Edison Rijna is gezaghebber op Bonaire, burgemeester. Als voorzitter van het Eilandelijk Beleidsteam, zeg maar de veiligheidsregio, treft hij de maatregelen. Bij preventie en handhaving helpt het dat hij het vertrouwen van de bevolking geniet. „Noem mij maar opper­bevelhebber in de strijd tegen het coronavirus.”

In zijn werkkamer toont hij zich spraakzaam en onderhoudend. Op zijn shirt prijken flamingo’s, de iconische vogels van het eiland. „Bonaire was voorbereid op rampen met cruiseschepen, neerstortende vliegtuigen en orkanen, maar niet op een pandemie. Wie eigenlijk wel?”

„De volksgezondheid op ons eiland met 20.000 inwoners gaat boven alles. We vonden in de persoon van Marian Luinstra-Passchier een lokale arts om ons uit de brand te helpen.” Rijna, naar links wijzend: „Dus als je vraagt naar ons geheime wapen, daar zit degene die met een heel team keihard voor ons eiland werkt.”

Na het opheffen van de Nederlandse Antillen hielp Luinstra vanuit de GGD Den Haag de Dienst Publieke Gezondheid verder te ontwikkelen. Toen de crisis kwam was ze al met pensioen, maar ze stroopte ze de mouwen op en ging weer aan de slag. „We kregen tijd. Na slechts één besmetting in het voorjaar bleef het gelukkig even rustig, zo bouwden we aan veiligheid naar buiten en intern aan orde.”

Lange verhalen

Het Openbaar Lichaam Bonaire, zoals de bijzondere Nederlandse gemeente officieel heet, wil de bevolking transparant informeren. Gezaghebber Rijna: „De mensen zagen op de tv van buurland Curaçao lange verhalen van de arts-epidemioloog. We zijn toen met gerichte persconferenties begonnen. Met de laatste maanden Luinstra erbij als deskundige.”

Luinstra-Passchier: „We doen grondig bron- en contactonderzoek. De kracht zit ons teamwerk. Het is hier kleinschalig, Iedereen werkt mee, zeker nadat een uitbraak in september drie mensen het leven kostte, onder wie een populaire huisarts. Er is veel sociale controle als iemand in quarantaine moet. We werken anoniem, we willen niet dat bekend wordt wie er besmet is. In een kleine samenleving roept dat verkeerde reacties op.”

Bonaire wordt als een fort bewaakt. Op Flamingo International Airport moeten binnenkomende reizigers een gezondheidsverklaring en een negatieve PCR-test tonen. De havenmeester controleert alles wat varend arriveert. Bij de pier ligt het patrouilleschip Zr.Ms. Groningen van de Koninklijke Marine, de bemanning uit Curaçao mag pas passagieren nadat Luinstra contact heeft gehad met de scheeparts. Ze weet dat de meeste besmettingen ter herleiden zijn naar Curaçao. „En de feestdagen, daar ben ik ook bang voor. Bonairianen houden van feesten, maar mensen moeten niet met te veel monden aan de kerstham gaan.”

Grote vriezer

Binnenkort komt de grote vriezer uit Nederland en daarna het vaccin – de dienst Publieke Gezondheid verwacht met vaccineren nagenoeg gelijk op te trekken met Nederland. Gezaghebber Rijna wil als eerste publiekelijk geprikt worden. „De weerstand tegen het vaccin is hier niet groot, maar ik wil toch het signaal afgeven dat het vaccin veilig is. Ik wil ook dolgraag terug naar ons gewone leven en weer eens van het eiland af.”

De protestantse kerk van Bonaire houdt donderdag –met vergunning– een coronaproof kerstnachtdienst op het centrale Wilhelminaplein. Een gelegenheidskoortje oefent in het kleine kerkje. Door open deuren en ramen klinken kerstliederen. Dan klinkt er een bekende stem. Dirigente Marian Luinstra roept: „Dames en heren, denk aan de anderhalve meter!”