CGK’ers reageren op noodplan voor kerkverband: „Dit gaat niet werken”
In de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) wordt verschillend gereageerd op de plannen voor tijdelijke classes voor gemeenten met vrouwelijke ambtsdragers. „Ze gaan niet werken.”
Na uren vergaderen achter gesloten deuren gaf de generale synode van de CGK vorige week vrijdag groen licht aan de commissie toekomst kerkverband om verder te gaan met het uitwerken en aanpassen van de plannen voor interim-classes voor gemeenten die afwijken van de synodale besluiten over homoseksualiteit en vrouw en ambt. Daarin is het de bedoeling dat de komende negen jaar, tot de generale synode van 2033, wordt gebruikt voor „voortgaande studie en kerkelijk gesprek”.
De 52 synodeleden verschilden echter van mening over de invulling van het model: volgens de commissie begroette een deel het „met instemming”, maar bleek een ander deel het niet of deels niet te kunnen steunen, „en zelfs principieel niet te dragen”.
Creatief
Dat blijkt ook uit de publieke reacties van christelijke gereformeerde stichtingen en individuele CGK’ers op de gelanceerde plannen. De verdeeldheid in de synode wijst volgens het Christelijk Gereformeerd Beraad ( CGBeraad ) op een „impasse”. De stichting noemt het model in een vrijdag verschenen verklaring „creatief”, maar tegelijk ziet ze allerlei haken en ogen: „Vrouwelijke ambtsdragers krijgen in dit model een wettige plaats in de interim-classes. Bij aanvaarding van dit model hebben de CGK zodoende formeel vrouwelijke ambtsdragers gekregen.”
De CGK spraken in 2013 en 2017 op grond van de Schrift uit dat seksuele omgang tussen mensen van gelijk geslacht zonde is en dat een gemeentelid met een homoseksuele relatie niet kan worden toegelaten tot het doen van openbare geloofsbelijdenis, de Heilige Doop en de viering van het Heilig Avondmaal. „In het interim-model blijft deze uitspraak staan, maar krijgen gemeenten die hierin eigen wegen gaan een beschermde plek voor de duur van negen jaar”, aldus het CGBeraad.
De stichting vindt dat het interim-model „in z’n huidige vorm principieel niet te dragen is”, omdat „zonde in bescherming wordt genomen en de kerkelijke uitspraken (gegrond op de Schrift) onder een zekere voorlopigheid worden geplaatst. Het raakt de kenmerken van de kerk die onze belijdenis tekent in artikel 29 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis.”
„Het interim-model is in z’n huidige vorm principieel niet te dragen” - Verklaring Christelijk Gereformeerd Beraad
Het model is daarnaast niet uitvoerbaar, denkt het CGBeraad, dat bestaat uit ds. A.A. Egas, ds. H.C. Bezemer, A.J. van der Wekken, ds. W.L. van der Staaij en ds. J. van Vulpen. Het beraad verwacht dat het uitgangspunt van vrijwilligheid niet of onvoldoende gaat werken.
De praktijk is al verder dan het model onderkent, aldus de verklaring. Verschillende gemeenten denken na over de toelating van kinderen aan het avondmaal, „en een enkele gemeente heeft al aangekondigd hier ook eigen wegen in te gaan”. De interim-classes zullen eerder een „aanjagende dan een remmende werking” hebben, vreest het CGBeraad.
De stichting ziet meer in het volgen van de „weg van de bekering”, waarin een oplossing wordt gezocht voor „de gewetensnood waarin kerken komen wanneer er een beschermde plaats (interim-classis) wordt ingericht voor zonde”.
Waarnemer
De „oproep tot bekering” moet blijven staan, schrijft het CGBeraad. „Dat dient ook door te werken in de status die de interim-classes in de kerken hebben. Omdat zij zich buiten de orde van de kerk hebben geplaatst (zoals ook de commissie erkent), kunnen hun afgevaardigden niet op dezelfde manier ontvangen worden, maar ontvangen zij de status van waarnemer.” Dat betekent dat de afgevaardigden vanuit de interim-classes naar de particuliere synode en de generale synode geen stemrecht hebben.
Het CGBeraad wijst op „een alternatieve denkrichting” die op de synode geopperd is. Daarbij gaat het om een „tijdelijk model” dat in eerste instantie voor drie jaar geldt en waarin „recht gedaan wordt aan de werkelijkheid van ons uiteenliggen. Een stap terug van elkaar, met het gebed dat er een weg terug naar de Schrift en naar elkaar geschonken wordt.” Als er geen toenadering komt, kan een dergelijk verband „ons wellicht behoeden voor een harde breuk (met alle gevolgen van dien) en aansporen tot een ootmoedig gebed”.
Onhoudbaar
Ook de behoudende stichting Bewaar het Pand zette vrijdag een verklaring op haar website . „Onhoudbaar”, vindt de stichting de plannen voor interim-classes. „Nog afgezien van praktische vragen met betrekking tot de haalbaarheid van de gedane voorstellen, is het vooral de principiële vraag of we op deze wijze als kerken toch niet gezamenlijk verantwoordelijk blijven voor kerken die doelbewust een eigen koers varen die ingaat tegen Schrift, belijdenis en kerkorde”, aldus Bewaar het Pand. „Deze kerken worden ook niet werkelijk teruggeroepen naar datgene waaraan ze hun jawoord hebben gegeven. Ze krijgen weliswaar een alternatieve, maar houden tegelijk een jarenlange legitieme plaats in het kerkelijke leven. Daarom zijn de huidige voorstellen voor ons onhoudbaar.”
Afkoelingsperiode
Christelijke gereformeerde kerken met vrouwelijke ambtsdragers beschikken niet over een orgaan of aanspreekpunt. Emeritus predikant dr. B. Loonstra verwoordt mogelijk de gedachten die in deze hoek van de kerk leven. Op de website CVandaag schreef hij deze week dat het model van interim-classes zijns inziens „niet gaat werken”. Een van zijn argumenten is dat volgens hem de opening van de ambten voor vrouwen „een onomkeerbaar proces” is. „Daar helpen geen jaarlijkse visitatie en landelijke ontmoetingsdag aan.”
„De kerken die zich niet aan de synodebesluiten houden, zitten in de beklaagdenbank” - Dr. B. Loonstra, emeritus predikant CGK
Ook heeft dr. Loonstra er moeite mee dat in dit model kerken die zich niet aan de synodebesluiten houden „in de beklaagdenbank” komen te zitten. „De thema’s vrouw en ambt en homoseksualiteit staan niet in de belijdenis”, betoogt de emeritus predikant, en verschil van visie daarop mag daarom niet „kerkscheidend” zijn.
