindsdien heerst er chaos in Afghanistan. Veel mensen trokken naar het internationale vliegveld in de hoofdstad, in de hoop het nieuwe regime te ontvluchten.
Voor Afghanen in Nederland is de situatie lastig om te zien, legt Dehpoor uit. Zo wonen hier bijvoorbeeld veel mensen die destijds voor de Taliban zijn gevlucht en nog veel contacten daar hebben. Ook zijn er veel Afghanen in Nederland die zijn gevlucht sinds de oorlog in 2001 uitbrak. „Zij zagen wat er allemaal was bereikt in Afghanistan en hoe dat nu allemaal is verloren”, meent Dehpoor.
Lees hier verder:
Evacueer behalve ambassadepersoneel, mensen van hulporganisaties en lokale medewerkers ook zo veel mogelijk vrouwenrechtenactivisten uit Afghanistan. Die oproep doet de Nederlandse afdeling van UN Women, de organisatie van de Verenigde Naties voor vrouwenrechten, aan het kabinet.
Veel vrouwen hebben in Afghanistan jarenlang samengewerkt met westerse landen en lopen daardoor groot gevaar, stellen Marije Cornelissen (directeur) en Marit Maij (voorzitter) van de organisatie. Zij noemen de huidige situatie in Afghanistan verschrikkelijk. „Overlevering aan de Taliban betekent marteling en moord. Dat mogen we niet laten gebeuren.”
Dinsdag onderbreekt de Tweede Kamer het reces voor een debat over de ontwikkelingen in Afghanistan en de tolken die daar met de Nederlanders hebben samengewerkt. Meerdere partijen in de Tweede Kamer vinden dat Nederland niet alleen Afghaanse tolken, maar ook anderen die de Nederlandse missie in Afghanistan hielpen, moet beschermen.
Het Nederlandse militaire vliegtuig dat onderweg was naar de luchthaven van Kabul in Afghanistan kan daar voorlopig niet landen. De veiligheidssituatie staat het niet toe, meldt het ministerie van Defensie. Het toestel kreeg onderweg de opdracht elders te landen omdat de versterkingen die onderweg waren naar Kabul voorrang krijgen.
Het Nederlandse toestel was onderweg naar het vliegveld om tolken, lokaal ambassadepersoneel en gezinnen te evacueren. Het is echter buitengewoon onrustig op het vliegveld. De Amerikaanse krijgsmacht, die de luchthaven in handen heeft, zegt tijd nodig te hebben om de orde te herstellen. Wanneer de luchthaven weer gebruikt kan worden, is nog onbekend.
De VS kondigden maandagavond aan duizend extra militairen naar Kabul te sturen. De in totaal zevenduizend militairen helpen volgens Amerikaanse media 30.000 mensen het land uit, van wie zo’n 8000 naar andere landen dan de Verenigde Staten. Bronnen melden dat hun succes ook voor de Nederlandse evacuatievlucht essentieel is.
Eerder op maandag was te zien hoe honderden mensen op de start- en landingsbaan van het vliegveld liepen. Groepen mensen die het land wilden ontvluchten probeerden vliegtuigen binnen te komen of klampten zich vast aan de buitenkant. Meerdere mensen raakten gewond of kwamen om het leven, ook door geweervuur.
Voor zover bekend was er nog maar één Nederlands toestel onderweg naar Afghanistan. Waar dat zich nu bevindt, is onbekend. Defensie heeft meerdere vluchten op de planning.
De snelle opmars van de radicaalislamitische beweging Taliban in Afghanistan is te danken aan slecht leiderschap van de Afghaanse regering, zegt de woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Defensie.
„Je kan bevoorraden, je kan trainen, je kan steunen, je kan adviseren”, sprak de zegsman. „Maar je kan geen wilskracht en leiderschap kopen en leiderschap ontbrak.” De Verenigde Staten besloten in 2001 tot militair ingrijpen in Afghanistan, toen het Taliban-regime van destijds onderdak bood aan terreurgroep Al-Qaeda en weigerde terroristenleider Osama bin Laden uit te leveren.
Tot en met dit jaar bleven de Amerikanen en internationale bondgenoten, waaronder Nederland, in Afghanistan om het land op te bouwen en lokale troepen te trainen. Toen begin dit jaar de troepen vertrokken, destabiliseerde het land snel en kon de Taliban in korte tijd heel Afghanistan veroveren.
De snelle opmars word gezien als een forse klap in het gezicht van de internationale troepenmacht onder leiding van de Verenigde Staten. De Amerikaanse president Joe Biden heeft de terugtrekking lange tijd verdedigd. Biden geeft naar verwachting om 21.45 uur een speech aan het Amerikaanse volk over de situatie in Afghanistan.
De EU-ministers van Buitenlandse Zaken houden dinsdagmiddag spoedberaad over Afghanistan. EU-buitenlandchef Josep Borrell, die de vergadering zal voorzitten, heeft daartoe besloten „volgend op de laatste ontwikkelingen in Afghanistan”, twittert hij. „Na intens contact met partners de afgelopen dagen en uren.”
De speciale vergadering van minister Sigrid Kaag en haar collega’s „voor een eerste evaluatie” van de gebeurtenissen vindt digitaal plaats, aldus Borrell. De ministers spreken elkaar vanaf 16.00 uur. Een gezamenlijke verklaring over Afghanistan van de Verenigde Staten en meer dan zestig andere landen kreeg maandagochtend niet de steun van alle EU-lidstaten. Hongarije en Bulgarije deden niet mee.
„Afghanistan staat op een keerpunt”, stelt Borrell. „De veiligheid en het welzijn van de bevolking en de internationale veiligheid staan op het spel.”
Ook de NAVO-landen hebben spoedoverleg belegd over de snelle machtsgreep door de Taliban. De ambassadeurs van de lidstaten van het bondgenootschap spreken elkaar eveneens dinsdag. NAVO-chef Jens Stoltenberg houdt ’s middags een persconferentie.
Advertentie
De militaire vakbond AFMP, de Nederlandse Politiebond, de Vakbond voor Burger en Militair defensiepersoneel en de politiebond ACP roepen het kabinet op alle mensen die de Nederlandse missie in Afghanistan hebben geholpen naar Nederland te halen. De vier bonden hebben zondagavond gezamenlijk een brief naar de regering gestuurd.
„We hebben niet alleen een zorgplicht voor Afghaanse tolken, maar ook voor mensen met andere functies”, aldus Ton van den Berg, veteraan en voorzitter van de AFMP. „Ik maak me druk om iedereen die ons daar geholpen heeft.”
Van den Berg maakt zich ook zorgen over toekomstige missies, doordat Nederland alleen Afghaanse tolken evacueert. „De hele wereld kijkt mee hoe Nederland omgaat met onze oud-medewerkers in Afghanistan. Bijna iedereen haalt alle lokale medewerkers op, wij doen dat niet. Ik kan me voorstellen dat als je nu niet alle mensen ophaalt, je een volgende keer minder makkelijk lokale medewerking krijgt.”
De voorzitter van de AFMP stelt dat het oprukken van de Taliban in Afghanistan erg lastig is voor de veteranen die daar hebben gediend. „Het is een traumatische ervaring geweest voor sommige militairen, dat komt nu allemaal weer naar boven.” Ook voor de families van Nederlandse militairen die de missie in Afghanistan niet hebben overleefd is het volgens Van den Berg „verschrikkelijk om te zien”. „Het land is weer terug bij af.”
De Verenigde Staten sturen duizend extra militairen naar de Afghaanse hoofdstad Kabul, om zo de troepenmacht daar te vergroten naar 7000 mensen. De militairen zijn druk bezig met orde scheppen op het internationale vliegveld van Kabul, waar een grote menigte van wanhopige Afghanen probeert aan boord te klimmen van vliegtuigen. Er heerst veel paniek in het land, nu de Taliban er de macht over hebben genomen
Inmiddels zouden „honderden mensen” uit Kabul naar de VS zijn overgevlogen, maar de VS moesten evacuaties van bijvoorbeeld ambassadepersoneel stilleggen wegens de chaos op het vliegveld. Een woordvoerder van het Pentagon meldt dat het nog niet duidelijk is wanneer de stilgelegde evacuaties weer worden hervat.
Ook zou de veiligheid in het geding zijn en is er meerdere keren geschoten op Amerikaanse militairen. Tot nu toe is één Amerikaanse militair gewond geraakt.
De militairen hebben twee mannen doodgeschoten omdat zij met wapens rondzwaaiden. De woordvoerder van het ministerie van Defensie laat weten dat er geen aanwijzingen zijn dat de twee mannen Talibanstrijders waren.
De Amerikaanse president Biden zal maandagavond reageren op de plotselinge herovering van Afghanistan door de radicaalislamitische Taliban. De toespraak wordt om 21.45 uur (Nederlandse tijd) verwacht, meldt het Witte Huis.
Naar de reactie van Biden wordt met spanning uitgekeken. De snelle opmars van de Taliban wordt namelijk gezien als een forse klap in het gezicht van de internationale troepenmacht onder leiding van de Verenigde Staten, die 20 jaar heeft geprobeerd de fundamentalisten te verdrijven.
Zeker vijf mensen zijn volgens ooggetuigen om het leven gekomen in het gedrang op het vliegveld van Kabul. Het Amerikaanse ministerie van Defensie zegt dat Amerikaanse militairen twee mannen hebben doodgeschoten die met wapens rondzwaaiden op het vliegveld.
De Amerikaanse nieuwszender CBSNews meldt dat een lokaal ziekenhuis momenteel achttien mensen met schotwonden behandelt, maar ze kunnen niet zeggen wie hen beschoot. Het is onbekend of de twee doodgeschoten mensen deel waren van de eerder genoemde vijf slachtoffers.
Een ooggetuige zei dat hij heeft gezien dat de stoffelijke resten van vijf mensen op een auto zijn geladen. The Wall Street Journal schreef dat er drie mensen waren doodgeschoten, maar dat niet duidelijk was door die.
Amerikaanse militairen schoten ook in de lucht om orde te scheppen en de menigte op afstand te houden op het vliegveld. De machtsovername door de soennitische extremisten heeft in Kabul tot paniek geleid. Talrijke mensen hebben de luchthaven bestormd en proberen in een vliegtuig te geraken.
De militaire nederlaag van de Verenigde Staten in Afghanistan zou als een kans moeten worden aangegrepen voor een wedergeboorte van Afghanistan en voor veiligheid en duurzame vrede in dat land, aldus de nieuwe Iraanse president Ebrahim Raisi. Hij beklemtoonde dat Iran altijd bereid is een goede buur van Afghanistan te zijn en de ontwikkelingen nauw volgt berichtte persbureau IRNA.
Hij hoopt dat alle bevolkingsgroepen samen een nationale overeenkomst sluiten over de weg voorwaarts. Iran is bereid te helpen om stabiliteit te scheppen. Zondag is na 20 jaar oorlog ook de hoofdstad van Afghanistan in handen gevallen van de soennitsiche extremisten van de Taliban. Het is vooral het gevolg van het vertrek van de laatste Amerikaanse troepen die in mei in gang werd gezet. Sinsdien hebben de Taliban het land onder de voet gelopen zonder op veel weerstand te zijn gestuit.
Sjiïtisch Iran heeft slechte ervaringen met de Taliban die de grote Afghaanse sjiïtische Hazara-minderheid in hun land hebben vervolgd en zich in het strijdgewoel in 1998 op een Iraans consulaat stortten waar ze elf Iraniërs vermoordden. De Taliban zijn over het algemeen Pathanen (Pashtun) en vertegenwoordigen rond de 40 procent van de bevolking. Ze hebben veel gemeen met hun etnische verwanten in Pakistan. De Hazara-bevolkingsgroep vertegenwoordigt naar schatting bijna een kwart van de bevolking. De Tadzjiekse Afghanen in het noorden staan voor 20 procent.
Bange Afghanen proberen massaal om hun land te ontvluchten, nadat de Taliban zondag de hoofdstad Kabul overnamen en de overwinning in Afghanistan uitriepen na een maandenlange veroveringstocht. Er heerst grote chaos in en om het land. Doordat een grote mensenmassa zich heeft verzameld op het vliegveld van Kabul, is het te druk om evacuatievluchten te laten landen en opstijgen. De Verenigde Staten hebben de evacuaties tijdelijk gestaakt terwijl 5000 militairen proberen orde te scheppen op het vliegveld. Meerdere landen, waaronder Nederland, plannen evacuatievluchten voor bijvoorbeeld ambassadepersoneel in Afghanistan.
Op sociale media gaan beelden rond van mensen die zich aan een opstijgend Amerikaans vliegtuig vastklampen. Een aantal van hen zou op grote hoogte van het vliegtuig zijn afgevallen. Op andere beelden was al te zien hoe wanhopige Afghanen proberen vliegtuigen in te klimmen. Zeker vijf mensen zijn om het leven gekomen in het gedrang op het vliegveld.
Tegelijkertijd met de chaos in Kabul, is in Oezbekistan een militair vliegtuig uit Afghanistan neergeschoten door de Oezbeekse defensie. Het vliegtuig zou de grens over hebben gestoken zonder toestemming. De piloot heeft het incident overleefd, meldt het Oezbeekse ministerie van Defensie. Hij zou met de schietstoel zijn ontsnapt en alleen gewond zijn geraakt. Buurland Tadzjikistan ontving maandagmiddag een vliegtuig met ruim honderd gevluchte Afghaanse militairen aan boord.
In Tadzjikistan kwamen zondagavond al 18 vluchten uit Kabul aan en in Oezbekistan 28, meldt Afghaans medium TOLOnews. De meeste passagiers van deze vluchten zouden luchthavenpersoneel zijn.
De snelle zege van de taliban legt de zwakte van de internationale bemoeienis bloot. Niet enkel de taliban, ook al-Qaida profiteert daarvan.
Na twintig jaar interventie van westerse landen in Afghanistan is het land de afgelopen dagen weer in handen gevallen van de taliban. President Ghani is het land ontvlucht, Kabul is zonder een schot te lossen ingenomen door de moslimextremisten en de westerse landen evacueren in allerijl hun personeel.
VluchtelingenWerk Nederland vindt dat het kabinet veel te laat in actie komt om mensen in Afghanistan te helpen. „Wij vragen hier al maanden aandacht voor, maar de urgentie leek maar niet door te dringen tot het kabinet”, aldus een woordvoerder. „Nederland heeft het tot nu toe erg laten lopen”, zegt ook Paul van de Berg, politiek adviseur bij hulporganisatie Cordaid.
Wel is Cordaid blij dat de politiek „eindelijk” iets onderneemt. Demissionair minister-president Mark Rutte zei maandag dat Nederland er alles aan doet om ambassadepersoneel, tolken en „anderen die onze bescherming verdienen” weg te krijgen uit Afghanistan.
Dat moet nu wel snel leiden tot de evacuatie van mensen, aldus Van de Berg. „Er zitten nog geen mensen in een vliegtuig, pas dan zijn we echt tevreden. Er is geen tijd te verliezen.” VluchtelingenWerk Nederland vindt dat het kabinet veel eerder had moeten ingrijpen. „Nu moeten in allerijl aanvragen worden beoordeeld, terwijl dit maanden geleden al gedaan had kunnen worden”, aldus de woordvoerder. Voor een deel van de mensen zal het te laat zijn, vreest hij. „En dat zien wij wel echt als iets dat aan de keuzes van het kabinet te wijten is.”
De organisaties hopen dat er behalve tolken ook andere hulpbehoevende Afghanen zoals bewakers en mensenrechtenactivisten worden geëvacueerd. Volgens Van de Berg van Cordaid gaat het om honderden Afghanen. „Zeker als je de families ook nog meerekent, dan gaat het om een factor vier of vijf. We krijgen ontzettend veel verzoeken van mensen die bedreigd worden, dat is niet bij te houden. Mensen willen het land uit omdat ze hun leven niet zeker zijn”, aldus Van de Berg.
Hij wijst erop dat een petitie voor het toelaten in Nederland van alle Afghanen die met ons land hebben samengewerkt, al bijna 8600 keer is ondertekend. De petitie wordt dinsdag aangeboden aan de Tweede Kamer.
De Verenigde Staten zijn gestopt met evacuatievluchten vanaf het vliegveld van Kabul omdat het te druk is op de luchthaven. De aanwezige militairen gaan eerst de startbaan ontruimen. Het is niet bekend hoe lang de ontruiming gaat duren.
Het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken zei eerder al dat er geen vluchten konden landen of vertrekken vanwege de drukte. Veel Afghanen zijn naar de luchthaven gevlucht omdat ze het land willen verlaten nu de Taliban ook hoofdstad Kabul hebben ingenomen.
Veel landen zijn druk bezig om het ambassadepersoneel het land uit te halen. De luchthaven wordt gecontroleerd door 5000 Amerikaanse militairen. Zij hadden het maandagochtend ook al lastig om de rust te bewaren. Toen werd er in de lucht geschoten. Er zouden vijf mensen zijn omgekomen door verdrukking op het vliegveld. Er zijn ook berichten dat drie mensen zijn omgekomen door schoten.
De EU-ministers van Buitenlandse Zaken houden dinsdagmiddag spoedberaad over Afghanistan. EU-buitenlandchef Josep Borrell, die de vergadering zal voorzitten, heeft daartoe besloten „volgend op de laatste ontwikkelingen in Afghanistan, na intens contact met partners de afgelopen dagen en uren”, twittert hij.
De Nederlandse hulpverleenster Isabelle Langerak heeft maandagochtend met een Britse militaire vlucht Afghanistan verlaten. Ze vertrok samen met een andere Nederlandse en enkele Britse collega’s en is momenteel in Dubai. Later vliegt ze door naar het Verenigd Koninkrijk, waarna ze hoopt zo snel mogelijk naar Nederland te kunnen. „Ik ben echt heel blij dat ik op deze vlucht terecht ben gekomen”, zegt ze via de telefoon. „Maar ik heb er ook nog steeds een heel erg dubbel gevoel bij.”
Langerak werkte bijna vijf jaar als projectmanager voor de Britse organisatie Afghanaid.
De kinderrechtenorganisatie van de VN, Unicef, blijft aan het werk in Afghanistan „om vrouwen en kinderen te ondersteunen”. De Nederlandse tak van de organisatie zegt zich grote zorgen te maken over de situatie van kinderen in het land en begint een inzamelingscampagne om meer hulp te kunnen bieden aan kinderen en vrouwen.
De Taliban nemen wapens in van burgers in Kabul. Volgens de moslimextremistische organisatie zijn die niet meer nodig. „Mensen hadden wapens om zichzelf te verdedigen, maar wij willen niemand kwaad doen, dus zijn ze niet meer nodig.”
„We begrijpen dat mensen de wapens hadden, maar de burgers kunnen zich nu veilig voelen”, aldus een woordvoerder van de Taliban.
Nederland doet er alles aan om ambassadepersoneel, tolken en „anderen die onze bescherming verdienen” weg te krijgen uit Afghanistan. „Maar het is ingewikkeld”, zegt demissionair minister-president Mark Rutte. Hij noemt de situatie in het land „onoverzichtelijk en zeer zorgwekkend”.
Verschillende grote luchtvaartmaatschappijen mijden voor de zekerheid het luchtruim van Afghanistan nu de Taliban de macht in het land in handen hebben. Grote luchtvaartconcerns als United Airlines, Lufthansa, British Airways en Virgin Atlantic melden dat ze om het gebied heen vliegen. Ook KLM maakte eerder al bekend voorlopig niet meer over Afghanistan te vliegen.
De ambassadeur van Rusland in Afghanistan spreekt dinsdag met de veiligheidscoördinator van de Taliban. Rusland houdt de ambassade in Kabul als een van de weinige landen open en blijft vooralsnog in het land aanwezig.
Moskou zegt dat het nog niet heeft besloten of het de Taliban erkent als nieuwe Afghaanse autoriteiten. Rusland wil de tijd nemen en afwachten wat de Taliban de komende tijd doen.
Zeker vijf mensen zijn volgens ooggetuigen om het leven gekomen in het gedrang op het vliegveld van Kabul. Een ooggetuige zei dat hij heeft gezien dat de stoffelijke resten van vijf mensen op een auto zijn geladen. Volgens meldingen van The Wall Street Journal zijn er drie mensen doodgeschoten, onbekend is door wie.
Amerikaanse militairen die orde proberen te scheppen hebben ook in de lucht geschoten om de menigte op afstand te houden. De machtsovername door de soennitische extremisten heeft in Kabul tot paniek geleid. Talrijke mensen hebben de luchthaven bestormd en proberen in een vliegtuig te geraken.
De Taliban zeggen dat ze 90 procent van de overheidsgebouwen en bijna alle belangrijke checkpoints in Kabul in handen hebben. De moslimextremisten namen de controle over de stad zondagavond zonder strijd over van de Afghaanse regering.
Volgens de Taliban is het momenteel kalm en vredig in Afghanistan. Er zijn geen gevechten gaande tussen overgebleven militairen van het regeringsleger en de jihadisten, zegt een woordvoerder.
De Nederlandse ambassade in Kabul is al ontruimd. Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigt dat de ambassade in de nacht van zaterdag op zondag is verplaatst naar een locatie vlakbij het vliegveld van de Afghaanse hoofdstad.
Het ministerie van Defensie stuurt een militair vliegtuig om ambassademedewerkers, lokaal personeel en tolken op te halen uit Afghanistan. Dat bevestigt een woordvoerder van het ministerie na berichtgeving van RTL Nieuws. De Afghaanse hoofdstad Kabul staat op het punt te worden overgenomen door de radicaalislamitische Taliban.
De woordvoerder kon vanwege veiligheidsredenen geen andere details delen, zoals wanneer het vliegtuig vertrekt of waar het landt. Ook is niet bekend of al het ambassadepersoneel mee terugvliegt, of dat er nog enkele mensen achterblijven om de werkzaamheden voort te zetten.
De Taliban hebben de macht in Afghanistan overgenomen, nadat ze ook de hoofdstad Kabul voor een groot deel onder controle hadden gekregen. In het presidentiële paleis in Kabul riepen vertegenwoordigers van de islamitische fundamentalisten de overwinning uit, was te zien op beelden die de Arabische zender al-Jazeera uitzond.
De belangrijke Taliban-leider mullah Baradar verklaarde dat de echte test om effectief te regeren nu gaat beginnen door de problemen van burgers op te lossen. De politicus merkte op dat de snelle verovering van het land nergens eerder is vertoond.
Een Oekraïens vliegtuig heeft een onbekend aantal Nederlanders vanuit de Afghaanse hoofdstad Kabul in veiligheid gebracht. Op Twitter schreef de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Kuleba maandagochtend dat zij samen met mensen uit Belarus, Kroatië, Oekraïne en Afghanistan zijn geëvacueerd.
„We laten onze eigen mensen niet in de steek en helpen anderen”, aldus de minister. Om hoeveel mensen het gaat en waar ze naartoe zijn gebracht, maakte hij niet bekend.
Het Nederlandse ministerie van Defensie meldde zondag een militair vliegtuig naar Kabul te sturen om ambassademedewerkers, lokaal personeel en tolken op te halen uit Afghanistan.
Meer dan zestig landen hebben in een gezamenlijke verklaring de Taliban opgeroepen mensen die weg willen uit Afghanistan daartoe de kans te geven. Vliegvelden en grensovergangen moeten open blijven, zodat Afghaanse en buitenlandse burgers het land kunnen verlaten.
Oud-president Donald Trump van de Verenigde Staten vindt dat zijn opvolger moet opstappen wegens de snelle verovering van Afghanistan door de Taliban. In een verklaring zei Trump zondag dat „het tijd is dat Joe Biden in schande aftreedt voor wat hij heeft laten gebeuren”.
Verwijzend naar de door hem aangevochten uitslag van de presidentsverkiezingen van vorig jaar, voegde hij daaraan toe: „Het zou niet moeilijk moeten zijn, want hij was toch al niet legitiem gekozen.”
De Taliban willen betrekkingen onderhouden met de internationale gemeenschap. Een woordvoerder van de islamitische extremisten zei zondag tegen Al-Jazeera dat de Taliban de communicatielijnen die ze hebben met verschillende landen willen uitbreiden en dat ze niet willen dat Afghanistan geïsoleerd raakt.
„We vragen alle landen en organisaties om met ons aan tafel te zitten en de problemen die we hebben op te lossen”, zei woordvoerder Mohammad Naeem tegen de zender. Hij zei verder dat de Taliban snel bekend zullen maken hoe ze het land zullen gaan regeren. Volgens hem zal de groep de rechten van vrouwen en minderheden en de vrijheid van meningsuiting respecteren, maar binnen de context van de sharia, het islamitische gewoonterecht.
De gevluchte Afghaanse president Ashraf Ghani zegt in een boodschap op Facebook met zijn vertrek verder bloedvergieten in zijn land te hebben willen voorkomen. Hij vreesde voor gevechten in de straten van Kabul die levens van de bevolking in gevaar hadden kunnen brengen en tot „een grote humanitaire ramp hadden kunnen leiden”.
Ghani vertrok zondagmiddag samen met zijn belangrijkste medewerkers uit Afghanistan, naar verluidt naar buurland Tadzjikistan. Over zijn verblijfplaats deed Ghani in zijn eerste levensteken na zijn vlucht geen mededelingen. De Arabische zender al-Jazeera meldde later dat hij naar Tasjkent is gevlogen, de hoofdstad van Oezbekistan.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken houdt vol dat de missie van de Verenigde Staten in Afghanistan succesvol was. De buitenlandminister zei tegen CNN dat de VS „er simpelweg geen belang bij hadden om in Afghanistan te blijven”.
De voormalige Afghaanse president Hamid Karzai claimt dat er een raad is gevormd die de vreedzame machtsoverdracht in het land moet coördineren. Behalve Karzai zouden daartoe onder anderen ook voormalig krijgsheer Gulbuddin Hekmatyar en Abdullah Abdullah, het hoofd van de Hoge Raad voor Nationale Verzoening, behoren.
Een woordvoerder van de Taliban zegt dat de moslimextremistische organisatie van plan is om vrouwenrechten te respecteren. „Ons beleid is dat vrouwen naar school mogen, mogen werken en alleen de deur uit mogen, maar ze moeten wel een hoofddoek dragen”, zegt de woordvoerder. Dat zou heel anders zijn dan tijdens het eerste Taliban-regime tussen 1996 en 2001. Toen mochten vrouwen alleen in een boerka over straat en mochten ze niet werken of naar school. Uit gebieden die eerder werden veroverd door de Taliban komen verhalen naar buiten dat vrouwen een boerka aan moeten en niet alleen over straat mogen.
Advertentie