De Duitse pers heeft het maar moeilijk met de Duitse bondkanselier Angela Merkel. Men weet niet goed wat men aan haar heeft. Ze komt over als een raadselachtige sfinx.

Aan te raden is het lezen van Gerd Langguths biografie over Angela Merkel (Deutscher Taschenbuch Verlag), waarin ook een vraaggesprek met haar is opgenomen. Daarin zegt Angela Merkel dat zij tot de „gesamtdeutscheste” mensen van de bondsrepubliek behoort. Zij ziet zich dus als vertegenwoordiger van oost én west en dat kunnen maar weinigen haar nazeggen.

Verder geeft ze de volgende typering van zichzelf: „Ik ben een optimistisch mens. Ik geloof dat mensen door vorming en ontwikkeling tot een nieuwe levenshouding zijn te bewegen. En omdat ik een optimistisch mens ben, heb ik ook vertrouwen in de toekomst, in de leiding van God.”

Uit de krantenknipsels die ik over Merkel heb verzameld, pluk ik enkele voorbeelden van het wisselende oordeel over Angela Merkel. De Berliner Zeitung noemt haar in 2007 „een aanwinst voor het land”, terwijl het weekblad Stern in dezelfde tijd oordeelt: „Een schijnreuzin!” De Berliner Zeitung sprak deze maand van een „raadsel”, maar merkt toch waarderend op dat de deskundigen op het gebied van lichaamstaal haar in geen enkel ”Körperschema” kunnen onderbrengen. Ze loopt anders dan iedereen verwacht, zelfs wanneer ze in het buitenland de erewacht groet.

Mediakanselier

Wie is Angela Merkel nu werkelijk? Claude Haas komt in Die Zeit van 30 juli de waarheid nabij wanneer hij beweert: „Ook wanneer de media tot vandaag op Merkels gebrek aan charisma wijzen, verdient ze de titel ”Mediakanselier”. Ze verdient die veel meer dan haar voorganger Schröder, die alleen zichzelf als held spelende held kon spelen. Fascinerend aan Angela Merkel is dat ze de rol van bondskanselier speelt, terwijl ze die rol niet heeft ingestudeerd.”

Angela Merkel is vriendelijk, maar niet familiair. Zij presenteert zich qua aankleding op een sobere en eenvoudige manier, maar tegelijk smaakvol. Zij is doortastend, maar niet autoritair (zoals Margaret Thatcher). Zij is betrokken bij het wel en wee van Duitsland, maar ze laat zich niet tot sentimentaliteit verleiden.

Ze spreekt op een rustige en goed doordachte manier en vervalt nooit in het brute geschreeuw van Gerhard Schröder (en nu helaas ook van haar opponent Frank-Walter Steinmeier). Ze heeft een mooi gevoel voor humor, zonder in schaterlachen te vervallen.

In tegenstelling tot veel andere politici uit de voormalige DDR is zij zichzelf gebleven en heeft zij nochtans carrière gemaakt in de jegens de DDR vijandige bondsrepubliek. Te midden van Europese regeringsleiders zoals Sarkozy en Berlusconi valt zij positief op door een houding van: Hier sta ik en voor charmeoffensieven uit Zuid-Europa wijk ik niet af van mijn koers.

Als bindende factor is Angela Merkel in de bondsrepubliek onmisbaar. Daarom verdient zij een nieuwe ambtstermijn. Dan heeft zij vier jaar de tijd om echte waarden als arbeidzaamheid, saamhorigheid, oprechtheid, trouw en godvruchtigheid in het middelpunt van de Duitse samenleving te plaatsen.

De auteur doceert cultuurwetenschap aan de Radboud Universiteit Nijmegen.