Minder rokers en drinkers, maar aandeel Nederlanders met overgewicht blijft gelijk
Het aandeel rokers en overmatige drinkers in Nederland nam de afgelopen tien jaar af, terwijl het percentage mensen met overgewicht gelijk bleef.
Dat blijkt uit deze vrijdag gepubliceerde cijfers uit de Gezondheidsenquête van het Centraal Bureau voor de Statistiek in samenwerking met het RIVM, het Trimbosinstituut en Pharos.
Het aandeel rokers daalde van 26 procent in 2014 naar 18 procent in 2024. Het percentage volwassenen dat overmatig drinkt, nam in die periode af van 10 naar 6 procent. Mannen die meer dan 21 glazen alcohol per week drinken en vrouwen die meer dan 14 glazen drinken, tellen als overmatige drinker. Het aandeel volwassenen met overgewicht bleef gelijk: ongeveer 50 procent.
Hiermee zijn twee belangrijke doelen uit het Nationaal Preventieakkoord nog ver weg. Volgens dit akkoord, in 2018 beklonken tussen de Rijksoverheid en zeventig maatschappelijke organisaties, mag in 2040 nog 5 procent van de volwassenen roken of overmatig drinken. Ook zou het aandeel volwassenen met overgewicht dan teruggebracht moeten zijn naar 38 procent. Alleen het doel voor het terugdringen van alcoholgebruik komt dus in zicht.
Opleidingsniveau
Overgewicht en roken hangen samen met opleidingsniveau, zo komt naar voren uit het onderzoek. Mensen van 25 jaar of ouder met basisonderwijs of een vmbo-diploma, hebben vaker overgewicht (65 procent) en roken vaker (21 procent) dan hbo’ers en universitair geschoolden (43 procent met overgewicht, 13 procent rokers).
Als het gaat om overmatig alcoholgebruik, zijn er geen verschillen tussen inkomensniveaus
Ook is er een relatie met het inkomen. Mensen met een hoger inkomen roken minder en hebben minder vaak overgewicht dan mensen met een lager inkomen. Als het gaat om overmatig alcoholgebruik, zijn er geen verschillen tussen inkomensniveaus.
Niet-gepensioneerden met een uitkering roken aanzienlijk vaker dan werkenden, blijkt uit een tweede rapport, waarin de auteurs inzoomen op de samenhang tussen leefstijl en sociaaleconomische status. Van de 25-plussers met een uitkering rookt 27 procent. Bij degenen met inkomen uit werk is dat 13 procent (werknemers) en 14 procent (zelfstandigen).
Hardnekkig
Minder dan de helft van de mensen van 25 jaar en ouder voldeed in 2023 en 2024 aan de beweegrichtlijnen. Mannen halen de normen vaker dan vrouwen. Ook is er een duidelijk verband met opleidingsniveau. Mensen met een hbo- of wo-diploma op zak bewegen meer dan mensen die alleen basisonderwijs hebben gevolgd of beschikken over een vmbo- of mbo 1-diploma.
De onderzoekers hebben verder gekeken welke bevolkingsgroepen gezond eten. Vrouwen blijken over het algemeen gezonder te eten dan mannen, en ouderen gezonder dan jongeren. Ook hier maakt opleidingsniveau uit: hogeropgeleiden eten gezonder dan lageropgeleiden.
De gezondheidsverschillen tussen groepen in de samenleving zijn hardnekkig, concluderen de onderzoekers. Eerder stelde de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid al vast dat de overheid er onvoldoende in slaagt om deze verschillen te verkleinen.
