Vraag naar afslankmedicatie groeit sterk in Nederland
Afslankmedicijnen zijn razend populair. Steeds vaker trekken mensen hun portemonnee om aan de middelen te komen. Voor minderbedeelden is dat een bittere pil. Drie vragen.
Hoe effectief is afslankmedicatie?
Dat weten we uit onderzoek. Een van de populairste middelen op dit moment is semaglutide, dat onder de merknamen Ozempic en Wegovy verkrijgbaar is. Uit een grote studie blijkt dat gebruik van dit middel in combinatie met een leefstijlverandering na bijna zestien maanden leidt tot 15 procent gewichtsverlies. Daarnaast verlaagt het medicijn het risico op hart- en vaatziekten.
Tirzepatide (Mounjaro), dat sinds november op de markt is, werkt nog krachtiger. Afhankelijk van de gebruikte dosis vallen mensen na ruim zestien maanden 15 tot 21 procent af.
Hoewel de middelen dus erg effectief zijn, waarschuwen deskundigen dat het succes op de lange termijn staat of valt met een blijvende leefstijlverandering. Inmiddels is bekend dat mensen die stoppen met de medicatie weer snel aankomen. Dit komt doordat de eetlust, die door de medicijnen wordt geremd, weer terugkomt. Chirurg Edo Aarts waarschuwde eerder in deze krant voor dit jojo-effect, waardoor mensen in feite zieker worden.
Hoe populair zijn de middelen?
De vraag naar afslankmedicijnen stijgt sterk in Nederland, blijkt uit cijfers die actualiteitenprogramma Nieuwsuur onlangs heeft opgevraagd bij de Stichting Farmaceutische Kengetallen. Verstrekten apothekers in 2022 nog maar 2000 keer middelen als Ozempic, Wegovy en Mounjaro, afgelopen jaar was dat 109.000 keer het geval. Deskundigen verwachten dat de vraag naar deze medicatie de komende jaren spectaculair zal toenemen.
Mensen moeten de middelen, die alleen op recept verkrijgbaar zijn, meestal uit eigen zak betalen. Bij Overgewicht Nederland, een zelfstandige kliniek in Amersfoort, kost Mounjaro 410 euro per maand (bijna 5000 euro per jaar) en Ozempic 160 euro (bijna 2000 euro per jaar). Vermogende mensen kunnen dat makkelijk betalen, maar voor minderbedeelden ligt dat anders. Deskundigen zijn daarom bezorgd dat dit de gezondheidskloof tussen rijk en arm verder vergroot.
Worden de medicijnen dan niet vergoed?
De nieuwste middelen voor overgewicht, Wegovy en Mounjaro, worden inderdaad (nog) niet vergoed in Nederland. Voor drie middelen die al wat langer op de markt zijn, Saxenda, Mysimba en Imcivree, is vergoeding wel mogelijk, mits patiënten aan de voorwaarden voldoen. Die voorwaarden zijn streng. Zo moet je voor Saxenda (liraglutide) een bodymassindex (BMI) van minstens 40 hebben of een BMI van 35 in combinatie met een hart- of vaatziekte, slaapapneu of artrose. Mensen die niet aan deze voorwaarden voldoen, moeten de middelen zelf betalen.
Zorginstituut Nederland gaf afgelopen zomer het advies aan minister Agema van Volksgezondheid om Wegovy niet op te nemen in het basispakket van de zorgverzekering. Het bestuursorgaan noemt daarvoor twee belangrijke bezwaren. In de eerste plaats is de effectiviteit van het middel op de lange termijn onzeker. Er zijn namelijk geen studies naar het verantwoord afbouwen van de medicatie, en het risico is levensgroot dat mensen als ze er abrupt mee stoppen weer snel aankomen.
Daarnaast kan vergoeding een enorme aanslag op het zorgbudget betekenen. In Nederland hebben momenteel zo’n 7 miljoen mensen overgewicht. Volgens de richtlijnen van het Europees Medicijnagentschap zouden zo’n 4,2 miljoen mensen in aanmerking kunnen komen voor Wegovy. Ook als slechts een beperkt aantal mensen kiest voor het medicijn, kan vergoeding de schatkist 1,3 miljard euro per jaar kosten.
Minister Agema verwacht dit jaar nieuwe adviezen van het Zorginstituut over Wegovy en Mounjaro. Het is niet uitgesloten dat de middelen in de nabije toekomst onder voorwaarden vergoed zullen worden.