Opdrachtgever Fabbrica di San Pietro (de Vaticaanse instelling die de Sint-Pieter beheert), softwaregigant Microsoft (financier) en uitvoerder Iconem, een Frans bedrijf dat gespecialiseerd is in het digitaliseren van cultureel erfgoed, hebben de pauselijke basiliek virtueel ‘gekloond’. Dat maakt het mogelijk om haar tot in de verste uithoeken van dichtbij te bekijken.

Na twee jaar voorbereiding werden in drie weken tijd met behulp van drones, camera’s en lasers meer dan 400.000 beelden in hoge resolutie gemaakt. Gebruikmakend van de fotogrammetische methode, waarbij vele uit verschillende hoeken genomen foto’s worden gecombineerd, is een perfect ogend driedimensionaal beeld gereconstrueerd. In de loop van het project werd overigens in het bouwwerk een groot aantal nauwelijks waarneembare onvolkomenheden –scheurtjes, breuken, ontbrekende stukjes mozaïek, spinnenwebben– aangetroffen, die nu tijdig kunnen worden gerestaureerd.

Eerste keer

Het is de eerste keer dat met behulp van AI een driedimensionale kopie wordt gemaakt van een religieus monument van deze omvang. Volgens kardinaal Mauro Gambetta, aartspriester van de basiliek en directeur van de Fabbrica, is het een prachtige manier om zo veel mogelijk mensen te laten delen in de „geestelijke en culturele bezieling die van de basiliek uitgaat”. Een bezoek aan de site is ook nuttig als voorafje voor wie van plan is de Sint-Pieter zelf te gaan bezichtigen.

De digitale versie van de Sint-Pieter komt beschikbaar in de loop van december, kort voordat paus Franciscus op kerstavond het zogenoemde Heilig Jaar 2025 opent. Daaraan voorafgaand is ze al te zien op de tentoonstelling ”Pétros enì” (”Petrus is hier”, in het Grieks, de omgangstaal van de eerste christenen in Rome). Hiervan werd eerder deze maand een voorvertoning gehouden voor bij het Vaticaan geaccrediteerde journalisten.

Michelangelo

De expositie zal te zien zijn op het dakterras naast de koepel van de basiliek, dat toegankelijk is via een steile wentelgang of een –uiterst trage– lift, waar nu nog naarstig wordt gerestaureerd en gereinigd met het oog op het komende Jubeljaar.

In de tentoonstellingszaal bewegen de schilderingen die de door Michelangelo ontworpen koepel sieren en die in de basiliek zelf nauwelijks zichtbaar zijn, langzaam voor het journaille langs. Aan de wanden vertellen andere beelden de wordingsgeschiedenis: van het grafkapelletje uit de tweede eeuw waar de spreuk ”Pétros enì” is aangetroffen, via de vierde-eeuwse basiliek van keizer Constantijn, tot aan de huidige Sint-Pieter.

Een lager gelegen expositieruimte biedt plaats aan architectonische röntgenopnamen van de basiliek. Ten slotte voert een virtuele reis vanuit de catacomben –waar bij opgravingen in de jaren veertig de laatste rustplaats van de apostel Petrus werd gevonden– omhoog tot aan het oog in de koepel, met zicht op de blauwe hemel.

Nieuws in beeld

Digitale maquette van de basiliek van Constantijn. beeld Aart Heering 

Detailopname van de schilderingen in de koepel van de Sint Pieter. beeld Aart Heering

Digitale maquette van het eerste grafmonument voor de apostel Petrus. beeld Aart Heering

Detailopname van de schilderingen in de koepel van de Sint Pieter. beeld Aart Heering