Het is bijna wekelijks raak de laatste tijd: geldautomaten die worden opgeblazen door criminelen. De veiligheid van omwonenden en voorbijgangers kan lang niet altijd meer worden gegarandeerd. Uit voorzorg sluit ABN AMRO daarom voorlopig tientallen automaten. Dat is uiteindelijk niet de oplossing.
Deze week moesten pinautomaten in onder meer Amsterdam-Noord, Breda en Zundert het ontgelden. Stedelijk gebied of platteland, criminelen zijn niet kieskeurig. De teller staat dit jaar al op 62 plofkraken, zo ging de NOS na. Dat is een stijging van 40 procent ten opzichte van vorig jaar.
Daar komt nog bij dat de aard van de kraken in de loop van de tijd is veranderd. Zodanig, dat de naam plofkraak de lading niet meer dekt. Geldautomaten werden voorheen opgeblazen door een explosief gas naar binnen te spuiten, dat dan vanaf een afstand tot ontploffing werd gebracht. Voorwaar ook al geen kinderspel.
De beveiliging van geldautomaten is echter dusdanig opgeschroefd dat die gasmethode niet effectief meer is. En daar begon dus de wapenwedloop. De politie trof recent bij een inval platte explosieven aan (”pizzaschijven” genoemd), gevuld met flitspoeder uit illegaal vuurwerk (Cobra).
De vernietigende kracht van zo’n bom is enorm. Foto’s van ontzette of geheel vernielde gevels bewijzen dat. Aanslagen op geldautomaten staan daarmee zo ongeveer gelijk aan oorlogshandelingen.
Het is daarom terecht dat banken, met ABN AMRO nu voorop, maatregelen treffen. Omwonenden voelen zich niet veilig meer, de nachtrust komt in het geding.
Daarmee is het verhaal niet af. Contant geld is, ondanks de voortgaande giralisering en digitalisering van het betaalverkeer, nog altijd een belangrijk economisch smeermiddel. Ruim 30 procent van alle transacties wordt in munten en biljetten voldaan.
Om aan die behoefte te voldoen, telt Nederland nog zo’n 7000 geldautomaten. Het gaat niet aan om er dan maar naar te streven om die gelduitgiftepunten zo snel mogelijk overbodig te maken door in te zetten op een cashloze economie.
Contante betalingen garanderen anonimiteit, en daar voelen veel burgers zich prettig(er) bij. Ook is lang niet iedereen even handig als het gaat om pin- of contactloze betalingen. Om nog maar te zwijgen over stroom- en internetstoringen waarbij hele economische en sociale raderwerken tot stilstand komen. Dan blijkt opeens de waarde van contant geld.
Geldautomaten horen bereikbaar te blijven. Het liefst op straatniveau, en als dat niet meer verantwoord is, op beter te beveiligen plaatsen zoals in bankgebouwen of winkelcentra.
Aanpakken bij de bron heeft nog altijd de grootste voorkeur. De pakkans voor criminelen moet fors omhoog. Daar dienen politie en justitie de middelen voor te krijgen. Veiligheid mag wat kosten.
