Het kantoor van Trans World Radio valt op door een indrukwekkende wandschildering. Voor de vele snorkel- en duiktoeristen, maar ook voor de lokale bevolking, is de levensgroot afgebeelde voorstelling van flora en fauna in de Caraïbische onderwaterwereld een feest van herkenning. ’s Avonds is het geheel fraai verlicht, de tekst uit Psalm 107:24, in het Papiaments en in het Engels, is dan nog beter te lezen: „Die zien de werken des Heeren, en Zijn wonderwerken in de diepte.”

„Toen kunstenaars net klaar waren met de muurschildering, ontstond er op het rustige Bonaire zelfs filevorming”, zegt TWR-medewerker Marco Rienstra (63). „Iedereen kwam kijken. Dat Trans World Radio hier een Bijbelse boodschap uitzendt, daar kan niemand omheen.”

Het opvallende TWR-gebouw staat er nu zo’n 55 jaar, maar is intussen veel te groot. Rienstra: „Vroeger zaten hier meer dan zestig predikanten, evangelisten en kerkelijke werkers uit verschillende taalgroepen zelf de programma’s te maken. Nu worden die in de landen zelf gemaakt.”

Onderhoud

Rienstra is voor 50 procent van zijn werk puur technische bezig, voor de andere helft verzamelt en analyseert hij gegevens over aantallen luisteraars maar ook over de financiën voor het TWR-hoofdkantoor in de Verenigde Staten. „Dat ik nu al vier jaar als vrijwilliger kan werken, komt omdat ik financieel onafhankelijk ben. Ik heb vele jaren voor vervroegd pensioen gespaard.” Lokale Bonairiaanse collega’s krijgen wel betaald en andere internationale krachten werken met een achterban in hun kerkelijke gemeente of in de kring van familie en vrienden.

Voordat hij het eigenlijke zendstation en de enorme antennes –tien kilometer verderop– laat zien, wijst de ingenieur eerst nog op een wandkaart met het bereik van de zender. „Onze zender is met een vermogen van 440 kilowatt de krachtigste op het westelijk halfrond. Vanuit hier bereikt het Evangelie zowel Brazilië, de noordelijke landen van Zuid-Amerika, het Caraïbische Gebied, Midden-Amerika en zelfs de zuidelijke staten van de VS. Belangrijk voor ons zijn nu natuurlijk probleemlanden als Cuba en Venezuela. Denk ook aan het belang van Bijbelse programma’s voor slecht te bereiken indianenstammen in het Amazonegebied.”

Eerder kwamen programma’s op band binnen, nu via internet of satelliet. „De apparatuur gaat intussen al vele jaren mee, de afspeelapparatuur voor muziek en gesproken programma’s werken via een kleine Windows-pc.”

Hij wijst naar een wand vol grijze kasten met knopjes en meters: „Die enorme audioprocessoren zijn onverwoestbaar, maar het is techniek uit de vorige eeuw. Binnenkort gaan we een deel van die systemen vervangen door één klein digitaal kastje.”

Zenders en randapparatuur moeten steeds worden getest en vergen intensief onderhoud. Rienstra opent een deur naar een studio, die gebruikt wordt voor zowel de grote AM-zender als voor de Bonairiaanse FM-zender. „Soms zijn hier live-uitzendingen in het Engels en het Spaans of wordt er opgenomen in het Papiaments.”

Iedere toerist op Bonaire rijdt over de smalle EEG-Boulevard langs de iconische slavenhuisjes, de enorme zoutpannen en de zeldzame flamingokolonies. Onderweg zijn de 145 meter hoge antennes en het basisstation van Trans World Radio niet te missen. Ook in het donker zijn de vier roodverlichte masten overal op het eiland te zien.

Rienstra is in de technische omgeving van de zender helemaal in zijn element. Grote kasten met versterkers geven er hun vermogen af aan een grote koperen staaf die volledig geïsoleerd naar de zendmasten leidt. „Wees niet bang, alles is beveiligd en geaard”, roept Rienstra door de herrie van airco’s heen. „Daarbuiten, bij de masten zelf, staan niet voor niets waarschuwingsborden. Kom je daar dichterbij, dan word je geëlektrocuteerd.”

Drie aparte knoppen dienen voor drie zendrichtingen: Zuid-Amerika, het Caraïbische gebied en Midden-en Noord-Amerika. Zo simpel is het.

Rienstra weet ingewikkelde materie in jip-en-janneketaal uit te leggen. „Door de vier antennes op de juiste manier te schakelen, kun je de zender heel krachtig één kant op richten. Elke antenne heeft een huisje om deze zo goed mogelijk aan te passen op de golflengte waarop we uitzenden, zodat in het proces zo min mogelijk energie verloren gaat.”

Zoutpannen

Vroeger zwoegden slaven in opdracht van de West-Indische Compagnie (WIC) in de zoutwinning, tegenwoordig wint een Amerikaanse multinational het witte goud. Naast kleurrijke zoutpannen liggen indrukwekkende zoutbergen te wachten op transport. Rienstra legt uit dat juist dat zout helpt bij het zenden: „Een antenne bestaat uit twee delen, een mast en draden in de grond. Die grond bevat hier veel zout. Zout geleidt uitstekend: het helpt onze draden in de grond. Daardoor, maar ook omdat we hier uitzenden over zee, reikt onze zender veel verder dan gebruikelijk.”

Uiteraard moeten mensen die bij TWR werken affiniteit hebben met het christelijke karakter van de organisatie, zegt Rienstra. „Voor Bonairianen, meest afstammelingen van tot slaaf gemaakte Afrikanen, is dat geen probleem. Mensen zijn hier veelal kerkelijk actief.”

Rienstra kerkt bij de International Bible Church. „Een Bijbelgetrouwe en multiculturele gemeente die is ontstaan in de tijd dat er bij TWR veel meer internationale werkers waren. Ik ben er nu ook oudste. Zo kan ik hier op zouteiland Bonaire, op het werk en in de kerk, een zoutend zout zijn.”