Be’eri, Nachal Oz, Re’im, Nir Oz, Erez, Zikim, Kfar Aza, Kisufim, Kerem Shalom, Nir Yitzhak… De namen van de Israëlische dorpjes die de laatste weken de krantenkoppen hebben gehaald, betreffen voor het overgrote deel kibboetsen. In het achterhoofd houdend dat slechts 3 procent van Israëls bevolking in kibboetsen woont, kunt u zich voorstellen hoe onevenredig heftig de kibboetsbeweging getroffen is. In Afik, ook een kibboets, is het verdriet groot en de reactie helder: we kunnen het ons niet meer permitteren pacifistisch te zijn. Kop uit het zand.
Er zijn ongeveer 270 kibboetsen in Israël, de oudste werd gesticht in 1910. In essentie zijn de kibboetsen kleine stadjes die rond collectieve boerderijen zijn gecentreerd. Socialistische ideeën over collectief leven staan aan de basis van de kibboetsbeweging en radicale democratie was lange tijd de bestuursvorm. Kibboetsen waren verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het land door middel van landbouw. Om die reden werden ze juist in de periferie gebouwd, op de plekken waar nog weinig infrastructuur was: het moerassige Galilea, de droge Arava en ook in de Negev rond Gaza.
Met de jaren verloren de kibboetsen een deel van hun marxistische en collectieve karakter, maar nog altijd staan ze bekend als verzamelplekken van seculiere denkers. De kibboetsen hebben een buitensporig grote culturele en politieke invloed op Israël gehad. Bijzonder veel politici, militaire leiders, intellectuelen en kunstenaars hebben wortels in de kibboetsen: vrijwel alle links-progressief georiënteerd en zeer actief betrokken bij het vredesproces.
Van idyllische oorden veranderden ze tot plekken van inktzwarte dood en verderf. Dat nu juist de kibboetsen zo zwaar getroffen zijn, is wrang. De recentelijk vrijgelaten gegijzelde mevrouw Lipshitz hielp decennialang zieke Gazanen behandelingen te krijgen in Israëlische ziekenhuizen. Veel andere gegijzelden en vermoorden zetten zich actief in voor dialoog. Regionale burgemeester Ofir Libstein zorgde voor duizenden werkvergunningen voor Gazanen. Na 7 oktober bleek dat een deel van deze arbeiders betrokken was bij de voorbereidingen van de aanslagen. Ofir Libstein werd vermoord.
„Wij hebben altijd meer achting gehad voor de burgers van Gaza dan voor haar overheden”, zei een vriend uit kibboets Magen. „Keer op keer schieten de Arabische leiders in hun eigen voeten.” Ook in Afik moeten we die pijnlijke en onvoorspelbare realiteit onder ogen zien. Het aantal aanvragen voor wapenvergunningen in de kibboetsen is dan ook enorm gestegen. Het spijt ons: eerst veiligheid, de dialoog zal moeten wachten.
Onze correspondente in Israël, Jeannette Gabay-Schoonderwoerd, houdt een dagboek bij vanuit haar woonplaats Afik, in het noorden van Israël. Deel 9 (vervolg)
