Klimaatverandering, nou en? Het kan ook nuchter bedoeld zijn. Zo van: extreem weer is het nieuwe normaal, dus daar kun je je maar beter bij neerleggen. Pas je maar aan. Sommigen gaan zelfs zover dat ze met die nuchtere kijk ook de maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen maar bij het grofvuil zetten. Daarom de centrale vraag: is aanpassing aan klimaatverandering niet gewoon dé oplossing?

Noodzakelijk

En ja. Klimaatadaptatie –zoals aanpassing ook wel heet– is noodzakelijk. Uit het jongste klimaatrapport van de Verenigde Naties bleek dat miljarden mensen op aarde al te maken hebben met ernstige klimaatontwrichting. Zeespiegel­stijging, overstromingen, hitte, droogte, tegenvallende oogsten.

Met zulke gevolgen moet nu al rekening gehouden worden. Niet voor niets werkt Nederland met een deltaprogramma aan een betere kustbescherming. Een veelgenoemde, makkelijke maatregel is ook om wereldwijd vaker waarschuwingssystemen in te zetten bij extreem weer.

Niet genoeg

Klimaatadaptatie is inderdaad essentieel. Toch zal dat niet genoeg zijn. Terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen blijft hard nodig.

Allereerst kán aanpassing namelijk niet altijd. Vooral kwetsbare natuur is niet zo veerkrachtig. Neem koraalriffen. Die sterven al bij een beperkte stijging van de temperatuur of de zuurgraad van het oceaanwater. Verder dreigt bij 1,5 graad opwarming 3 tot 14 procent van de soorten op land uit te sterven.

Al zijn de meeste mensen vrij flexibel, ook zij kunnen zich niet tot in het oneindige aanpassen. Er is een grens aan het ophogen van de dijken. De gevolgen van klimaatverandering zullen daarnaast steeds heviger worden als we de oorzaak niet aanpakken. Dat is dweilen met de kraan open. Dat betekent keer op keer nieuwe adaptatiemaatregelen nemen. Wat uiteindelijk rest, is op de vlucht slaan als een gebied onleefbaar wordt – wat overigens ook een vorm van aanpassing is.

Opstapeling van ellende

Als tweede is het niet mogelijk om op alle gevolgen van klimaatverandering voorbereid te zijn. Zo kreeg de Nepalese hoofdstad Kath­mandu vorig jaar te maken met een niet eerder vertoonde modderstroom. Er waren tientallen doden te betreuren en in het dal kwam er een metersdikke laag aarde bij. Aan zulke catastrofes kun je je haast niet aanpassen.

Daarbij komt dat klimaatverandering zich steeds vaker als een opstapeling van ellende manifesteert. Een verzengende hittegolf mondt uit in een droogte. Daarop volgt een bosbrand. Daarna zou er hevige regenval kunnen komen dat in het kaalgeslagen gebied overstromingen en modderstromen veroorzaakt. Tot overmaat van ramp voert de modderstroom de vruchtbare bodem mee, waardoor de lokale boer voortaan slechts magere oogsten van zijn land kan halen. Tegen zulke opstapeling van rampen kun je je amper wapenen.

Astronomisch

Ten derde gaat alleen focussen op klimaatadaptatie te veel geld kosten. Nu al zijn er astronomische bedragen mee gemoeid. Neem het eerdergenoemde deltaprogramma in Nederland. Dijken bouwen is dan wel hard nodig, maar ook erg duur: in totaal kost het tot 2050 25 miljard euro.

Tel daarbij op de financiële schade van de gevolgen van klimaatverandering. Zo bedroeg de schade van de overstromingen van vorige zomer in Limburg, België en Duitsland bijna 50 miljard euro. Zulke kosten zullen, als de opwarming niet bij de kern aangepakt wordt, alleen maar meer worden.

Want uiteindelijk is het oude spreekwoord waar: voorkomen is beter dan genezen. Hoe krachtiger de uitstoot van broeikasgassen wordt teruggedrongen, hoe minder maatregelen er nodig zijn om je aan te passen aan klimaatverandering en hoe minder schade er zal zijn. Al valt nooit te achterhalen welke rampen de wereld precies bespaard bleven door minder broeikasgassen uit te stoten.

Redactie binnenland

WASHINGTON. De voorzitter van het VN-klimaatpanel IPCC, Hoesung Lee, noemde het nieuwe IPCC-rapport maan-
dag een „ernstige waarschuwing” die laat zien wat de 
gevolgen zijn als de wereld niets doet tegen klimaatverandering.

Het rapport heeft wereldwijd tot bezorgde reacties geleid. Volgens John Kerry, de Amerikaanse klimaatgezant, schetst het „een schrijnend beeld.”

VN-topman Antonio Guterres noemde op een persconferentie het gebrek aan klimaatleiderschap „crimineel.”

„Ongelijkheid vormt de kern van de huidige klimaatcrisis”, stelde Oxfam Novib.

Verscheidene partijen in de Tweede Kamer noemden de noodzaak om werk te maken van een verdere verlaging van de CO2-uitstoot. „Geen tijd te verliezen”, twitterde D66-Kamerlid Boucke. GroenLinksleider Klaver sprak van „een onheilspellend rapport.”