De aanslag op de Russische oppositieleider Navalni is er zo een die alleen in Rusland voorkomt. Vorige week donderdag werd de 44-jarige politicus met levensbedreigende klachten in het ziekenhuis opgenomen. Net als in 2017 vermoedden de medewerkers van Navalni vergiftiging. Een laboratorium van de politie heeft ook gezegd dat er gifsporen op zijn lichaam zijn aangetroffen. Niettemin houden Russische artsen nog vol dat de oorzaak van de klachten niet duidelijk is.
Niemand weet dus iets. De politie is pas donderdag, een week na het voorval, een onderzoek gestart. Voor goed sporenonderzoek is dat natuurlijk veel te laat.
Deze gang van zaken past in een patroon. Critici van de Russische regering kunnen zomaar dood op straat liggen, maar niemand weet van iets. En als de dader wel wordt gepakt, blijft altijd mistig wie nu de opdracht heeft gegeven.
Aleksej Navalni ligt zelf nu in het Charité-ziekenhuis in Berlijn. Vermoedelijk is hij daar veilig en krijgt hij de best mogelijke behandeling.
Navalni heeft zich de afgelopen tien jaar ontwikkeld als een succesvolle luis in de pels van de Russische staat. Hij communiceert niet via de televisie met zijn publiek, zoals de traditionele politici in Rusland. Zijn troef zijn de sociale media. Die zijn ook veel minder makkelijk te controleren door het Kremlin. Menige corrupte gouverneur van Poetins partij Verenigd Rusland is al via Navalni’s kanalen aan de schandpaal genageld.
In september zijn er regionale verkiezingen in Rusland. We weten dat overal in het land de onrust groeit. De vanzelfsprekende en massale steun die Poetin kreeg na de bezetting van het Oekraïense schiereiland de Krim is weg. Dat maakt het regime kwetsbaar.
Het ligt voor de hand dat de zittende macht Navalni ervaart als een bedreiging. Niet omdat hij eigen lijsten met kandidaten kan inzetten. Maar wel omdat hij een strategie heeft die erop is gericht vertegenwoordigers van Verenigd Rusland eruit te stemmen. Die strategie heeft in eerdere verkiezingen gewerkt.
Nu heeft Navalni al veel meer met tegenwerking te maken gehad. Hij heeft doorlopende aanklachten van fraude aan zijn broek en is daar ook voor veroordeeld. In 2017 werd hij met gif aangevallen en moest hij zich in een oogkliniek in Spanje laten behandelen. Hij weet heel goed dat oppositie voeren in Rusland een gevaarlijke bezigheid is.
De vraag die nogal eens klinkt, is wie hierachter zit. Is dat Poetin zelf? Dat hoeft helemaal niet. Alle medewerkers van de BV Kremlin snappen wat ze moeten doen om de belangen van de ‘zaak’ te beschermen. Daarvoor is het af en toe nodig om iemand een tik te geven zodat die zich weer even koest houdt.
Een belangrijke bescherming voor kwetsbare oppositieleden is vaak de aandacht die er vanuit het buitenland voor hen is. Ook vragen vanuit Nederland kunnen daaraan bijdragen.
