Deze week bespreekt de Tweede Kamer de begroting voor Buitenlandse Zaken. Het is zaak dat de oppositie het Nederlandse mensenrechtenbeleid redt van de teloorgang. Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken heeft zich namelijk vastgepind op vijf prioriteiten, waaronder de bescherming van vrijheid van religie, maar heeft nagelaten om daar in zijn begroting financiële daadkracht bij te voegen. Zonder middelen blijven deze prioriteiten niet meer dan papieren tijgers.

Extra bezuiniging

Vorige week presenteerde minister Klever van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp een extra bezuiniging van 1 miljard euro op ontwikkelingswerk, boven op de al eerder aangekondigde bezuinigingen. Daarmee kiest Nederland ervoor om zich terug te trekken achter de dijken. Dit is in lijn met de buitenlandkoers van Trump. Zijn terugkeer als president en zijn ”America first” benadrukken hoe snel internationale samenwerkingsverbanden kunnen afbrokkelen en hoe grootmachten als China en Rusland dit vacuüm kunnen opvullen met hun eigen agenda’s. Agenda’s die weinig ruimte bieden voor mensenrechten.

In Nederland profileert minister Veldkamp zich juist op dit gebied sterk als voorvechter, met vrijheid van religie, vrouwenrechten en vrijheid van meningsuiting als kernpunten. Dat klinkt mooi, maar ondertussen worden er dus miljarden bezuinigd op ontwikkelingshulp, de diplomatieke posten, het Mensenrechtenfonds en maatschappelijke organisaties. Deze bezuinigingen ondermijnen Nederlands leidende rol op het gebied van mensenrechten.

Religie

Vanuit ons werk zien we dat met name de vrijheid van religie onder druk staat in veel kwetsbare regio’s waar religieuze spanningen regelmatig tot conflict en extremisme leiden. De bescherming van religieuze minderheden is essentieel om extremisme juist te voorkomen. Het negeren hiervan leidt vaak tot ernstig menselijk leed en creëert veiligheidsrisico’s die de andere prioriteiten van het Nederlandse buitenlandbeleid ondermijnen. Denk aan het tegengaan van terrorisme en het voorkomen van migratiestromen uit onstabiele regio’s. Als het kabinet wil investeren in veiligheid, contraterrorisme en vrouwenrechten, dan zijn middelen en aandacht voor mensenrechten –en de vrijheid van religie in het bijzonder– dus cruciaal.

Reputatie

Nederland heeft lang geïnvesteerd in zijn unieke internationale positie als bemiddelaar in dialoog en vredesopbouw, onder andere door het financieren van projecten gericht op interreligieuze dialoog in conflictgebieden. Hiermee zijn sterke bilaterale relaties opgebouwd.

Het gebrek aan financiering zet deze vooraanstaande reputatie op het spel. Mensenrechten zijn geen zachte waarden; ze dragen als integraal onderdeel van het beleid direct bij aan de nationale en internationale veiligheid. Zoals ook in een recente analyse van ontwikkelingssamenwerking te lezen valt, vergroot de afname van Nederlandse investeringen in kwetsbare regio’s juist de invloed van grootmachten die weinig oog hebben voor mensenrechten. Dit is niet alleen nadelig voor de stabiliteit van die regio’s, maar ook voor Nederland zelf. De geopolitieke realiteit stopt immers niet bij de Nederlandse grens.

Oproep

De urgentie om echt werk te maken van ons mensenrechtenbeleid is niet terug te zien in de gepresenteerde begroting voor Buitenlandse Zaken, die deze week is behandeld in de Tweede Kamer. Het is te hopen dat de verschillende reacties hebben geholpen om het mensenrechtenbeleid juist wel financieel kracht bij te zetten. Een verschuiving van middelen binnen de begroting van Buitenlandse Zaken kan dit beleid redden. Daardoor worden de mooie woorden van minister Veldkamp meer dan loze beloften. Nederland kan het zich niet veroorloven om zijn leidende rol op het gebied van mensenrechten te verliezen. Daarom is het dus belangrijk dat de Tweede Kamer zich blijft inzetten voor het Nederlandse mensenrechtenbeleid. De wereld kijkt toe, wij moeten laten zien dat we bereid zijn om echt te handelen.

Rick van der Woud is directeur bij Mensen met een Missie, Manuel Voordewind is politiek adviseur bij Tearfund.