Column: Onbereikbaar
Even onbereikbaar. Voor heel wat mensen is dat een streven voor de zomervakantie. Wel lastig te realiseren, want wie z’n smartphone gebruikt als wekker, fototoestel en navigatieapparaat ontkomt niet aan het overal bereikbaar zijn. En wifi is er ook overal.
Anderen denken juist: gelukkig. In maart stond er in HP/De Tijd een lezenswaardig artikel. De Franse minister van Arbeid, Myriam El Khomri, heeft met ingang van dit jaar een eind gemaakt aan de cultuur van altijd bereikbaar zijn. Werknemers hebben het recht gekregen hun telefoon uit te zetten. Onze minister van Sociale Zaken, Asscher, kondigde aan ook zo’n wet te willen invoeren. „Mensen verdienen het recht om onbereikbaar te zijn.”
Veel wetenschappers luiden ook de noodklokken. Neuropsychiater Theo Compernolle, auteur van ”Ontketen je brein. Hoe hyperconnectiviteit en multitasking je hersenen gijzelen en hoe je eraan kunt ontsnappen”, geeft aan dat er alle reden tot zorg is. De voortdurende berichtenstroom zorgt voor chronische stress, de ergste soort die er is.
En multitasken? Dat kunnen onze hersenen helemaal niet. Het is zelfs contraproductief. We hebben meer tijd nodig om slechter werk af te leveren. Intussen stijgt het aantal burn-outs in de leeftijdsgroep 25 tot 35 jaar met 50 procent.
Funest is ook dat we meteen antwoord verwachten en denken dat anderen dat ook van ons verwachten. Daarbij komt het verslavende effect, doordat er bij elk bericht een shotje dopamine vrijkomt. De menselijke nieuwsgierigheid doet de rest. Het meest maakt hij zich zorgen over jonge mensen en kinderen.
De Duitse neuroloog Manfred Spitzer, auteur van de boeken ”Digitale dementie. Hoe wij ons verstand kapotmaken” en ”Digiziek. Pleidooi voor offline leven”, betoogt dat veel computergebruik slecht is voor het geheugen. Hij waarschuwt voor gezondheidsrisico’s zoals stress, depressie en slapeloosheid.
In Zuid-Korea is zelfs al een wet ingevoerd om jongeren te beschermen tegen de schadelijke invloed van de smartphone. Iedereen die jonger is dan negentien (!) moet op zijn telefoon software installeren die zijn ouders waarschuwt wanneer de telefoon langer wordt gebruikt dan afgesproken. Dat doet Zuid-Korea om de komende generatie te beschermen.
De Zweedse psycholoog Sara Thomée pleit voor het invoeren van een nieuwe sociale etiquette. Saillant detail: de persoon met wie je samen bent, is altijd belangrijker dan je telefoon.
Wie dit alles leest, beseft: het is slechts een kwestie van tijd voordat er grote waarschuwingsstickers op smartphones geplakt worden, mensen op verjaardagen vriendelijk naar buiten gebonjourd worden als ze met hun telefoon willen spelen en de eerste rechtszaken tegen smartphoneproducenten worden aangespannen. Die laatste zijn tegen die tijd naar alle waarschijnlijkheid voor elke vorm van commentaar onbereikbaar.