Het Europees hof deed onlangs de uitspraak dat een ongeboren kind geen volledige aanspraak kan maken op bescherming door het Europees Verdrag over de Rechten van de Mens. De zaak was aanhangig gemaakt door een Française die door een medische fout een onvrijwillige abortus onderging toen ze zes maanden zwanger was.

Het is onbegrijpelijk dat het hof nu nog een dergelijke uitspraak moest doen. In bijna alle landen van de Europese Unie is abortus immers al lange tijd gelegaliseerd. In Nederland sinds 1981, Engeland 1968, Frankrijk 1975 en in België sinds 1990. Bij de legalisering van abortus gaat het om het goedkeuren van gedrag dat eeuwen strafbaar was. Legalisering van abortus raakt de grondslagen van een samenleving, betreft een kwestie van leven en dood, gaat over de macht of zeggenschap die de ene mens over de andere mens wordt toegekend. Dergelijke wetgeving zou in ieder geval juridisch ’goed’ moeten zitten!

Een tweede opmerking betreft een zekere tegenstrijdigheid. Het hof wil zich onttrekken aan een uitspraak, omdat het op dit moment „noch wenselijk, noch mogelijk” zou zijn op Europees niveau een uitspraak over de juridische status van het ongeboren kind te doen. En dat terwijl in 2002 nog door het Europees Parlement werd uitgesproken dat abortus in heel de Europese Unie, inclusief de toen toekomstige lidstaten als Polen, Malta en andere zou moeten zijn gelegaliseerd.

Beschermwaardig
Opmerkelijk is dat de betreffende Franse vrouw de procedure over de status van haar ongeboren kind heeft aangespannen, niet omdat zij ongewenst zwanger was, maar omdat zij een onvrijwillige abortus heeft ondergaan. Volgens haar zou de ”onvrijwillige zwangerschapsafbreking” strafbaar zijn.

Hoe dan ook, voor de VBOK (bekend van de affiches op NS-stations) geldt dat hulp wordt verleend bij ongewenste zwangerschap en na zwangerschapsverlies, ervan uitgaande dat de mens vanaf de conceptie beschermwaardig is.

In de concrete professionele hulpverlening houdt de VBOK rekening met de realiteit dat een vrouw die ongewenst zwanger is, het recht heeft te besluiten tot abortus. Maar zij heeft ook het recht te weten waarover, ofwel over wie zij beslist. Zo kan zij haar eigen keuze maken, en daarvoor verantwoordelijkheid dragen. In de hulpverlening en in de maatschappelijke discussie wordt daaraan vaak voorbijgegaan.

Betekenis
In het hulpverleningstraject van de VBOK komt ook aan de orde welke betekenis de zwangerschap heeft voor de vrouw. Het gaat bij een zwangerschap immers niet alleen om een rationele keuze, op grond van bepaalde informatie en aan de hand van je toekomstplanning, maar ook om emotionele aspecten, je toekomstwensen, je zelfbeeld, de vraag op wie je in deze noodsituatie echt kunt rekenen. Kun en wil je verder leven met een kind? Kun en wil je verder leven met de keuze voor het afbreken van de zwangerschap? Wat zijn je gevoelens daarbij? Wat zijn je eigen ethische overwegingen daarbij?

Zwangerschap kan voor de vrouw een noodsituatie zijn. Dan kan het belang van de ongeborene tegengesteld zijn aan haar belang. Je kunt niet om die vraag heen! De vrouw dient de mogelijkheid te krijgen die belangen tegen elkaar af te wegen. De realiteit van haar sociaal-economische omstandigheden, van haar eigen identiteitsproblemen, van het ontbreken van steun kan haar dwingen tot abortus. Dan is het zeker de moeite waard om met de hulpverlener na te gaan of ze die problemen kan oplossen of ze hanteerbaar kan maken! Zo kan er ruimte komen om ook een toekomst met een kind onder ogen te zien.

Nieuwe discussie
Er zijn veel meer situaties te noemen, waarbij het belang van de een in strijd komt met het belang van de ander. Die situaties proberen we toch ook op een humane manier op te lossen? Daarover kan toch ook eindeloos worden gediscussieerd en daaraan wordt toch ook al het mogelijke gedaan?

Als samenleving moeten we er alles aan doen de nood van zwangere vrouwen onder ogen te zien en oplossingen te zoeken, al is dat niet eenvoudig. Daarnaast moeten we er ons verantwoordelijk voor voelen dat alle kinderen, of de zwangerschap nu aanvankelijk ongewenst of gewenst was, als gewenste kinderen kunnen leven. Hoeveel gewenste zwangerschappen hebben achteraf tot ongewenste kinderen geleid, tot kinderen met ongewenst gedrag of kinderen die vanwege relatieproblemen voor de ouders een probleem werden en daarom niet (meer) op hun liefde konden rekenen?

De uitspraak van het hof roept ons op de wetenschappelijke, ethische, juridische en politieke discussie opnieuw te voeren.

Het is goed dat de vanzelfsprekendheid van abortus weer ter discussie wordt gesteld. Dat zou zonder kramp of angst en met wederzijds respect moeten geschieden. Ook de ”advocaten van het ongeboren kind” moeten dan serieus worden genomen.

De pro-abortusbeweging is nu in haar voordeel, gezien de realiteit van een gelegaliseerde zwangerschapsafbreking in bijna alle Europese landen. De pro-life-beweging heeft intussen ook heel wat kunnen leren.

Stel je nu eens voor dat we tot het inzicht komen dat het ongeboren kind wel een persoon is?

voetnoot (u17(De auteur is directeur externe betrekkingen van de VBOK (Vereniging ter Bescherming van het Ongeboren Kind).