Israël: uitgebreide operaties in Gaza zijn geen grondoorlog
Volg in dit liveblog de laatste ontwikkelingen in Israël na de aanval van Hamas op Israël op zaterdag 7 oktober.
Advertentie
De Israëlische krijgsmacht (IDF) heeft de internationale persbureaus Reuters en AFP laten weten dat de veiligheid van journalisten niet gegarandeerd kan worden. De nieuwsorganisaties hadden om garanties gevraagd, maar die zei de IDF in een brief niet te kunnen verstrekken.
Reuters en AFP zijn grote, internationale nieuwsorganisaties met correspondentennetwerken waar nieuwsorganisaties over de hele wereld gebruik van maken. De IDF heeft de persbureaus deze week een brief gestuurd waarin staat dat ze maar beter maatregelen kunnen treffen om hun journalisten in veiligheid te brengen. Dat gebeurde in reactie op een verzoek van de twee organisaties om tot veiligheidsafspraken te komen.
De IDF stelt in de brief dat „alle militaire activiteit van Hamas” onder vuur genomen wordt. De krijgsmacht voegde eraan toe dat Hamas expres de „nabijheid van journalisten en burgers” opzoekt, en dat daarom niet beloofd kan worden dat de journalisten veilig zijn. Reuters en AFP zeggen hier bezorgd over te zijn, omdat de berichtgeving verzorgd wordt door grote aantallen journalisten in het oorlogsgebied.
Hamas zegt dat zijn strijders op twee plekken in de Gazastrook vechten tegen Israëlische troepen. De gewapende tak van Hamas, Al-Qassam-brigades, melden confrontaties in Beit Hanoun, in het noorden, en in Bureij, in het midden van Gaza. De strijders spreken in een verklaring van „gewelddadige gevechten op de grond”.
Israëlische media schreven eerder op vrijdagavond al dat Israëlische troepen met tanks het gebied waren binnengetrokken. Israël kondigde aan de grondoperaties „uit te breiden”, maar het is niet duidelijk of dit het begin is van de grondoorlog waar al weken over gesproken wordt.
De „uitgebreide” operaties van de Israëlische landmacht in de Gazastrook zijn niet het begin van een grondoorlog, zei woordvoerder van de Israëlische krijgsmacht Peter Lerner tegen de Amerikaanse zender ABC News.
Mark Regev, adviseur van premier Benjamin Netanyahu, gaf een interview aan MSNBC en sprak ook niet over een grondoorlog, maar had het over „payback”, vergelding. „Hamas zal betalen voor zijn misdaden tegen de menselijkheid en Israël begint vanavond met de payback.”
De Algemene vergadering van de Verenigde Naties heeft met een grote meerderheid opgeroepen tot een humanitair staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas. De resolutie van Jordanië werd aangenomen met 120 stemmen voor en 14 tegen, waaronder Israël en de Verenigde Staten. Nederland onthield zich van stemming, net als 44 andere landen.
De resolutie eist ook dat alle partijen zich aan het internationale humanitaire recht houden. Israël en Hamas moeten alle nodige hulp ongehinderd toegang geven tot de Gazastrook. Bovendien wordt opgeroepen tot de „onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating” van alle burgers die als gijzelaar gevangen worden gehouden. Hamas nam bij de verrassingsaanval op 7 oktober meer dan tweehonderd mensen gevangen.
De resolutie is juridisch niet-bindend.
Hamas zegt klaar te zijn voor een Israëlische grondoperatie in de Gazastrook. „Als Netanyahu besluit om Gaza vannacht binnen te vallen, staat het verzet klaar”, schrijft Ezzat al-Rishaq, een hooggeplaatst lid van Hamas, op Telegram. „De overblijfselen van zijn soldaten zullen worden opgeslokt door het land van Gaza.”
Israëlische troepen en tanks zijn vrijdagavond het gebied in getrokken, berichten Israëlische media. Israël kondigde aan vrijdagavond de grondoperatie „uit te breiden”, maar het is onduidelijk of dit ook het begin is van een grondoorlog.
Een Israëlische legerofficier zegt dat hijzelf het lichaam van een onthoofde baby heeft gevonden in een kibboets na de aanval van Hamas op 7 oktober. Eerder kwamen er in Israëlische media ook al berichten naar buiten over onthoofde baby’s, maar die heeft Israël nooit bevestigd en er zijn geen bewijzen voor naar buiten gebracht.
Kolonel Golan Vach heeft vrijdag gezegd dat hij na de eerste aanvallen van Hamas een baby zag liggen in de armen van een dode moeder. „Toen ik die omdraaide zag ik een onthoofde baby. Ik heb hem opgetild met mijn handen en ik heb hem gedragen, en ik heb hem in een lijkzak gedaan.”
Toen de eerste berichten over onthoofde baby’s naar buiten kwamen werden die aanvankelijk bevestigd door Israëlische functionarissen, maar woordvoerders zeiden later dat de beweringen niet konden worden bevestigd. Ook de Amerikaanse president Joe Biden sprak over het onthoofden van baby’s, maar het Witte Huis zei daarna dat hij geen foto’s had gezien.
De kolonel zei dat hem veel gevraagd wordt waarom hij geen foto heeft gemaakt. „Sorry, ik heb kinderen. Ik heb grenzen. Ik maak geen foto van een onthoofde baby.”
Israël zegt dat bij de aanvallen van Hamas veel kinderen op gruwelijke wijze zijn gedood, maar zegt niets over de details of hoeveel kinderen het zijn geweest. Hamas ontkent dat er kleine kinderen zijn gedood en zegt omgekeerd dat er duizenden Palestijnse kinderen zijn omgekomen bij Israëlische luchtaanvallen op de Gazastrook.
Israëlische troepen zijn vrijdagavond de Gazastrook binnengevallen, berichten de Israëlische kranten Haaretz en The Times of Israel op basis van ooggetuigen. Er zouden ook tanks het gebied binnenrijden en er wordt geschoten. Het is nog niet duidelijk hoe grootschalig de Israëlische inval is, maar de krijgsmacht had aangekondigd dat vrijdag de grondoperatie zou worden uitgebreid.
Het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat Egypte vrijdag is getroffen door drones en raketten die afkomstig waren uit Jemen. De Houthi-rebellen daar zouden Israël hebben willen raken, maar dat zou zijn mislukt. Het Egyptische leger maakte eerder melding van een explosie bij de kustplaats Taba, waarbij zes mensen gewond raakten.
Israël legt de schuld niet alleen bij de Houthi’s, maar ook bij Iran. „De Houthi’s zijn een proxy van het terroristische regime van de Ayatollah in Teheran, dat ook de terroristische organisaties Hezbollah, de Islamitische Jihad en Hamas controleert”, schrijft Lior Haiat, een woordvoerder van het Israëlische buitenlandministerie, op X.
De Houthi’s hebben eerder gedreigd raketten af te schieten. De Verenigde Staten zeiden donderdag met een oorlogsschip raketten van de Jemenitische rebellengroepering uit de lucht te hebben geschoten.
Advertentie
Hamas heeft andere landen gevraagd om alles in het werk te stellen om te zorgen dat de Israëlische bombardementen op Gaza stoppen. De Israëlische krijgsmacht heeft die aanvallen opgevoerd en zegt dat ook de grondoperaties vrijdag opgevoerd zullen worden.
„We doen een beroep op de Arabische en islamitische landen en op de internationale gemeenschap om verantwoordelijkheid te nemen en onmiddellijk de misdaden en reeksen moorden tegen onze mensen te staken”, zegt Hamas in een verklaring.
De hulporganisatie Rode Halve Maan zegt al het contact met de teams in de Gazastrook te hebben verloren. In bijna het hele gebied lijkt het internet en telefoonnetwerk te zijn uitgevallen. De Rode Halve Maan maakt zich ernstige zorgen over het effect dat dit zal hebben op de zorg die hulpverleners kunnen leveren bij noodgevallen, omdat burgers bijvoorbeeld niet het noodnummer kunnen bellen.
Het Hamas-bestuur van de Gazastrook zegt dat Israël expres alle communicatie van Gaza heeft verbroken om „bloedbaden” te kunnen aanrichten. De Israëlische krijgsmacht kondigde ongeveer tegelijkertijd met het uitvallen het internet en telefoonnetwerk aan dat het de operaties op de grond zou uitbreiden en het aantal luchtaanvallen op het gebied heeft opgevoerd.
Be’eri, Nachal Oz, Re’im, Nir Oz, Erez, Zikim, Kfar Aza, Kisufim, Kerem Shalom, Nir Yitzhak… De namen van de Israëlische dorpjes die de laatste weken de krantenkoppen hebben gehaald, betreffen voor het overgrote deel kibboetsen. In het achterhoofd houdend dat slechts 3 procent van Israëls bevolking in kibboetsen woont, kunt u zich voorstellen hoe onevenredig heftig de kibboetsbeweging getroffen is. In Afik, ook een kibboets, is het verdriet groot en de reactie helder: we kunnen het ons niet meer permitteren pacifistisch te zijn. Kop uit het zand.
Onze correspondente in Israël, Jeannette Gabay-Schoonderwoerd, houdt een dagboek bij vanuit haar woonplaats Afik, in het noorden van Israël. Deel 9
Lees verder:
De Gazastrook staat voor een „ongekende lawine van menselijk lijden”, waarschuwt António Guterres, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Hij voorziet een ramp voor de Palestijnse bevolking, vanwege het gebrek aan voedsel, water en stroom in het gebied, dat al bijna drie weken gebombardeerd wordt door Israël.
„Ik herhaal mijn oproep tot een humanitair staakt-het-vuren, de onvoorwaardelijke vrijlating van alle gijzelaars en de levering van levensreddende middelen”, schrijft Guterres in een verklaring. „Het verdriet groeit per minuut.” Hij benadrukt dat er meer vrachtwagens met noodhulp moeten worden toegelaten tot Gaza.
Guterres lag afgelopen week onder vuur in Israël omdat hij tijdens een toespraak had gezegd dat de aanvallen van Hamas „niet in een vacuüm” waren gebeurd. Dat werd door Israël opgevat als een rechtvaardiging van de aanvallen. De Israëlische ambassadeur bij de VN zei dat Guterres begrip toonde voor terrorisme en vond dat hij moest aftreden. Guterres verwerpt die uitleg van zijn woorden en zegt dat hij nooit terreurdaden van Hamas heeft goedgepraat.
De Israëlische landmacht breidt zijn operaties op de grond in de Gazastrook vrijdagavond uit. Dat heeft een woordvoerder van de Israëlische krijgsmacht gezegd. De krijgsmacht roept de inwoners op om Gaza-Stad te verlaten en naar het zuiden te trekken.
Volgens woordvoerder Daniel Hagari is het aantal aanvallen „op een zeer aanzienlijke wijze” opgevoerd. „We zullen doorgaan met aanvallen op Gaza-Stad en de omgeving”, zei hij in een statement dat live te zien was op televisie. Of dit betekent dat het grootschalige grondoffensief waar al langere tijd over gespeculeerd wordt zal beginnen, is nog onduidelijk.
Journalisten meldden kort voor de bekendmaking van de Israëlische krijgsmacht zware bombardementen op Gaza, waar op veel plaatsen het internet is uitgevallen.
Een klimaatbeweging die omstreden acties voert voor de Palestijnen? Extinction Rebellion (XR) is er intern verdeeld over.
Lees verder:
De Israëlische krijgsmacht voert zware bombardementen uit op de Gazastrook. Verder is de communicatie met delen van het gebied uitgevallen, meldt het Hamas-bestuur in Gaza. Het zouden volgens Hamas de zwaarste bombardementen zijn sinds het begin van de oorlog. Intussen vuurt Hamas zelf ook raketten af.
Journalisten van het Franse persbureau AFP en van de nieuwszender Al Jazeera melden dat er vrijdagavond een groot aantal aanvallen wordt uitgevoerd. Die laatste zender zegt verder dat het vrijwel onmogelijk is om nog contact te krijgen met correspondenten in het gebied.
Hamas heeft naar eigen zeggen vergeldingsaanvallen uitgevoerd. „Raketsalvo’s in de richting van de bezette gebieden als antwoord op de moord op burgers”, schrijft de gewapende tak van de organisatie op Telegram, verwijzend naar Israël.
De Israëlische krijgsmacht zegt bezig te zijn met „voortdurende aanvallen op de Gazastrook”.
Israël moet de Gazastrook niet volkomen afgrendelen, ongericht bombarderen en grootscheeps binnenvallen, vindt de Franse president Emmanuel Macron. Dan kan de burgerbevolking volgens hem niet naar behoren worden beschermd. Hij pleit voor een „humanitair bestand”.
Sinds de bloedige overrompeling door Hamas drie weken geleden van Israëliërs even over de grens van Gaza bestookt Israël het van de buitenwereld afgesloten Palestijnse gebied. Israël maakt ook al geruime tijd aanstalten voor een grondoffensief. Het land heeft het volste recht het terrorisme te bestrijden, aldus Macron, maar dat kan beter op een andere manier. Hij bepleit doelgerichte aanvallen, op basis van informatie van de inlichtingendiensten.
Macron en zijn EU-collega’s spraken op hun top in Brussel na urenlange onderhandelingen af om op te roepen tot gevechtspauzes. Een ‘pauze’, en zeker een staakt-het-vuren, riekte volgens sommige lidstaten te veel naar een langere onderbreking van de strijd. Dat zou afdoen aan Israëls recht zich te verdedigen. Maar dat compromis lijkt de Franse president niet voldoende te zijn. „Gezien de toestand denk ik dat er een humanitair bestand moet komen.”
Ook de premier van Ierland, dat net als onder meer Spanje tevergeefs op een staakt-het-vuren aandrong, denkt dat het niet bij gevechtspauzes blijft. Uiteindelijk moet het van een wapenstilstand komen, zei hij na afloop van de top.
Familieleden en vrienden van drie Israëlische gijzelaars die door Hamas worden vastgehouden, zijn volgende week dinsdag in ons land om in gesprek te gaan met de pers. Onder hen is ook de familie van Ofir Engel, die eerder deze maand via een spoedprocedure de Nederlandse nationaliteit kreeg.
Ze zijn hier met de steun van de Israëlische ambassade in Den Haag en van vier Joodse organisaties: Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI), Maccabi, Joodse Gemeente Amsterdam en StandWithUs. Zowel in Den Haag als in Amsterdam laten de familie en vrienden van de drie gijzelaars zich interviewen. In het geval van Engel gaat het om zijn vader en grootvader. Door de familieleden een Nederlands publiek en ook de pers te woord te laten staan, hopen de ambassade en de organisaties aandacht te vestigen op het lot van de gijzelaars.
Volgens Naomi Mestrum, directeur van het CIDI, komt het initiatief voor de bezoeken vanuit Israël zelf. De betrokken partners in Nederland dragen financieel niet bij. Ook de ambassade niet. „Maar we faciliteren dit wel omdat we het belangrijk vinden”, zegt Mestrum. De familieleden en vrienden van gijzelaars hebben zich verenigd in de organisatie Bring Them Home Now en bezoeken ook andere Europese landen. Ze zijn al in Frankrijk en Duitsland geweest. Ook in Brussel, Kopenhagen, Wenen en Berlijn zouden nog events gepland staan. Via hun website vragen ze om donaties om de informatiecampagne rond de gijzelaars mogelijk te maken.
Na afloop van de ontmoetingen dinsdag in Amsterdam is er ’s avonds ook een solidariteitsbijeenkomst. De woordvoerder van Maccabi noemt het opvallend dat zich erg weinig mensen aanmelden voor die bijeenkomst. Voor een soortgelijke bijeenkomst vlak na de aanval van Hamas op Israël liep het juist storm. Hij haalt de sterk toegenomen haatberichten die zich richten tegen de Joodse gemeenschap aan als vermoedelijke reden.
Hamas heeft volgens Israël ziekenhuizen ingezet om commandoposten te huisvesten en strijders te verbergen. Vooral het Al-Shifa-ziekenhuis zou als schild gebruikt worden, zegt de Israëlische krijgsmacht. Hamas spreekt de beschuldigingen tegen.
„Hamas voert oorlog vanuit ziekenhuizen”, zei de Israëlische defensiewoordvoerder Daniel Hagari. De brandstof die ziekenhuizen nodig hebben om te kunnen blijven functioneren zou ook misbruikt worden voor gevechtsdoeleinden. Hagari onderbouwde zijn stelling met beeldmateriaal en audio-opnames.
Ezzat El-Reshiq van Hamas spreekt de Israëlische bewering tegen. „De bewering van de vijandelijke legerwoordvoerder bevat geen bron van waarheid”, schreef hij op Telegram. De beschuldigingen zouden dienen als „voorbode van een nieuwe slachtpartij onder ons volk”.
„Geen elektriciteit, geen water, geen brandstof, het is allemaal afgesloten”, kondigde defensieminister Yoav Galant even na 7 oktober de belegering van Gaza aan. Hoe is het om oorlog te voeren met een tegenstander die tegelijk humanitair afhankelijk van je is?
Lees verder:
De Duitse politie heeft een pro-Palestijnse demonstratie die voor deze vrijdag gepland stond in Berlijn verboden. Vergelijkbare protesten zijn tot 6 november ook niet toegestaan. De politie zegt te vrezen voor spanningen, antisemitisme, verheerlijking van geweld, intimidatie en geweld, zo staat in een verklaring.
De organisatie Generatie Palestina had een betoging van vijfhonderd mensen aangekondigd voor de vroege vrijdagavond onder het motto „De kinderen van Berlijn voor de kinderen van Gaza”. Dat protest is „overwegende alle omstandigheden en bevindingen en met inachtneming van alle belangen” verboden, aldus de politie.
Dit weekend staan in Duitsland verschillende betogingen gepland, ook in Berlijn. Daarbij wordt steun betuigd aan zowel de Palestijnen als Israëliërs. De Berlijnse politiechef Barbara Slowik heeft gezegd dat gevreesd wordt dat de spanningen in de stad als gevolg van de oorlog tussen Israël en Hamas zullen oplopen.
Een chirurgisch team en een explosievenexpert van het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) zijn vrijdag in Gaza aangekomen. De tien deskundigen stonden al een tijdje paraat om hulp te verlenen aan de gewonde inwoners in de Gazastrook maar konden tot nog toe niet de grens bij Egypte over. Het is de eerste keer dat chirurgen van het Rode Kruis het gebied hebben kunnen bereiken.
De artsen zullen ondersteunen in ziekenhuizen en operaties uitvoeren. „Deze cruciale humanitaire hulp geeft een beetje verlichting, maar het is niet genoeg”, zegt de regionale ICRC-directeur Fabrizio Carboni. „Veilige, duurzame toegang tot hulpverlening is dringend nodig.”
Behalve deze experts zijn ook zes vrachtwagens met hulpgoederen de grens overgegaan. Het gaat om medische spullen als operatiekits om gewonden te behandelen. Volgens het ICRC kunnen met deze pakketten duizend tot 5000 mensen geholpen worden, afhankelijk van de ernst van hun verwondingen. Ook zitten in de vrachtwagens spullen voor waterzuivering, zoals chloortabletten voor 50.000 liter drinkwater.
Een Palestijnse grensfunctionaris meldde eerder op de dag dat een medisch team en tien vrachtwagens met hulpgoederen de grens waren overgestoken.
Afgelopen weekend arriveerden de eerste vrachtwagens met hulpgoederen in Gaza. Het ging toen voornamelijk om medicijnen en voedsel. In totaal had het Rode Kruis 60 ton aan hulpgoederen klaarstaan, waaronder medicijnen, hygiënekits, dekens, eten en drinken.
Israël heeft het recht en zelfs de plicht om zich te verdedigen tegen Hamas, dat het internationaal humanitair recht in hevige mate schendt. Daarbij dient Israël wel de proportionaliteit in acht te nemen. Wat wordt daarmee bedoeld?
Jonge Palestijnen mogen van de Israëlische veiligheidsdiensten de belangrijke Al-Aqsa-moskee in Jeruzalem niet in voor het vrijdaggebed. Duizenden oudere moslims kwamen er onder streng toezicht wel in.
Normaal gesproken worden op een vrijdag zo’n 50.000 mensen tot de moskee toegelaten voor gebed. Deze vrijdag zijn volgens de autoriteit die het terrein beheert 5000 mensen toegelaten. Zij kunnen bidden onder zware politiebewaking.
De Al-Aqsa-moskee in Jeruzalem geldt na de Kaäba in Mekka en de Moskee van de Profeet in Medina als de heiligste plaats in de islam. De jonge moslims die de moskee niet in komen, moeten nu buiten de Oude Stad van Jeruzalem bidden.
Er zijn van die uitspraken die even absurd als nietszeggend zijn. VN-secretaris-generaal António Guterres haalde er deze week overduidelijk een van stal. Hij noemde de brute aanvallen van Hamas op Israël „vreselijk” en verklaarde dat „niets het opzettelijk doden, verwonden en ontvoeren van burgers kan rechtvaardigen, en ook niet het lanceren van raketten richting burgerdoelen”.
Lees verder:
Mensen in Nederland moeten over de oorlog tussen Israël en Hamas praten om „daarna weer met elkaar verder te kunnen”, vindt demissionair minister van Sociale Zaken Karien van Gennip. Ze nodigt werkgevers uit „om dat gesprek op de werkvloer ook te faciliteren”. Mensen hoeven het niet met elkaar eens te zijn, maar er moet ruimte zijn voor een gesprek vindt zij.
Weinig gebeurtenissen leveren zoveel spanning op in de samenleving als de oorlog in Israël en de Palestijnse gebieden, erkent Van Gennip. „Ik denk dat dit wel een van de moeilijkste onderwerpen is.”
De bewindsvrouw krijgt „heel veel signalen” van mensen die door een „uitgesprokener achterban” onder druk worden gezet. Ook neemt antisemitisme en islamofobie toe, ziet zij. Ze hoopt vooral dat werkgevers de tijd nemen met werknemers te praten over het onderwerp. Dat betekent niet dat iedereen het ermee eens hoeft te zijn, benadrukt ze.
„Ga zitten, geef mensen de ruimte voor emoties, in respect, luister naar elkaar”, is de oproep van de bewindsvrouw. Bedrijven hoeven zelf geen standpunt in te nemen, maar het is belangrijk om ook verhalen te horen van buiten ieders eigen bubbel.
Van Gennip heeft eerder deze week de oproep al bij werkgeversorganisaties neergelegd. Dat is goed gevallen, zegt ze: bedrijven zien ook dat ze het gesprek moeten faciliteren.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken waarschuwt Nederlanders die in Irak zijn vrijdag om niet naar rode gebieden te gaan. Volgens het ministerie kan de veiligheidssituatie in Irak „snel verder verslechteren”, vanwege de ontwikkelingen in Gaza en Israël. Door de oorlog tussen Israël en Hamas is ook de spanning in andere landen in de regio toegenomen. Het ministerie waarschuwt onder meer voor demonstraties, vooral in grote steden.
Het reisadvies voor een groot deel van Irak is al langere tijd rood. Alleen in de noordelijke provincies Erbil, Sulaymaniyah en Dohuk geldt kleurcode oranje (alleen noodzakelijk reizen). Het ministerie waarschuwt Nederlanders die in oranje gebieden zijn na te gaan of hun verblijf nog noodzakelijk is en anders het land te verlaten.
„In ‘rode’ en ‘oranje’ gebieden kan de Nederlandse ambassade u niet of waarschijnlijk niet helpen als u in de problemen komt”, waarschuwt het ministerie. „Evacuatie door de Nederlandse overheid uit Irak is niet aan de orde. Het is ook geen gegeven dat een evacuatie plaats kan en zal vinden wanneer de veiligheidssituatie verder verslechtert. Ons advies is daarom: vertrek, met commerciële luchtvaartmaatschappijen, nu dat nog mogelijk is. Wacht niet tot het te laat is”.
De Europese Unie stuurt de komende twee weken nog eens zes vliegtuigen met hulpgoederen naar de Gazastrook. Het eerste toestel vertrekt vrijdag en brengt onder meer medicijnen, andere medicamenten en onderwijsmaterialen.
De laatste dagen kan er weer mondjesmaat noodhulp het door Israël belegerde Gaza in. De inwoners van de dichtbevolkte en arme kuststrook, waar Hamas de dienst uitmaakt, hebben volgens hulporganisaties aan alles tekort.
Afgelopen week werden de eerste tientallen vrachtwagens met hulpgoederen vanuit Egypte de grens overgelaten en dat moeten er volgens de EU veel meer worden. De EU roept op om gevechtspauzes in te stellen om zulke konvooien mogelijk te maken.
Eerder werd bekend dat het demissionaire kabinet op aandringen van de Tweede Kamer 15 miljoen euro extra uittrekt voor humanitaire hulp aan Gaza. Dat geld is bestemd voor met name water, voedsel en medicijnen. Eerder stelde Nederland al 10 miljoen euro beschikbaar voor het gebied.
De oorlog heeft in Gaza tot nu toe aan 7326 mensen het leven gekost, meldt het gezondheidsministerie in het gebied. Onder hen zouden 3038 kinderen zijn. Daarnaast raakten 18.967 mensen gewond, aldus de autoriteiten. Het bestuur in Gaza staat onder controle van Hamas.
Donderdag publiceerde het gezondheidsministerie een lijst met de namen van alle mensen die tot nu toe in de strijd zijn omgekomen. Dat deden de autoriteiten nadat de Amerikaanse president Joe Biden had gezegd dat hij „geen vertrouwen” had in de cijfers.
Humanitaire organisaties zeggen dat het niet mogelijk is om de officiële cijfers te bevestigen, maar dat ze in het verleden behoorlijk betrouwbaar zijn gebleken. Onder meer de VN-organisaties UNRWA, OCHA en WHO en de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch gaan ervan uit dat de gegevens in grote lijnen kloppen.
Bij de laatste tussenstand van donderdag werden 7028 doden gemeld, onder wie 2913 kinderen.
Het kabinet stelt nog eens 15 miljoen euro beschikbaar voor humanitaire hulp aan de inwoners van Gaza, maakte demissionair minister Liesje Schreinemacher (Ontwikkelingssamenwerking) vrijdag bekend kort na de ministerraad. Eerder ontving de regio van Nederland al 10 miljoen euro aan hulpgelden.
In een toelichting zei de bewindsvrouw dat het geld bestemd is voor water, voedsel en medicijnen. Zaken die op dit moment erg lastig het gebied in te krijgen zijn. Daarom, aldus de bewindsvrouw, pleit het kabinet voor het instellen van een humanitaire pauze in het oorlogsgebied.
De extra steun voor de regio volgt nadat een meerderheid in de Tweede Kamer zich in de nacht van donderdag op vrijdag had uitgesproken voor het ophogen van de begroting van Ontwikkelingssamenwerking met 70 miljoen euro. Daarmee wil de Kamer extra geld vrijmaken voor klimaatadaptatie in landen die getroffen worden door klimaatverandering, humanitaire hulp en onderwijs voor vluchtelingenkinderen.
Hoewel Schreinemacher erkent dat het kabinet van die verhoging geen voorstander was, is ze toch blij met het extra geld. „Ik ben blij dat we met dat geld dit kunnen doen.” De 15 miljoen euro gaat naar Gaza via het Wereldvoedselprogramma, het Nederlandse Rode Kruis en naar Nederlandse hulporganisaties.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) krijgt berichten binnen waaruit zou blijken dat nog zeker duizend mensen onder het puin in de Gazastrook liggen. Die mensen zijn niet geïdentificeerd, wat volgens de WHO ook zou betekenen dat ze nog niet worden meegenomen in het dodental. Waar de berichten vandaan komen, maakte de WHO niet duidelijk.
De Gazastrook wordt zwaar gebombardeerd door Israël sinds de verrassingsaanval van Hamas op 7 oktober. Volgens Palestijnse autoriteiten zijn daarbij al meer dan 7000 doden gevallen.
Reservist Raouf Leeraar (32) uit een dorp ergens in Friesland houdt rekening met een oproep van het Israëlische leger. „Als het moet, ga ik. Direct.”
Israël weet in enkele dagen tijd 360.000 reservisten toe te voegen aan de strijdkrachten. Waar komen al die manschappen ineens vandaan?
In de Gazastrook zijn zeker 57 medewerkers van de VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen (UNRWA) omgekomen sinds het uitbreken van de oorlog tussen Hamas en Israël, zei topfunctionaris Philippe Lazzarini tijdens een persconferentie.
Het werk van UNRWA wordt ernstig bemoeilijkt door de strijd die op 7 oktober uitbrak. Van de 13.000 medewerkers zijn er nog maar ongeveer 5000 aan het werk. De locaties van de VN-organisatie huisvesten momenteel meer dan 600.000 ontheemden.
De vraag naar humanitaire hulp is groot, terwijl weinig goederen aan Gaza worden geleverd. Sinds zaterdag zijn 72 vrachtwagens met hulpgoederen vanuit Egypte de grens met de Gazastrook overgestoken. Dat zouden er in normale omstandigheden honderden zijn geweest.
Voordat Hamas gijzelaars vrij kan laten, is een wapenstilstand nodig, zegt de militante Palestijnse beweging volgens de Russische krant Kommersant. Een delegatie van Hamas is in Moskou voor overleg met de Russische president Vladimir Poetin.
Volgens Hamas hebben verschillende militante Palestijnse groepen mensen gegijzeld. „Het kost tijd om ze te vinden en vervolgens vrij te laten”, aldus een woordvoerder. Om dat te doen is een rustige toestand in de Gazastrook nodig, stelt Hamas.
Volgens Hamas zijn vijftig gijzelaars omgekomen door Israëlisch geweld. De Israëlische krijgsmacht zegt dat in de Gazastrook in ieder geval nog 224 gijzelaars gevangen worden gehouden. Dat zijn zowel Israëliërs als buitenlanders.
Onder de Nederlanders in Gaza heerst groeiende onzekerheid en angst. Dat meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken vrijdagochtend. „Bovenop de aanhoudende gevechten, hebben ze te maken met ernstig gebrek aan zaken als drinkwater, eten en medicijnen”, aldus het ministerie.
Op dit moment staat Buitenlandse Zaken in contact met 23 mensen in Gaza. Het gaat hierbij om mensen met een Nederlandse nationaliteit of verblijfsstatus en hun zogenoemde kerngezinnen. Het ministerie stelt zich „vanzelfsprekend” zorgen te maken over hun veiligheid en welzijn. Afgelopen weekend kwam een 33-jarige Nederlandse vrouw in Gaza om het leven.
Contact verloopt vooral telefonisch en via sociale media. „Het contact wordt bemoeilijkt door stroomgebrek en haperende verbindingen, maar in de regel lukt het met enig aanhoudend contact zoeken nog redelijk goed.”
Het ministerie stelt dat het contact wordt gewaardeerd. „Maar de teleurstelling is uiteraard ook aanwezig als wordt gemeld dat er nog steeds geen concreet uitzicht is op het kunnen verlaten van Gaza.”
Nederland blijft er volgens het ministerie via diplomatieke contacten en samen met internationale partners alles aan doen om ervoor te zorgen dat de Nederlanders en hun gezinnen Gaza kunnen verlaten. „Er is voortdurend diplomatiek overleg op alle niveaus. Minister Bruins Slot en minister-president Rutte bepleiten veilige doorgang voor deze mensen in de vele diplomatieke contacten die zij hebben. Op diplomatiek niveau zetten onze vertegenwoordigingen in Caïro, Ramallah en Tel Aviv hier voortdurend op in en ook in ander diplomatiek overleg - onder anderen bij de Verenigde Naties en de Europese Unie - wordt hierover gesproken.”
Het Israëlische leger zegt opnieuw een inval te hebben gedaan in de Gazastrook. Bij deze „doelgerichte” actie tegen Hamas trokken militairen het gebied in met ondersteuning van straaljagers en gevechtsdrones, aldus een verklaring.
Het leger had als doelwit niet alleen militanten, maar ook onder meer lanceerplatformen voor antitankraketten en militaire commando- en controlecentra. De Israëlische militairen zijn nu weer terug in Israël. Er zijn volgens het leger geen gewonden gemeld.
De oproep van de EU-landen om de strijd tussen Israël en Hamas te onderbreken om noodhulp aan te voeren, gaat verschil maken, denkt demissionair premier Mark Rutte. De EU en de Verenigde Staten, de belangrijkste bondgenoot van Israël, dringen daarop volgens hem nu samen aan. „Israël heeft er ook belang bij dat het de steun behoudt.”
Rutte en zijn collega-regeringsleiders riepen donderdagavond na op hun top in Brussel op om „pauzes voor humanitaire noden” in te lassen in de oorlog tussen Israël en de Palestijnse Hamas-beweging. „Ik denk dat het wel uitmaakt”, zei Rutte na afloop over de zwaarbevochten overeenstemming, ook al „moeten we niet overdrijven”. Het gezamenlijke gewicht van Europa, de VS „en de landen in de regio” telt, denkt hij. Bovendien klinkt de roep om „normale Gazanen te voorzien van cruciale hulp” volgens hem ook in Israël zelf.
Of de aanvoer van hulpgoederen naar Gaza nu gaat verbeteren „zal de komende dagen moeten blijken”, aldus Rutte. Alle diplomatieke inspanningen zijn daarop nu volgens hem gericht.
De oproep voor gevechtspauzes kwam niet zonder slag of stoot tot stand. Lidstaten als Duitsland waren ervoor beducht om te beknibbelen op het recht van Israël om zich te verdedigen tegen Hamas. De pleidooien van onder meer Spanje om te vragen om een staakt-het-vuren liepen daarop stuk. „Dat betekent eigenlijk dat je tegen Israël zegt: je mag je niet verdedigen”, aldus Rutte.
De demissionair premier drong voor aanvang van de top aan op „onmiddellijke” toegang voor grootscheepse hulp, maar de leiders hielden het op „snel”. Rutte wilde Israël ook om „terughoudendheid” vragen, maar ook dat is niet met zoveel woorden door de leiders uitgesproken. Ze onderstrepen wel dat burgers te allen tijde moeten worden beschermd.
De onenigheid tussen de lidstaten over Israël en Gaza is de afgelopen dagen overdreven, vindt Rutte. En de meningsverschillen díe er waren zijn „niet zo’n ramp. Dat hoort ook een beetje bij de EU. Uiteindelijk kom je eruit.”
De Europese Unie roept Israël en Hamas op gevechtspauzes in te lassen om de inwoners van de Gazastrook noodhulp te kunnen sturen. Met dat gezamenlijke appel hopen de EU-leiders de indruk van eenzijdige steun voor Israël weg te nemen en hun onenigheid over de oorlog tussen Israël en Hamas achter zich te laten.
De 27 EU-landen betuigden na de bloedige Hamas-aanval op Israël elk hun steun voor het land. Maar na dagen van Israëlische bombardementen op de dichtbevolkte Gazastrook, waar Hamas de baas is, vroegen ze meer en meer aandacht voor de noden van de Palestijnse bevolking. Een aantal lidstaten was echter huiverig om Israël op te roepen de strijd te onderbreken, uit angst iets af te doen aan het recht van het land zich te verdedigen.
De EU is het nu eens geworden over een oproep tot „humanitaire corridors en pauzes voor humanitaire noden”. Sommige lidstaten hadden liever ‘pauze’ of zelfs ‘staakt-het-vuren’ gezien, maar dat ging andere te ver. Deze uitkomst geldt voor de meeste onderhandelaars als de lichtste variant, omdat die duidelijk maakt dat Israël de strijd telkens weer kan voortzetten. Een enkele pauze, en al zeker een staakt-het-vuren, zou al gauw de lading hebben dat de wapens liefst voor langere tijd of zelfs voorgoed zouden moeten zwijgen.
Veilige routes of corridors moeten dienen om „voedsel, water, gezondheidszorg, brandstof en onderdak” naar de afgegrendelde Gazastrook te brengen. De leiders spreken hun „diepste bezorgdheid” uit over de toestand in het dichtbevolkte en straatarme gebied. Ze tekenen wel aan dat de hulp niet in handen van „terroristische organisaties” mag vallen. Volgens Israël aast Hamas, dat door de EU als zodanig is aangemerkt, op de hulp.
Er moet ook binnenkort een „vredestop” worden belegd, vinden demissionair premier Mark Rutte en zijn collega’s. Met name Spanje had daarop aangedrongen. Dat land had ook graag opgeroepen tot een staakt-het-vuren in plaats van een gevechtspauze, maar kreeg vooral Duitsland niet mee.
Rutte vroeg bij aankomst op de top om „onmiddellijke” toegang voor hulpgoederen. De EU-leiders houden het bij „snel, veilig en ongehinderd”.
Hulporganisatie Artsen zonder Grenzen (AzG) roept op tot een onmiddellijk staakt-het-vuren in de Gazastrook. „Het is tijd om een einde te maken aan het willekeurige bloedvergieten en de massale aanvallen op Gaza”, zei directeur Avril Benoît van AzG tegen de Israëlische krant Haaretz. „Het is voor onze collega’s onmogelijk om veilig te werken door de wijdverbreide aanvallen die ziekenhuizen, ambulances, medisch personeel en patiënten hebben getroffen.”
AzG-medewerkers die in het noorden van Gaza zijn achtergebleven, zeggen dat ze „zowel mentaal als fysiek uitgeput zijn”, aldus Benoît. Ze vervolgde: „Ze beschrijven een medische noodsituatie die elke dag erger wordt, met voortdurende bombardementen en afnemende voorraden om de slachtoffers te behandelen. Ze zien aantallen slachtoffers die zelfs de best uitgeruste ziekenhuizen op de proef zouden stellen.”
De Verenigde Staten sturen ongeveer 900 extra soldaten naar het Midden-Oosten nu het onrustig is in de regio door het conflict in Gaza, meldt het ministerie van Defensie. Het Pentagon zei niet waar de troepen worden ingezet maar gaf wel aan dat de troepen „niet naar Israël gaan”, aldus een woordvoerder. De bedoeling van het sturen van de troepen is volgens hem om „regionale afschrikkingsinspanningen te ondersteunen” en de reeds in het gebied aanwezige Amerikaanse troepen te beschermen.
De VS stuurden eerder al wapensystemen, twee vliegdekschepen en bijbehorende aanvalsgroepen naar het oostelijke Middellandse Zeegebied om hun positie in de regio te versterken.
Ook zijn de VS van plan om „de twee Amerikaanse Iron Dome-systemen die momenteel in onze inventaris zitten, aan Israël te leveren om hun luchtverdediging verder te versterken”, vervolgde de woordvoerder. Hij voegde eraan toe dat Israël ook interceptors geleverd krijgt. Hij kon niet zeggen wanneer dit materieel wordt verzonden of wanneer het aankomt.
Er is vrijdagochtend een explosie geweest in Taba, een Egyptische badplaats aan de Rode Zee, vlak bij de Israëlische grens. Volgens lokale media was de explosie veroorzaakt door een in de oorlog tussen Israël en Hamas afgevuurde raket. Er zouden zes gewonden zijn gevallen.
De nieuwszender Al Qahera berichtte dat een medische faciliteit beschadigd was en zond beelden uit van de ravage.
Het Israëlische leger zei op de hoogte te zijn van een „veiligheidsincident” rond Taba en zei dat het zich „buiten onze grens” afspeelde.
Taba is een badplaats aan de Rode Zee die populair is bij toeristen. De stad ligt tegenover de Israëlische havenstad Eilat aan de Rode Zee, ongeveer 220 kilometer van Gaza.
Veel mensen willen nog altijd met Air France-KLM naar het Midden-Oosten vliegen, ondanks de oorlog tussen Israël en Hamas. Bij de publicatie van de kwartaalresultaten laat het luchtvaartconcern weten nog geen duidelijke invloed te zien van het geweld op het aantal boekingen, al zou dat nog wel kunnen komen. Vluchten naar het Israëlische Tel Aviv en Beiroet in Libanon gaan voorlopig niet door vanwege de onrust.
Over het algemeen merken Air France en KLM wel een iets zwakkere vraag naar vliegreizen de komende maanden. Vorig jaar was rond deze tijd al 75 procent van de tickets voor langeafstandsvluchten verkocht voor het laatste kwartaal, nu is dat 72 procent. Ook kortere vliegreizen zijn iets minder populair. Voor de eerste maanden van volgend jaar is dat beeld hetzelfde. Transavia doet het beter en laat begin volgend jaar wel een groei zien.
Nederlandse reisorganisaties lieten eerder weten wel wat terughoudendheid te zien onder klanten. Hoe dichter bij de grens met Israël, hoe minder vaak bestemmingen worden geboekt, merkte reisbrancheorganisatie ANVR. Prijsvrij, waar ook D-Reizen onder valt, ziet dat mensen liever op vakantie willen rond de Middellandse Zee dan naar Egypte.
De onlangs gekozen Amerikaanse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, de Republikein Mike Johnson, wil dat de financiering ter ondersteuning van Oekraïne en Israël afzonderlijk wordt behandeld. Dat zei hij in een interview met Fox News.
Johnson suggereerde daarmee dat hij het door president Joe Biden voorgestelde hulppakket van 106 miljard dollar voor beide landen niet zal steunen. De Republikeinen hebben een meerderheid in het Huis en kunnen, mits verenigd, het voorstel van Biden afwijzen.
Biden wil dat het Congres, dus zowel de Senaat en het Huis, 106 miljard dollar aan aanvullende financiering goedkeurt. Het grootste deel van dat geld moet naar de verdediging van Oekraïne gaan, de rest moet worden verdeeld over Israël, de Indo-Pacific en de grensbewaking in eigen land.
Advertentie
