Het coronavirus grijpt om zich heen. Coronavariant omikron uit Zuid-Afrika is inmiddels ook in Nederland vastgesteld. Alle ziekenhuizen stellen planbare zorg uit. Vrijdagavond werden nieuwe maatregelen aangekondigd. Volg het nieuws op de voet in dit liveblog.
Advertentie
Tijdens een brandstichting bij een coronatestlocatie van de GGD Emmen op zaterdag 20 november was een beveiliger aanwezig in het pand. Hij heeft „groot gevaar” gelopen, zei de politie dinsdag in het tv-programma Opsporing Verzocht. In het programma werden beelden vertoond van een man die de brand sticht, met behulp van vloeibaar materiaal.
Met de beveiliger kwam het goed. Omdat hij alert was, kon hij grote schade voorkomen. Wel was het pand dermate beschadigd dat de GGD noodgedwongen moest uitwijken naar een andere locatie.
Al tijdens de uitzending heeft zich bij de politie een mogelijke getuige gemeld, aldus de politie, die zegt de brandstichting „heel serieus” te nemen.
Veel Afrikaanse landen zitten in hun maag met Amerikaanse coronavaccins. Ze hebben de Verenigde Staten gevraagd geen vaccins meer te sturen aangezien ze niet konden gebruiken wat ze tot nu toe kregen, aldus de medisch topadviseur van het Witte Huis, Anthony Fauci.
Landen in Afrika maar ook elders hebben gevraagd voorlopig geen vaccins te sturen omdat het niet lukt ze goed in zetten, zegt de Amerikaanse immunoloog.
Het is ook volgens hem nog te vroeg om conclusies te trekken over de gevolgen van de Omikron-variant voor patiënten, maar de eerste voorlopige berichten uit Zuid-Afrika lijken niet heel ernstig te zijn. „Maar het is heel moeilijk om te bepalen of deze variant tot zware ziekte gaat leiden.”
Er zijn inmiddels 256 bevestigde gevallen in twintig landen volgens Fauci, maar nog niet in de VS. De regering van president Joe Biden die hij adviseert maant alle Amerikanen een eerste dan wel een boosterprik te halen. Bijna zeven op de tien Amerikanen boven de 12 zijn volledig gevaccineerd.
Sinds de invoering van de quarantaineplicht zijn er tot medio november 230 bestuurlijke boetes opgelegd aan reizigers uit gebieden met veel coronabesmettingen die zich niet aan dat voorschrift hielden.
De quarantaineplicht ging deze zomer in als vervanging van de vliegverboden en geldt voor mensen die uit zeerhoogrisicogebieden als bijvoorbeeld Afghanistan, Barbados en het Verenigd Koninkrijk naar Nederland komen. De plicht om vijf tot tien dagen thuis te blijven, geldt nu ook voor reizigers uit zuidelijk Afrika waar een nieuwe variant van het coronavirus is ontdekt.
Vanwege de nieuwe virusvariant is vrijdag een vlieg- en inreisverbod ingesteld voor reizigers die uit zuidelijk Afrika komen. Groepen die daarvan zijn uitgezonderd, zoals Nederlanders die terug naar huis komen en andere EU-burgers, vallen ook onder de quarantaineplicht. De boete voor het niet naleven van de plicht is 339 euro.
Alle reizigers die vrijdag uit zuidelijk Afrika op Schiphol zijn geland, kunnen een telefoontje ter controle verwachten van het Quarantaine Servicepunt van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). En ze krijgen een boa aan de deur die controleert of iemand echt thuis is. „Normaal gesproken doen we een steekproef. Maar voor reizigers uit Zuid-Afrika is het strenger, want we weten nog niet hoe risicovol die nieuwe variant is”, meldt een zegsman van het ministerie van VWS.
Sinds afgelopen vrijdag zijn 820 mensen telefonisch benaderd door het belteam. Een groot deel van die 820 mensen heeft vermoedelijk op vluchten uit zuidelijk Afrika gezeten, want die reizigersgroep wordt 100 procent gebeld, aldus de woordvoerder. Over de uitkomst van die telefoontjes is nog niets bekend. Leden van het belteam vragen mensen of het lukt om de quarantaineplicht na te leven of dat ze misschien ondersteuning nodig hebben. Tijdens tijdens de gesprekken wordt ook op omgevingsgeluiden gelet.
Het is opnieuw druk met overledenen die een gekoelde plek nodig hebben tot de uitvaart, meestal een periode van vijf of zes dagen. Vooral in regio’s als Zuid-Limburg en Oost-Brabant voorziet DELA de komende tijd drukte.
Mensen boven de 60 zouden hun reisplannen maar even in de ijskast moeten zetten om niet te worden blootgesteld aan de risico’s die de Omikron-variant met zich meebrengt, stelt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Die herhaalt wel dat algemene reisverboden niet zinvol zijn om de verspreiding van het al dan niet gemuteerde virus tegen te houden.
De WHO heeft Omikron als zorgelijk en risicovol aangemerkt. Na de ontdekking in Zuid-Afrika vorige week is de variant over de hele wereld opgedoken. Inmiddels hebben 56 landen reismaatregelen genomen in een poging Omikron-import te vertragen.
In navolging van virologen en andere wetenschappers stelt de WHO dat de variant zeker tot meer besmettingen in Europa en elders gaat leiden. Mensen met aandoeningen waardoor ze grote risico’s lopen bij een coronabesmetting zoals hartkwalen, kanker en diabetes en ook 60-plussers doen er daarom goed aan voorlopig niet te reizen, aldus de Wereldgezondheidsorganisatie in afwachting van meer duidelijkheid over de gevolgen en het gevaar van de nieuwe variant.
De WHO raadt overheden aan goed te kijken naar het screenen, testen en isoleren van vliegtuigpassagiers. Wees bij het nemen van maatregelen „kalm, gecoördineerd en coherent”, is het advies.
Het is de bedoeling dat het Duitse parlement nog dit jaar over een algemene vaccinatieplicht stemt, aldus toekomstig regeringsleider Olaf Scholz tegen de krant Bild. De verplichting zou dan in februari of maart kunnen ingaan.
Zeker 44 mensen in de Europese Unie zijn tot nu toe positief getest op de Omikron-variant van het coronavirus. Behalve in Nederland is de variant ook vastgesteld in België, Duitsland, Italië, Portugal, Oostenrijk, Tsjechië, Denemarken, Spanje en Zweden, en op Réunion, een Frans eiland bij Afrika.
Volgens de Europese gezondheidsdienst ECDC zijn de meeste positief geteste personen onlangs in Afrika geweest. Niemand is er voor zover bekend ernstig ziek van geworden en er zijn in Europa ook geen sterfgevallen bekend. Daarnaast zijn er enkele verdachte gevallen, waarbij nog niet zeker is dat het om de Omikron-variant gaat.
Buiten de EU is de Omikron-variant ook vastgesteld in Zuid-Afrika, Botswana, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, Australië, Canada, Israël, Japan en Hongkong, laat het ECDC weten.
Aan het einde van deze week zullen 700.000 coronaboosters en derde prikken zijn gezet, verwacht zorgminister Hugo de Jonge. Tot dusver zijn er 800.000 prikken overgebracht naar de GGD’en, ziekenhuizen, verpleeghuizen en andere locaties waar deze coronavaccins worden toegediend. Het merendeel daarvan zal eind deze week in een arm zitten.
Een derde prik is soms nodig voor mensen met een ernstige afweerstoornis. Deze prik - en soms zelfs een vierde - hoort dan bij hun basisvaccinatie om goed beschermd te zijn. De afgelopen tijd is al begonnen met het prikken van deze doelgroep. Een booster is voor iedereen bedoeld, als oppepper om de bescherming goed op peil te houden. Alle coronaprikken hebben dezelfde dosis.
Het is de bedoeling dat zoveel mogelijk 60-plussers voor Kerstmis hun booster hebben gehad. Daarvoor is volgens de demissionair bewindsman de hulp nodig van Defensie (750 mensen) en medisch studenten, die mee gaan prikken. Ook kondigde De Jonge tijdens een debat in de Eerste Kamer aan dat hij vrijdag met een uitgewerkt plan komt voor een boosterinitiatief. Deze stappen moeten zorgen voor een versnelling in de boostercampagne.
In vergelijking met andere landen loopt Nederland ver achter in het aantal gezette boosterprikken.
Advertentie
Het ‘quarantainestel’ dat eerder het quarantainehotel bij Schiphol verliet na een positieve test op corona wordt niet verdacht van een strafbaar feit. Dat heeft het OM Noord-Holland dinsdag laten weten, zonder daarop een toelichting te geven.
De twee, die op Schiphol arriveerden na een vlucht uit Zuid-Afrika en samen met anderen in quarantaine moesten, verlieten het hotel echter en werden later aangehouden in een vliegtuig waarmee ze Nederland wilden verlaten. Maandag werd nog gezegd dat er onderzocht werd aan welk strafbaar feit zij zich schuldig hadden gemaakt.
De Portugese vrouw en Spaanse man werden later in gedwongen isolatie geplaatst in het Universitair Medisch Centrum Groningen, locatie Beatrixoord in Haren. Maar daar zijn ze dinsdag uit ontslagen, nadat ze negatief testten op het coronavirus.
In een interview bij RTL Nieuws zei de vrouw dat ze helemaal niet uit het hotel zijn ontsnapt. Volgens de vrouw waren de regels niet duidelijk en wisten ze niet dat ze fout zaten. Maar burgemeester Marianne Schuurmans van de gemeente Haarlemmermeer liet maandag weten dat het tweetal zich van het begin af aan al tegen de quarantaine had verzet.
De twee en andere reizigers uit Zuid-Afrika werden in isolatie geplaatst nadat bekend werd dat in Zuid-Afrika de nieuwe Omikron-variant van het coronavirus was ontdekt.
De Eerste Kamer steunt de mogelijkheid om het coronatoegangsbewijs in te kunnen zetten in niet-essentiële winkels en niet-essentiële dienstverlening op publieke plaatsen. Bezoekers van kleding- en meubelwinkels maar ook van kappers en pretparken zouden dan hun QR-code moeten laten zien voordat ze naar binnen mogen.
De GGD Kennemerland erkent dat het testen en het in quarantaine plaatsen van reizigers uit Zuid-Afrika vrijdag beter had gekund. De GGD biedt aan alle reizigers die hier de dupe van zijn geworden excuses aan en zegt het gesprek met hen aan te willen gaan als zij dat willen.
Volgens de GGD moest alles in sneltreinvaart gebeuren. Aan het eind van de ochtend kreeg de dienst plotseling de opdracht om bij de reizigers van de twee vluchten een PCR-test af te nemen en ervoor te zorgen dat positief geteste mensen in isolatie werden gebracht.
„Deze operatie - er dienden 602 mensen te worden getest - is onder grote tijdsdruk uitgevoerd”, aldus GGD Kennemerland. „Omdat er een nieuwe variant van het coronavirus rondgaat, konden we geen gebruik maken van de bestaande testlocatie op Schiphol en moest alles vanaf nul opgezet worden. Uiteindelijk ging alles niet zo soepel en snel als wij ook zelf hadden gewild.”
Bert van de Velden, directeur GGD Kennemerland, prijst de ruim vijftig medewerkers die hebben meegeholpen voor hun flexibiliteit. „Ook de meeste reizigers hebben zich coöperatief opgesteld en realiseerden zich dat hun beperkingen in het teken stonden van een hoger doel. Zij verdienen zeker ook onze waardering!”
Meerdere passagiers klaagden over de wijze waarop ze in isolatie zijn geplaatst. Volgens hen was onder andere de communicatie onvoldoende, waren de omstandigheden onhygiënisch en moesten ze een tijd in een te kleine ruimte verblijven.
Ook luchtvaartmaatschappij KLM en luchthaven Schiphol hebben hun excuses aangeboden voor het rommelige verloop van de afhandeling van de twee vluchten.
Het Spaans/Portugese ‘quarantaine-stel’ is of wordt vrijgelaten uit de isolatielocatie in Haren, heeft hun advocaat dinsdagmiddag laten weten in een verklaring. Het Openbaar Ministerie heeft besloten geen verzoek te doen het duo langer vast te houden, stelt hij.
Bericht hierover zou de advocaat hebben ontvangen van de officier van justitie. „Cliënten gaan zo dadelijk met een taxi naar het consulaat, alwaar ze verder opgevangen worden ter repatriëring naar Spanje.”
Het OM Noord-Nederland was niet direct bereikbaar voor commentaar.
De Portugese vrouw en Spaanse man werden zondag in quarantaine geplaatst in een hotel vlakbij Schiphol, omdat de vrouw na een vlucht vanuit Zuid-Afrika positief was getest. De twee verlieten dat hotel echter en werden vervolgens uit een vliegtuig gehaald door de marechaussee en in gedwongen isolatie geplaatst in het Universitair Medisch Centrum Groningen, locatie Beatrixoord in Haren.
Het Openbaar Ministerie overweegt het ‘quarantaine-stel’ langer in isolatie vast te houden. Of dat verzoek wordt ingediend, besluit het OM later dinsdag. Als dat gebeurt, moet de rechtbank zich daarover buigen.
De Portugese vrouw en Spaanse man werden zondag in quarantaine geplaatst in een hotel vlakbij Schiphol, omdat de vrouw na een vlucht vanuit Zuid-Afrika positief was getest. De twee verlieten dat hotel echter en werden vervolgens uit een vliegtuig gehaald door de marechaussee en in gedwongen isolatie geplaatst in het Universitair Medisch Centrum Groningen, locatie Beatrixoord in Haren.
In een interview bij RTL Nieuws zei de vrouw dat ze helemaal niet uit het hotel zijn ontsnapt. Volgens de vrouw waren de regels niet duidelijk en wisten ze niet dat ze fout zaten.
Het OM bekijkt momenteel de gevolgde procedure die voorafging aan de plaatsing van het stel in gedwongen isolatie in Groningen. Op basis daarvan wordt besloten of er een verzoek komt tot verlenging. Mocht die er komen, dan gaat hun advocaat bezwaar aantekenen, liet hij weten. Volgens hem kreeg de vrouw na de eerste positieve test vervolgens drie keer een negatieve uitslag. De man kreeg vier keer een negatieve uitslag.
Reizigers uit Zuid-Afrika die positief werden getest, zijn naar een hotel in de buurt van Schiphol gebracht. Dat gebeurt in verband met de Omikron-variant van het coronavirus. Veertien mensen kwamen besmet met deze nieuwe variant terug uit Zuid-Afrika. In het hotel zien particuliere beveiligers er op toe dat de gasten die in isolatie moeten blijven zich daar ook aan houden.
Voor het eerst lopen kinderen op de School met de Bijbel in het Gelderse Oene door de gangen met een mondkapje. En aan een zelftest moeten de bovenbouwleerlingen vanaf deze week ook geloven.
Het aantal sterfgevallen door het coronavirus blijft oplopen. Tussen maandagochtend en dinsdagochtend kreeg het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) 65 meldingen dat een coronapatiënt aan de gevolgen van het virus was overleden. Dat is het hoogste aantal sinds 2 maart, bijna negen maanden geleden.
Onder de overleden coronapatiënten zijn vijf inwoners van Alphen aan den Rijn en drie mensen uit Wageningen. Dat hun overlijden nu is gemeld, wil niet zeggen dat ze in de afgelopen dag zijn overleden. Wanneer een coronapatiënt in het weekeinde overlijdt, wordt dit vaak in de loop van maandag geregistreerd. Het RIVM meldt dit dan in de cijfers van dinsdag.
In de afgelopen zeven dagen registreerde het RIVM het overlijden van 367 coronapatiënten. Dat komt neer op gemiddeld 52 meldingen per dag, het hoogste niveau sinds 24 februari. In de afgelopen twee weken is het sterftecijfer ongeveer verdubbeld.
Het aantal positieve tests blijft vrijwel gelijk. In de afgelopen dag zijn 22.199 besmettingen bevestigd. Het is de vijftiende dag op rij met meer dan 20.000 nieuwe gevallen. Dat wil niet zeggen dat het werkelijke aantal besmettingen gelijk blijft, omdat de GGD’en niet veel meer mensen kunnen testen dan ze nu al doen. Het zou dus kunnen dat er meer mensen zijn die het coronavirus onder de leden hebben, maar dat het niet meer lukt om alle besmettingen te vinden.
Amsterdam telde 774 positieve tests, Den Haag 571 en Rotterdam 547. In de gemeente Utrecht werd het virus vastgesteld bij 494 inwoners. Daarna volgt Tilburg met 300 bevestigde besmettingen. Alleen op Schiermonnikoog en Vlieland testte niemand positief.
Sinds het begin van de pandemie zijn in Nederland 2,6 miljoen positieve tests geregistreerd. Van ruim 19.000 mensen is zeker dat ze aan het virus zijn overleden. Bij het huidige tempo komt het aantal coronadoden in de loop van december boven de 20.000 uit. De werkelijke aantallen liggen hoger.
De Omikron-variant van het coronavirus heeft zich ook al binnen de landsgrenzen van Nederland verspreid. Een van de mensen die de variant al eerder heeft opgelopen, buiten de veertien mensen die besmet terugkwamen uit Zuid-Afrika, was niet op reis geweest. Dat laat een woordvoerder van het RIVM weten.
Het instituut meldde eerder op dinsdag al dat twee mensen die op 19 en 23 november positief testten de Omikron-variant bij zich droegen. Dat is gebleken uit nadere analyse van hun testmonsters. Een van die twee mensen had geen reishistorie, zoals het RIVM dat noemt, de ander was wel recent in het zuiden van Afrika geweest.
De twee gevallen staan volgens de woordvoerder los van elkaar. Door wie de persoon die niet op reis is geweest is aangestoken, hopen het RIVM en de GGD nog te herleiden met zogeheten bron- en contactonderzoek. Vooralsnog is het onduidelijk. In welke regio’s de betrokkenen wonen, willen de instanties niet kwijt.
Omikron is volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een „zorgwekkende” variant. Die term krijgen gemuteerde versies van het virus die mogelijk besmettelijker of schadelijker zijn. In hoeverre dat echt zo is moet nog blijken uit wetenschappelijk onderzoek. Wel is duidelijk dat het aantal coronabesmettingen in Zuid-Afrika in korte tijd snel is toegenomen sinds deze variant daar eerder deze maand zijn intrede deed.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft „sterk het vermoeden” dat het aantal coronabesmettingen echt afvlakt. „Als die lijn doorzet, zitten we nu op de piek. We zien positieve signalen”, zegt Aura Timen, hoofd infectieziektebestrijding van het RIVM.
Het instituut registreerde in de afgelopen zeven dagen iets meer dan 155.000 positieve tests. Dat is 0,8 procent meer dan in de week ervoor. De GGD’en zitten in de buurt van hun maximale capaciteit. Dan zou het beeld van de weekcijfers vertekend kunnen zijn, maar het is volgens Timen „niet aannemelijk” dat de stabilisatie hieraan toe te schrijven is. De GGD’en wisten vorige week namelijk meer tests uit te voeren, maar die brachten naar verhouding minder besmettingen aan het licht. Van alle testen in de teststraten was 21,4 procent positief, tegen 22,2 in de week ervoor.
Bovendien daalde het zogeheten reproductiegetal naar 1,05. Dat is het laagste niveau sinds september, voor het begin van de huidige golf. Timen ziet ook een afvlakking van het aantal coronapatiënten dat in een ziekenhuis wordt opgenomen. „Maar het is nu nog niet met zekerheid te zeggen, we hebben de komende tijd nodig om het beeld nauwkeuriger te krijgen.”
GGD’en kunnen nog niet zeggen hoe zij het toedienen van boosterprikken gaan versnellen. Dat meldt de landelijke koepel GGD GHOR, die samen met het RIVM in opdracht van demissionair coronaminister Hugo de Jonge werkt aan een ‘boosterversnellingsplan’. Daarin moet onder meer komen te staan hoe studenten GGD’en kunnen helpen.
Het kabinet kondigde vrijdag op de coronapersconferentie een ‘boosteroffensief’ aan. Voor het einde van het jaar moeten zoveel mogelijk ouderen hun extra prik tegen het coronavirus hebben gekregen. Daarvoor wordt onder meer de hulp van „studenten van mbo tot universiteit” en 750 militairen ingeschakeld.
Vier dagen na de aankondiging kan GGD GHOR nog niet zeggen hoe de hulp van Defensie en de studenten wordt georganiseerd. „Dat hangt bijvoorbeeld nog af van de hulpvraag vanuit lokale GGD’en. We zijn ermee bezig dit verder kort te sluiten. Ik ga ervan uit voor het einde van de week hier een concreet antwoord op te hebben”, aldus een woordvoerster van de koepel.
De Koninklijke Landmacht begint op verzoek van de GGD woensdag met het opleiden van zo’n 390 militairen om zo snel mogelijk coronatests bij GGD-locaties te gaan afnemen, zo vertelde een landmachtwoordvoerder maandag. GGD GHOR kon dat dinsdagmiddag niet bevestigen, omdat over de inzet van militairen „nog afstemming plaatsvindt”. Het zou dan bijvoorbeeld gaan over de hoeveelheid menskracht en de tijd en plaats om die in te zetten.
Nederland is als een van de laatste landen in Europa begonnen met de nieuwe vaccinatieronde en bungelt met het aantal gezette boosterprikken onderaan in de Europese ranglijsten.
In ziekenhuizen is het vaccineren van zorgmedewerkers gaande. Andere groepen die binnenkort een uitnodiging ontvangen voor een booster, volgens het RIVM vanaf vrijdag, zijn huisartsen en ambulancemedewerkers. Ook zij kunnen de prik gaan halen in het ziekenhuis. Overige zorgmedewerkers zijn in de loop van december aan de beurt. Zij krijgen dan een uitnodiging van hun werkgever en kunnen bij de GGD terecht. „In sommige instellingen met een eigen medische dienst worden zorgmedewerkers gelijk met de bewoners geprikt”, voegt het RIVM eraan toe.
Het blijft lastig om zicht te houden op de manier waarop het coronavirus zich verspreidt in de samenleving. Bij driekwart van alle nieuwe gevallen lukt het niet om een bron te vinden. Dat komt onder meer doordat er zoveel positieve tests zijn dat het werk van de bron- en contactonderzoekers is teruggeschroefd.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) registreerde in de afgelopen week iets meer dan 155.000 positieve tests. In bijna een kwart van de gevallen lukt het om te achterhalen waar iemand besmet is geraakt. In drie op de vier gevallen wordt geen ‘setting van besmetting’ gevonden. Dat is vergelijkbaar met de beide voorgaande weken. Maar vergeleken met de weken daarvoor blijven veel meer positieve tests onopgehelderd.
Wanneer het wel lukt om een besmettingshaard te vinden, zijn drie op de vijf mensen mensen thuis aangestoken, bijvoorbeeld door een gezinslid. Bijna 18 procent liep het virus op een school of kinderopvang op. Dat is iets minder dan vorige week, maar nog altijd aanzienlijk meer dan in de maanden ervoor.
Bijna 12 procent raakte besmet door toedoen van een bezoeker of door zelf bij iemand op bezoek te gaan. Dat percentage daalt voor de vierde week op rij. Ook de werkvloer en de horeca was minder vaak de bron van een herleide besmetting.
In de afgelopen week zijn 155.152 positieve coronatests geregistreerd. Dat is vrijwel gelijk aan vorige week. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) spreekt van een stabilisatie.
Het aantal ziekenhuisopnames steeg wel. In de afgelopen week waren de klachten van 1996 mensen zo erg dat ze in een ziekenhuis belandden, tegen 1833 in de week ervoor en 1390 nog een week eerder. Van die 1996 opgenomen coronapatiënten belandden 367 op de intensive care, zo’n 27 procent meer dan een week eerder.
Het RIVM registreerde 367 sterfgevallen, tegen 265 in de week ervoor.
In 25 Nederlandse ziekenhuizen, ruim een op de drie, wordt in het geheel geen planbare zorg meer verleend. Onder die noemer vallen bijvoorbeeld knie- en heupoperaties. Dat is meer dan een verdubbeling ten opzichte van eind vorige week, meldt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). In de vorige rapportage, die vrijdag verscheen, was de planbare zorg in 12 van de 74 ziekenhuizen helemaal geannuleerd.
De grote toestroom van coronapatiënten veroorzaakt steeds meer druk op de ziekenhuiszorg. Negentien ziekenhuizen zijn niet altijd meer in staat om zogeheten kritieke planbare zorg op tijd te verlenen. Dat is zorg die binnen zes weken zou moeten plaatsvinden om gezondheidsschade te voorkomen. Dat is één ziekenhuis meer dan in het overzicht van vrijdag.
Bijna een op de drie ziekenhuizen (24) kan de kritieke planbare zorg bovendien niet altijd volgens planning leveren. „Dit betekent dat hartoperaties of kankerbehandelingen een of soms meerdere keren worden uitgesteld”, aldus de NZa.
Het aantal operatiekamers dat in gebruik is, ligt 36 procent lager dan normaal. Ook dat is weer een verdere afname.
In bijna alle ziekenhuizen, 67 van de 70, is een gedeelte van de planbare zorg geannuleerd. Ziekenhuizen doen dit zodat ze hun acute zorg, die binnen 24 uur moet worden verleend, in elk geval wel beschikbaar houden. Dat lukt tot nu toe.
In de ziekenhuizen geldt sinds vorige week de zogenoemde fase 2d. Dat wil zeggen dat in het hele land „de zorgcontinuïteit in gevaar is”. Na 2d komt fase 3, beter bekend als ‘code zwart’. Dan is er zelfs een tekort aan ic-bedden en moeten artsen harde keuzes gaan maken over wie ze wel en niet opnemen. Dat scenario is tot nog toe steeds afgewend tijdens de coronacrisis.
Door het uitstellen en annuleren van afspraken blijft het ‘stuwmeer’ aan achterstallige behandelingen almaar uitdijen. De toch al overbelaste en onderbemande ziekenhuizen komen na deze vierde golf van de pandemie voor de zware taak te staan om alle gemiste zorg weer in te halen.
Ook wilde hij niet ingaan op uitspraken van Baudet „om te stoppen met luisteren naar klojo’s in witte jassen”, zo hield senator Maarten Verkerk van de ChristenUnie de FVD’er voor. Frentrop zei niet te willen reageren op zaken die niet in de Eerste Kamer zijn gezegd, „anders blijf ik aan de gang”.
Baudet omschreef de vaccinaties tegen corona vorige week nog als „semi-verplichte gifinjecties”. Via Twitter riep hij eerder al mensen op zich niet te laten vaccineren. Dat de fractievoorzitter in de Eerste Kamer zijn partijleider nu afvalt op dit voor Forum zeer belangrijke thema, is opmerkelijk. Frentrop is een oudgediende in de partij. Hij sloot zich eind 2016 aan bij Forum. Samen met Baudet schreef hij het boek De ravage van tien jaar Rutte. Dat boek kwam eind 2020 uit.
Baudet laat in een reactie weten dat het de persoonlijke keuze van Frentrop was om zich te laten vaccineren. „Die vrijheid heeft iedereen en zoals bekend is FVD een voorstander van maximale vrijheid om te beschikken over het eigen lichaam. Maar inderdaad: wij verschillen van mening over de baten en risico’s van de coronavaccins.”
De Senaat praat de hele dag over de uitbreiding van het coronatoegangsbewijs naar niet-essentiële winkels zoals kledingwinkels en niet-essentiële dienstverlening zoals kappers. De Tweede Kamer nam dat wetsvoorstel eerder deze maand aan. Behalve steun van de vier coalitiepartijen waren ook GroenLinks, PvdA en fractie Den Haan voorstander. In de Senaat vormen deze partijen een meerderheid.
De Eerste Kamerfracties hebben veel vragen gesteld aan demissionair zorgminister Hugo de Jonge, die later dinsdag antwoordt. De grootste twijfels gaan over de effectiviteit, uitvoerbaarheid en de handhaving. Het is nog niet duidelijk welke partijen precies voor het wetsvoorstel gaan stemmen. De stemming is vanavond, vlak na het debat.
Op verschillende plekken in het land worden in de komende weken nieuwe vaccinatielocaties geopend. Het aantal prikplekken stijgt van 70 nu naar 85 begin januari, laat de overkoepelende gezondheidsdienst GGD GHOR Nederland weten.
De GGD’en gaan onder meer gebruikmaken van evenementenhallen en andere grote locaties. Die mogen voorlopig geen bezoek ontvangen vanwege de nieuwe coronaregels. Het worden nu „tijdelijke interregionale vaccinatielocaties”.
De overheid wil de komende tijd meer mensen een boosterprik geven. Daarom schieten het leger, ziekenhuizen, huisartsen en zorginstellingen te hulp. Nederland is als een van de laatste landen in Europa begonnen met de nieuwe vaccinatieronde. Met de aantallen gezette boosterprikken bungelt Nederland bovendien onderaan in de Europese ranglijsten.
Ongeveer 12 miljoen mensen in Nederland zijn volledig gevaccineerd. Ongeveer 80 procent van hen kan voor eind maart de boosterprik halen, verwacht GGD GHOR Nederland. De boosterprik moet de afweer van het lichaam tegen het coronavirus een oppepper geven.
De Griekse autoriteiten gaan 60-plussers verplichten om zich te laten inenten tegen het coronavirus. Vaccinweigeraars kunnen straks iedere maand een boete krijgen, maakte premier Kyriakos Mitsotakis bekend.
„Grieken van boven de zestig die nog niet zijn gevaccineerd moeten voor 16 januari een afspraak hebben gemaakt voor een eerste inenting”, zei Mitsotakis. „Anders riskeren ze iedere maand een boete van 100 euro.” Mensen die niet zijn gevaccineerd krijgen in Griekenland al te maken met beperkingen. Zo mogen ze niet naar horecazaken, bioscopen en musea.
In Griekenland is ongeveer 63 procent van de bevolking volledig gevaccineerd. Het land heeft deze maand herhaaldelijk melding gemaakt van recordaantallen nieuwe besmettingen. Mitsotakis maakte bekend dat de nieuwe vaccinatieplicht voor 60-plussers is bedoeld om zijn „medeburgers te beschermen”.
Griekenland is niet het eerste Europese land dat vaccinatie verplicht wil stellen voor grote groepen burgers. Oostenrijk voert in februari een algemene vaccinatieplicht in. Ook in dat Alpenland moeten vaccinweigeraars straks rekening houden met boetes. Die kunnen volgens de huidige plannen in de duizenden euro’s lopen.
De Omikron-variant van het coronavirus was al een week eerder in Nederland dan tot nog toe bekend was. In testmonsters die op 19 en 23 november bij de GGD zijn afgenomen heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) de variant, die als zorgwekkend wordt beschouwd, aangetroffen.
De testmonsters zijn afkomstig van het laboratorium Saltro. Ze bevatten een afwijking in het zogeheten spike-eiwit van het virus. „Daardoor ontstond het vermoeden dat het om de Omikron-variant ging”, aldus het RIVM. Nader onderzoek naar het erfelijk materiaal van het virus bevestigde dit vermoeden.
Het RIVM heeft de GGD’en waar de positieve testen zijn afgenomen geïnformeerd. Zij informeren de mensen om wie het gaat en doen bron- en contactonderzoek. Volgens het RIVM is nog niet duidelijk of deze twee mensen recent het zuiden van Afrika hebben bezocht, zoals de eerste veertien mensen bij wie de Omikron-variant werd aangetroffen nadat ze vrijdag terugkwamen in Nederland.
Met verschillende onderzoeken houdt het RIVM de verspreiding van de nieuwe variant in de gaten. Die is mogelijk besmettelijker dan de Delta-variant, die dit jaar dominant was. Zowel nieuwe positieve testen van mensen die in zuidelijk Afrika zijn geweest, als testen van enige tijd geleden, worden nader onderzocht op de nieuwe variant.
Het RIVM verwacht volgende week dinsdag een update te geven over de situatie rond Omikron.
Het is onwaarschijnlijk dat de huidige coronavaccins even effectief zullen zijn tegen de nieuwe Omikron-variant. Dat zegt de topman van biotechbedrijf en vaccinmaker Moderna, Stéphane Bancel, tegen de Britse zakenkrant Financial Times. Volgens hem kan het maanden duren voordat producenten genoeg coronavaccins kunnen maken die wel optimaal werken tegen de nieuwe variant.
De Omikron-variant van het coronavirus werd vorige week ontdekt in Zuid-Afrika. Sindsdien duikt die in steeds meer landen op.
Bancel zegt dat het onmogelijk is dat de huidige coronavaccins net zo goed werken tegen de Omikron-variant als tegen de Delta-variant. Dat zou er toe kunnen leiden dat er meer mensen ziek worden na een besmetting of zelfs in het ziekenhuis terechtkomen.
Meer dan 157.000 mensen hebben sinds de uitbraak van de coronapandemie een fysiotherapeut in de arm genomen omdat ze met langdurige klachten na een besmetting kampen. Het aantal patiënten is sinds mei weer bijna verdubbeld, meldt het AD.
Kinderen wereldwijd zijn tot nu toe het grootste slachtoffer van het minder testen op het hiv-virus door de coronacrisis. Zij hebben vorig jaar veel minder vaak de nodige levensreddende medicijnen gekregen. De jarenlange daling van het aantal kinderen dat overlijdt aan de gevolgen van aids, de ziekte die door hiv wordt veroorzaakt, is daardoor gestopt. Dat meldt het Aidsfonds op basis van nieuwe cijfers van UNAIDS, een onderdeel van de Verenigde Naties dat zich richt op het aanpakken van hiv en aids.
Kinderen krijgen het hiv-virus bij de geboorte of later via moedermelk. Uit angst voor een coronabesmetting durven moeders in met name Afrikaanse en Aziatische landen volgens het Aidsfonds niet in het ziekenhuis te bevallen. Daardoor worden hun kinderen niet op hiv getest. Het aantal consulten voor kinderen onder de vijf jaar nam in die landen fors af. Zonder levensreddende medicatie overlijdt de helft van deze kinderen met hiv voor het tweede levensjaar, aldus het Aidsfonds. Een woordvoerster noemt dit „erg verontrustend”.
Verder meldt het Aidsfonds dat het aantal afgenomen hiv-testen wereldwijd dit jaar verder is afgenomen, met 22 procent vergeleken met dezelfde periode in 2020. In het eerste jaar dat het coronavirus zich op grote schaal over de wereld verspreidde, had bijna driekwart van alle lopende hiv-testprogramma’s last van gevolgen van het coronavirus, meldde het Aidsfonds een jaar geleden. Nu nog steeds kan de helft van die programma’s volgens de stichting niet volledig worden uitgevoerd.
Hongkong weert reizigers die geen inwoner zijn uit nog eens vier Afrikaanse landen vanwege de verspreiding van de coronavariant Omikron. Ook wil de stadstaat vanaf 2 december beperkingen invoeren voor reizigers die in de voorgaande 21 dagen in Australië, Canada, Israël en zes Europese landen zijn geweest. Die zes landen zijn Oostenrijk, België, Denemarken, Tsjechië, Duitsland en Italië.
In een verklaring maandag liet de regering weten dat het reizigers uit Angola, Ethiopië, Nigeria en Zambia die geen inwoner van de stad zijn vanaf 30 november niet is toegestaan om Hongkong binnen te komen. Inwoners kunnen terugkeren als ze zijn gevaccineerd, maar ze moeten eerst zeven dagen in quarantaine in een verblijf van de regering en daarna nog twee weken in isolatie in een hotel op eigen kosten. Hongkong weert al sinds afgelopen weekend niet-inwoners uit verschillende zuidelijk Afrikaanse landen als Zuid-Afrika en Botswana.
De autoriteiten in Hongkong hebben drie besmettingen met de Omikron-variant vastgesteld door verplichte testen bij mensen in quarantaine. Er zijn tot dusver geen gevallen van de nieuwe variant in de samenleving van Hongkong ontdekt.
De spectaculaire stijging van het aantal positieve coronatests is voorbij, in elk geval voorlopig. Het aantal bevestigde besmettingen over de afgelopen week blijft ongeveer gelijk aan de week ervoor.
Dat wil echter niet zeggen dat het werkelijke aantal besmettingen gelijk blijft en de piek van de golf is bereikt. De teststraten van de GGD’en zitten namelijk aan hun maximale capaciteit. De locaties zijn momenteel niet in staat om nog veel meer mensen te testen dan ze al doen. Het is niet bekend hoeveel besmettingen daardoor niet ontdekt worden.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) meldt elke dinsdag hoeveel positieve tests in de zeven voorgaande dagen zijn geregistreerd. Dat gebeurt nu voor de 74e keer, in de 93e week van de epidemie in Nederland. Zeven weken achter elkaar schoot het aantal bevestigde besmettingen met telkens ongeveer 40 procent omhoog. Begin oktober testten in een week tijd zo’n 12.000 mensen positief, vorige week dinsdag meldde het RIVM bijna 154.000 positieve tests.
Dat laatste weekcijfer komt neer op gemiddeld net geen 22.000 nieuwe gevallen per dag. In de zes dagen erna zijn gemiddeld net iets meer dan 22.000 nieuwe gevallen per dag geregistreerd. Daarmee zou het weekcijfer van dinsdag kunnen uitkomen op ongeveer 155.000.
Het RIVM meldt dinsdag ook bij hoeveel mensen de coronaklachten zo erg waren dat ze in een ziekenhuis moesten worden opgenomen. Bij de cijfers van vorige week waren er 1833 opnames, waarvan 289 op de intensive cares. Dit stijgt waarschijnlijk verder. Verder komt het RIVM met het aantal meldingen van sterfgevallen. Vorige week waren dit er 265, dat stijgt nu waarschijnlijk tot ongeveer 350.
Het zogeheten reproductiegetal, dat aangeeft hoe snel het coronavirus zich verspreidt, schommelt al meer dan een maand rond 1,2. Het landelijke risiconiveau blijft waarschijnlijk op het hoogste niveau: ernstig.
Het verdelen van coronapatiënten over de overvolle ziekenhuizen bezorgt beddenplanners hoofdbrekens. Lang niet altijd lukt een match, meldt De Telegraaf. De planners van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) in Zeist hebben meer moeite dan vorig jaar met het vinden van ziekenhuisbedden voor coronapatiënten. Dat komt doordat de reguliere zorg nu nog deels doorgaat.
Niettemin verdubbelde het aantal verplaatsingen met de ambulance of helikopter in de afgelopen twee weken van 53 naar 101. „Er spelen veel factoren mee of een overplaatsing doorgaat. Zoals het weer, de toestemming van patiënt of familie en soms ook het gebrek aan een landingsplaats voor de heli”, zegt beddenplanner Max Poorthuis.
Door de toegenomen druk op de ziekenhuizen wordt op het LCPS van 09.00 uur tot 21.00 uur geprobeerd om de puzzel te leggen en ook in de weekenden. Ziekenhuizen geven dagelijks om 10.00 uur aan hoeveel bedden er nodig zijn en hoeveel ze vrij hebben kunnen maken.
De adviseurs van de Amerikaanse centra voor ziektebestrijding en preventie (CDC) hebben er met het opduiken van de coronavariant Omikron nogmaals op aangedrongen dat alle volwassenen in de Verenigde Staten een boosterprik krijgen. Eerder in november bevalen ze die derde injectie al aan voor alle volwassen, nadat ze eerst gepleit hadden voor boosterprikken voor alle 50-plussers.
Volgens het CDC kan iedereen vanaf 18 jaar een extra prik krijgen als de vaccins van Pfizer/BioNTech of Moderna langer dan zes maanden geleden zijn gezet of twee maanden na het toedienen van het Janssen-vaccin. „De recente opkomst van de coronavariant Omikron toont nogmaals het belang van vaccineren, boosterprikken en preventieve maatregelen aan”, reageerde CDC-directeur Rochelle Walensky. Ook beveelt ze de 47 miljoen volwassen in de VS die nog niet zijn gevaccineerd om dat zo snel mogelijk te doen en ook om kinderen te vaccineren.
President Joe Biden zei eerder maandag dat mocht een aanpassing van de vaccins of de boosterprikken nodig zijn voor deze nieuwe variant, de ontwikkeling daarvan met ieder mogelijk middel zal worden versneld. Hij riep de Amerikaanse medicijntoezichthouder FDA en de CDC op om de vaccins snel beschikbaar te maken.
Voor het eerst ontvangen weer ongeveer net zoveel mensen een bijstandsuitkering als voor de coronacrisis. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van cijfers over eind september. Toen waren er net iets minder bijstandsontvangers dan op de laatste dag van maart 2020, toen de eerste lockdown net begonnen was.
De onderzoekers tellen 419.000 mensen met een algemene bijstandsuitkering. Dat is een afname van 5500 vergeleken met een jaar eerder en van ruim 2000 vergeleken met maart vorig jaar. De afname van het aantal bijstandsontvangers vergeleken met een jaar eerder is te zien in alle leeftijdsgroepen.
Hierbij is telkens alleen gekeken naar mensen tot de AOW-gerechtigde leeftijd. Bijstandsgerelateerde uitkeringen als de Tozo, de steun voor zelfstandigen die zijn geraakt door de coronacrisis, zijn buiten beschouwing gelaten.
Cabinepersoneel van KLM wordt getest voor vertrek naar en bij aankomst uit Zuid-Afrika, ongeacht of ze gevaccineerd zijn. Dat laat een woordvoerder weten naar aanleiding van de besmettingen met de nieuwe Omikron-variant van het coronavirus op twee vluchten die vrijdag vanuit dat land aankwamen op Schiphol. Tijdens het verblijf in Zuid-Afrika verblijft het personeel in isolatie.
Ook heeft KLM de service aan boord verminderd om zo het aantal contacten met passagiers en dus het risico op eventuele besmetting te verkleinen, bevestigt KLM na berichtgeving van De Telegraaf. Of cabinepersoneel een zelftest of PCR-test moet doen, kon de woordvoerder nog niet zeggen. Het verschilt per bestemming wat de regels voor crewleden zijn. „Er zijn ook landen die nieuwe verplichtingen stellen aan vliegtuigpersoneel, dat ze bijvoorbeeld volledig gevaccineerd moeten zijn”, aldus de woordvoerder.
Van een andere vlucht die vrijdagavond uit de Zuid-Afrikaanse hoofdstad Johannesburg aankwam in Nederland bleven ruim honderd passagiers in Zuid-Afrika achter. Ze mochten niet mee omdat ze hun reisvoorwaarden zoals een negatieve test niet op orde hadden. KLM weet nog niet hoeveel van hen bijvoorbeeld geen goede zelftest hadden, aldus de woordvoerder. „Het gaat hoofdzakelijk over documentatie en tests die niet op orde waren”, aldus KLM. Ook is nog niet bekend hoeveel van de achtergebleven passagiers Nederlander zijn.
Net zoals andere luchtvaartmaatschappijen is KLM verplicht reizigers vooraf te controleren of ze aan de reisvoorwaarden voor vliegreizen voldoen. De reden voor het niet voldoen aan reisvoorwaarden kunnen legio zijn, aldus de woordvoerder. Soms is iemand positief getest, soms zijn er problemen met visa. Wat er met de achtergebleven reizigers gebeurt, is volgens de zegsman de verantwoordelijkheid van de reizigers zelf.
Afgelopen week scherpte de overheid de testverplichtingen aan voor reizigers uit Zuid-Afrika. Ook stelde de regering een vliegverbod in. Er geldt nu een dubbele testverplichting voor uitgezonderde passagiers die alsnog mogen vliegen. KLM zegt deze maatregelen te volgen. Dat geldt voor alle extra maatregelen die landen eventueel nemen als een regio of land een verhoogd risico heeft door oplopende coronabesmettingen.
Advertentie
