Nogal wat maatregelen van de vierpartijencoalitie waarop Rutte III is gebaseerd, komen rijkelijk moeizaam tot stand. De achterbannen van de partijen vormen een divers geheel en dus moeten VVD, CDA, D66 en CU vaak net zolang onderhandelen tot definitieve besluiten voor alle vier uit te leggen en te verdedigen zijn.

Voor het klimaatbeleid is dat niet anders. Wie zich ten doel stelt om de uitstoot van broeikasgassen voor 2030 met 49 procent terug te brengen ten opzichte van 1990 komt vroeg of laat voor de betaalbaarheidsvraag te staan. Wie presenteer je de rekening? Hoe leg je de burger uit dat verduurzamen pijn doet, maar toch echt nodig is?

In De Telegraaf van zaterdag leek VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff even zijn handen af te trekken van het klimaatbeleid, met ferme uitspraken zoals: „Als ik óf het kabinet óf de burger moet laten vallen: de burger zal ik nooit laten vallen.” Somberaars hoorden daarin al een verkapte aankondiging van een crisis.

Hoe heet de Haagse soep zal worden gegeten, is echter de vraag. Dé boodschap die de VVD’er kwijt wilde was toch vooral dat hij het klimaatbeleid niet volledig wil overlaten aan de polder. Over het eind december door onderhandelaar Ed Nijpels gepresenteerde ontwerp-klimaatakkoord zei hij: „De kans dat ik dat letterlijk uit ga voeren, is nihil.”

Er is op het hele Binnenhof echter niemand die dat van hem vraagt. Twee rekenmeesters, het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau, brengen momenteel het uitstootreducerend effect van het conceptakkoord in kaart, plus de lastenverdeling en de kosten voor de staatskas. Pas dan is de politiek aan zet, inclusief de VVD. Dijkhoffs oprispingen brengen daarin geen verandering.

In het Haagse theater oogstte hij dan ook voorspelbare reacties. Jesse Klaver van GroenLinks liet weten dinsdag meteen een Kamerdebat te zullen aanvragen. Sybrand Buma (CDA) betuigde instemming, Gert-Jan Segers (CU) twitterde dat hij Dijkhoff zijn oneliner gunde en Rob Jetten (D66) benadrukte nog maar eens dat er onder de klimaatafspraken ook VVD-handtekeningen staan.

Met zijn uitlatingen forceerde Dijkhoff zeker geen doorbraak in de klimaatonderhandelingen. Omgekeerd smeet hij ook geen deuren voorgoed in het slot. De winst voor de VVD’er is vooral dat hij de VVD-aanhang die hem via rechtse bladen en blogs al weken verwijt te veel mee te gaan in de klimaathysterie en dreigt over te steken naar Forum voor Democratie even van repliek heeft gediend.

Bij deze VVD-parochianen, onder wie partijveteraan Wiegel, viel zijn preek van zaterdag in goede aarde. Zo wacht na deze korte storm in een glas water weer het echte werk: dooronderhandelen over het beleid.