Neem de vraag of een bedhek omhoog mag. De situatie zit namelijk zo. In verpleeghuizen wonen nogal wat ouderen die ’s nachts onrustig zijn, en ook nog wankel ter been. Dat is een ongelukkige combinatie. Door de dementie vinden ze het toilet niet, voelen ze zich ontheemd of zien ze ’s nachts dingen die er in werkelijkheid niet zijn. Maar uit bed stappen en slecht kunnen lopen is vragen om problemen. Die zijn er dus regelmatig. Menig avondzuster vindt een oudere op de grond naast zijn bed. Gelukkig leidt dat zelden tot botbreuken, maar die kans is wel aanwezig en dat willen we voorkomen.

Vervolgens krijg ik een telefoontje van het avondhoofd: „Mag het bedhek bij die bewoner omhoog? Want dan kan hij er niet meer uitkomen.” Dat klinkt logisch en het antwoord lijkt eenvoudig.

Nee, zegt de wetgever in Nederland, misschien leidt het hoge bedhek tot meer onrust, omdat de oudere zich opgesloten voelt. Of klimt de oudere eroverheen en valt hij of zij alsnog op de grond. Dan zijn de gevolgen mogelijk nog ernstiger. Dus wees voorzichtig. Daarom moet de dokter meedenken bij het beantwoorden van deze vraag.

Gebroken botten

Nog zo’n vraag: mag een demente moeder, die in het verpleeghuis woont, met haar dochter gaan winkelen? Ook dat klinkt eenvoudig. De vraag heeft wel een vervelende achtergrond. Want toen ergens in den lande een dochter met haar moeder ging winkelen, ontstonden er forse problemen. Moeder was goed ter been, maar wel dement. Ze hadden een gezellig uurtje, bezochten een paar winkels en wilden teruglopen naar het verpleeghuis. Toen moeder dat merkte, kwam ze in verzet. Ze wilde niet terug en deed een paar stappen achteruit. En juist op dat moment kwam er een auto voorbij en lag moeder op de grond met enkele gebroken botten.

Deze gebeurtenis kwam bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd terecht. Die stelde een kritische vraag: wist de arts van het verpleeghuis dat deze demente bewoner, die op een gesloten afdeling woonde, in het winkelcentrum wandelde? Nee, dat wist de dokter niet. Van de weeromstuit moesten zorginstellingen vastleggen welke bewoners door welke familieleden meegenomen mochten worden. De arts moest mede bepalen of dat voldoende veilig was.

Dit leidde tot nieuwe problemen. Want toen een nichtje onverwachts met tante wilde wandelen, werd dit verboden. Het nichtje stond niet op het lijstje van familieleden.

Gelukkig heeft de wetgever deze regels herzien en behoeven artsen niet alle vragen te beantwoorden.

De auteur is specialist ouderengeneeskunde bij verpleeghuis Salem in Ridderkerk.

Artsen en zorgverleners vertellen over hun werk.