Politiechef: Tientallen aanhoudingen in hele land
De wereld is in de greep van de coronacrisis. Nederland is tot en met 9 februari in een harde lockdown. Er geldt een avondklok en het is geregeld onrustig in diverse steden. Volg in dit liveblog het coronanieuws.
Advertentie
De redactie sluit dit liveblog. Zie verder Laatste nieuws. Dinsdagochtend vervolgen we onze berichtgeving.
Relschoppers in Rotterdam hebben winkels aan de Groene Hilledijk geplunderd. Ook hebben ze stenen door de ruit van het politiebureau op het nabijgelegen Sandelingplein gegooid, zei een woordvoerster.
Ook zou er vuurwerk naar binnen zijn gegooid, maar dat kon de woordvoerster niet bevestigen.
Het was al de heel avond onrustig. De politie heeft twintig mensen aangehouden. Ook heef de politie een waarschuwingsschot gelost toen collega’s in het nauw werden gedreven.
In Veenendaal zijn agenten maandagavond bekogeld met vuurwerk. De mobiele eenheid is ingezet vanwege onrust rond het Doctor Slotemaker de Bruïneplein, waar relschoppers de confrontatie zoeken met de politie, laat een woordvoerder weten. Twee mensen zijn tot dusver aangehouden.
Volgens de woordvoerder verspreiden de relschoppers zich door de wijk zodra de politie wil ingrijpen. De situatie is nog niet volledig onder controle, maar „relatief te overzien”, aldus de politie.
In de binnenstad van Zwolle was het maandagavond onrustig. De politie heeft daar drie personen gearresteerd, nadat 150 tot 200 man de straat waren opgegaan. Om de orde te herstellen werd de mobiele eenheid ingezet. Rond 21.45 uur was het in de binnenstad weer rustig.
De relschoppers waren onder meer aanwezig op de Melkmarkt. Er is onder andere een politieauto vernield, zei een woordvoerster.
De gemeente heeft voor maandagavond en de komende nacht een noodbevel uitgevaardigd voor verschillende delen van de stad. „Mensen die zonder geldige reden in deze gebieden aanwezig zijn worden weggestuurd of aangehouden”, aldus de gemeente op Twitter.
De politie heeft maandagavond in Geleen ingegrepen toen grote groepen jongeren zich verzamelden om te gaan rellen. Twaalf verdachten zijn opgepakt, onder wie enkele minderjarigen. Ook deelde de politie bekeuringen uit wegens het overtreden van de avondklok.
Volgens de woordvoerder hadden zich tussen de 100 en 150 jongeren verzameld in het stadscentrum. Op beelden op social media is te zien hoe grote groepen jongeren door de straten van de Limburgse stad renden, op de hielen gezeten door de politie. De agenten grepen hard in. Rond 22.00 uur meldde de politie dat de rust was weergekeerd.
De relschoppers verzamelden zich rond 18.00 uur en staken onder meer vuurwerk af. Ook zouden er vernielingen zijn aangericht. De politie achtervolgde wegvluchtende jongeren, die alle kanten op renden en zich verspreidden.
Burgemeester Hans Verheijen heeft voor Sittard-Geleen een noodverordening afgekondigd. Dat maakt het voor de politie eenvoudiger om bij ongeregeldheden in te grijpen. De maatregel geldt tot en met 1 februari 2021.
Sittard-Geleen is sinds maandagavond ook aangewezen als veiligheidsrisicogebied wat preventief fouilleren mogelijk maakt. „Schade toebrengen aan andermans bezit helpt helemaal niemand. Sterker nog, je drukt mensen en ondernemers nog verder in de put. Onacceptabel”, aldus burgemeester Hans Verheijen. „Rellen helpt helemaal niemand”.
Vele tientallen jongeren lopen rellend en plunderend door het stadscentrum in Den Bosch. Ze gooien ruiten in en vernielen auto’s. Ook gooien ze met stenen en vuurwerk. Een woordvoerder van de politie laat weten dat het erg onrustig is in Den Bosch. De politie is aanwezig en grijpt zoveel mogelijk in.
Op social media is te zien hoe tientallen jongeren een winkel plunderen bij het station. Ook andere winkels zouden zijn geplunderd. Op verschillende plaatsen is vuurwerk afgestoken. De avondklok wordt genegeerd.
Onder andere een friettent, een Jumbo, een Primera en een sportschoenenwinkel zijn door de relschoppers geplunderd. In de binnenstad liggen op meerdere plekken glas op de grond van ingegooide ramen. Sommige winkeliers vegen de glasscherven bij elkaar.
In Haarlem is de mobiele eenheid ingezet vanwege onrust in het stadsdeel Schalkwijk, laat de politie weten. Op beelden op sociale media is te zien dat mensen stenen gooien, vuurwerk afsteken en dat er brandjes worden gesticht.
Volgens lokale media zijn er honderden mensen op de been. „We kunnen stellen dat het onrustig is”, zegt een politiewoordvoerder. „Wij zijn aanwezig om de orde te herstellen. Daarbij is de ME ingezet.”
Politiechef Willem Woelders zei maandagavond in Nieuwsuur dat de mobiele eenheid onder meer in Haarlem traangas heeft gebruikt om groepen te verspreiden en agenten te ontzetten. Of er aanhoudingen zijn verricht, kon de politie nog niet zeggen.
In diverse plaatsen in het land heeft de politie maandagavond bij rellen al zeker zeventig personen aangehouden, zei politiechef Willem Woelders in Nieuwsuur. Volgens hem was er ook weer sprake van plunderingen, met name in Rotterdam. Waterkanonnen zijn ingezet en de mobiele eenheid heeft ook traangas gebruikt, onder meer in Haarlem, om groepen te verspreiden en agenten te ontzetten.
Volgens Woelders wordt op dit moment veel van de politie gevraagd. „We gaan tot het uiterste.” Aangezien de rellen in meerdere plaatsen in het land zijn, heeft de ME last van langere aanrijtijden.
„Tot een uur of 19.30 was het relatief rustig”, zegt de politiechef. „Wel waren er veel jongeren op straat. Vanaf 19.30 zie je links en rechts dat de geest uit de fles komt in meerdere steden.” Het gaat volgens hem om groepen variërend van vijftig tot tweehonderd personen.
Naar aanleiding van de ongeregeldheden afgelopen weekend heeft de politie op grote schaal opsporingsteams opgezet. Woelders verwacht dat er de komende week nog mensen worden aangehouden. „We hopen op die manier er de angel uit te kunnen halen en we hopen daarnaast ook heel snel dingen aan de voorkant te kunnen verstoren.”
Hulp van het leger heeft op dit moment niet de voorkeur van de politiechef. „Voor dit soort rellen heb je mensen nodig die gewend zijn hierbij op te treden. Defensie is in principe opgeleid om in oorlogssituaties op te treden en dat is een andere achtergrond dan voor de politie. Ik zou dat zeker niet als eerste voorkeur hebben. Je kunt natuurlijk niks uitsluiten maar ik denk dat we het met deze eenheden moeten proberen in de hand te krijgen.”
Advertentie
Bij ongeregeldheden in Amersfoort heeft de politie maandagavond drie personen aangehouden, nadat zij met stenen naar agenten hadden gegooid.
Rond de Van Randwijcklaan in het noordoosten van het centrum was het ’s avonds onrustig. Er waren tientallen jongeren op straat die onder meer met vuurwerk gooiden. Ook zetten relschoppers een auto op zijn kant.
Inmiddels is de rust weergekeerd, zegt de politie.
De Mobiele Eenheid is maandagavond korte tijd ingezet in de Haagse Schilderswijk, omdat er met stenen en vuurwerk werd gegooid op de Hobbemastraat, laat een politiewoordvoerder weten. Er werden geen charges uitgevoerd.
De politie liet rond 21.30 uur weten dat de situatie weer onder controle is op de Hobbemastraat. Op beelden op sociale media is te zien hoe de straat wordt leeg geveegd. „Er zijn op dit moment verder geen grote incidenten bekend”, aldus een woordvoerder.
Hoeveel mensen er op straat waren, kon de politie niet zeggen. Volgens lokale media zijn er meerdere aanhoudingen verricht, maar ook dat kon de politie nog niet bevestigen.
De politie in Amsterdam heeft maandagavond in de omgeving van de Molukkenstraat tijdens rellen in totaal negen mensen aangehouden. De politie sluit meer aanhoudingen niet uit.
Het was de hele avond onrustig. Er waren veel relschoppers en politie-eenheden op de been. Rond 22.30 uur twitterde de politie dat de situatie onder controle was. Er zijn vernielingen aangericht en er werd met vuurwerk gegooid. Een groepje relschoppers probeerde een politiebusje om te gooien. Ook werden leuzen gescandeerd als ‘Joden, Joden!’.
In appgroepen en via sociale media werd maandag opgeroepen in de avond naar de Molukkenstraat te komen om te rellen. Enkele winkeliers timmerden hun zaak dicht om schade te voorkomen. Ook zetten veel mensen hun fiets binnen neer.
Ook in Amsterdam-West waren maandagavond wat groepen op straat, maar er zijn geen meldingen van ongeregeldheden. In andere delen van de stad was af en toe een knalvuurwerk te horen. Ook klonken veel sirenes.
Berichten dat het vaccin van AstraZeneca maar bij 8 procent van de 65-plussers effectief is, zijn compleet onjuist. Dat stelt de Brits-Zweedse farmaceut in reactie op artikelen in Duitse media.
Duitse regeringskringen stellen volgens de krant Handelsblatt dat het middel maar bij ruim een op de twaalf 65-plussers effectief is. De krant Bild weet te melden dat het vaccin volgens de regering niet voor ouderen zal worden toegelaten.
In Duitsland wordt gevreesd dat dit vaccin, dat mogelijk deze week goedkeuring van de EU krijgt, in de verste verte niet in de buurt komt van de ruim 90 procent effectiviteit van de vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna.
De vermeende lage effectiviteit bij senioren is een tegenvaller voor de Duitse vaccinatiestrategie, schrijft het dagblad. Ook Nederland wil veel mensen inenten met het AstraZeneca-vaccin, ook ouderen. Maar die worden voor het overgrote deel gevaccineerd met vaccins van Pfizer en Moderna.
Eerder kwam uit testen naar voren dat het AstraZeneca-vaccin een gemiddelde effectiviteit had van 70 procent. Dat steeg later naar 90 procent, afhankelijk van de dosering.
Het Verenigd Koninkrijk heeft het middel al goedgekeurd. Nederland en andere EU-landen hebben 400 miljoen doses gereserveerd bij AstraZeneca. Het bedrijf meldde afgelopen weekend vertraging in de productie en levering. Brussel zegt er alles aan te doen om te zorgen dat het contract over de levering van de doses wordt nageleefd.
AstraZeneca kon volgens EU-commissaris Stella Kyriakides (Volksgezondheid) onvoldoende opheldering geven over de vertraging. Zij had maandagavond opnieuw overleg met het bedrijf, waarna ze klaagde over „gebrek aan helderheid en onvoldoende uitleg”. De Europese Commissie en de EU-landen hebben een gedetailleerde planning gevraagd van de leveringen en wanneer de verdeling plaatsvindt, twitterde ze. Woensdag volgt nieuw overleg.
Nederland verwachtte dit kwartaal 4,5 miljoen doses. Alles is erop gericht „zo veel mogelijk” vaccins alsnog naar Nederland te krijgen, reageert een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid.
In de binnenstad van Zwolle is het onrustig. Er zijn 150 tot 200 man de straat opgegaan. De mobiele eenheid is ingezet. De politie heeft in Zwolle twee personen gearresteerd, zei een woordvoerster van de politie.
De relschoppers waren onder meer aanwezig op de Melkmarkt. Er is onder meer een politieauto vernield, zei een woordvoerster. Rond 21.15 uur was de straat weer rustig en alleen de politie nog in groten getale aanwezig.
De gemeente heeft voor maandagavond en de komende nacht een noodbevel uitgevaardigd voor verschillende delen van de stad. „Mensen die zonder geldige reden in deze gebieden aanwezig zijn worden weggestuurd of aangehouden”, aldus de gemeente op Twitter.
De politie in Zeeland heeft maandag in Goes en Kattendijke in totaal zes mensen aangehouden in een onderzoek naar het aanzetten tot rellen op social media.
In Goes werden vier jongemannen in de leeftijd van 18, 19 (2x) en 21 jaar, allen afkomstig uit Goes, gearresteerd.
In Kattendijke werden twee mannen van 21 en 54 jaar aangehouden. De 21-jarige wordt ervan verdacht te hebben opgeroepen tot rellen. Toen de politie bij hem aanbelde, deed de 54-jarige man de deur open. Hij bedreigde de agenten met een jachtgeweer.
De agenten richtten hun pistolen op de man en sommeerden hem om het wapen te laten vallen. Aanvankelijk weigerde hij mee te werken. Uiteindelijk wisten de agenten het wapen van de man af te pakken. Het bleek te gaan om een luchtdrukgeweer. In de woning zijn ook wapens gevonden.
In Amersfoort treedt de politie op vanwege onrust op straat. Volgens de politie is op de Van Randwijcklaan in het noordoosten van het centrum onder meer een auto op zijn kant gezet. Enkele tientallen mensen zijn daar op straat. De politie is aanwezig om de situatie weer tot rust te brengen.
Burgemeester Ahmed Aboutaleb heeft vanwege de onrust in Rotterdam-Zuid een noodbevel afgegeven voor de omgeving rond de Beijerlandselaan en de Groene Hilledijk. Iedereen die zich in dat gebied bevindt dient zich „te verwijderen en verwijderd te houden”. Het noodbevel geldt van maandagavond 20.00 uur tot 04.30 uur.
Volgens de burgemeester geven de relschoppers in Rotterdam-Zuid gehoor aan oproepen op social media om „het ongenoegen kenbaar te maken tegen de coronamaatregelen en het creëren van chaos in Rotterdam”.
De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema roept ouders in de stad op hun jongeren binnen te houden uit vrees voor nieuwe rellen. „We zijn overal op voorbereid en zullen dit niet accepteren”, zei ze tegen de lokale zender AT5. „En ik zou tegen diegene willen zeggen die het overweegt: doe het niet. Want je maakt een ravage van je eigen stad, de stad waar je van houdt. Tegen ouders zou ik willen zeggen: houd je jongeren binnen.”
Eerder noemde ze de rellen van afgelopen zondag op het Museumplein onacceptabel. „We blijven optreden zolang het nodig is.” Tegen relschoppers die het demonstratierecht misbruiken, treedt de politie volgens haar op. „Ik blijf mensen daarom oproepen om niet naar het Museumplein te gaan.”
Volgens de burgemeester blijft demonstreren mogelijk, maar wel op een vreedzame manier binnen de geldende coronamaatregelen en in overleg met de gemeente over de omvang en locatie.
Halsema zegt zich te kunnen voorstellen dat de omwonenden van het Museumplein zich zorgen maken na de ongeregeldheden van vorig en afgelopen weekeinde. „Maar ze kunnen erop rekenen dat de politie zo snel mogelijk de orde herstelt bij ongeregeldheden.”
De ambtswoning van de burgemeester wordt momenteel extra beveiligd. Voor de deur staat een politiepost. Halsema spreekt van voorzorgsmaatregelen.
Op de Molukkenstraat in de Indische Buurt in Amsterdam-Oost zijn veel jongeren op de been die uit zouden zijn op rellen. Ze gooien onder meer met vuurwerk, zei een woordvoerster van de politie.
Er is ook veel politie aanwezig. Het is nog niet tot botsingen gekomen.
De politie in Noord-Holland heeft vijf personen aangehouden voor het oproepen tot geweld. Ze worden ervan verdacht oproepen te hebben geplaatst om te gaan rellen in onder meer Alkmaar, Purmerend en Hoorn. De politie sluit meer aanhoudingen niet uit.
De politie roept via Twitter op om niet de straat op te gaan, maar thuis te blijven.
Het fysieke boek blijft populair en lijkt niet te lijden onder de coronacrisis. Daarnaast zijn e-boeken door de coronapandemie populairder geworden, meldt logistiek dienstverlener CB, ook wel bekend als het Centraal Boekhuis.
De totale markt voor fysieke boeken is het afgelopen jaar ruim 5 procent gegroeid. Verder zette de trend van online boeken bestellen het afgelopen jaar verder door. De onlineverkoop van boeken steeg ten opzichte van 2019 met ruim een derde. De stijging van het aantal boeken dat via webwinkels werd verkocht was ook met de kerstperiode te zien, aldus het CB. Met uitzondering van de week waarin kerst viel werd er in alle weken van het vierde kwartaal van 2020 goed online boeken gekocht.
De populariteit van het e-book nam door de coronapandemie ook een vlucht, zegt het CB. Na de zomervakantie steeg bijvoorbeeld de uitleen van e-books via bibliotheken flink. Het afgelopen jaar werden er bijna 11 procent meer e-boeken verkocht ten opzichte van een jaar eerder.
Fysieke boekwinkels kochten het afgelopen jaar wel minder in. In totaal kromp de verkoop aan de fysieke boekhandel het afgelopen jaar met 4 procent. De afzet naar de winkelstraat had erg te lijden in en na de Kinderboekenweek, eind september en begin oktober. Dat kwam omdat in die periode een gedeeltelijke lockdown werd afgekondigd.
De politie heeft maandagavond in Geleen ingegrepen toen grote groepen jongeren zich verzamelden om te gaan rellen. Volgens een woordvoerder van de politie proberen agenten de jongeren uit elkaar te drijven. Rond 20.00 uur had de politie één persoon aangehouden.
Volgens de woordvoerder hebben zich tussen de 100 en 150 jongeren verzameld in het stadscentrum. Op beelden op social media is te zien hoe grote groepen jongeren door de straten van de Limburgse stad rennen, op hun hielen gezeten door de politie. De agenten grijpen hard in.
De relschoppers verzamelden zich rond 18.00 uur en staken onder meer vuurwerk af. Ook zouden er vernielingen zijn aangericht. De politie achtervolgt wegvluchtende jongeren, die alle kanten op rennen en zich verspreiden.
Burgemeester Hans Verheijen heeft voor Sittard-Geleen een noodverordening afgekondigd. Dat maakt het voor de politie eenvoudiger om bij ongeregeldheden in te grijpen. De maatregel geldt tot en met 1 februari 2021.
Sittard-Geleen is sinds maandagavond ook aangewezen als veiligheidsrisicogebied wat preventief fouilleren mogelijk maakt. „Schade toebrengen aan andermans bezit helpt helemaal niemand. Sterker nog, je drukt mensen en ondernemers nog verder in de put. Onacceptabel”, aldus burgemeester Hans Verheijen. „Rellen helpt helemaal niemand”.
In Rotterdam-Zuid heeft een grote groep jongeren maandagavond de confrontatie met de politie gezocht. Jongeren bekogelden agenten in de buurt van de Beijerlandselaan met stenen en vuurwerk. Waar de politie eerst over een groep van ongeveer vijftig mensen sprak, zijn er volgens een woordvoerder inmiddels honderden mensen op de been. De politie heeft traangas ingezet om de mensen uiteen te drijven.
De mobiele eenheid is aanwezig en heeft charges uitgevoerd om de straat leeg te vegen. Ook zijn er volgens de politie enkele aanhoudingen verricht en is een waterkanon aangerukt. De ongeregeldheden begonnen rond 19.00 uur.
De jongeren richtten vernielingen aan en stichtten brandjes. Er zijn onder meer bushokjes gesneuveld. Vervoerder RET leidt bussen en trams op last van de politie om rond de Beijerlandselaan. Ook is daar een supermarkt geplunderd.
Op de hoek van de nabijgelegen Polderstraat en de Polderlaan greep de mobiele eenheid in toen daar tientallen jongeren aan het rellen waren. Een van de relschoppers raakte gewond. De jongeren gooiden met stenen naar de politiebusjes en ook daar moesten bushokjes het ontgelden.
Twee medewerkers van de GGD zijn opgepakt omdat ze zouden hebben geprobeerd te handelen in gegevens van mensen die zich op het coronavirus hebben laten testen. Het gaat om een 23-jarige man uit Alblasserdam en een 21-jarige man uit Heiloo. Zij werkten voor een callcenter van de GGD.
RTL Nieuws ontdekte vrijdag dat persoonsgegevens uit de GGD-systemen te koop werden aangeboden op chatapp Telegram. Het ging onder meer om namen, adressen en geboortedata. De zender waarschuwde de politie en de overkoepelende organisatie GGD GHOR Nederland. Op zaterdag werden de twee medewerkers opgespoord en opgepakt. Zij komen dinsdag voor de rechter-commissaris, die beslist of ze langer vast mogen blijven zitten. Het kan zijn dat nog meer mensen worden gearresteerd. De politie onderzoekt of mensen de persoonsgegevens hebben gekocht. Criminelen kunnen zulke informatie gebruiken voor fraude.
André Rouvoet, voorzitter van GGD GHOR Nederland, laat in een reactie weten: „Deze criminele activiteit is een klap in het gezicht van 17 miljoen Nederlanders, die allemaal lijden onder de coronacrisis. Waarvan velen zich proberen te houden aan alle maatregelen in deze tijden. Dat er dan corrupte medewerkers zijn die over de rug van al deze mensen geld willen verdienen is ongehoord en een ernstig misdrijf.” De organisatie heeft ook melding gedaan bij de Autoriteit Persoonsgegevens.
„Honderdduizenden mensen per week laten zich testen. Wij hebben alles op alles gezet om het verwerken van die miljoenen gegevens zo veilig mogelijk te laten plaatsvinden. Er zijn opleidingen en mensen tekenen een geheimhoudingsverklaring. Wij gaan opnieuw naar de beveiliging kijken”, zegt Rouvoet. Hij hoopt dat het datalek mensen niet afschrikt om zich te laten testen.
„Iedereen moet erop kunnen vertrouwen dat zijn persoonsgegevens niet in verkeerde handen vallen”, zegt zorgminister Hugo de Jonge. Hij noemt datadiefstal „een ernstig misdrijf”. De GGD doet er alles aan om dat te voorkomen, verzekert de bewindsman. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) helpt daarbij, net als het ministerie van Volksgezondheid. „De testbereidheid van mensen mag hier niet onder lijden”, aldus De Jonge.
De politie is alert op samenscholingen in het oosten van Brabant. Zo is in Eindhoven veel politie aanwezig om eventuele ongeregeldheden voor te zijn. In Helmond is volgens een woordvoerder van de politie „wat volk” op de been. Hij noemde de sfeer grimmig. „Het is er onrustig”, zei hij.
Volgens het Eindhovens Dagblad is de mobiele eenheid in Helmond opgeroepen en zouden relschoppers met stenen en vuurwerk gooien. De woordvoerder van de politie kon dat nog niet bevestigen.
Ook in Best zijn er meldingen over mensen die er samenkomen. Dat zou zich op de Beatrixlaan afspelen. Er zijn nog geen signalen dat het er onrustig is.
De Verenigde Staten verlengen de reisbeperkingen voor EU-burgers, Britten en Brazilianen en voegen daar Zuid-Afrika aan toe vanwege de besmettelijke coronavariant in dat land.
„Dit is niet de tijd om maatregelen op te heffen”, zei de woordvoerder van president Joe Biden maandag op een persconferentie. Biden heeft de strijd tegen het virus tot de hoogste prioriteit uitgeroepen. De voorgenomen verlenging was een dag eerder al gemeld door Amerikaanse media.
Sinds maart mogen buitenlanders uit Europa niet meer naar de VS reizen, uitzonderingen daargelaten. Oud-president Trump besloot eerder dat het inreisverbod dinsdag zou worden opgeheven, maar zijn opvolger vindt dat onverstandig.
In de VS overlijden dagelijks enkele duizenden mensen aan Covid-19.
De politie kan voorlopig de demonstraties en rellen in Nederland aan. De Koninklijke Marechaussee heeft geholpen en blijft dat ook doen. „Er is geen sprake geweest dat het leger bijstand heeft moeten verlenen in het land.” Dat zei minister Ferd Grapperhaus (Veiligheid en Justitie) na afloop van het Veiligheidsberaad maandag.
Afgelopen weekeinde liep het op meerdere plekken in het land uit de hand. Volgens de minister is er een kleine groep mensen dat „crimineel gedrag” vertoont. „Die kleine groep is gaan zieken en saboteren. Wat we in Amsterdam op het Museumplein hebben gezien, heeft niets met demonstreren te maken. De politie aanvallen, vernielingen en plunderingen plegen, staat heel ver af van demonstreren.”
De burgemeesters van het Veiligheidsberaad hebben maandag afgesproken dat demonstreren voortaan alleen mag met een maximaal aantal mensen, bij daglicht en als er voldoende ruimte is. „Wij willen echte demonstranten de ruimte geven”, aldus voorzitter Hubert Bruls, die ook burgemeester van Nijmegen is.
De overheid moet krachtig ingrijpen om de rellen rond de avondklok, zodat de situatie straks niet „onbeheersbaar wordt”. Die oproep doet het Verbond van Verzekeraars.
„Ondernemers en particulieren worden in zware tijden nog eens extra getroffen door nodeloos toegebrachte schade aan bedrijven, woningen en auto’s”, zegt directeur Richard Weurding over de rellen die in verschillende steden plaatsvonden.
Bij de ongeregeldheden zijn zowel publieke als private eigendommen beschadigd geraakt. De verzekeraars maken een inventarisatie en zullen proberen de schade te verhalen op de daders. Veel van de schade is echter niet verzekerd, laat de organisatie weten, zoals bijvoorbeeld die aan overheidseigendommen.
„Naast materiële schade, is de impact op het veiligheidsgevoel enorm”, stelt het Verbond. „Bovendien zorgen dit soort situaties ervoor dat andere verzekerden via hun premies bijdragen aan de ontstane schade en de samenleving de extra lasten op zich moet nemen.”
De Europese Commissie eist opheldering van het farmaceutische bedrijf AstraZeneca over zijn productie van de coronavaccins waarvan de EU 400 miljoen doses heeft gereserveerd. „De EU wil precies weten welke doses waar door AstraZeneca zijn geproduceerd tot dusver en als ze zijn geleverd, aan wie”, zei EU-commissaris Stella Kyriakides (Volksgezondheid) na afloop van een vergadering van de commissie, vertegenwoordigers van de lidstaten en het bedrijf.
Het overleg wordt maandagavond voortgezet, zei ze, omdat het bedrijf geen bevredigend antwoord heeft gegeven op de vraag waarom de eerste levering van het vaccin, als dat door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) wordt goedgekeurd, lager zal uitvallen. AstraZeneca maakte dat vrijdag bekend. Volgens de farmaceut is er een probleem met de productie. Kyriakides zei dat het dagelijks EU-bestuur „elke nodige actie” zal ondernemen om te zorgen dat het contract over de levering van de doses wordt nagekomen.
De commissie heeft al in augustus een (onbekend) miljoenenbedrag als voorschot aan de multinational betaald om productiecapaciteit voor de EU te reserveren. Kyriakides zei dat de EU in totaal 2,7 miljard euro heeft neergeteld om bedrijven te helpen een Covid-19-vaccin te ontwikkelen en produceren. De commissie gaat in de toekomst ook eisen dat alle bedrijven in de EU die coronavaccins produceren „vroegtijdig” Brussel moeten informeren als ze vaccins naar buiten de EU willen exporteren.
Burgemeester John Jorritsma van Eindhoven heeft maandag het Instituut voor Veiligheids-, en Crisismanagement (COT) gevraagd een onafhankelijk onderzoek in te stellen naar het optreden van de (hulp)diensten tijdens de rellen van zondag. Ook gaf hij het COT opdracht te onderzoeken hoe de hulpdiensten, waaronder de politie, zich op de rellen hebben voorbereid. Jorritsma kwam tot die opdracht na overleg met politie en justitie. Aan het onderzoek werken ook ook de Nederlandse Spoorwegen en spoorbeheerder ProRail mee.
Doel van het onderzoek is terug te kijken naar wat precies gebeurd is en te leren voor de toekomst. „Het gaat me om een oordeel op strategisch niveau, op het gebied van structuur, besluitvorming, informatievoorziening en opschaling”, meldt Jorritsma maandag in een brief aan de gemeenteraad.
„Als ik terugkijk op de rellen, dan heb ik diep respect voor de politie”, schrijft de burgemeester. „Voor de manier waarop zij en de andere hulpdiensten zich hebben geweerd tegen een mensenmassa die met vooropgezet plan naar onze stad is gekomen om te rellen, in bezit van wapens. Het is een exceptionele situatie. Ik wil daar graag lering uit trekken.”
Naar verwachting presenteert het COT over een week of vijf de voorlopige resultaten van het onderzoek. Die zullen worden besproken door de gemeenteraad, en door politie en justitie.
De politie heeft maandag een 23-jarige Tilburger en een 35-jarige man uit Bavel opgepakt die ervan worden verdacht op sociale media te hebben opgeroepen om te komen rellen. De verdachten werden kort na elkaar aangehouden in hun woning.
Ook in Goes zijn verdachten opgepakt voor zo’n zelfde oproep. Zij zouden via Snapchat en TikTok hebben aangezet tot rellen in de Zeeuwse plaats. De verdachten zijn vier jongeren van 18, 19 en 21 jaar.
Dit weekend circuleerden op sociale media, waaronder Snapchat, meerdere oproepen tot een volksoproer. In Tilburg, Breda en Oosterhout werden zondagavond en -nacht in totaal zeker twintig relschoppers aangehouden.
De politie zegt dit soort oproepen nauwlettend in de gaten te houden en de initiatiefnemers op te sporen en aan te spreken op hun gedrag. „Het merendeel van de mensen houdt zich aan de avondklok en op de meeste plekken is het rustig op straat. Mensen zijn betrokken en melden het bij de politie wanneer zij op sociale media opruiende oproepen zien”, aldus de politie maandag.
In Tilburg, en ook in Venlo en Almelo, kondigde de gemeente zondag een noodbevel af om te voorkomen dat mensen de avondklok, bedoeld als maatregel om verspreiding van corona te voorkomen, gebruiken om te rellen en vernielingen aan te richten. Burgemeester Antoin Scholten van Venlo heeft het noodbevel maandag omgezet in noodverordening. In Nijmegen is sinds maandag ook een noodbevel van kracht.
Het verschil tussen een noodbevel en een noodverordening is dat een verordening voor langere tijd geldt in een afgebakend gebied en daar voor iedereen van toepassing is.
De Nijmeegse burgemeester Hubert Bruls heeft een noodbevel afgekondigd voor de binnenstad van Nijmegen. Dat betekent dat de politie mensen die geen reden hebben om in het centrum te zijn zal wegsturen. Het noodbevel geldt voor maandagavond en gedurende de nacht.
Bruls, tevens voorzitter van het Veiligheidsberaad van 25 burgemeesters, heeft in afstemming met politie en justitie besloten het noodbevel af te kondigen, omdat er signalen zijn dat mensen van plan zijn naar het centrum van Nijmegen te komen. Met het noodbevel hoopt de burgemeester „eventuele problemen snel de kop te kunnen indrukken”. Er is extra politie aanwezig om het noodbevel te kunnen handhaven.
„Hoewel we niets zeker weten, zijn de signalen die wij vandaag krijgen serieus, vandaar dit besluit. Het noodbevel is uit voorzorg, om ongewenste toestroom in te perken. Het is onze taak de overgrote meerderheid van de Nijmegenaren die zich aan de coronaregels en beperkingen wil houden, te beschermen”, zegt burgemeester Bruls.
Zondag kondigden verschillende gemeenten een noodbevel af om te voorkomen dat mensen de avondklok, bedoeld als maatregel om verspreiding van corona te voorkomen, als aanleiding gebruiken om te rellen en vernielingen aan te richten.
Ook in tal van andere steden nemen de autoriteiten maatregelen. De gemeente Sittard-Geleen heeft een noodverordening ingesteld die maandagmiddag inging en geldt tot en met volgende week maandag. De gemeente Gilze en Rijen heeft een noodbevel uitgevaardigd voor de bebouwde kom van Rijen. Dit noodbevel geldt tot dinsdag 04.30 uur. Hiermee wil de gemeente onlusten voorkomen. De gemeente heeft aanwijzingen dat relschoppers maandagavond naar Rijen willen komen.
De gemeente Breda heeft eveneens voor een aantal wijken een noodverordening ingesteld, waaronder Centrum en Tuinzigt. „Met afschuw heb ik gekeken naar de beelden van de rellen in ons land, en helaas ook in onze stad. Met gezond verstand is niet te begrijpen dat deze relschoppers hun eigen stad vernielen, daarbij geweld gebruiken en angst zaaien”, aldus burgemeester Paul Depla.
De gemeente Haarlem roept ouders op hun kroost binnen te houden. „Op basis van signalen tot oproep van illegale samenscholing en rellen op verschillende locaties in Haarlem roep ik met klem op hier geen gehoor aan te geven. Gebruik je gezonde verstand, bij overtreding loop je het risico op een boete en een strafblad. Ook ouders roep ik met klem op om hun kinderen thuis te houden. Bij verstoring van de openbare orde wordt direct ingegrepen”, aldus burgemeester Jos Wienen van Haarlem.
Als geweld een patroon gaat worden waarbij het uiterste van de politie gevraagd wordt, kan zich de vraag voordoen wat nodig is voor de veiligheid van de burgers. In dat geval is voor burgemeester Rianne Donders (CDA) van Roermond inzet van het leger het overwegen waard. Dat zei Donders maandagmiddag naar aanleiding van de rellen in Roermond en andere steden zondag.
Maandagavond kondigt de burgemeester een noodbevel af voor Roermond, liet zij alvast weten. Alle verloven bij de politie zijn ingetrokken, de politie is met ruim zeventig medewerkers op volle sterkte in Roermond, aldus Donders. En dat exclusief de mobiele eenheid. De aanwezigheid van de politie en het noodbevel moeten rellen zoals zondagavond in Roermond voorkomen. Zondagavond richtten zo’n honderd jongeren grote vernielingen aan in een winkelcentrum in de wijk de Donderberg in Roermond. Maandagnamiddag is de politie duidelijk zichtbaar in de wijk aanwezig.
Zondag konden de relschoppers lange tijd ongestoord hun gang gaan in Roermond, doordat de aanwezige agenten hen niet konden stoppen. Het duurde even voordat de ME naar Roermond kon komen. Die had de handen vol aan rellen in Venlo. Ook de marechaussee werd ingezet in Roermond. Laat in de avond keerde de rust terug.
Burgemeester Donders sprak maandagochtend met de ondernemers in het winkelcentrum. „Los van de materiële schade is de schade die aan deze mensen is toegebracht heel groot”, zei ze. „Het gaat dan om gevoelens van onveiligheid, angst en verdriet. Je hebt een onderneming die het in deze coronatijd zwaar heeft. En dan dit. De wond is nu heel groot.”
Donders weet dat op sociale media ook voor maandagavond is opgeroepen om te komen rellen. Daarbij wordt ook opgeroepen om vuurwapens, benzine en dergelijke mee te nemen. „De politie kijkt hier heel serieus naar”, zei ze. „Maar er gaan veel berichten rond die niet kloppen. En zelfs als het niet klopt, dan nog is zo’n oproep een onacceptabele vorm van misleiding. Hoe kun je zoiets doen, oproepen om wapens mee te nemen!”
Donders heeft maandag ook overleg gevoerd met de directie van het Designer Outlet Center in Roermond, en hen op de hoogte gesteld van de berichten die de ronde doen op sociale media. Zo wordt ook opgeroepen naar dit DOC te gaan om daar te rellen. „De beveiliging van de Outlet is weliswaar adequaat, maar hierbij is de steun van de politie nodig”, zei ze.
Burgemeester John Jorritsma van Eindhoven roept mensen op hun „burgerplicht” te doen. „Als u figuren kent die hebben deelgenomen aan de rellen, geef ze aan.”
De burgemeester van de stad die zondag te maken kreeg met geweld, plunderingen en vernielingen, reageerde maandag voorafgaand aan het Veiligheidsberaad emotioneel. „Mijn hart huilt. Ik loop al lang mee in het openbaar bestuur. Ik heb heel, heel, heel veel meegemaakt, maar dit overschrijdt elke grens.”
Hij is woest dat „dit soort idioten” zijn stad op een negatieve manier in het nieuws brengen. „We gaan nu bespreken hoe wij dit soort gebeurtenissen de komende tijd te lijf gaan.”
Ook andere burgemeesters spraken hun afschuw uit over de onlusten die in het weekeinde op verschillende plekken plaatsvonden. Zij zijn verrast door de heftigheid van de gebeurtenissen.
Op sociale media gaan allerlei oproepen rond tot nieuwe rellen verspreid over het land. De burgemeesters zijn op de hoogte en geven aan dat ze zijn voorbereid. „Heel vaak nemen we de speculaties niet serieus, maar dat doen we nu wel”, zegt Hubert Bruls, de burgemeester van Nijmegen en voorzitter van het veiligheidsberaad. „Er is extra politie beschikbaar om de boel in de gaten te houden. Klein houden is de beste methode. Op de langere termijn moet er misschien assistentie komen. Dat is een punt van overleg met de minister. Duidelijk is wel dat de situatie om extra inzet vraagt.” Bruls lichtte niet toe op wat voor soort assistentie hij doelde.
„Reken maar dat we goed zijn voorbereid”, zegt Antoin Scholten van Venlo strijdbaar. De gemeente Stein waar het zaterdagavond onrustig was, ligt in zijn veiligheidsregio.
Facebook heeft de Israëlische premier Netanyahu op de vingers getikt omdat hij de privacyregels heeft geschonden. Het bedrijf verwijderde een bericht van de regeringsleider, waarin hij zijn volgers vroeg hem telefoonnummers te geven van 60-plussers die niet zijn gevaccineerd tegen corona. Hij zou ze dan kunnen bellen en overhalen zich te laten inenten.
Facebook onderbrak ook voor een week de chatbot van Netanyahu, de geautomatiseerde gesprekspartner. De chatbot had de privéberichten naar volgers gestuurd en hun gevraagd de persoonlijke gegevens te verstrekken van de 60-plussers. Het sociale netwerk staat geen inhoud toe waarin medische informatie van mensen wordt gedeeld of gevraagd, citeren Israëlische media de verklaring van Facebook.
De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema noemt de rellen van afgelopen zondag op het Museumplein onacceptabel. „We blijven optreden zolang het nodig is”, zegt ze in een reactie. „Tegen relschoppers die het demonstratierecht misbruiken treedt de politie op. Ik blijf mensen daarom oproepen om niet naar het Museumplein te gaan.”
Volgens de burgemeester blijft demonstreren mogelijk, maar wel binnen de geldende coronamaatregelen en in overleg met de gemeente over de omvang en locatie.
Halsema zegt zich te kunnen voorstellen dat de omwonenden van het Museumplein zich zorgen maken na de ongeregeldheden van vorig en afgelopen weekend. „Maar ze kunnen erop rekenen dat de politie zo snel mogelijk de orde herstelt bij ongeregeldheden.”
De politie vraagt mensen die mogelijke nieuwe rellen willen doorgeven dat alleen te doen als ze over serieuze, concrete informatie beschikken. Omdat maandag veel mensen bellen of mailen met de politie is een lange wachtrij ontstaan. „Houd de lijnen vrij voor degene die het echt nodig hebben”, is het advies.
„Het is erg druk. Veel mensen bellen ons om zaken door te geven en dat is hartstikke goed natuurlijk. Daar kunnen we ons voordeel mee doen”, zegt een woordvoerster van de korpsleiding. Ze benadrukt dat het handiger is als mensen het meldformulier op de website van de politie gebruiken in plaats van te bellen. „Dat kost minder tijd en we kunnen makkelijker en sneller in kaart brengen om welke locaties het gaat en hoe vaak die locaties doorgegeven zijn.”
Via het digitale formulier op de website politie.nl kan iedereen informatie verstrekken en beelden uploaden over demonstraties die worden voorbereid, bijvoorbeeld op sociale media. Her en der in het land waren demonstraties en rellen rond de coronamaatregelen. Hebt u filmbeelden of foto’s daarvan, dan wil de politie die graag hebben, staat te lezen op de website.
Dit weekend kwamen op diverse plaatsen in het land mensen samen om te protesteren tegen de avondklok. Die geldt de komende weken tussen 21.00 uur en 04.30 uur, als middel tegen verspreiding van het coronavirus. Die protesten ontaardden in onder meer Eindhoven, Amsterdam, Tilburg en Urk in ongeregeldheden. Relschoppers plunderden, richtten vernielingen aan en bestookten de politie en de ME met stenen, rookbommen en andere voorwerpen.
Ernst Kuipers, voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg, heeft „met afgrijzen” gekeken naar de relschoppers die zondagavond het ziekenhuis in Enschede belaagden.
„Mensen in de zorg werken al maandenlang heel erg hard, dat mensen hun agressie nu richten op ziekenhuizen is vreselijk. Ik keek met een gevoel van medeleven voor de collega’s in Enschede en ik mag erg hopen dat dit soort incidenten niet vaker gaan gebeuren”, zegt Kuipers.
Hij ziet dat patiënten en bezoekers zich agressiever gedragen tegen ziekenhuispersoneel vergeleken met de eerste golf van de pandemie. „Ook wij hadden afgelopen week iemand die op bezoek kwam, die wist dat hij geïnfecteerd was en het advies kreeg om thuis te blijven in quarantaine. Hij zegt dat er niets aan de hand is en besmet vervolgens medewerkers in het ziekenhuis. Dat soort dingen vind ik vrij onvergeeflijk. Dit is ook een vorm van agressie die ziekenhuizen wel veel meer zien”, aldus de voorzitter. „Wat ook veel vaker voorkomt is dat mensen op bezoek gaan bij patiënten met Covid en zich in dezelfde kamer niet aan de beschermingsmaatregelen houden”, vervolgt hij.
Het aantal mensen dat zaterdagavond na ingang van de avondklok om 21.00 uur onderweg was, is met zo’n 60 procent gedaald ten opzichte van een week eerder. Het was wel iets drukker op straat vlak voordat iedereen binnen moest blijven, tenzij dit strikt noodzakelijk was. Dat meldt het Nederlands Verplaatsingspanel (NVP).
„Voor invoering van de avondklok lag het percentage reizende panelleden in de avond een stuk lager dan de periode voor corona, maar hoger dan tijdens de intelligente lockdown in maart en april”, aldus onderzoeker Sander van der Drift van het NVP. In de avond en in de nacht van zaterdag op zondag was bijna 3 procent van de Nederlanders ergens tussen 21.00 uur en 04.30 uur onderweg, het laagste percentage sinds 1 januari 2020. In het half uur voor het ingaan van de avondklok, was het een derde drukker dan een week eerder rond die tijd.
Tijdens de avondklokuren was 1,3 procent van de mensen onderweg met de auto, ruwweg twee derde minder ten opzichte van een zaterdag eerder. Bij voetgangers was iets vergelijkbaars te zien. Slechts een half procent van de Nederlanders was onderweg met de fiets. Onderzoekers van het NVP weten dat omdat zij een panel van 10.000 mensen volgen met een app.
Het Nationaal Dataportaal Wegverkeer (NDW) telde afgelopen weekend ook veel minder auto’s op de weg. Tussen 21.00 en 00.00 uur reden zaterdag en zondag gemiddeld per uur 31 auto’s langs op drukke verkeerspunten. Een week eerder waren dat er nog 92. Dat blijkt uit metingen bij tweehonderd locaties verspreid over het land, met name snelwegen. Eerder bleek ook al uit gegevens van ov-chipkaartbedrijf Translink dat weinig mensen zaterdagavond gebruikmaakten van treinen, bussen, trams, metro’s en veerponten.
Op sociale media gaan diverse oproepen rond om maandagavond opnieuw te protesteren tegen de avondklok. De politie houdt alle oproepen in de gaten om in te schatten waar extra inzet nodig is. Facebook zegt de oproepen die aanzetten tot geweld te verwijderen.
„We kijken wat er wordt opgeroepen en wat de plannen zijn”, zegt een woordvoerster van de landelijke korpsleiding van de politie. Oproepen tot protest is geen strafbaar feit, maar oproepen tot geweld wel. De politie zegt toch alle berichten die rondgaan op sociale media te volgen, ook de berichten waarin niet expliciet wordt aangezet tot geweld.
Volgens de huisregels van Facebook mogen berichten niet leiden tot „schade in de echte wereld”. „Op het moment dat we een oproep tot geweld zien, zullen we die verwijderen”, laat Facebook weten. Mensen kunnen ook zelf bij Facebook berichten melden, die dan worden beoordeeld.
De afgelopen dagen leidden ook niet-gewelddadige berichten, zoals oproepen tot „samen koffie drinken”, tot protesten die uitmondden in geweld. Zulke berichten blijven dan ook online staan. „Als het geen oproep tot geweld is, verwijderen we de berichten niet”, zegt Facebook.
Sociale mediaplatformen als Facebook spelen wel een rol in het ontstaan van die protesten, omdat sociale media allerlei mensen met verschillende achtergronden op verschillende locaties met elkaar verbinden. „Je zit met je telefoon in je hand en bent opeens verbonden met mensen die het met je eens zijn”, zegt Mark Deuze, hoogleraar Mediastudies aan de Universiteit van Amsterdam.
Het is volgens Deuze niet zo dat Facebook de protesten veroorzaakt, „maar Facebook vergroot het wel”. „Mensen voelen zich verbonden. Ze weten op welk moment en waar mensen zijn die hetzelfde vinden.” Of Facebook de oproepen tot protest moet verbieden, is lastig omdat niet precies duidelijk is wat de verantwoordelijkheid van die platformen is. „Facebook vindt dat het al verantwoordelijkheid neemt en bovendien is vrijheid van meningsuiting ook een publieke waarde.”
Hoewel in veel oproepen niet expliciet verwezen wordt naar geweld, zijn er wel oproepen tot rellen te vinden op verschillende sociale mediaplatformen. Inmiddels bereidt een aantal gemeenten zich voor op mogelijke protesten naar aanleiding van die aankondigingen op sociale media.
Scholierenorganisatie LAKS heeft maandag een zelf getimmerd bord voor het ministerie van Onderwijs neergezet. Daarop staan 75 redenen waarom het corona-onderwijs in de ogen van de scholieren niet deugt.
„Met deze stellingen geven we een greep uit de vele signalen die we krijgen over wat er mis gaat. Het gaat niet goed met jongeren in Nederland”, zegt LAKS-voorzitter Nienke Luijckx. De scholierenorganisatie is vooral bezorgd over de schadelijke gevolgen van het zo lang binnenhouden van de jongeren.
Op het bord valt onder meer te lezen dat suïcidale gedachten, eetstoornissen en slaapproblemen onder scholieren toenemen. Ook ervaren meer scholieren huiselijk geweld en hebben meer jongeren angstgevoelens. Daarnaast zorgen de snelle veranderingen in corona-maatregelen voor veel onduidelijkheid onder scholieren, vooral op het gebied van toetsen en verslagen.
Volgens LAKS ontstaat door de achterstanden veel stress over de eindexamens. De organisatie stelt ook dat de kwaliteit van het onderwijs is verslechterd en dat scholieren minder gemotiveerd zijn.
Het aantal coronapatiënten in de ziekenhuizen is afgelopen etmaal iets gestegen. Ziekenhuizen behandelen momenteel 2380 mensen vanwege Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt. Dat zijn er 37 meer dan op zondag en 78 meer dan op zaterdag.
Vooral op de verpleegafdelingen wordt het weer drukker. Die coronavleugels namen afgelopen etmaal 169 patiënten op en zagen 116 mensen vertrekken. Daardoor behandelen de verpleegvleugels nu 1720 coronapatiënten. Dat zijn er 53 meer dan op zondag en 87 meer dan op zaterdag.
Het aantal coronapatiënten op de intensive cares daalde afgelopen etmaal juist iets, van 676 naar 660, maar vergeleken met de dagen ervoor is die bezetting redelijk stabiel. Het aantal Covid-patiënten op de ic’s schommelt al weken tussen de 650 en de 700.
Het aantal opnames is redelijk stabiel, constateert het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). In de afgelopen zeven dagen zijn 1697 coronapatiënten opgenomen in ziekenhuizen, wat neerkomt op 242 per dag, vergelijkbaar met de periode ervoor.
Vanwege de druk op de zorg is in september het verspreiden van coronapatiënten door het land hervat. Afgelopen etmaal zijn twaalf mensen verplaatst naar andere regio’s, onder wie drie ic-patiënten. Sinds september zijn 2178 personen verplaatst. Vier Nederlanders liggen op een intensive care in Duitsland.
De steunmaatregel van de overheid om moeilijk verkoopbare winkelvoorraden te vergoeden, is zeer welkom voor Ton Hollaar van modezaak BAZZ Jeans & Casual.
Tussen zondagochtend en maandagochtend zijn 4129 positieve coronatests geregistreerd. Dat is het laagste aantal sinds 1 december. In de afgelopen zeven dagen zijn 35.965 nieuwe gevallen gemeld bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Dat komt neer op 5138 per etmaal. Het gemiddelde daalt al een tijd.
Op maandagen ligt het cijfer over het algemeen wat lager dan later in de week. Maar ook vergeleken met eerdere maandagen daalt het aantal nieuwe gevallen. Precies een week geleden meldde het RIVM 4800 vastgestelde besmettingen en de week daarvoor bijna 5500. Op de eerste maandag van 2021 waren er meer dan 6600 nieuwe gevallen en op de laatste maandag van 2020 meer dan 7400.
Rotterdam telde afgelopen etmaal 155 nieuwe gevallen. In Amsterdam kwamen er 115 positieve tests bij. Voor de hoofdstad is dat het laagste aantal sinds 5 september. Den Haag kregen 110 mensen te horen dat ze besmet zijn geraakt. In Eindhoven kwamen 68 besmettingen aan het licht en in Helmond 54. Daarna volgen Venlo (47), Almere (45) en Breda (44). In de gemeente Utrecht testten dertig inwoners positief.
Afgelopen etmaal werden 40 sterfgevallen gemeld, tegen 30 op zondag. Dat aantal ligt op zondagen en maandagen meestal lager dan op andere dagen. Op dinsdagen zijn het er vaak juist meer, omdat de dag ervoor vaak de sterfgevallen uit het weekeinde worden verwerkt. Niet al deze mensen zijn in een periode van 24 uur overleden.
Sinds het begin van de uitbraak zijn in Nederland 953.000 coronabesmettingen vastgesteld. In de loop van volgende week kan de miljoenste persoon positief worden getest. Van 13.580 mensen is het zeker dat ze aan het virus zijn overleden. De werkelijke aantallen besmettingen en sterfgevallen liggen hoger.
Zorgorganisaties roepen handhavers op terughoudend op te treden tegen mensen met psychische problemen in de handhaving van de avondklok. Zij zijn vaak niet in staat om verstandige afwegingen te maken of aanwijzingen goed op te volgen. Voor deze mensen is het niet passend om boetes uit te delen of daarmee te dreigen, stellen de belangenorganisaties MIND, V&VN en de NVVP.
Volgens de organisaties heeft de coronacrisis tot nu toe al grote gevolgen voor mensen met (ernstige) psychische of psychosociale problemen. „Sinds corona ervaren mensen met psychische problemen meer angst, depressies, spanning, stress en paniekaanvallen. Het merendeel van deze mensen zal zich waarschijnlijk aan de avondklok houden, maar voor een minderheid zal dit heel moeilijk zijn”, aldus de organisaties.
Als voorbeelden geven ze mensen met psychische spanningen die de straat opgaan of direct contact met familie nodig hebben om tot rust te komen. Ook gaat het om mensen die te maken hebben met grote spanningen in de thuissituatie of (dreiging van) huiselijk geweld en mensen die door verwardheid de betekenis van de avondklok niet overzien.
De zorgorganisaties adviseren handhavers om bij het aantreffen van iemand op straat, snel een indruk te krijgen van iemands geestelijke toestand en de-escalerend op te treden. Ook bij de invoering van de mondkapjesplicht, is gevraagd om terughoudend op te treden. Voor sommige mensen met psychische problemen is het dragen van een mondkapje niet mogelijk of kan dat schadelijke effecten hebben. Bijvoorbeeld voor mensen die last hebben van ernstige angst of paniek, moeite hebben met hun ademhaling of door een trauma geen gezichtsmasker verdragen.
Op verschillende sociale media zijn berichten opgedoken waarin wordt opgeroepen om maandagavond te protesteren tegen de avondklok. Onder meer Hengelo, Deventer en Enschede worden genoemd als potentiële locaties voor rellen. Hier nemen de gemeenten de berichten serieus en bereidt de politie zich voor.
Gemeente Hengelo is bekend met de berichten die rondgestuurd worden. „De politie is in opperste staat van paraatheid. We hanteren vanavond een lik-op-stukbeleid, wat inhoudt dat we direct gaan ingrijpen en bekeuren.”
„Wij hebben de berichten ook vernomen en we nemen ze uiterst serieus”, laat de gemeente Deventer weten over de oproep om vlak voor het ingaan van de avondklok samen te komen. De politie bereidt zich daarom voor op eventuele ongeregeldheden.
Zondagavond waren er al relschoppers in de gemeente Enschede actief. Het Enschedese ziekenhuis Medisch Spectrum Twente (MST) werd toen belaagd. Mochten er maandagavond opnieuw protesten uitbreken, zal de politie actie ondernemen. „Als wordt opgeroepen om opnieuw te protesteren, dan bereiden we ons daarop voor.” Waarop de politie zich precies moet voorbereiden is lastig te voorspellen. „Het betekent dat we ons opmaken voor een worstcasescenario.”
De Britse premier Johnson heeft gezegd dat de geplande productie van het coronavaccin van de farmaceuten Pfizer en BioNTech over drie maanden genomen niet lager uitvalt dan gepland.
In Europa zijn begin dit jaar grote zorgen ontstaan door vertragingen van leveranties van het vaccin. Volgens de farmabedrijven is er momenteel enige vertraging door werkzaamheden waarbij een productiecentrum in België onder handen wordt genomen.
Volgens Johnson heeft hij de verzekering gekregen dat zijn land niet op minder vaccins hoeft te reken in het eerste kwartaal, omdat de productie groter wordt en over drie maanden tijd bezien, zal de productie gelijk zijn als aan wat was beloofd.
Het tempo van vaccineren zal omlaag gaan omdat farmaceut AstraZeneca in het eerste kwartaal minder vaccins kan leveren. Dat zegt minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, die over de aanpak van het coronavirus gaat.
Wat de precieze gevolgen zijn voor de snelheid van vaccineren is nog niet bekend, maar er zullen „scherpere keuzes” gemaakt moeten worden, aldus de bewindsman. AstraZeneca zou in het eerste kwartaal de meeste vaccins leveren aan de EU.
Er is nog hoop dat er een oplossing wordt gevonden. Later maandag is er weer overleg tussen de EU en AstraZeneca. Er zou bijvoorbeeld gekeken kunnen worden naar een andere verdeling van het vaccin aan andere continenten, aldus De Jonge.
„Er moet alles op alles worden gezet om te zorgen dat er zo dicht mogelijk bij de belofte wordt gebleven die is gedaan” door de fabrikant, zegt de bewindsman. AstraZeneca gaat mogelijk tot 60 procent minder vaccins leveren in het eerste kwartaal van dit jaar.
Er zal volgens De Jonge een „aantal maanden” minder worden geleverd door de farmaceut. Dat komt door problemen met een toeleverancier. De Jonge gaat er nog steeds van uit dat het gaat lukken om iedereen in Nederland voor de herfst te hebben gevaccineerd.
Het is volgens hem een „flinke domper” dat de Zweeds-Britse fabrikant minder kan leveren. Dat bericht kwam als een „donderslag bij heldere hemel”, aldus De Jonge. „Daar gaan we niet schouderophalend aan voorbij. Daar volgt een stevig gesprek over.”
Door de coronacrisis is vorig jaar minder gewerkt, stelt de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) van de Verenigde Naties. In totaal gaat het om het equivalent van 255 miljoen voltijdsbanen dat wereldwijd verloren ging. Dat zijn vier keer meer werkuren dan tijdens de financiële crisis van 2009 verloren gingen.
Het verlies aan werkuren bedroeg 8,8 procent. Daardoor werden 114 miljoen mensen getroffen, bijvoorbeeld door werkloosheid of arbeidstijdverkorting. Opvallend is verder dat 71 procent van het banenverlies volgens de IAO te maken heeft met inactiviteit. Dat houdt in dat mensen de arbeidsmarkt verlaten omdat ze niet kunnen werken of omdat ze stoppen met het zoeken naar werk. Wereldwijd ging het om 81 miljoen mensen.
Deze inactiviteit is niet hetzelfde als werkloosheid, stelt de IAO. Als alleen naar werkloosheidscijfers zou worden gekeken, kan een te rooskleurig beeld ontstaan van de gevolgen van de crisis.
Het verlies van werkgelegenheid betekende ook dat voor 3,7 biljoen dollar (3700 miljard dollar) aan arbeidsinkomen wegviel. Dat is goed voor 4,4 procent van de omvang van de wereldeconomie. De gevolgen waren het grootst in Noord- en Zuid-Amerika en vrouwen worden harder getroffen dan mannen. Jongeren verloren ook vaker hun baan, wat een risico op een „verloren generatie” met zich meebrengt.
In Europa waren de gevolgen relatief beperkt, al gingen er in de Europese Unie nog altijd 8,3 procent van alle werkuren verloren. Dat gebeurde met name in Zuid-Europa. In Nederland was de teruggang 4,3 procent.
Voor het niet naleven van de avondklok, die zaterdag inging, zijn 5765 mensen bekeurd. Dat meldt de politie. In totaal werden er 7045 coronaboetes uitgeschreven. Afgelopen week zijn 790 mensen gewaarschuwd omdat ze zich niet hielden aan de coronamaatregelen.
De politie heeft negen mensen opgepakt op verdenking van deelname aan rellen in Helmond zondagavond. De negen maakten deel uit van een groep van zo’n vijftig relschoppers die onder meer met stenen naar de politie gooiden, waarbij een baksteen door de voorruit van een rijdende politieauto werd gegooid. De bestuurder van de politieauto bleef ongedeerd. De politie spreekt van „agressie die alle perken te buiten gaat”.
De opgepakte verdachten zijn mannen van 17 tot 48 jaar uit Helmond of de directe omgeving. Drie van hen zijn na verhoor weer vrijgelaten. De andere zes zitten nog vast. De politie sluit meer aanhoudingen niet uit.
De rellen waren rond stadion De Braak in Helmond. Via sociale media was opgeroepen om te demonstreren tegen de avondklok. Tientallen relschoppers gooiden met stenen, stoeptegels, golfballen en vuurwerk naar de politie. Aan het eind van zondagavond wist de mobiele eenheid de rust te herstellen.
De politie vraagt mensen die beelden hebben gemaakt van de rellen of beelden van bewakingscamera’s hebben, deze aan de politie te geven.
Nederland zou op dit moment donkerrood kleuren op de nieuwe ‘coronakaart’ waaraan de Europese Commissie werkt. Dat zou betekenen dat niet-noodzakelijke reizen van en naar Nederland krachtig ontmoedigd moeten worden, vindt de commissie.
Tot dusver kleurde het ECDC, het Europese RIVM, gebieden groen, oranje of rood, afhankelijk van hoe groot het gevaar van het coronavirus er is. Bijna heel Europa valt al geruime tijd in die laatste categorie, maar nu nieuwe virusvarianten om zich heen grijpen groeien de risico’s op sommige plaatsen nog fors. Om zichtbaar te maken waar het gevaar het meest loert en waar extra maatregelen zijn geboden, kondigde de commissie vorige week aan met een extra kleurcategorie te komen.
Gebieden waar 500 of meer besmettingen zijn geconstateerd op 100.000 inwoners, zouden voortaan een alarmerende donkerrode tint krijgen. Dat geldt op het ogenblik bijvoorbeeld voor Nederland, Spanje, Portugal en Zweden. De nieuwe kleur hoeft niet voor een heel land te gelden, maar kan ook voor alleen een regio nodig zijn.
Wie van een donkerrood gebied naar elders binnen de EU reist, moet een coronatest ondergaan, stelt het dagelijks bestuur van de EU voor. Bovendien zouden ze bij aankomst in quarantaine moeten. Ook mensen die een noodzakelijke reis maken zouden daar niet aan ontkomen. Tenzij die eisen de reis te veel zouden bemoeilijken. Het is onduidelijk hoe dat precies geregeld zou moeten worden.
Voor onder anderen grensstreekbewoners die vaak de grens over moeten om bijvoorbeeld naar school of hun werk te gaan, zou een uitzondering moeten gelden, vindt de commissie. Als het er aan de ene kant van de grens net zo voorstaat met de epidemie als aan de andere, is een test ook niet nodig, als het aan de commissie ligt. Dat geldt ook voor vrachtwagenchauffeurs, die tijdens hun werk toch weinig onder de mensen komen.
De EU-landen moeten nog instemmen met de commissievoorstellen. Het ECDC blijft de kaart wekelijks bijwerken.
Van de in totaal 62 mensen die zondag in Eindhoven tijdens hevige rellen zijn opgepakt, zit ongeveer de helft nog vast. Dat maakte de politie maandag bekend. De jongste opgepakte verdacht is 14 jaar, de oudste 56.
Het gaat meest om tieners en twintigers, aldus de politie. „Een deel van hen komt uit Eindhoven en omliggende dorpen. Maar we zien ook veel verdachten uit overige delen van Brabant en zelfs daarbuiten komen.”
De politie verwacht snel meer aanhoudingen en zet maximaal in op het opsporen van de relschoppers. „We hebben veel beeldmateriaal beschikbaar. Al deze beelden worden door het onderzoeksteam bekeken om relschoppers te identificeren en op te sporen. Het is goed om te zien dat de politie massaal beelden krijgt toegestuurd. Beschikt u over beelden? Deel deze dan vooral met de politie.”
Later maandag publiceert de politie een link waarop mensen beelden kunnen delen, zodat die rechtstreeks bij het onderzoeksteam terechtkomen.
Van de ongeregeldheden in Nederland is overal in de wereld melding gemaakt, vooral het in brand steken van een coronatestcentrum in Urk heeft veel aandacht getrokken, van de Sydney Morning Herald tot een Spaanstalige krant in het Amerikaanse San Diego. In veel media wordt met verbazing over de omvang van de onlusten en plunderingen gesproken. De Duitse krant Bild brengt het nieuws met een enorme hoeveelheid beeldmateriaal van rellen en beschadigde panden, maar ook met een foto van vrijwilligers die met bezems helpen opruimen.
Maar de Belgische krant De Standaard zag het wel aankomen: „Dat de eerste avond met coronaklok bij onze noorderburen niet rimpelloos zou verlopen, stond in de sterren geschreven.” Volgens de krant is in Nederland „een bonte groep ontevredenen” niet alleen in verzet tegen een door een demissionaire regering opgelegde avondklok, maar „ook tegen 10 jaar Rutte. Veel Nederlanders vragen zich nog altijd af waarom precies ze nu hun huis niet meer uit mogen. Alle cijfers gingen de voorbije weken de goede kant uit. In plaats van daarvoor beloond te worden, kregen ze een uitgaansverbod opgelegd.”
De Franse Ouest-France plaatst de protesten in Nederland in de context van felle betogingen en rellen in verscheidene Europese landen. De krant begint met enige verbazing over „de dreigende burgeroorlog” die burgemeester John Jorritsma in Eindhoven ziet aankomen en die volgens de krant de betogers uitschot heeft genoemd en suggereert het leger tegen ze in te zetten.
De media beklemtonen dat het in Nederland het eerste uitgaansverbod sinds de Tweede Wereldoorlog is en omstreden was in het parlement. De onrust heerst al weken in een aantal Europese landen omdat het verzet tegen de ingrijpende beperkingen en de economische en sociale neergang groeit. In Denemarken zijn er in het weekend arrestaties verricht bij protesten tegen de beperkingen en voor „Vrijheid voor Denemarken”. Daarbij werd een pop die de premier moest voorstellen in brand gestoken. Duizenden mensen gingen in Madrid dit weekend de straat op om te betogen tegen de coronarestricties en „het bedrog van het virus”, net als een week eerder in Wenen.
De Europese Commissie heeft farmaceut AstraZeneca laten weten te verwachten dat de contractueel vastgelegde hoeveelheid doses voor de EU-landen zo snel mogelijk worden geleverd, zodra het vaccin door het Europees Geneesmiddelbureau (EMA) wordt goedgekeurd. Voorzitter Ursula von der Leyen heeft de topman van het bedrijf, Pascal Soriot, in een telefoongesprek maandagmorgen „eraan herinnerd dat de EU aanzienlijk heeft geïnvesteerd in de ontwikkeling en productie van het vaccin en zo goed en snel mogelijk daar resultaat van wil zien”, zei haar woordvoerder.
AstraZeneca maakte vrijdag bekend dat de eerste levering van het met de universiteit van Oxford ontwikkelde vaccin aan de Europese Unie lager zal uitvallen. Volgens de farmaceut is er een probleem met de productie. De commissie heeft al in augustus een (onbekend) miljoenenbedrag als voorschot aan de multinational betaald om productiecapaciteit voor de EU te reserveren, zodat het middel na goedkeuring onmiddellijk kan worden gedistribueerd. De EU heeft in totaal 400 miljoen doses veiliggesteld. „Als het bedrijf een probleem heeft dan moet het dat oplossen”, aldus de woordvoerder. Brussel heeft vooralsnog niet met juridische stappen gedreigd, zei hij. „We concentreren ons nu op een eerlijke dialoog.”
EU-commissaris Stella Kyriakides (Volksgezondheid) heeft AstraZeneca namens de EU ook een brief gestuurd waarin ze wijst op de verplichtingen. Volgens een leveringsoverzicht van het ministerie van Volksgezondheid van begin dit jaar zouden 4,5 miljoen van de AstraZeneca-vaccins in het eerste kwartaal van dit jaar in Nederland binnenkomen. Het ministerie heeft in totaal 11,6 miljoen vaccins bij deze leverancier besteld.
De wereldhandel had zich in november hersteld van de gevolgen van de coronacrisis. De toename van de internationale handel werd vooral gedreven door de invoer van goederen door ontwikkelde economieën, laat het Centraal Planbureau (CPB) weten in zijn maandelijkse Wereldhandelsmonitor. De uitvoer van die landen blijft juist achter, terwijl China daar goed presteert.
De totale wereldhandel nam in november met 2,1 procent toe ten opzichte van oktober en liet daarmee zien weinig last te hebben van nieuwe maatregelen om het virus in te perken in grote delen van Europa. De stijging was voldoende om te zorgen dat de wereldhandel, die na de uitbraak van het virus in mei een dieptepunt bereikte, qua volume het niveau van eind 2019 oversteeg.
Het handelsvolume in het Verenigd Koninkrijk steeg meer dan gemiddeld. Mogelijk heeft dat te maken met het hamsteren van goederen door bedrijven uit angst voor strengere regels als de Britten zonder akkoord de Europese Unie zouden verlaten.
Burgemeester Antoin Scholten van Venlo heeft het zondagavond afgekondigde noodbevel omgezet in een noodverordening. Ook het gebied waarvoor deze noodverordening geldt, is uitgebreid. De verordening gaat per direct in en geldt voor de stadsdelen Venlo, Tegelen en Blerick, maakte de gemeente Venlo maandag bekend.
De gebieden zijn bovendien aangemerkt als veiligheidsrisicogebied. Dat betekent dat de politie er ook zonder aanleiding mensen kan aanhouden en fouilleren. De maatregelen zijn tot en met 9 februari van kracht. Het verschil tussen een noodbevel en een noodverordening is volgens een woordvoerder van de gemeente, dat een verordening voor langere tijd geldt en voor iedereen in een bepaald gebied.
Scholten besloot tot de maatregelen na de rellen zondagavond, met name rond het station, waar veel vernielingen zijn aangericht. Ook raakte een agent gewond toen een relschopper een steen door de ruit van de patrouillewagen gooide.
Scholten veroordeelt deze wandaad. „Als je een steen door de ruit van een politieauto gooit en daarmee een politieagent verwondt, dan ben je voor mij niet meer dan tuig van het laagste niveau”, zegt Scholten maandag op een videoboodschap. „Stop hiermee! Want we sporen je op, je krijgt je straf en je zult voor de rest van je leven daar last van houden.”
Ook riep Scholten mensen op zich niet te laten beïnvloeden door alle oproepen en commentaren op social media. „Want dat is het niet waard”, zei de burgemeester. „Blijf thuis. Doe het voor jezelf, maar ook voor ons allemaal.”
Tenslotte dankte Scholten de politie voor de inzet op zondagavond. „Dankzij hun werk is de rust redelijk snel teruggekeerd. Laten we er samen voor zorgen dat dit zo blijft”.
NPB-voorzitter Jan Struijs vreest een nieuwe uitputtingsslag middenin de gezondheidscrisis. De komende dagen zijn volgens hem bepalend voor de vraag of na de ziekenhuizen ook de politie bestand is tegen de gevolgen van het coronavirus. „Alles is opgeschaald. De vraag is of we hier te maken hebben met een piek en een ontlading van het ongenoegen, of dat we er langdurig mee te maken krijgen. Het moet geen uitputtingsslag worden.”
Voorlopig kan de politie het aan, is zijn analyse na een ochtendoverleg met zijn ledenvertegenwoordigers in het land over twee dagen en avonden van harde confrontaties tussen relschoppers en ordehandhavers.
Het leger kan wat hem betreft in de kazerne blijven. „Daar moeten we wat mij betreft ook verre van blijven. Dan gaan we een heel andere fase in, dan heb je het over een soort staat van beleg. Militairen zijn getraind om mensen uit te schakelen, niet zoals politiemensen om de orde te handhaven.” De politiemensen moeten naar zijn zeggen „de komende dagen volop aan de bak en dat gaan ze ook doen”. Maar hij stelt ook dat „deze olievlek zich niet te ver moet gaan verspreiden”.
Volgens Struijs hebben zijn kaderleden flink stoom afgeblazen na het oproer en het verzet tegen de avondklok en andere coronamaatregelen. „Politiemensen hebben te maken gehad met relschoppers die zwaar vuurwerk, stenen en molotovcocktails naar hen gooiden, sommigen hadden zelfs messen bij zich. Het is ongelooflijk dat mensen middenin een gezondheidscrisis bereid zijn de gezondheid van andere mensen te bedreigen, van mensen die de orde moeten bewaren, maar ook van kwetsbare mensen in een teststraat op Urk of een ziekenhuis in Enschede, of middenstanders die geplunderd zijn.”
De voorzitter van de Nederlandse Politiebond waarschuwde vorige week al voor verzet van jongeren tegen de avondklok en de gevolgen voor de openbare orde. Struijs zegt het niet fijn te vinden gelijk te hebben gekregen en „liever excuses had willen maken voor het feit dat ik het mis had”.
Supermarktketen Jumbo is heel erg geschrokken van de omvangrijke schade die zondag werd aangericht door relschoppers en plunderaars bij een winkel op Eindhoven Centraal. Een woordvoerder zegt dat op dit moment met man en macht wordt gewerkt om ervoor te zorgen dat de winkel snel weer wordt hersteld en ingericht.
Jumbo doet geen mededelingen over de financiële schade aan de winkel. Ook zou een kassa zijn meegenomen door de relschoppers. Het bedrijf streeft ernaar de vestiging op Eindhoven Centraal voor het weekend weer te openen.
Het supermarktconcern laat verder weten dat er geen medewerkers gewond zijn geraakt bij de plunderingen. „Vanzelfsprekend gaat onze aandacht ook uit naar steun en nazorg van het team van de winkel”, aldus de woordvoerder. Jumbo wil niet zeggen of er aangifte wordt gedaan of dat er extra voorzorgsmaatregelen worden getroffen rond bewaking.
Van Amsterdam tot Eindhoven, van Tilburg tot Enschede. Op tal van plekken sloeg dit weekend de vlam in de pan. Relschoppers trokken een spoor van vernielingen en belaagden de politie. In Urk werd een teststraat in brand gestoken en in Enschede vlogen stenen naar een ziekenhuis. Wat is er mis met Nederland?
Veel ziekenhuizen hebben tegenwoordig beveiliging nodig, zegt minister Tamara van Ark voor Medische Zorg. „Een heel trieste zaak”, zegt de bewindsvrouw nadat een ziekenhuis in Enschede is bekogeld door een groep gewelddadige betogers. Of ziekenhuizen in deze tijden van onrust extra beschermd moeten worden, zegt Van Ark niet. Dat is volgens haar een vraag voor de ziekenhuizen zelf.
Het Medisch Spectrum Twente in Enschede is erg geschrokken na de gebeurtenis van zondagavond. Van Ark heeft met het ziekenhuis gesproken. „Ik begreep dat er net een wisseling van de diensten gaande was, dus op dat moment net mensen binnenkwamen en mensen naar buiten gingen. Dat het aan de kant was waar de verloskamers waren. Het is echt niet in te denken hoe naar dat is geweest.”
In navolging van verschillende collega’s, prijst Van Ark het werk van de politie en de zorgmedewerkers. Ze benadrukt dat het ziekenhuispersoneel juist werkt voor diegenen die hulp nodig hebben. Ook de relschoppers hopen immers op een bed in het ziekenhuis als ze dat nodig hebben.
Pelotons van de Koninklijke Marechaussee staan ook maandag klaar om ondersteuning te bieden aan de politie bij het handhaven van de avondklok, waar dat nodig is. Dat heeft de marechaussee laten weten.
De Landelijke Bijstand Organisatie (LBO) van de marechaussee heeft ook afgelopen weekend bijstand geleverd aan de politie bij het handhaven van de avondklok. De burgemeesters van Amersfoort, Den Haag en Eindhoven hadden daarom gevraagd. In Limburg verleende de marechaussee zondag bijstand.
Een woordvoerder van de marechaussee kon niet zeggen hoeveel marechaussees maandagavond worden ingezet en waar. Dat is afhankelijk van de vragen die daarover komen.
Relschoppers die de politie bekogelen met stenen en vuurwerk, de teststraat van de GGD in brand steken, politieauto’s vernielen en een cameraploeg belagen. Met een mengeling van woede en schaamte probeert Urk de boel weer onder controle te krijgen.
Justitieminister Ferd Grapperhaus gaat de schade verhalen op de „hooligans” die binnensteden vernielen en rellen tegen het coronabeleid. De politie zal hard en snel ingrijpen tegen mensen die worden aangehouden, zegt de bewindsman.
„Het is crimineel. Laat één ding duidelijk zijn: lik op stuk.” Er zijn al veel mensen aangehouden, benadrukt Grapperhaus. Die mensen kunnen flinke schadeclaims verwachten. „Ik zie jongens van 20 en 21 die aan het begin van hun werkzame leven zijn, maar die krijgen een schadeclaim voor het feit dat ze het nodig vonden een supermarkt te plunderen”, zegt de bewindsman. „Dat betekent dat je zomaar, zonder dat je verzekerd bent, ineens tienduizend euro aan schade moet gaan vergoeden.”
„Mensen die crimineel gedrag vertonen, worden strafrechtelijk vervolgd. Ik vind het een verzwarende omstandigheid als jij, als 99 procent van de mensen zo goed en zo kwaad als het kan en met de kiezen op elkaar meedoet, dat staat te saboteren met dit soort acties.”
Mensen die winkels plunderen of op de vuist gaan met de politie „worden echt, zo heeft u gisteren goed kunnen zien, flink in de kraag gepakt. Zij mogen zich flink schamen”.
Volgens de bewindsman „moeten we ons niet laten provoceren door de gedachte dat er een lont in het kruitvat zit ofzo”. Hij wijst er op dat er eerder ongeregeldheden zijn geweest tegen coronamaatregelen. Toen ging het volgens hem ook niet om demonstreren maar om rellen.
Grapperhaus vindt het ook niet nodig om het leger in te zetten. „We hebben uitstekende politiemensen in de frontlinie.” Ook staat de marechaussee, net als in het weekeinde, weer klaar om de politie mee te helpen.
Tijdens de eerste avond en nacht waarin de avondklok gold, heeft de politie 3600 boetes uitgedeeld voor overtreding van de maatregel. In totaal zijn zaterdagavond en -nacht 25 personen aangehouden, onder meer omdat ze weigerden te vertrekken of geweld pleegden.
„Het beeld op straat was na de ingang van de avondklok overwegend rustig”, meldde de politie. Die kreeg zaterdagnacht 20 procent minder meldingen binnen in vergelijking met een normale zaterdag. Van de mensen die zijn gecontroleerd had 80 procent de juiste papieren bij zich.
Een kleine groep jongeren op Urk heeft de naam van de gehele dorpsgemeenschap beschadigd, zegt ds. A. C. Uitslag, predikant van de christelijke gereformeerde Eben-Haëzerkerk ter plaatse. „Daar zaten ook kerkelijke jongeren bij, want op Urk zijn praktisch alle jongeren kerkelijk.”
Van de 190 mensen die zondag zijn aangehouden bij de uit de hand gelopen demonstratie op het Amsterdamse Museumplein zitten er nog 27 vast. Zeven van hen zijn minderjarig. Ze worden verdacht van openlijke geweldpleging en worden verhoord, meldt de politie. De overige arrestanten zijn in de loop van de avond en nacht heengezonden en moeten een boete betalen.
De politie greep in toen zich op het plein zo’n 1500 mensen hadden verzameld die tegen de regels in kwamen demonstreren tegen de coronaregels. Toen de betogers geen gehoor gaven aan de oproep weg te gaan, zette de politie de mobiele eenheid, waterkanonnen en de politie te paard in om het plein schoon te vegen. Daarbij bekogelden relschoppers de politie met stenen en vuurwerk. Rond 16.30 uur keerde de rust terug.
De politie was massaal aanwezig, aangezien er op voorhand signalen waren dat mensen massaal wilden komen ‘koffiedrinken’ op het Museumplein. Daarbij waren er ook aanwijzingen dat mensen - net als vorige week zondag - geweld wilden gebruiken.
Bij de verboden demonstratie van vorige week hield de politie 143 mensen aan.
De agressie en het geweld waar journalisten, cameramensen en fotografen momenteel mee te maken krijgen, moet stoppen. „Dit is ontluisterend. De agressie richting journalisten ontwikkelt zich van weekbasis tot dagbasis”, zegt Thomas Bruning, algemeen secretaris van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) in een reactie op gebeurtenissen van afgelopen weekend.
Zo werd op Urk zondag een cameraploeg van de NOS belaagd met pepperspray en werd een verslaggever van het Brabants Dagblad achterna gezeten door een groep relschoppers in Tilburg, waarop hij zich ternauwernood in veiligheid wist te brengen.
„Dit moet stoppen”, zegt Bruning. „Het is niet normaal dat journalisten met beveiligers op pad moeten.” Hij roept ook op om politiek breed, „dus ook Thierry Baudet en Geert Wilders”, duidelijk te maken hoe belangrijk de rol is van de journalistiek.
Bruning zegt dat de journalistenvakbond in overleg gaat met redacties over hoe ze ervoor kunnen zorgen dat journalisten veilig hun werk kunnen blijven doen. „En ik doe een appèl aan iedereen in Nederland om zich ervan bewust te zijn dat journalisten er niet zijn om partij te kiezen maar om onafhankelijk verslag te doen van beide kanten.” Volgens hem snijden de relschoppers zich met hun gedrag in de vingers. „Als er geen verslaggeving meer kan worden gedaan, komen ook eventuele misstanden van bijvoorbeeld de politie niet meer in beeld.”
Amsterdam, Urk, Eindhoven, Enschede, Tilburg, Apeldoorn. Het rijtje namen van dorpen en steden is moeiteloos uit te breiden. De avondklok die zaterdagavond inging, lokte heftige reacties uit. In Amsterdam en Eindhoven kwamen zondagmiddag groepen mensen bij elkaar om tegen de coronamaatregelen te demonstreren. Er werden bloemen gelegd bij een oorlogsmonument om aan te geven dat we als land inmiddels weer onder een soort bezettende macht leven.
Het werd zaterdag een stuk rustiger in het openbaar vervoer nadat de avondklok voor het eerst inging om 21.00 uur. Maar ook in de uren daarvoor was het al veel rustiger dan op andere zaterdagen. Dat blijkt uit cijfers van ov-chipkaartbedrijf Translink.
Van 21.00 uur tot middernacht checkten Nederlanders afgelopen zaterdag bijna 14.000 keer in bij treinen, bussen, trams, metro’s en veerponten. In de twee zaterdagen daarvoor waren dat er gemiddeld nog zo’n 69.000.
Het verschil tussen voorgaande zaterdagen was relatief het grootst tijdens de avondklokuren, maar mensen vertoonden zich ook al in de middag en vroege avond minder in het openbaar vervoer. Mensen checkten van 12.00 uur tot 21.00 uur 407.000 keer in, terwijl dat tijdens de twee zaterdagen daarvoor gemiddeld nog 536.000 keer was.
In Roermond konden vele tientallen relschoppers talloze vernielingen aanrichten, onder meer in winkelcentrum De Donderberg, voordat de politie optrad. Gevraagd naar het waarom van de late inzet van de politie zei een woordvoerster van de Politie Limburg maandag: „De politie kan niet overal tegelijk zijn.”
De mobiele eenheid had zondagavond de handen vol aan rellen in Venlo, waarbij ook een agent gewond raakte. Tegelijkertijd gooiden in Roermond jongeren met zware vuurwerkbommen en werd de toegangsdeur naar het winkelcentrum vernield. Een paal met een camera werd uit de grond gerukt om herkenning onmogelijk te maken. De schade is aanzienlijk.
Volgens de woordvoerster maakt de politie vooraf een inschatting waar hoeveel inzet nodig is. „We kijken of er iets te gebeuren staat, op basis daarvan bepalen we onze inzet. Maar we kunnen niet overal tegelijk zijn. Met name de ME is in het hele land druk geweest.”
De woordvoerster kon geen voorspelling doen over wat er maandagavond te gebeuren staat. „Laten we hopen op een rustige avond”, zei ze. Hoeveel aanhoudingen er zondagavond zijn verricht in Venlo, Roermond en Stein, kon ze nog niet zeggen.
Het herstellen van de schade aan het Centraal Station in Eindhoven gaat weken zo niet maanden duren. Relschoppers hebben er zondag voor tonnen aan schade aangericht, zei een woordvoerder van ProRail maandag.
„De grootste puinhoop hebben we weliswaar opgeruimd”, aldus de woordvoerder. Zo zijn de glasscherven opgeveegd en de kapotgeslagen ruiten en deuren verwijderd. Met het opruimen en schoonmaken zijn tientallen mensen aan de slag. Maar voor je bijvoorbeeld alle hoge ramen hersteld hebt, ben je weken verder. Met name bij de restauratie: dat zijn hoge ramen, geen doorsnee ruiten. Die moeten op maat worden gemaakt.”
„En dat terwijl het station recent helemaal gerenoveerd is en pas een jaar geleden werd omgedoopt tot Centraal Station. Wat hier gebeurde is voor Nederlandse begrippen ongekend. Het is diep- en dieptriest.”
Relschoppers sloegen niet alleen al het glaswerk aan diggelen, ze vernielden ook een piano in de stationshal, staken een auto van ProRail in brand, plunderden de inpandige Jumbo en namen er de kassa mee. „Ze hebben de winkel aan gort geholpen”, aldus de woordvoerder van ProRail. „Echt schandalig.”
De rellen die dit weekeinde in verschillende steden hebben plaatsgevonden hebben niets met protesteren te maken, zegt premier Mark Rutte. Het gaat om „crimineel geweld” en dat zal volgens hem ook zo worden behandeld.
„Je vraagt je werkelijk af, wat bezielt deze mensen”, zegt de minister-president in een eerste reactie op maandagochtend. „Dit heeft niets te maken met de strijd voor vrijheid.” Hij noemt het geweld „onacceptabel”.
Wat begon als een demonstratie tegen de avondklok, mondde vooral op zaterdag- en zondagavond uit in een explosie van geweld. In verschillende steden moest de politie hard ingrijpen. Relschoppers lieten een spoor van ravage na in onder meer Eindhoven.
Verder prijst Rutte de politie, maar ook burgemeesters en journalisten voor hun werk. „De politie heeft zeer adequaat opgetreden, op alle plekken.” Volgens hem doen politie en marechaussee goed werk en kunnen ze het aan.
Het kabinet overweegt geen extra maatregelen zoals het inzetten van het leger. „Maar als er extra dingen nodig zijn zullen we dat altijd doen. Zover is het op dit moment niet.” Later in de middag overlegt minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) met de burgemeesters.
Rutte noemt het ook ontoelaatbaar dat „idioten” een ziekenhuis hebben belaagd met stenen. Dat gebeurde bij het Medisch Spectrum Twente in Enschede. „Die mensen werken zich het snot voor de ogen om mensen gezond te houden”, aldus de premier over het zorgpersoneel.
De overgrote meerderheid van de mensen houdt zich volgens Rutte gewoon netjes aan de regels, inclusief de avondklok. „Praktisch 100 procent keurt dit af.” Volgens hem gaat het om een „heel klein groepje mensen dat crimineel gedrag laat zien.”
Het was in meer dan tien steden onrustig dit weekeinde. Zaterdag werd een avondklok van kracht in de strijd tegen het coronavirus. Die avond was het onrustig in het Limburgse Stein en op Urk. In die laatste plaats werd een teststraat van de GGD in brand gestoken.
Zondag kwam het tot ongeregeldheden in meer plaatsen waaronder Enschede, Tilburg, Amsterdam en Den Haag. In Eindhoven ging een auto in vlammen op, sneuvelden ruiten van het station en werd een winkel geplunderd.
„Wie staat er ’s ochtends op om ’s avonds een ziekenhuis te bekogelen? Wat zeg je dan de volgende ochtend tegen jezelf? Zijn we zo afgedwaald van het pad van solidariteit? Ons ziekenhuis MOET een veilige plek zijn en blijven voor patiënten en medewerkers.” Dat zegt Sophia de Rooij, bestuursvoorzitter van Medisch Spectrum Twente (MST). Het ziekenhuis in Enschede werd zondagavond belaagd door relschoppers.
Het ziekenhuis heeft volgens een woordvoerster nog geen aangifte gedaan. Op maandag is er overleg met onder meer de politie. „We hebben normaal gesproken al beveiliging in huis en de deuren gaan ’s avonds op slot. Het kan zijn dat de politie een extra oogje in het zeil houdt”, aldus MST.
Voor de medewerkers van het ziekenhuis is de aanval „afschuwelijk”, laat de woordvoerster van het MST weten. „Dit doet wel wat met mensen, het is geen fijn idee dat het ziekenhuis waar je werkt, belaagd wordt. Het is niet zo dat mensen enorm bang zijn, dat niet, maar er wordt veel over gepraat.”
Bij de aanval zijn volgens het MST geen beschadigingen aangericht. De relschoppers hebben geprobeerd de ruiten van het ziekenhuis „in te gooien of in te slaan”, maar dat lukte niet.
Zeker 100.000 noodzakelijke, niet-spoedeisende operaties zijn vorig jaar uitgesteld als gevolg van de corona-epidemie. Het gaat onder meer om knie-, heup- en galblaasoperaties en ingrepen op het gebied van keel-, neus- en oorheelkunde, blijkt uit onderzoek van de Nederlandse Verenigingen voor Anesthesiologie en Heelkunde.
„Chirurgen, anesthesiologen, operatieassistenten, anesthesiemedewerkers en recoveryverpleegkundigen in Nederland maken zich grote zorgen over het aantal patiënten dat op een operatie wacht”, aldus de zorgorganisatie. Volgens de NVA leidt dit op de langere termijn tot gezondheidsschade en hogere zorgkosten.
Om straks alle noodzakelijke zorg te kunnen leveren aan patiënten die op nu op de wachtlijst staan zijn „onconventionele maatregelen” nodig. Zo zouden zorgmedewerkers en geneeskundestudenten die wachten op hun coschappen versneld moeten worden bijgeschoold en doelgericht worden getraind zodat zij tijdelijk inzetbaar zijn. „Door versneld bijscholen van personeel over de verschillende disciplines heen, kunnen we een vliegende brigade van zorgpersoneel creëren die op meerdere plekken inzetbaar is”, aldus de organisatie.
Dierenbelangenorganisaties willen dat politie en overheid stoppen met de inzet van honden en paarden bij rellen en oproer. Het is voor hen „een principiële zaak”.
De dieren zijn volgens een groep van belangenorganisaties doelwit geworden bij recente rellen in onder meer Eindhoven en vorige week in Amsterdam. Zondag was volgens de belangenorganisaties op beelden te zien hoe een paard in het centrum van Eindhoven onderuit ging en in paniek wegrende. Een week eerder werd een paard van de bereden politie op het Museumplein in Amsterdam mishandeld met een ploertendoder, een wapenstok met een loden kop erop. Ook werd een paard tijdens boerenacties in 2019 door een tractor aangereden.
Volgens de dierenbelangenorganisaties (Animal Rights, 1037againstanimalcruelty, Verzamelpunt acties tegen dierenleed, Animal Earth, Veggie Squad, Comité Dierennoodhulp, Dierenrechten Alliantie, Rechten voor al wat leeft, Diervriendelijk Nederland en Bite Back) zijn er tal van voorbeelden van geweld tegen dieren in conflictsituaties beschikbaar op YouTube.
„Waar men in het verleden in ieder geval nog respect voor politiehonden en -paarden leek te kunnen opbrengen, zien we bij de recente rellen rondom de coronamaatregelen of het vuurwerkverbod dat grof geweld direct tegen de dieren gericht wordt”, zegt de woordvoerder van de gezamenlijke organisaties, Erwin Vermeulen. „Waar politiepersoneel kiest voor dit beroep en daarmee accepteert in dergelijke situaties terecht te kunnen komen, hebben de honden en paarden hierin geen keuze.”
Volgens Vermeulen beschermen trainingen „niet tegen zwaar vuurwerk, ploertendoders of trekkers”. „De ruiterij is uit de moderne legers verdwenen”, zegt hij. „Het is tijd dat dieren ook bij de politie vervangen worden door gemotoriseerde vervoersmiddelen en innovatieve technologieën.”
De animo voor zwemmen in een openluchtbad tijdens de lockdown én in de winter is in Amsterdam zo groot, dat een tweede zwembad opengaat. Maandag opent het buitenbad van het Noorderparkbad in stadsdeel Noord.
Ook in het De Mirandabad in stadsdeel Zuid kan tijdens de lockdown in het buitenbad gezwommen worden. Vanwege de coronamaatregelen mogen in beide baden in de hoofdstad maximaal 25 mensen per uur zwemmen.
De opening van het buitenbad in Amsterdam trekt ondanks het koude weer ontzettend veel publiek en het De Mirandabad werkt inmiddels met wachtlijsten. Daarom is volgens wethouder Simone Kukenheim (Sport) besloten nóg een buitenbad te openen. „Zo kunnen Amsterdammers ook in deze lastige tijd waarin veel niet mag, in beweging blijven en even hun zinnen verzetten”, aldus Kukenheim.
Gewoonlijk gaan de Amsterdamse buitenbaden 1 september dicht en pas rond Koningsdag weer open. In september vorig jaar bleef het De Mirandabad bij wijze van proef open, om te kijken in hoeverre er behoefte was aan een buitenzwembad. Alle binnenzwembaden zijn wegens de coronamaatregelen gesloten.
De gemeente benadrukt dat beide baden „in de eerste plaats bedoeld zijn voor Amsterdammers”, ook met het oog op de coronamaatregelen en het beperken van onnodige verkeersbewegingen.
Het water in beide baden heeft een temperatuur van 18 tot 21 graden Celsius, „maar kan met name bij nachtvorst ’s ochtends net onder die temperatuur zijn”, meldt de gemeente Amsterdam.
Ook in Alphen aan den Rijn, Den Helder en Dronten zijn buitenbaden opengegaan.
De reiziger die in Nieuw-Zeeland besmet bleek te zijn met het coronavirus, heeft de extra besmettelijke Zuid-Afrikaanse variant opgelopen. Daarom heeft Australië voor 72 uur het quarantainevrije reizen voor reizigers uit de nabijgelegen eilandenstaat opgeschort.
De vrouw met het virus testte positief na een maandenlang verblijf in Europa. Daar bezocht ze volgens plaatselijke media onder meer Nederland en Spanje. Ze ging na terugkeer naar haar thuisland in quarantaine in een hotel. Daar testte ze herhaaldelijk negatief. Ze raakte mogelijk besmet in het quarantainehotel.
Die coronabesmetting zorgt in Nieuw-Zeeland voor veel bezorgdheid. Die vrouw reisde, terwijl ze klachten had, dagenlang door het land voordat ze zich liet testen. Minister van Volksgezondheid Chris Hipkins benadrukte dat het nog te vroeg is om te zeggen of een nieuwe lockdown noodzakelijk is om verspreiding van het virus tegen te gaan.
In Nieuw-Zeeland waren al ruim twee maanden geen lokale besmettingen meer vastgesteld. Het circa 5 miljoen inwoners tellende land heeft de virusuitbraak relatief goed doorstaan. Er overleden 25 coronapatiënten en er zijn 1927 besmettingen gemeld, veel minder dan in andere westerse landen.
De Britse regering heeft stilletjes de lockdownwetten verlengd om gemeenten in Engeland de macht te geven pubs, restaurants, winkels en openbare ruimtes tot 17 juli te sluiten, meldt de Britse krant The Telegraph zaterdag.
Premier Boris Johnson zei vrijdag dat de regering niet kon overwegen de lockdownbeperkingen te versoepelen nu het aantal nieuwe dagelijkse besmettingen met het coronavirus nog altijd erg hoog is. Ook wil hij eerst zekerheid hebben dat het vaccinatieprogramma werkt.
De wijzigingen in de regelgeving over coronaregels zijn aangebracht als onderdeel van een evaluatie van de derde lockdown eerder deze maand door minister Matt Hancock van Volksgezondheid, aldus de Britse krant. De verordening, die alleen geldt in Engeland, zou vorige week aflopen, maar is nu verlengd tot 17 juli. Rond die datum begint de zomervakantie in het land.
De Britten registreerden woensdag nog met 1820 coronadoden binnen een etmaal een nieuw record. Johnson sprak toen over verschrikkelijke cijfers. Een dag eerder was met 1610 slachtoffers het vorige record al gebroken. Ruim een week geleden stierven voor het eerst tijdens de pandemie meer dan 1500 mensen op een dag aan corona in het Verenigd Koninkrijk.
Het totale aantal coronadoden in het zwaarst getroffen Europese land stijgt inmiddels snel richting de 100.000. Tot nu toe zijn ruim 3,6 miljoen Britten besmet geraakt met het longvirus.
De gezondheidsautoriteiten in Nieuw-Zeeland hebben zondag het eerste geval van een vermoedelijk lokale besmetting met het coronavirus in meer dan twee maanden bevestigd. Het gaat om een 56-jarige vrouw die onlangs van een reis naar Spanje en Nederland was teruggekeerd. Tien dagen na het voltooien van een verplicht verblijf van twee weken in een quarantainehotel testte zij positief.
De directeur van de Nieuw-Zeelandse gezondheidsautoriteit Ashley Bloomfield zei dat de vrouw twee negatieve tests had ondergaan terwijl ze in isolatie verbleef en dat haar man geen symptomen vertoonde. De laatste keer dat er in het land een coronageval werd geregistreerd was op 18 november vorig jaar.
„We gaan ervan uit dat dit een positief geval is en dat het om een meer overdraagbare variant gaat, ofwel de variant die als eerste in Zuid-Afrika of het Verenigd Koninkrijk is geïdentificeerd, of mogelijk Brazilië - of een andere overdraagbare variant”, aldus Bloomfield.
Het is niet bekend hoe de vrouw besmet is geraakt en of de infectie nieuw is, zei ze. Maar aangezien de vrouw positief testte enkele dagen nadat ze uit quarantaine kwam en thuis is gebleven, behandelen de autoriteiten het als een „waarschijnlijk lokaal geval”.
Het ministerie van Gezondheidszorg meldde zondag verder acht nieuwe coronabesmettingen die bij terugkerende reizigers zijn geconstateerd. Nieuw-Zeeland verplicht reizigers aan de grens in quarantaine te gaan om te voorkomen dat het virus opnieuw in het land toeslaat. Het totale aantal actieve coronagevallen onder mensen die in isolatie zitten bedraagt nu 79.
De druk op de regering van premier Jacinda Ardern is toegenomen om de bevolking te vaccineren, maar het land heeft al eerder gezegd dat de meerderheid van de bevolking pas in de tweede helft van het jaar een vaccin krijgt toegediend.
Nieuw-Zeeland heeft vorig jaar met strenge lockdownmaatregelen de verspreiding van het virus succesvol weten te voorkomen. Sinds de uitbraak zijn ‘slechts’ 2276 mensen in het land besmet geraakt en waren er 25 coronadoden. Omdat het land al geruime tijd als virusvrij geldt, hebben de inwoners de jaarwisseling op ouderwetse wijze kunnen vieren. Dus zonder maximumaantallen bezoekers en zonder beperkingen vanwege de volksgezondheid.
Duitsland wordt het eerste land van de Europese Unie dat dezelfde experimentele behandeling met antilichamen gaat gebruiken die Donald Trump hielp te herstellen van Covid-19. Dat heeft minister van Volksgezondheid Jens Spahn zondag gezegd.
„De regering heeft 200.000 doses gekocht voor 400 miljoen euro”, zei Spahn tegen de krant Bild am Sonntag, wat neerkomt op 2000 euro per dosis.
De cocktails met zogenoemde monoklonale antilichamen zullen de komende week worden ingezet in universitaire ziekenhuizen, zei hij, eraan toevoegend dat Duitsland „het eerste land in de EU” is dat ze gebruikt in de strijd tegen de coronapandemie.
Spahn noemde niet de naam van de fabrikant die de geneesmiddelen zal leveren, maar bevestigde dat het hetzelfde medicijn is dat aan de toenmalige Amerikaanse president Trump werd gegeven toen hij in oktober vorig jaar getroffen werd door Covid-19.
„Ze werken als een passieve vaccinatie. Het toedienen van deze antilichamen in een vroeg stadium kan risicopatiënten helpen een ernstiger ziekteverloop te voorkomen,” zei Spahn.
Trump, die vorig najaar kort in het ziekenhuis lag met het coronavirus, kreeg de antilichaamtherapie ontwikkeld door het Amerikaanse bedrijf Regeneron, bekend als REGN-COV2, voordat de behandeling wettelijke goedkeuring had gekregen. Hij zei later dat het medicijn „fantastisch werk” had verricht.
Het Amerikaanse bedrijf Eli Lilly heeft een soortgelijke therapie ontwikkeld.
De Duitse order komt op het moment van groeiende frustratie in de EU over een trager dan verwachte uitrol van vaccins. Vaccinproducenten Pfizer/BioNTech en AstraZeneca hebben beide gezegd dat zij op korte termijn minder doses aan Europa zullen leveren dan verwacht vanwege productieproblemen.
De Duitse regering verwacht niettemin alle Duitsers tegen eind augustus een vaccin te kunnen geven.
De Britse regering komt enigszins terug op de bewering dat de gemuteerde coronavirusstam die voor het eerst in Groot-Brittannië is ontdekt, dodelijker is dan eerdere varianten. Minister van Volksgezondheid Matt Hancock zei zondag tegen Sky News dat de regering er „niet helemaal zeker” van is hoe dodelijk de mutatie is.
Hij zei wel dat er een risico bestaat dat meer mensen zouden sterven aan de Britse variant, omdat het bewezen is dat deze zich sneller verspreidt. Vrijdag zei premier Boris Johnson dat er bewijs is dat de nieuwe variant dodelijker is dan de variant die tot nu toe de overhand had.
Tegenover Sky News zei Hancock verder dat Engeland „nog heel, heel, heel ver” verwijderd is van het opheffen van de beperkende maatregelen in verband met het coronavirus, aangezien het aantal gevallen „ongelooflijk hoog” blijft en de ziekenhuizen onder grote druk staan.
De minister zei zondag tegen de BBC dat in Groot-Brittannië inmiddels 77 gevallen van de Zuid-Afrikaanse variant zijn ontdekt. Hij zei dat alle 77 gevallen verband hielden met reizen uit Zuid-Afrika en onder nauwlettend toezicht stonden, net als negen geïdentificeerde gevallen van de Braziliaanse variant.
Ondertussen dringt Jonathan Van-Tam, Brits plaatsvervangend hoofd van de medische dienst, er bij gevaccineerden op aan zich te houden aan de coronabeperkingen, omdat ze het virus nog steeds aan anderen kunnen doorgeven. „Als u uw gedrag wijzigt, kunt u nog steeds het virus verspreiden, het aantal gevallen hoog houden en anderen in gevaar brengen die ook hun vaccin nodig hebben, maar later aan de beurt zijn”, zei Van-Tam volgens het persbureau PA.
Groot-Brittannië vaccineert honderdduizenden mensen per dag en tot nu toe hebben 5,8 miljoen van de 66 miljoen inwoners de prik gekregen.
Naar schatting komt een kwart van de vastgestelde besmettingen met het coronavirus in België door de besmettelijkere Britse variant. Dat heeft de Belgische professor biostatistiek Geert Molenberghs (UHasselt en KU Leuven) zondagmiddag gezegd in het VRT-journaal. Volgens hem is het onvermijdelijk dat de Britse mutatie van het virus ook in zijn land dominant zal worden.
De schatting is gebaseerd op steekproeven. „Zowel het laboratorium in Leuven als dat in Luik komt tot dezelfde schatting”, aldus Molenberghs.
Dat de coronacijfers weer stijgen en er allerlei uitbraken zijn, noemt de biostatisticus een zorgelijke situatie. „Dit is niet totaal onverwacht”, zei hij, verwijzend naar landen als Engeland, Ierland en Schotland waar versoepelingen van de coronamaatregelen en de Britse variant de zaken „vrij snel uit de hand kunnen laten lopen”. „Wij hebben een beetje tijd gewonnen door niet te versoepelen, maar we weten nu al enkele dagen, weken, dat er een circulatie is” van de Britse variant.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) schatte vorige week woensdag dat inmiddels 10 procent van de mensen die in Nederland besmet raken, de Britse gemuteerde versie heeft. De verwachting is dat deze variant ook in Nederland dominant zal worden.
Zweden heeft de grens voorlopig gesloten voor bezoekers uit Noorwegen. Dat besluit is zondag genomen om de verspreiding van de Britse variant van het coronavirus tegen te gaan. De maatregel gaat om middernacht in en blijft tot zeker 14 februari van kracht. Voor onder anderen forensen is een uitzondering gemaakt.
Minister van Binnenlandse Zaken Mikael Damberg kondigde het inreisverbod voor Noren af als reactie op de uitbraak van het gemuteerde en besmettelijkere virus in een bejaardenhuis ten zuiden van Oslo. Dat leidde zaterdag in de hele regio tot de strengste lockdown sinds vorig jaar maart.
Damberg zei met name te willen voorkomen dat Noren wegens de strenge restricties de grens oversteken om in Zweden inkopen te doen. Hij liet tevens weten dat reizigers uit Groot-Brittannië en Denemarken langer niet welkom blijven. Dambergs buitenlandcollega riep de Zweden op niet naar Noorwegen te gaan, tenzij dat absoluut noodzakelijk is.
Burgemeester Cees van den Bos van Urk heeft zondagmiddag in een videoboodschap zijn „afschuw” geuit over een groep Urker jongeren, die een cameraploeg van de NOS met pepperspray heeft bespoten. Dat gebeurde toen er opnames werden gemaakt van een testlocatie van de GGD, die zaterdagavond in Urk in brand is gestoken door relschoppende jeugd. „Dit kan niet langer, hier is een grens bereikt”, aldus de geschokte burgemeester. De NOS brak de opnames na het incident af.
Volgens Van den Bos is er extra politiecapaciteit vrijgemaakt om per onmiddellijk nog strikter te gaan handhaven op het naleven van de avondklok in Urk. „En dat blijft de komende weken zo. Voor volgend weekend worden nog meer en verstrekkender maatregelen genomen”, kondigt de burgemeester aan. Sinds zaterdagavond geldt al een noodbevel. „Negeren van een noodbevel levert een strafblad op en alleen dat is het enige en juiste antwoord op dit gedrag”, meent Van den Bos.
Van den Bos liet eerder zondag samen met de politie en het Openbaar Ministerie al weten „zeer verontwaardigd” te zijn over het in brand steken van de testlocatie van de GGD. „Een klap in het gezicht van de vele medewerkers die zich elke dag inzetten voor de gezondheid van de inwoners van Urk. Volstrekt onacceptabel.”
Volgens de NOS hinderden zondag twee jongeren de cameraman tijdens opnames van de uitgebrande teststraat. „Er ontstond een woordenwisseling en een worsteling tussen een van de jongeren en de beveiliger. De laatste kreeg een bijtende stof in het gezicht gespoten. De beveiliger is ter plekke behandeld. Voor zover bekend is niemand opgepakt. Er waren tientallen omstanders. De NOS voelde zich genoodzaakt te vertrekken en de opnames voor dit onderwerp op een andere plek te maken”, zo is op Teletekst van de NOS te lezen.
Hoofdredacteur van de NOS Marcel Gelauff herhaalde zondag naar aanleiding van dit voorval dat het steeds moeilijker wordt om verslag van gebeurtenissen te doen. „Eigenlijk vind je dat naar zoiets als dit een verslaggever moet, maar we hielden het bewust low-key, met een cameraman en beveiliger. Het gaat alle grenzen te buiten dat je dat spul alleen al bij je hebt.” Volgens Gelauff moeten zijn mensen op locatie heel omzichtig te werk gaan, en „dan kun je eigenlijk niet doen waar je voor komt. Je bent meer met je veiligheid bezig dan met journalistiek.”
Zaterdag werd bekend dat de NOS aangifte heeft gedaan tegen de afzender van een video waarin rechtstreekse bedreigingen worden geuit aan het adres van NOS-medewerkers en waarin wordt gesproken over een zwarte lijst van fotografen en journalisten. Het filmpje werd afgelopen dagen gedeeld in appgroepen en ging rond op sociale media. „De werkomstandigheden van journalisten staan steeds meer onder druk. De voorbeelden zijn bekend: het werk letterlijk onmogelijk maken, bedreigen, intimideren, framen, doelbewust leugens verspreiden, uitschelden, vooral online ook”, stelde Gelauff daar toen ook over.
Al eerder werd duidelijk dat verslaggevers van de NOS soms beveiliging krijgen om ze te beschermen en dat de NOS-logo’s van zendwagens zijn gehaald. „Als redactie geven we steeds meer geld uit aan onze veiligheid. Hier in Nederland, maar ook in het buitenland, zoals tijdens het verslaan van de machtsoverdracht in de VS. Dat is geld dat we niet kunnen besteden aan onze journalistiek opdracht.”
Eind vorig jaar waren er ook al veel problemen in Urk met jongeren die met zwaar, illegaal vuurwerk gooiden. Na een reeks maatregelen, arrestaties en een aantal gesprekken van de burgemeester met de relschoppers jeugd werd het toen rustiger. „Nu gooit een kleine groep de naam van Urk weer te grabbel”, constateert Van den Bos, die zegt dat hij zich „mijn pijn in het hart en juist op zondag” tot de Urkers richt.
De Verenigde Staten zijn zondag de grens van 25 miljoen coronabesmettingen gepasseerd, blijkt uit cijfers van de Johns Hopkins University. Begin november stond de teller op 10 miljoen en op 1 januari op 20 miljoen. Wereldwijd is bij bijna 100 miljoen mensen een besmetting vastgesteld.
In de VS zijn meer dan 417 duizend mensen overleden aan de gevolgen van een besmetting. Ook daarmee blijft het land wereldwijd ruimschoots koploper. Brazilië (ruim 216.000) en India (ruim 153.000) staan op plaats twee en drie.
De nieuwe president Joe Biden heeft de bestrijding van de pandemie de hoogste prioriteit gegeven en gelijk in zijn eerste week plannen ontvouwd om het aantal besmettingsgevallen omlaag te krijgen. De ambities om het tempo van de vaccinaties op te schroeven zijn hoog. Biden heeft beloofd dat er 100 miljoen doses vaccin beschikbaar komen tijdens de eerste honderd dagen van zijn ambtstermijn.
Israël heeft zondag besloten het internationale vliegverkeer voorlopig plat te leggen om de verspreiding van het coronavirus in alle varianten in te dammen. Volgens The Jerusalem Post gaat de ban op inkomende en uitgaande vluchten op luchthaven Ben-Gurion maandag om middernacht (plaatselijke tijd) in.
De maatregel blijft in elk geval tot eind januari van kracht. Ook voor Israëlische vliegmaatschappijen gelden de restricties. Alleen in heel bijzondere gevallen kan voor aankomende en vertrekkende reizigers een uitzondering worden gemaakt. Een speciale commissie moet dan toestemming geven. Vrachtvliegtuigen uit het buitenland mogen wel blijven landen in Israël. Vluchten voor medische hulp en bluswerkzaamheden kunnen eveneens doorgaan.
„We lopen voor op alle andere landen in de wereld”, zei premier Benjamin Netanyahu. „We verzegelen ons luchtruim”. Hij voegde eraan toe dat komende week nog eens 1 miljoen Israëliërs zullen worden ingeënt tegen Covid-19. Tot dusver heeft al een kwart van de bevolking, die ruim 9 miljoen mensen telt, een prik gekregen. Nu kunnen ook 16- tot 18-jarigen zich laten vaccineren om eindexamen te kunnen doen en 40-plussers.
De GGD Flevoland en de gemeente Urk bekijken of er een nieuwe coronatestlocatie kan worden gebouwd in het dorp, nadat de huidige zaterdagavond in brand werd gestoken door relschoppende mensen. Daarbij is het van belang dat de locatie waar die komt veilig is. „We willen natuurlijk niet dat dit nog een keer gebeurt”, benadrukt een woordvoerder van GGD Flevoland zondagmiddag.
Het is nog niet duidelijk hoe lang het gaat duren voordat er een nieuwe testlocatie in het dorp is opgetuigd. „Er gaat zeker wel wat tijd overheen. De inventaris is helemaal verbrand, dus we zullen totaal opnieuw moeten beginnen”, zegt de woordvoerder. In de tussentijd kunnen de inwoners van Urk terecht bij de dichtstbijzijnde testlocatie, in Emmeloord.
De schade aan de coronateststraat bij het haventerrein is flink, aldus de GGD. „Er stond allerlei apparatuur, meubels en benodigdheden om testen goed af te kunnen nemen. Dat is allemaal verloren gegaan. Ik kan me niet voorstellen dat daarvan nog spullen hergebruikt kunnen worden”, aldus de woordvoerder. Het precieze schadebedrag is nog niet bekend, maar de woordvoerder van de GGD verwacht dat het een „flink bedrag” zal zijn.
Cees Verdam, directeur publieke gezondheid van GGD Flevoland, noemde de brand in de teststraat zondag een „flinke klap in ons gezicht”. Burgemeester Cees van den Bos liet eerder zondag samen met de politie en het Openbaar Ministerie al weten „zeer verontwaardigd” te zijn over het in brand steken van de testlocatie van de GGD.
Tientallen mensen gingen zaterdagavond- en nacht op Urk de straat op uit protest tegen de avondklok, die voor het eerst gold in de strijd tegen het coronavirus. Ze reden in ongeveer honderd auto’s luid toeterend over het terrein. Volgens de politie zijn er twee personen aangehouden en daarnaast tientallen boetes uitgedeeld.
In een dag zijn in Frankrijk 493 coronapatiënten opgenomen in een ziekenhuis, de grootste stijging sinds half november. Het aantal mensen met Covid-19 op intensivecareafdelingen steeg met 69 tot 2965, ook de grootste toename in ruim twee maanden.
Er werden ruim 18.000 nieuwe besmettingen vastgesteld, waarmee het totaal op ruim 3 miljoen komt te staan. Meer dan 73.000 mensen zijn overleden aan het virus, van wie 172 in het laatste etmaal.
Het land moet waarschijnlijk voor de derde keer in lockdown, zei de belangrijkste medisch-wetenschappelijke adviseur van de regering zondag. Hoe strikt die gaat worden is aan de politiek, aldus Jean-François Delfraissy.
De regering komt woensdag bijeen om te bespreken of extra maatregelen nodig zijn. Als dat niet gebeurt wordt de situatie vanaf half maart „extreem moeilijk”, waarschuwde Delfraissy. Een nieuwe lockdown moet wat hem betreft samenvallen met de al dan niet verlengde schoolvakanties in februari.
Alle Fransen moeten sinds ruim een week binnenblijven vanaf 18.00 uur als ze geen geldige reden hebben om naar buiten te gaan. De infectiegraad is sindsdien gestegen. De avondklok geldt vooralsnog minstens twee weken.
De ongeregeldheden die dit weekend op meerdere plaatsen in Nederland uitbraken rond het ingaan van de avondklok, staan maandag hoog op de agenda van het Veiligheidsberaad. De 25 burgemeesters die voorzitter zijn van een veiligheidsregio bespreken dan met elkaar hoe het gaat met de handhaving van de avondklok. Ook de stand van zaken rond het vaccineren komt aan de orde.
De avondklok, die zaterdagavond voor het eerst is ingegaan, geldt de komende weken tussen 21.00 uur en 04.30 uur, als middel tegen verspreiding van het coronavirus.
Voorzitter van het beraad en burgemeester van Nijmegen Hubert Bruls hoopt maandag meer duidelijkheid te kunnen krijgen over wie er precies naar de verboden demonstraties gingen. „Er komen bepaalde types op af en er breken vervolgens ongeregeldheden uit. Het is zaak dat we dat goed analyseren”, zegt zijn woordvoerster. „Bij het analyseren van wat er mis ging dit weekend hoort ook dat we kijken of er extra, aanvullende maatregelen nodig zijn en of bijvoorbeeld het noodbevel in Tilburg en Almelo heeft gewerkt.”
De woordvoerster wilde zondagavond niet al te veel vooruitlopen op het veiligheidsberaad. Het was zaterdag en zondag volgens haar eerst en vooral aan de burgemeesters om beslissingen te nemen op het gebied van handhaving van de openbare orde in hun gemeente. „De 25 burgemeesters hebben de informatie hierover al zeker met elkaar gedeeld.”
Namens het kabinet schuift minister van Justitie en Veiligheid Ferd Grapperhaus maandag aan bij het overleg. Grapperhaus en Bruls geven na afloop een toelichting op de besproken onderwerpen.
Een agent is zondagavond in Venlo gewond geraakt nadat relschoppers een steen door de ruit van een politieauto gooiden, meldt de politie in Limburg in een overzicht van een avond vol rellen bij protesten tegen de avondklok.
De mobiele eenheid moest in actie komen om de orde te herstellen in Venlo, Roermond en Stein, bijgestaan door de Koninklijke Marechaussee. Pas rond 23.30 uur waren geen grote groepen mensen meer op straat.
Eerder op de avond verzamelden zich groepen mensen in de centra van Venlo, Roermond en Stein. Er werd met stenen gegooid en zwaar vuurwerk afgestoken.
De waarnemend politiechef in Limburg, Inge Godthelp, spreekt haar afschuw uit over de rellen en zegt dat het „geen visitekaartje is geweest voor onze samenleving en het is niet hoe we ons als politie moeten laten bejegenen”. Volgens haar heeft de politie een enorme inzet moeten doen. „Een inzet die te denken geeft voor de komende dagen”, aldus Godthelp.
Nederland heeft in 2020 ruim 7 miljoen buitenlandse toeristen verwelkomd, een daling van 65 procent ten opzichte van 2019. Nederlandse hotels, campings en vakantiehuisjes ontvingen gezamenlijk 19 miljoen vakantiegangers uit eigen land. Dat is ruim een kwart minder dan het jaar ervoor, meldt het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen (NBTC) op basis van eigen onderzoek.
„Hoeveel bezoekers we dit jaar in Nederland kunnen verwachten is moeilijk in te schatten. We hebben daarom verschillende scenario’s doorgerekend,” vertelt Jos Vranken, algemeen directeur NBTC. In het meest gunstige scenario groeit het aantal binnenlandse toeristen met 8 procent en de buitenlandse toeristen met 30 procent ten opzichte van vorig jaar, in het zwartste scenario dalen beiden met respectievelijk 8 en 40 procent.
Ook heeft NBTC maandag de eerste cijfers van de Vakantie Sentiment Monitor 2021 bekendgemaakt. Daaruit blijkt volgens NBTC dat zeven op de tien inwoners uit Nederland en de belangrijkste markten België, Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en China, op vakantie wil dit jaar.
Vranken: „We zien dat mensen als gevolg van de huidige omstandigheden een enorme behoefte hebben om op vakantie te gaan. Dit geldt zowel voor Nederlanders, als voor inwoners van de andere landen. Men is door de huidige maatregelen echter zeer terughoudend en afwachtend in het vooruit boeken van vakanties en dat is zorgelijk voor de sector.”
In de sentimentmonitor staat dat zeven op de tien ondervraagden vakantieplannen hebben voor dit jaar. Vranken: „Opvallend is dat in vrijwel alle Europese landen minder dan 20 procent van de ondervraagden een vakantie ook daadwerkelijk heeft geboekt. Daarnaast zien we dat 50 procent van de ondervraagden wel vakantieplannen heeft, maar nog niet heeft geboekt. Van deze 50 procent is zelfs nog maar twee op de vijf zich aan het oriënteren op een vakantie. Deze resultaten bevestigen dat we voorlopig nog in een diep dal zitten en herstel, zodra dat kan en mag, actief op gang geholpen moet worden.”
Ruim de helft van de Nederlanders en inwoners van onze buurlanden met vakantieplannen hoopt dit jaar hun vakantie elders in Europa door te kunnen brengen. „De wens van Nederlanders om op vakantie te gaan naar het buitenland is onverminderd groot. Maar Nederlanders zijn ook reëel. Slechts twee op de vijf Nederlanders denkt dat een vakantie naar het buitenland dit jaar überhaupt mogelijk is. Het andere deel niet. Bijna de helft van de Nederlanders overweegt dan ook een zomervakantie in eigen land,” aldus Vranken.
Het aantal nieuwe coronadoden in Duitsland is het afgelopen etmaal flink lager dan op zondag. Het Robert Koch Instituut (RKI), de Duitse evenknie van het RIVM, meldt maandag 217 sterfgevallen tegen 349 een dag eerder.
In totaal zijn in Duitsland sinds de uitbraak van het coronavirus 52.087 personen overleden aan de gevolgen van Covid-19. Ook raakten er zeker 2.141.665 mensen besmet met het virus. Het RKI maakte maandag melding van 6.729 nieuwe besmettingen, tegenover 12.257 op zaterdag. Dat er sprake is van een daling rond het weekend en vervolgens van een stijging van het aantal gevallen naarmate de week vordert, is in Duitsland een gebruikelijk patroon.
De autoriteiten hebben een strenge lockdown afgekondigd om verdere verspreiding tegen te gaan en ook grenssluitingen worden niet uitgesloten. In Duitsland moesten horecazaken, bioscopen, theaters en sportlocaties in november al dicht. Een maand later volgden ook scholen en niet-essentiële winkels. Die beperkingen blijven tot half februari van kracht.
In Duitsland werd vrijdag voor het eerst de Braziliaanse variant van het coronavirus vastgesteld. Een functionaris van de deelstaat Hessen heeft laten weten dat de geïnfecteerde persoon in kwestie donderdag in Frankfurt arriveerde vanuit Brazilië.
„Alle grenzen zijn hier overschreden. Van demonstreren was geen sprake, geweld tegen de politie was van begin af aan het doel.” Dat is de reactie van de gemeente, politie en het Openbaar Ministerie (OM) op de rellen in Eindhoven zondag. De drie partijen reageren „met afschuw op de ongeregeldheden in de Eindhovense binnenstad”.
Burgemeester John Jorritsma heeft geen goed woord over voor de relschoppers: „Zogenaamd uit naam van de vrijheid zijn winkels van geplaagde ondernemers vernield. Eén winkel geplunderd zelfs. Onze stad van samen is verscheurd door relschoppers die niets met onze stad hebben.”
Tientallen relschoppers werden zondag aangehouden en het OM heeft besloten tot een strafrechtelijk onderzoek. Het verwacht meer aanhoudingen te kunnen verrichten aan de hand van camerabeelden. Ook probeert het OM de gemaakte schade op de relschoppers te verhalen.
Tot 21.00 uur sloeg de politie 55 mensen in de boeien. Volgens districtschef Peter van Pelt van de politie in Eindhoven zijn er geen agenten gewond geraakt. „We werden geconfronteerd met een grote groep relschoppers die direct met grof geweld in de aanval ging richting de politie. Dat is uiteraard volledig onacceptabel”. Volgens hem is het nog onduidelijk of er onder relschoppers of andere burgers gewonden zijn gevallen.
„De politie beschikte over informatie dat meerdere groepen uit waren op een confrontatie met de politie, handhavers en hulpverleners”, aldus OM, politie en burgemeester Jorritsma in een gezamenlijke verklaring. „Deze groep was alleen maar uit op rellen”, aldus persofficier van justitie Janine Kramer. „Dit heeft niets meer te maken met het uiten van je mening, maar dit is gewoon crimineel gedrag.”
„Met het demonstratierecht heeft dit niets meer te maken” zei Wilbert Paulissen, chef van de politie Oost-Brabant. „Ik zag met eigen ogen hoe de stad erbij lag na de vernielingen, geweldplegingen en plunderingen. Gelukkig zijn er heel veel beelden gemaakt, die ons gaan helpen deze criminelen op te sporen. Het is vreselijk om te zien wat zij hardwerkende ondernemers in de Eindhovense binnenstad hebben aangedaan.”
Burgemeesters en politie hebben terecht hard opgetreden tegen relschoppers die protesteren tegen de coronamaatregelen. Minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) vindt dat de gewelddadige opstootjes niets te maken hebben met demonstreren, liet hij zondag weten in een reactie op de ongeregeldheden op verschillende plekken in het land. Vooral in Eindhoven en Amsterdam liepen demonstraties uit de hand en greep de politie hard in.
Volgens Grapperhaus zijn dit geen demonstranten maar relschoppers. „Schokkende beelden van rellen, plunderingen en brandstichting gaan rond. Dit heeft niets te maken met demonstreren tegen coronamaatregelen. Dit is simpelweg crimineel gedrag; mensen die bewust politie, mobiele eenheid, journalisten en andere hulpverleners belagen. De burgemeesters en politie hebben terecht hard opgetreden.”
In de loop van de zondagavond werd het op nog meer plaatsen onrustig, onder meer in Den Haag, Tilburg en Roermond. Grapperhaus heeft contact met verschillende burgemeesters die hiermee te maken hebben, laat zijn woordvoerster weten.
De onruststokers verzetten zich tegen de coronamaatregelen en met name tegen de avondklok die zaterdag van kracht werd. Daardoor mag niemand meer zonder geldige reden buiten zijn na 21.00 uur tot 04.30 in de ochtend.
De minister vindt dat de gebeurtenissen „in schril contrast staan met alle mensen die zich de afgelopen maanden goed aan alle maatregelen hebben gehouden, zaterdagavond tijdens de avondklok thuisbleven en samen deze zware tijd door proberen te komen. Ik doe een dringende oproep aan iedereen in Nederland: bestrijd het virus en niet elkaar.”
Mensen die geweld plegen tegen politiemensen en andere hulpverleners kunnen een zwaardere straf tegemoetzien, licht een woordvoerster van het ministerie toe. Of er eventueel snelrecht wordt toegepast, is aan het Openbaar Ministerie in die plaatsen.
Vanuit de Tweede Kamer komen geschokte reacties naar aanleiding van de rellen zondag in meerdere plaatsen. De demonstranten zeggen zich tegen het coronabeleid te keren.
VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff twittert: „Respect en lof voor de politie en anderen die optreden tegen waanzin en geweld in Urk, Amsterdam en Eindhoven. En aan het rellend trieste zooitje daar: wtf zijn jullie mee bezig?!? #PleurOp”.
Zijn collega en fractieleider Gert-jan Segers van de ChristenUnie: „Beklemmende beelden van een ontspoorde demonstratie tegen het coronabeleid. De eerste verantwoordelijken zijn uiteraard deze onverlaten. Maar dit is óók het werk van ophitsers die totaal misplaatste WO2-vergelijkingen maken. Onze woorden doen ertoe. Want ze kunnen daden worden”, laat hij weten via Twitter.
Eerder op de dag reageerde PvdA-lijsttrekker Lilianne Ploumen al op de onrust in Urk. „Negeren avondklok, teststraat in brand steken, een beveiliger belagen en mishandelen en de pers het werken onmogelijk maken. De daders moeten gepakt en gestraft worden. Blijf van anderen af en laat mensen gewoon hun werk doen.”
GroenLinks-leider Jesse Klaver twittert: „Dit soort rellen is precies wat er gebeurt als partijen als PVV en Forum roepen dat de NOS fake news is. Stop met dat verkondigen, het is niet onschuldig om de NOS ‘nepnieuws’ te noemen, het is levensgevaarlijk.” Ook wijst Klaver naar de PVV. „Vergeet niet dat PVV Urk tot dit geweld heeft aangezet. Het is niet onschuldig om als politieke partij op te roepen regels aan je laars te lappen. Onacceptabel, ondemocratisch en ronduit gevaarlijk.@geertwilderspvv grijp in!”
„Wat een tuig. Zoveel schade aan de gemeenschap die het al zwaar heeft. Hoop dat de daders gepakt worden en worden vastgezet. Die vrijheidsbeperking is de enige passende straf. 24/7lockdown bij @DJI_detentie”, twittert CDA-Tweede Kamerlid Madeleine van Toorenburg.
Gerrit van de Kamp, de voorzitter van politiebond ACP spreekt op Twitter „grote waardering en respect” uit voor de politiemensen die zondag en de afgelopen tijd werden ingeschakeld. „Er wordt een buitenproportioneel beroep op jullie gedaan. Kritiek zal er altijd zijn maar jullie inzet om NL leefbaar en zo veilig mogelijk te houden is groot. DANK!”
DENK-Kamerlid Tunahan Kuzu sneert: „Heeft de @MinPres al afstand genomen van rellende lieden in#Urk,#Amsterdam en#Eindhoven? Heeft hij hen al uitgemaakt voor tuig van de richel? Heeft hij die lui die journalisten aanvallen al duidelijk gemaakt dat als je het hier niet bevalt, dat je kan oppleuren?”
Een ander geluid komt van Forum voor Democratie, die het verzet de verkiezingscampagne in trekt. „Dit is de 2e avond dat Rutte Nederland opsluit. #FVD blijft zich verzetten. Wij blijven iedere dag stilstaan bij deze onacceptabele inperking van onze #vrijheid. Steeds meer mensen keren zich tegen de #avondklok. Alleen samen krijgen we onze vrijheid terug. Stem 17 maart FVD!”
De ongeregeldheden die dit weekend op meerdere plaatsen in Nederland uitbraken rond het ingaan van de avondklok, staan maandag hoog op de agenda van het Veiligheidsberaad. De 25 burgemeesters die voorzitter zijn van een veiligheidsregio bespreken dan met elkaar de bestaande en mogelijk ook nieuwe maatregelen rond de avondklok. Die is zaterdagavond voor het eerst ingegaan en geldt de komende weken tussen 21.00 uur en 04.30 uur, als middel tegen verspreiding van het coronavirus.
Voorzitter van het beraad en burgemeester van Nijmegen Hubert Bruls hoopt maandag meer duidelijkheid te krijgen over wie er precies op de verboden demonstraties zijn afgekomen.
Ook de stand van zaken rond het vaccineren komt aan de orde. Voorzitter André Rouvoet van GGD GHOR Nederland, de overkoepelende organisatie van de GGD’s, komt de 25 burgemeesters informeren over de continuïteit van de zorg op dit moment. Daarbij komt ook de stand van zaken rond het vaccineren aan de orde. Justitieminister Ferd Grapperhaus schuift namens het kabinet aan bij het beraad. Grapperhaus en beraadsvoorzitter Bruls geven na afloop van de vergadering een toelichting op de besluiten.
Het Veiligheidsberaad heeft voor het eerst niet ’s avonds plaats, maar al aan het eind van de middag. Daardoor kunnen alle deelnemers aan het overleg voor 21.00 uur, als de avondklok ingaat, thuis zijn.
Een nieuwe groep wordt gevaccineerd tegen het coronavirus. Op maandag begint het inenten van kwetsbare ouderen en mensen met een beperking die in kleinschalige woonvormen wonen. Dat zijn locaties die geen instellingsarts hebben, dus wordt de vaccinatie uitgevoerd door huisartsen. In totaal gaat het om ongeveer 77.000 mensen.
De eerste prik wordt gegeven op een locatie in Zoetermeer. Ook in Twente en Deventer worden deze mensen gevaccineerd. Later volgt de rest van het land. Deze personen krijgen het vaccin dat door farmaceut Moderna is ontwikkeld.
Op 6 januari werd de eerste persoon in Nederland gevaccineerd. Sindsdien is begonnen met het inenten van medewerkers van verpleeghuizen, artsen en verpleegkundigen van de acute zorg, ambulancepersoneel en de bewoners van grotere verpleeghuizen en instellingen voor gehandicaptenzorg. Op vrijdag werden de eerste huisartsen gevaccineerd en in de loop van deze week krijgen de eerste thuiswonende 90-plussers hun vaccinaties. Later volgen 85- tot 90-jarigen.
Zeven grote ouderorganisaties zijn het niet eens met het afschieten van het coronaverlof door het kabinet. In een brief aan de Tweede Kamer waarschuwen ze voor de gevolgen van de aanhoudende schoolsluiting en de grote problemen die dat oplevert voor werkende ouders.
„Het is wel heel gemakkelijk om te zeggen dat coronaverlof niet haalbaar is op korte termijn. Wij vinden dat er opnieuw overleg moet plaatsvinden. Ik neem aan dat het laatste woord hierover nog niet gezegd is”, zegt Lobke Vlaming van Ouders&Onderwijs tegen De Telegraaf. Ze hoopt op een stevig debat in de Kamer maandag erover.
Bij Voor Werkende Ouders staat inmiddels de telefoon niet stil, vertelt directeur Marjet Winsemius tegen de krant. De stichting is zondag een onderzoek begonnen om te kijken hoe groot de behoefte is om de scholen zo snel mogelijk weer te openen. „Want de gevolgen voor kinderen en ouders zijn te groot. Ouders hebben mentaal en fysiek gezondheidsproblemen en zitten tegen een burn-out aan. Coronaverlof kan het verschil maken. Maar deze groep staat helemaal in de kou. Werkende ouders komen in geen beleidsstuk voor, ze tellen niet mee.”
De zeven ouderorganisaties willen dat het Kamerdebat over corona en onderwijs maandag gaat zorgen voor lucht voor de ouders. „Wat de overheid zich niet realiseert, is dat er werkgevers zijn die de werknemer nog dwingen naar het werk te komen. Hoe moeten zij toezicht houden op hun kind thuis”, vraagt Vlaming zich af. „Ook komen er veel meldingen binnen van ouders met een cruciaal beroep, maar waar op school geen plek is voor hun kind op de noodopvang. Maar zij moeten toch aan het werk kunnen? De eis is dat de noodopvang wordt uitgebreid voor ouders die niet thuis kunnen werken.”
De Amerikaanse president Joe Biden gaat maandag de reisbeperkingen voor Europeanen verlengen, melden Amerikaanse media zondag. Om de Zuid-Afrikaanse variant van het coronavirus buiten de deur te houden, zal ook het vliegverkeer uit Zuid-Afrika sterk ingeperkt worden.
Voormalig president Donald Trump had eerder besloten het inreisverbod vanaf 26 januari op te heffen. Reizigers zouden dan welkom zijn mits ze een negatieve coronatest kunnen overleggen. Bidens team maakte echter duidelijk dat de reisbeperkingen voor reizigers uit de Schengenzone, Groot-Brittannië, Ierland en Brazilië na het aantreden van de nieuwe president verlengd zouden worden.
„Nu de pandemie erger wordt en meer besmettelijke varianten overal ter wereld opduiken, is dit niet het moment om beperkingen op internationaal reisverkeer op te heffen”, zo reageerde een woordvoerster van Biden toen op Twitter. Bronnen in het Witte Huis bevestigden zondag aan televisiezenders CNN en NBC dat het inreisverbod in stand blijft.
Sinds maart mogen buitenlanders uit Europa, op enkele uitzonderingen na, niet meer naar de Verenigde Staten reizen. Trump voerde ook strikte inreisverboden in voor buitenlanders uit China, Iran en Brazilië. Amerikaanse staatsburgers konden wel nog steeds naar hun vaderland vliegen.
In de VS zijn al meer dan 25 miljoen coronabesmettingen vastgesteld, 420.000 Amerikanen hebben die infectie niet overleefd.
De Nederlandse Politiebond houdt er rekening mee dat het nog „dagen of weken” onrustig blijft. „Ik hoop dat het eenmalig was, maar ik ben bang dat het een voorbode is geweest voor de komende dagen en weken”, zei bestuurder Koen Simmers tegen Nieuwsuur. „De politie is daar goed op voorbereid, maar ik hoop dat het niet nodig is.”
Volgens Simmers werden in Eindhoven ME’ers aangevallen en bekogeld met messen. De politie had er al rekening mee gehouden dat het onrustig zou kunnen worden. „Er was veel informatie en daarom zag je natuurlijk ook dat er zoveel ME op de been was in Amsterdam en Eindhoven.”
Simmers deed een oproep om maatregelen als de avondklok na te leven. „Het is niet voor niets. Val de politie niet aan, wij kunnen er ook niets aan doen dat deze regels er zijn. Het is niet normaal dat je politiemensen met dodelijke wapens aanvalt.”
De politie heeft in Tilburg negentien mensen aangehouden na rellen in de Brabantse stad. Ook in Oosterhout en Breda gingen groepen relschoppers de straat op en pleegden volgens de Tilburgse burgemeester Theo Weterings op grote schaal vernielingen. Onder meer winkels moesten het ontgelden. In alle drie de steden werden noodbevelen uitgevaardigd om de rust te herstellen. In Breda is minstens een arrestatie verricht.
Weterings spreekt namens de drie gemeenten zijn afschuw uit. „Volstrekt verwerpelijk wat we hier de afgelopen uren hebben meegemaakt. Winkels van ondernemers die het al zo moeilijk hebben in deze tijd zijn vernield. De totale minachting voor alle mensen die al maanden in de frontlinie van de zorg voor onze gezondheid vechten, door het negeren van alle coronamaatregelen inclusief de avondklok. En de wijze waarop deze relschoppers zich gedragen tegenover handhavers gaat alle perken te buiten: het bekogelen met vuurwerk en stenen is ongehoord.”
De burgemeester verwacht dat er nog meer aanhoudingen volgen en wil de schade verhalen op de organisatoren. Samen met de burgemeesters van Breda en Oosterhout roept hij iedereen op de avondklok te respecteren en geen gehoor te geven aan oproepen om ook maandagavond te gaan rellen.
De bestuurders prijzen de wijze waarop de politie haar werk heeft gedaan. „Dankzij hun inzet is de rust redelijk snel wedergekeerd”, aldus Weterings.
Op meerdere plaatsen in het land, waaronder Den Haag, Venlo, Enschede, Helmond en Roermond, gingen zondagavond mensen de straat op om protesteren tegen de avondklok. De betogingen liepen vrijwel overal uit op rellen.
De avondklok geldt de komende weken tussen 21.00 uur en 04.30 uur, als middel tegen verspreiding van het coronavirus.
Relschoppers hebben zondagavond rond 23.00 uur het Enschedese ziekenhuis Medisch Spectrum Twente (MST) belaagd en geprobeerd de ramen in te gooien. Dat is volgens een woordvoerster niet gelukt. „Het is verschrikkelijk dat wij nu doelwit zijn. Juist de mensen die zich zo hard hebben ingezet tijdens deze coronacrisis”, zegt ze.
Op social media is een filmpje te zien hoe relschoppers het MST aanvallen en trachten de ramen in te gooien. Kort na het incident veegde de politie het plein voor het ziekenhuis schoon, meldde de voorlichtster. „Nu is het weer rustig. We hebben wel extra beveiliging in het ziekenhuis ingezet.”
Een politiewoordvoerder wilde niet specifiek ingaan op het voorval. Wel twitterde de politie „#Enschede Online circuleert een filmpje dat de indruk wekt dat eerder op de avond een ruit van het ziekenhuis sneuvelt. Dat klopt niet. Er zijn geen ruiten gesneuveld van het ziekenhuis.”
Ook elders in de stad was het onrustig en trad de politie op.
Op meerdere plaatsen in het land, waaronder Den Haag, Tilburg, Venlo, Enschede, Helmond en Roermond, hebben zondagavond mensen op straat geprotesteerd tegen de avondklok. De betogingen liepen vrijwel overal uit op rellen.
De redactie heeft een nieuw liveblog gestart. Het liveblog van vrijdag is hier terug te lezen.
Advertentie