Ze maken misbruik van menselijke emotie. Van vertrouwen, verliefdheid en nieuwsgierigheid. Dat is volgens Rebecca Smits van Slachtofferhulp Nederland de truc van oplichters die mensen via datingsites of -apps gigantische geldbedragen aftroggelen. Vorig jaar meldden 130 mensen zich als slachtoffer bij de Fraudehelpdesk, dit jaar naar verwachting 160. En dat is nog maar „het topje van de ijsberg”, vreest Smits.

Oplichters nemen ruim de tijd om een band op te bouwen met het slachtoffer. Ze doen zich voor als succesvolle investeerder en sporen de persoon aan de andere kant van het scherm aan ook geld te investeren op de manier die volgens hen supergoed werkt

„Elke aangifte is een stukje van de puzzel” - Rebecca Smits, Slachtofferhulp

Daarbij wekken ze vertrouwen door mensen in eerste instantie een klein beetje winst uit te betalen. „Ze wachten dus nog even om er met het geld vandoor te gaan”, legt Smits uit. Tot het slachtoffer bereid is om aanzienlijke bedragen over te maken voor zogenaamde beleggingen, meestal in crypto’s.

De gevolgen zijn niet mals. Gemiddeld verliezen slachtoffers ruim 25.000 euro, sommigen zelfs een paar ton. De financiële gevolgen hebben een „verwoestende impact”, stelt Smits.

Dubbele schaamte

Wie via een datingsite bedrogen is, kampt met dubbele schaamte, weet Slachtofferhulp. Voor de geleden financiële schade én voor het feit dat mensen gevallen zijn voor de charmes van een fictief persoon. „Sommige slachtoffers komen hierdoor in een rouwproces. Ze moeten afscheid nemen, omdat de oplichter een echt iemand was voor hen.” Uit schaamte houden ze hun verhaal vaak voor zichzelf.

Wat niet meehelpt, is de victimblaming door de omgeving: „Hoe heb je daar nou in kunnen stinken?!” Smits: „Daar heeft een slachtoffer niets aan. Het is voor hen al een hele stap naar buiten te treden. Een helpende reactie is: „Wat vervelend dat je dit is overkomen. Wat kan ik voor je doen?””

Oplichting kan werkelijk iedereen overkomen, benadrukt ze. De combinatie van datings- en beleggingsfraude komt onder veertigplussers wel vaker voor. Logisch, vindt Smits. „Mensen in deze leeftijdscategorie die op zoek zijn naar een geliefde, hebben vaker de financiële middelen om zich bezig te houden met beleggen. Maar als je opgelicht wordt, zegt dat dus niets over je intelligentie, geslacht of sociaaleconomische positie.”

Complimenten en cadeautjes

Aan een profiel kun je niet zien: dit is foute boel. Wel kunnen mensen alert zijn op de werkwijze van oplichters. „De persoon woont vaak ver bij je vandaan of in het buitenland. Altijd zijn er smoesjes om elkaar niet persoonlijk te ontmoeten. Het profiel is soms net iets te gepolijst om waar te zijn. Opvallend is ook de extreme aandacht met veel complimenten en cadeautjes.”

De politie, banken en Slachtofferhulp roepen mensen op het zwijgen te doorbreken. Als meer slachtoffers aangifte doen, weet de politie beter hoe daders te werk gaan. „Elke aangifte is een stukje van de puzzel. Informatie die in de ene zaak ontbreekt, komt in een andere wel naar boven. Alleen zo kunnen we mensen gericht waarschuwen en criminelen opsporen.”