„Geloof kan bewaren voor suïcide”
Onderzoeker en psychiater Bart van den Brink bewijst in een nieuwe studie dat geloof een beschermende factor is tegen suïcidaliteit, ook over een langere periode van depressie.
Op zijn werk in de crisisdienst ziet Bart van den Brink dagelijks meerdere mensen die worstelen met suïcidale gedachten. Maar hij ontmoet ook patiënten die door hun geloof juist niet suïcidaal zijn, terwijl ze het mentaal wel zwaar hebben. „Neem die vrouw met een ernstige depressie die me vertelde: Ik zit in de put en ik zou willen dat ik niet meer wakker zou worden. Toch was zelfdoding, of zelfs de gedachte eraan, voor haar geen optie. Voor haar stond vast dat dit volgens de Bijbel niet kan.” Naast deze morele bezwaren kan ook de steun die mensen ervaren door hun geloof een beschermende rol spelen tegen suïcidale gedachten.
In 2019 al werden deze bevindingen uit de praktijk ook gestaafd door wetenschappelijk onderzoek onder 155 patiënten met een depressie. Voor een vervolgstudie, die recent verscheen, bevroeg Van den Brink 59 van deze mensen ruim een jaar daarna opnieuw.
Wat is de belangrijkste conclusie uit uw onderzoek?
„We hebben aangetoond dat iemands Godsbeeld positiever wordt als zijn mentale toestand verbetert. Daarnaast laten we zien dat morele bezwaren tegen suïcide en een positief Godsbeeld –God zien als machtig, nabij en steunend– voortdurend factoren zijn die suïcidaliteit verminderen. Dat geloven een beschermende factor kan zijn tegen suïcidaliteit was al bekend. Wij tonen nu wetenschappelijk aan dat die bescherming aanwezig blijft over een periode van depressie.”
Tegelijkertijd schrijft u ook dat iemand door zijn geloof extra suïcidaal kan worden. Hoe zit dat?
„Klopt. Dat kan gebeuren als iemand een negatief Godsbeeld heeft, dus God vooral ziet als oordelend en afstandelijk. Juist mensen die depressief zijn, ervaren God vaker op die manier.”
Een Godsbeeld heeft dus veel invloed op iemands suïcidaliteit. Welke verantwoordelijkheid hebben geestelijk leiders?
„Een geestelijk leider moet iemand die kampt met een depressie niet willen overtuigen van Gods nabijheid, maar kan wel bepaalde Bijbelteksten aanreiken. „Ook al ga ik door het duister, U bent bij mij”, zegt de dichter in psalm 23. Ook de geschiedenis van Job kan leerzaam zijn voor iemand die het mentaal zwaar heeft. Daar lezen we dat God het niet erg vindt als de mens met zijn boosheid naar Hem toegaat.
Daarnaast is gebed met anderen heel belangrijk. Ik weet dat veel mensen die depressief zijn dit ervaren als een steun. Als laatste is het goed om het belang van professionele hulp te onderstrepen.”
Hoe kan uw onderzoek helpen om behandelingen te verbeteren?
„We laten zien hoezeer geloof kan beschermen tegen suïcidaliteit. Daarom hoop ik dat behandelaars de persoonlijke geloofservaring en het Godsbeeld van hun patiënt tijdens gesprekken goed in beeld brengen. Of dat ze hem aanraden om hierover te praten met iemand uit zijn kerk. Als iemand vertelt dat hij voelt dat God hem steunt, of dat morele bezwaren hem weerhouden van suïcide, neem zoiets dan mee in de behandeling. Dat helpt om van daaruit verder te kijken naar andere oplossingen voor iemands mentale problemen.”
Hebt u hulp nodig? Dan kunt u contact opnemen met 113 Zelfmoordpreventie via 113 of 0800-0113 (24 uur bereikbaar) en 113.nl.
