Over 25 jaar zijn twee op de drie Nederlanders te zwaar
In 2050 is 64 procent van de volwassenen te zwaar en hebben 12 miljoen Nederlanders een of meer chronische aandoeningen.
Dat zijn twee opvallende uitkomsten uit de Volksgezondheid Toekomst Verkenning, een rapport dat het RIVM deze woensdag publiceerde. In het rapport blikken de onderzoekers vooruit op ontwikkelingen in de volksgezondheid en de zorg voor de komende decennia.
De vergrijzing zien de auteurs als de belangrijkste maatschappelijke ontwikkeling die de volksgezondheid raakt. Na een dip door de coronapandemie stijgt de levensverwachting van bijna 82 jaar in 2022 naar bijna 87 jaar in 2050. Het verschil tussen mannen en vrouwen blijft ruim drie jaar.
De toenemende levensverwachting lijkt goed nieuws, maar heeft ook een keerzijde. Steeds meer mensen krijgen namelijk te maken met dementie. In 2050 is de grootste ziektelast in Nederland het gevolg van deze hersenaandoening. De ziektelast is een maat waarin het voorkomen en de ernst van de aandoening worden meegenomen, in combinatie met de sterfte.
Zorginfarct
Ook stijgt het aantal mensen met een chronische aandoening. Nu zijn dat er zo’n 10,5 miljoen, in 2050 zullen dat er 12 miljoen zijn. Daarbij is er steeds vaker sprake van zogeheten multimorbiditeit, waarbij mensen meerdere aandoeningen tegelijk hebben.
Dit betekent ook dat er een steeds groter beroep wordt gedaan op de zorg. Hand in hand met de toenemende zorgvraag is er door de vergrijzing juist een afname van het aantal beschikbare zorgverleners. Het zorginfarct, waarvan volgens sommigen nu al sprake is, wordt daarmee steeds knellender.
Mede door maatregelen die tabaksgebruik ontmoedigen blijft het aantal rokers tot 2050 gestaag afnemen. Toch rookt over 25 jaar nog altijd 11 procent van de volwassen bevolking, verwachten de onderzoekers.
Overgewicht is een groeiend probleem. Nu al is ongeveer 50 procent van de volwassenen Nederlanders te zwaar. In 2050 geldt dat naar verwachting voor 64 procent van de Nederlanders. Met name jongvolwassenen (18 tot 44 jaar) zullen steeds vaker en al op jongere leeftijd te zwaar zijn. Die verwachting baseert het RIVM mede op de observatie dat jongeren steeds ongezonder leven.
Hooikoorts
Een andere ontwikkeling is de impact van klimaatverandering. Zo zullen meer mensen last krijgen van hittestress. De kans op verspreiding van infectieziekten zoals malaria neemt toe in Nederland, het aantal gevallen van huidkanker stijgt en meer mensen zullen overlijden door warmte en uitdroging. Ook wordt het pollenseizoen langer, wat betekent dat mensen met hooikoorts en astma daar langer last van hebben.
Klimaatverandering geeft bovendien mentale stress. Veel jongeren maken zich nu al zorgen over de opwarming van de aarde, blijkt uit gesprekken die de onderzoekers met jongeren hebben gevoerd. Die zorgen zullen verder groeien naarmate de kans op natuurrampen zoals overstromingen toeneemt.
Zorgelijk vinden de onderzoekers de grote gezondheidskloof tussen rijk en arm. Mensen met een lage maatschappelijke positie leven gemiddeld veertien jaar korter in goede ervaren gezondheid dan groepen die het beter hebben. Armoede, een onzeker inkomen of gebrek aan goede huisvesting of sociale netwerken spelen daarbij een belangrijke rol. Deze gezondheidsverschillen zullen in de toekomst naar verwachting eerder toe- dan afnemen.
„Het zijn flinke uitdagingen”, concludeert onderzoeker dr. Lea den Broeder. „We zien ook dat er op een aantal vlakken een tandje bij moet.” Ze hoopt op „standvastig” beleid door de overheid. „Preventie is nu eenmaal zaak van een lange adem: de effecten van maatregelen tegen bijvoorbeeld een ongezonde leefstijl zullen pas jaren later zichtbaar zijn.”
Zie ook pagina 5.
