Astrid Holleeder schrikt zich „kapot”. Het voelt alsof „een schokgolf” door haar hele lichaam „dendert”. Ze is deze dag in maart 2020 net uit de auto gestapt en loopt bepakt en bezakt richting het huis van haar oude moeder. Die verblijft in een appartement in een wooncomplex. Astrid heeft sokken voor haar gekocht. Op weg naar het wooncomplex krijgt Astrid een telefoontje van Ronald, een contactpersoon bij de overheidsdienst Bewaken en Beveiligen.

Bij een pilaar bij de ingang van het wooncomplex ziet Astrid dat een in het zwart geklede man verdekt staat opgesteld.  Het „onheil is gearriveerd”, realiseert de vrouw zich. Tegen veiligheidsman Ronald, die nog steeds aan de telefoon hangt, zegt ze: „Ik ben opgewacht, ik ga dit niet redden.”

Astrid rent naar de ingang, de man komt haar achterna. „Mevrouw, mevrouw, mag ik u iets vragen?!” Het „correcte spraakgebruik” doet haar aarzelen. Misschien heeft de man geen kwaad in de zin. „Trap er niet in! schreeuwt mijn instinct tegelijkertijd. Niemand staat daar, op die manier, op die plek. Doorrennen!”

Via glazen schuifdeuren vlucht ze het complex binnen. De man komt haar achterna. Astrid moet nog  vier trappen op, voordat ze bij haar moeder is.  „Wanhoop overvalt me.” Elk moment verwacht ze een schot. Ze staat stil en wil met haar telefoon beelden maken van haar achtervolger. Die beelden kan de politie dan gebruiken als bewijs.

Terwijl ze met trillende handen zoekt naar de juiste knop op haar telefoon, spreekt de man haar op enkele meters afstand aan: „Bent u een advocaat?” Zeker na die vraag staan bij haar alle seinen op rood. Ze weet, stelt ze, dat haar door wraakzucht verteerde broer Willem Holleeder jaren geleden vanuit zijn cel opdracht gaf om getuigen uit de weg te ruimen.  „Die advocaat moet eerst”, zou hij hebben bevolen, doelend op zijn zus Astrid. Zij was advocaat.

Lees ook

De eenzame strijd van getuige Astrid Holleeder

Astrid weet de neiging te onderdrukken de vraag van haar achtervolger te beantwoorden en zegt op „agressieve toon” tegen de man: „Ken ik jou?” Hij herhaalt op „nog dwingender” toon: „Bent u een advocaat?” Astrid reageert „nog agressiever”: „Ken ik jou dan?” Haar telefoon houdt ze op borsthoogte. „Ik zie twijfel in zijn ogen. Hij kijkt me kil en berekenend aan.”

„Ik zie twijfel in zijn ogen; hij kijkt me kil en berekenend aan” - Astrid Holleeder, zus van Willem Holleeder

Dan maakt de man zich uit de voeten en zegt: „Je bent gestoord!”, haar een ernstige ziekte toewensend.  Op een oranje elektrische fiets gaat haar belager ervandoor. „Bevend van angst” stapt Astrid de woning van haar moeder binnen. Daar blijkt dat ze slechts een vage foto van haar achtervolger heeft gemaakt. In alle paniek drukte ze op de verkeerde knoppen en heeft ze geen videobeelden.

Angstaanjagend

Astrid Holleeder (1966) beschrijft de indringende ervaring in haar deze week verschenen boek ”Wie praat die gaat” (A. W. Bruna Uitgevers). Je leest het boek meer dan eens met ingehouden adem of een knoop in je maag. De vrouw schreef al meerdere boeken (”Judas”, ”Dagboek van een getuige” en ”Familiegeheimen”)  over haar rol als getuige tegen haar broer Willem, een van Nederlands bekendste misdadigers.

Samen met haar zus Sonja legde Astrid zo’n tien jaar geleden bij de recherche een reeks belastende verklaringen af tegen haar broer. Om bewijs te verzamelen nam Astrid stiekem gesprekken met hem op. Mede door de verklaringen van de zussen werd Willem Holleeder in 2019 veroordeeld tot levenslange celstraf voor betrokkenheid bij een vijftal moorden in de onderwereld. De Hoge Raad bevestigde dit jaar dat vonnis.

Holleeder is onder meer veroordeeld voor het beramen van de moord op zijn zwager Cor van Hout. Die crimineel werd in 2003 in Amstelveen op 45-jarige leeftijd geliquideerd. Van Hout was eerder meermalen ontsnapt aan aanslagen. Hij was de vriend van Sonja Holleeder, ze kregen meerdere kinderen. Van Hout en Willem Holleeder verwierven nationale bekendheid toen ze samen met enkele andere misdadigers in 1983 biermagnaat Freddy Heineken en diens chauffeur Ab Doderer ontvoerden en wekenlang vasthielden.

Astrid en Sonja Holleeder leiden een opgejaagd leven. Ze betalen een forse prijs voor hun moed om in het geweer te komen tegen hun broer, blijkt uit ”Wie praat die gaat”.

Om haar verblijfplaats geheim te houden doet Astrid tientallen kilometers verderop boodschappen. Zij en Sonja zijn in de weer met onderduikadressen, pruiken en andere vermommingen, bodycams, kogelwerende kleding en gepantserde wagens. Ze schrikken van verdachte figuren op straat en scannen auto’s op volgapparatuur en explosieven. Ze zijn op hun hoede.

Astrids wereldje is klein geworden. Onbekommerd een dagje uit gaat niet. Voor een frisse neus kiezen Astrid en haar zus Sonja nogal eens voor Schiphol. „Ik hou van deze plek”, schrijft ze. „Ik ben dol op de stoere marechaussees die er tot de tanden gewapend rondlopen en die zonder het te weten onze beveiliging zijn. Hier verwacht ik geen gekke acties. Hier komt een schutter nooit levend weg.”

Bizarre discussies

Astrid Holleeder heeft vrijwel alleen nog contact met haar directe familieleden. Zo gaat ze veel om met haar zus Sonja en hun oude moeder, bijvoorbeeld via videobellen. Astrid en haar moeder leven ook een tijd onder één dak.  De twee hebben een innige band. „We blijven altijd bij je, mama. We stoppen je nooit in een tehuis”, citeert Astrid een gesprek tussen haar en haar moeder, vlak voor moeders sterven. Moeder Holleeder overleed in maart 2022, ze werd half in de tachtig. Astrid deelde met haar een hartgrondige afkeer van wijlen Astrids vader, dus ook de vader van Willem en Sonja Holleeder. De man tuigde hun moeder af.

Droevig genoeg leed ook de oude moeder „met haar kromme reumavingers” onder de voortdurende dreiging van haar zoon Willem Holleeder. „Ik heb vannacht de rollator maar voor de deur gezet. Ik heb nog gezocht naar een stok om de deur mee dicht te maken, maar die had ik niet”, zegt de oude vrouw in mei 2020 tegen haar dochters Astrid en Sonja. Kort daarvoor belt Sonja totaal overstuur met Astrid. Sonja vertelt dat in de buurt van het huis van haar moeder een „gozer” in een zwarte jeep een wapen op haar richtte.

„Ik hou van Schiphol; hier verwacht ik geen gekke acties, hier komt een schutter nooit levend weg” - Astrid Holleeder, bedreigde getuige

De voortdurende pogingen om anoniem door het leven te gaan, leiden begin 2022 tot tamelijk bizarre discussies tussen Astrid en haar aftakelende moeder. Die woont op dat moment bij Astrid in. Wat als moeder overlijdt? Een lijkauto voor de deur is riskant, want dat kan ertoe leiden dat Astrids onderduikadres niet langer geheim is. Past het lichaam van moeder wel in Astrids auto? De zussen Sonja en Astrid oefenen met hun moeder hoe ze haar in een lijkkleed van boven naar beneden kunnen sjouwen. Waarop Astrid later van een huisarts hoort dat ze niet zomaar een overledene mogen verslepen.

Kogelregen

Grote zorgen maakt Astrid Holleeder zich over haar tantezegger Rich van Hout, inmiddels rond de dertig jaar. De jongeman is een zoon van wijlen Cor van Hout en Sonja Holleeder. Hij was er als peuter getuige van hoe zijn vader in 1996 in de auto onder vuur werd genomen. Het jongetje zat in datzelfde voertuig, maar wist „wonder boven wonder” aan de kogelregen te ontsnappen.

Net als zijn vader kan Rich niet van de drank afblijven. Astrid is vuurbang dat de jongeman in een stomdronken bui in een kroeg tegenover bekenden van Willem Holleeder zijn mond voorbijpraat en kwaadwillenden op het spoor zet naar haar. „Ik word gek van die gozer”, verzucht Astrid Holleeder over haar neef. Wel lijkt Rich van Hout inmiddels zijn leven op de rails te hebben, onder meer doordat hij een vriendin kreeg en zij van hem zwanger raakte.

Het „vreet” aan de alleenstaande Astrid dat haar enig kind, dochter Miluschka, en ook de kinderen van haar zus Sonja gevaar lopen. „Ik kan nu niet meer rustig blijven ademen”, vertrouwt ze in oktober 2022 haar contactpersoon bij de dienst Bewaken en Beveiligen toe. Zelfs al zit haar broer in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI), dan nog is hij in staat criminelen buiten de gevangenis voor zijn karretje te spannen, waarschuwt Astrid.

Ze was 19 toen ze haar kind ter wereld bracht. Miljuschka is in de showbizzwereld bekend als onder meer tv-kok. Haar moeder wil continu over haar waken. Dat veroorzaakt weer onderlinge spanningen.

Illustratief is een voorval in september 2021. Astrid en haar zus Sonja rijden naar het Mediapark in Hilversum. Ze weten dat Miljuschka daar voor een tv-programma aan het werk is. Liggend checkt Sonja Miljuschka’s auto  op volgapparatuur of explosieven. Een argwanende agent vraagt om opheldering. Miljuschka volgde de actie van haar tante en moeder via bewakingscamera’s en baalt ervan. „Je moet hiermee stoppen, mam!” vertelt ze haar moeder via de telefoon. Als het telefonisch contact weer wordt verbroken, zegt Astrid tegen haar zus Sonja: „Ze kan me toch niet tegenhouden. Ik ben haar moeder.”

Wapen

Zeer kritisch is Astrid Holleeder over de Nederlandse overheid. Die beveiligt haar en haar geliefden veel te weinig, klinkt het telkens in haar boek. Ze ergert zich er bijvoorbeeld groen en geel aan dat de overheidsdienst Bewaken en Beveiligen volgens haar weigert om haar zus Sonja te begeleiden bij een doktersbezoek.

Het zit Astrid dwars dat de dienst Bewaken en Beveiligen pas beschermingsmaatregelen wil nemen als er „een begin van een uitvoering” van een vergeldingsactie van Willem Holleeder is vast te stellen. „Serieus?” schampert Astrid Holleeder. „Dus jullie wachten af tot jullie ergens een wapen vinden met de naam Miljuschka erop? Hebben jullie een telefoontje nodig waarin de dader aankondigt dat hij haar gaat vermoorden?”

„Dus jullie wachten af tot jullie ergens een wapen vinden met de naam Miljuschka erop?” - Astrid Holleeder

De kritiek van Astrid Holleeder staat niet op zichzelf. Eerder bijvoorbeeld beklaagde de familie van kroongetuige Nabil B., die belastende verklaringen aflegde tegen drugsbaron Ridouan Taghi, zich ook over een gebrek aan bescherming door de overheid. De Onderzoeksraad voor Veiligheid concludeerde in 2023 dat „het stelsel Bewaken en Beveiligen beter moet worden voorbereid en toegerust op dreiging vanuit de zware, georganiseerde criminaliteit”. Overigens blijkt uit het boek wel dat Astrid Holleeder van overheidswege is aangeboden om in het buitenland een anoniem bestaan  op te bouwen.

Een enkele keer is ze positief over de overheid. Zo prijst ze toenmalig justitieminister Dilan Yeşilgöz, met wie ze in gesprek ging. In maart 2023 krijgt ze meer bescherming en kan ze onder beveiliging met haar kleinkinderen uit eten in een hamburgertent. In een berichtje laat Astrid aan Yeşilgöz weten: „Weg zwart gat en hallo hoop! U heeft een aantal mensen heel gelukkig gemaakt.”