Komende dinsdag en donderdag debatteert de Tweede Kamer over de begroting van Minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie) en de asielnoodmaatregelen waarover de coalitie en de ministerraad vorige week overeenstemming bereikten. Oppositiepartijen zullen in dat debat ongetwijfeld vooral proberen NSC en PVV tegen elkaar uit te spelen, de twee partijen die maandenlang ruzieden over de vraag of het noodrecht wel of niet zou moeten worden geactiveerd.

NSC zal hoogstwaarschijnlijk worden gevraagd te reflecteren op de kritiek die de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) vorige week vrijdag op de kabinetsplannen uitte. Die organisatie liet weten dat het kabinet „chaos” veroorzaakt als het de spreidingswet intrekt en de wettelijke taakstelling voor gemeenten om statushouders te huisvesten afschaft. „Die maatregelen brengen ons terug bij af: onvoorspelbaar jojobeleid dat achter de feiten aanloopt, doorlopend zoeken naar (dure) ad-hocoplossingen en steeds opnieuw maatschappelijke onrust”, aldus de VNG.

„Die maatregelen brengen ons terug bij af: onvoorspelbaar jojobeleid dat achter de feiten aanloopt, doorlopend zoeken naar (dure) ad-hocoplossingen en steeds opnieuw maatschappelijke onrust” - Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)

Voorrang

Als gemeenten straks niet meer verplicht zijn statushouders uit opvang- en noodopvangcentra te huisvesten, en die ook geen voorrang meer mogen geven op de sociale huurmarkt, zal de druk op de toch al overbelaste opvang- en noodopvangcentra toenemen. Vandaar het verzoek van de VNG aan het kabinet: Handhaaf de instrumenten om opvang en huisvesting te organiseren in ieder geval „tot de keten op orde is”. Een voorstel dat ongetwijfeld zal worden opgepakt door het overgrote deel van de oppositie.

Helpt NSC, de partij van ”goed bestuur”, de oppositie hierin aan een meerderheid? In ieder geval wil NSC-fractieleider Nicolien van Vroonhoven kritisch kijken naar elke afzonderlijke noodmaatregel. We zullen alles „langs een liniaaltje leggen”, zei Van Vroonhoven vorige week vrijdag in de Volkskrant.

Geert Wilders staat heel anders in de wedstrijd dan de NSC’er. Met het oog op de te nemen maatregelen liet hij vorige week in een post op X weten: „Het gaat haar (Faber, red.) allemaal lukken. Geen woorden maar, daden.”

Syrië

Een andere potentiële splijtzwam voor NSC en PVV is het plan om delen van Syrië veilig te verklaren, waardoor Syrische vluchtelingen al kunnen worden teruggestuurd, terwijl hun tijdelijke verblijfsvergunning nog geldig is. Volgens Van Vroonhoven was dit voor haar partij „het grootste pijnpunt” in de onderhandelingen. „Maar” zei ze, „dit wilde Wilders heel graag”.

„Je kunt niet zeggen: een land is veilig, want ik vind het veilig” - Ashley Terlouw, hoogleraar rechtssociologie

Het plan om het ambtsbericht over Syrië dat nu in de maak is (ook wel bekend als het landenrapport) versneld uit te brengen en op basis daarvan delen van het land veilig te verklaren, stuitte vorige week al op juridische bezwaren. „Je kunt niet zeggen: een land is veilig, want ik vind het veilig”, zei hoogleraar rechtssociologie Ashley Terlouw van de Radboud Universiteit eind vorige week tegen de NOS. Daar komt bij dat het Europees Hof begin oktober nog oordeelde dat landen niet gedeeltelijk veilig mogen worden verklaard.

Instroomcijfers

De eenheid tussen PVV en NSC wordt nog eens extra op de proef gesteld doordat de verregaande maatregelen, zoals het bestempelen van Syrië als veilig land, inmiddels niet meer verdedigd kunnen worden tegen de achtergrond van een sterk stijgende asielinstroom. Uit cijfers die de IND maandelijks presenteert, blijkt dat de instroom al sinds mei lager ligt dan voorgaande jaren. In de maand september deden ongeveer 3000 mensen een eerste aanvraag, 1500 minder dan in september 2022.