Minister Ploumen liet zich de afgelopen dagen zien als voorvechter voor vrouwenrechten. Ze wil in het financiële gat springen dat Trump geslagen heeft bij de buitenlandse organisaties die abortus faciliteren in ontwikkelingslanden. De Amerikaanse president lijkt daarmee een sympathiek gebaar te maken richting groeperingen die elke abortus er één te veel vinden.

De buitenlandse organisaties die nu geen geld meer uit de VS krijgen, doen echter heel wat meer dan alleen abortussen uitvoeren. Ze zijn ook gericht op preventie, zorg en ondersteuning van zwangere vrouwen in ontwikkelingslanden. Het aanbieden van veilige abortussen is een klein onderdeel van het werk dat ze doen.

Met het stopzetten van deze subsidie ontstaat er een groot probleem. Onderzoek wijst uit dat vrouwen niet minder abortussen ondergaan of er gezonder op worden zonder toegang tot medische zorg en voorlichting. Het is juist andersom: er worden meer abortussen gepleegd in landen waar dit illegaal is. Ook ontstaan er zorgelijke situaties waarbij kwakzalvers vrouwen ‘helpen’, met serieuze complicaties, hogere medische kosten en veel meer vrouwensterfte tot gevolg.

Niet onverdeeld gelukkig

De realiteit is hard. Door gebrek aan toegang tot medische zorg en goede voorlichting sterven jaarlijks vele vrouwen, van wie het overgrote deel in ontwikkelingslanden. Zoals het 15-jarige meisje in Ghana dat onlangs bewusteloos door haar ouders gevonden werd nadat een kwakzalver haar zwangerschap had beëindigd. Ze bloedde dood nadat hij tegelijk haar eierstokken en baarmoeder had verwijderd.

Stel dat wij dezelfde keuze hadden als Trump. Kiezen we dan voor het afschaffen van de subsidies omdat we nu eenmaal principieel tegen abortus zijn? Of kan het ook zo zijn dat organisaties die medische voorzieningen, keuzegesprekken, voorlichting en anticonceptie aanbieden meer het gewenste effect hebben? Staren wij ons zo blind op de abortusproblematiek dat we daardoor niet meer zien dat door Trumps besluit mogelijk meer vrouwen en kinderen zullen sterven? Hoewel ik dagelijks werk vanuit de visie dat elke abortus er één te veel is, word ik niet onverdeeld gelukkig van zijn besluit.

Zelfbeschikking

In reactie op de subsidiestop van Trump stond onze minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, Ploumen, vooraan op de barricades om een tegengeluid te laten horen. Maar ook bij het internationale fonds van Ploumen, dat als doel heeft de door Trump ontstane financiële tekorten op te vangen, zijn kanttekeningen te plaatsen.

Ploumens hartstochtelijk streven past binnen het Nederlandse idee van vrouwenrechten. Haar initiatief sluit naadloos aan op het verkiezingsstandpunt van de PvdA dat het zelfbeschikkingsrecht van de vrouw prijst als een groot goed. Maar Ploumen maakt een vergelijkbare vergissing als president Trump. Alleen al door het benoemen van het fonds als ”abortusfonds” wordt een te eenzijdig accent gelegd op abortus. De minister zegt in de berichtgeving onomwonden dat het erom gaat dat „vrouwen zelf de baas kunnen blijven over hun eigen lichaam.” Zo gaat ze vol op het orgel van het zelfbeschikkingsrecht, dat inmiddels heel wat decennia hetzelfde deuntje laat horen.

Minister Ploumen maakt hier een vergelijkbare denkfout als Trump. In deze complexe situatie is het aanbieden van een eenzijdige oplossing niet dé oplossing. Bij een eenzijdige focus op abortus wordt dikwijls over het hoofd gezien dat abortus gecompliceerd is en ook lichamelijke en psychische klachten met zich mee kan brengen. Voorlichting over seksuele gezondheid is sowieso belangrijker en effectiever voor de gezondheid van vrouwen dan een abortus.

Zowel Trump als Ploumen focust zich te eenzijdig op abortus. Het gevolg is niet alleen dat ze beiden grote groepen binnen de maatschappij tegen zich in het harnas jagen. Erger is dat in beide gevallen abortus in de taboesfeer wordt gedirigeerd.

Kiezen voor het leven

De oplossing ligt wat betreft de VBOK bij aandacht voor preventie en voorlichting, bij het bieden van goede medische zorg en hulp aan moeder en kind. Ik pleit voor meer aandacht voor alternatieve hulp aan de onbedoeld zwangere vrouwen dan het afbreken van een zwangerschap. Dat is onverminderd nodig, zowel in de Nederlandse samenleving als binnen de internationale ontwikkelingssamenwerking.

Dat dit pleidooi nog steeds noodzakelijk is, bewijst Gunilla Kleiverda, bestuursvoorzitter van Woman on Waves. Zij kreeg woensdag een podium in het Radio 1 Journaal naar aanleiding van Ploumens initiatief. Bijna terloops liet zij zich ontvallen: „Zo gauw vrouwen in een noodsituatie zitten, zullen ze kiezen voor een abortus.”

Ik stel er graag wat positievers tegenover. Vrouwenrechten houden meer in dan het zelfbeschikkingsrecht. Ze houden ook de mogelijkheid in om te kiezen voor het leven. Ook voor het ongeboren leven. Dáár zou zowel Trump als Ploumen zich op moeten focussen.

De auteur is directeur van de VBOK.

Klik hier voor meer achtergrondartikelen uit het thema Republikeinen aan de macht.