Het quotum voor de banenafspraak wordt weer van stal gehaald. Werkgevers bij de overheid en in het onderwijs hebben de achterliggende jaren blijkbaar onvoldoende hun best gedaan om mensen met een arbeidsbeperking een plaats te geven binnen hun organisatie.

Het was de bedoeling om eind 2016 voor deze mensen 6500 banen te realiseren. Het aantal bleef steken op 3600. Reden voor het kabinet om de touwtjes wat strakker aan te trekken voor de sectoren overheid en onderwijs en een aantal sancties op te leggen. Saillant detail is dat juist de overheid zelf niet voldoet.

Hoe gaat het kabinet dit aanpakken? Vanaf volgend jaar wordt het aantal extra banen voor mensen met een arbeidsbeperking per individuele werkgever gemeten, volgens de telling van de quotumregeling. De uitkomst van deze eerste meting krijgt de werkgever in 2019. Als het vereiste aantal niet is gehaald, wordt de werkgever in eerste instantie nog niet afgestraft. Voldoet de werkgever een jaar later nog niet, dan volgt wel een sanctie. De heffing bedraagt dan 5000 euro per niet-ingevulde arbeidsplaats van 25,5 uur. Een forse boete.

Bijbelse houding

Belachelijk, deze overheidsbemoeienis? Of is het gewoon broodnodig dat er ingegrepen wordt? Het zal zo’n vaart niet lopen, zou je kunnen denken bij zo’n actie vanuit het kabinet. Of: die boete neem ik wel op de koop toe. Ik voorkom er een hoop administratief gedoe mee als ik alleen volwaardig personeel aanneem.

Laten we reëel blijven: het feit dat dit quotum van bovenaf opgelegd wordt, zal nooit de garantie geven dat dit aantal ook gehaald zal worden. Ervaringen uit het verleden laten zien dat werkgevers zich maar minimaal eigenaar voelen van regels die van bovenaf opgelegd worden. Zeker als hier de nodige energie in gestoken moet worden en niet het nut, maar vooral de last ervan wordt ervaren.

Maar laten we daarnaast ook kijken of deze schijnbaar strenge actie van het kabinet kansen biedt. Anders gezegd: of deze overheidsinmenging onze morele verplichting wat nadrukkelijker onder ogen brengt. Want wellicht is het behalen van het quotum, vanuit een juiste en Bijbelse houding, helemaal geen ingewikkelde opgave. Inderdaad, het kost de nodige inspanning om deze mensen goede begeleiding te geven, afgestemd op hun ondersteuningsbehoefte. En inderdaad, het is lang niet altijd gemakkelijk om door de bomen van wet- en regelgeving, subsidiemogelijkheden enzovoorts het bos te zien. Maar het begint met de juiste attitude. Wat in de eerste plaats nodig is, is een warme houding ten opzichte van onze naasten met een arbeidsbeperking. Om vervolgens een goed evenwicht te zoeken tussen hoofd en hart, ziel en zakelijkheid.

Morele plicht

Als we om ons heen kijken, zien we voldoende mensen die meer dan gemiddeld moeite moeten doen om een geschikte arbeidsplaats te verkrijgen. En er zijn voorbeelden genoeg waarbij deze moeite wordt beloond. Maar misschien kan er binnen het reformatorisch/christelijk onderwijs een tandje bij?

Wat is het prachtig om te zien dat een werknemer met een arbeidsbeperking plezier beleeft aan een baan in het onderwijs. Zich volwaardig opgenomen voelt in een team. Werk mag doen dat een bepaald verantwoordelijkheidsgevoel meebrengt. En daarom dagelijks stralend naar het werk komt.

Voelen we ons formeel verplicht om dit quotum te behalen omdat we als nette onderdanen onze regering dienen te gehoorzamen? Of voelen we ons moreel verplicht om hier werk van te maken vanwege de Bijbelse opdracht om onze naaste lief te hebben als onszelf, omdat we iets willen betekenen voor jongeren met een beperking?

Extra handen

Laten allen die betrokken zijn bij het onderwijs, de jeugdzorg, jobcoach-, werkgevers- en werknemersorganisaties de handen ineenslaan. Hoe kunnen we elkaar versterken en ervoor zorgen dat deze kwetsbare groep jongeren een mooie plaats krijgt binnen het onderwijs? Er zijn voorbeelden genoeg te bedenken van manieren om hen in te zetten. Extra handen in de klas, administratieve ondersteuning, helpen bij de schoonmaak, zorgen voor de tuin, de catering enzovoorts.

Binnenkort organiseren enkele van de eerdergenoemde organisaties diverse bijeenkomsten waarop belanghebbenden geïnformeerd worden over de mogelijkheden om iets te kunnen betekenen voor deze mensen. Wie belanghebbende is, zal de uitnodiging zeker krijgen. En wie werkgever is, kan nu alvast nagaan of hij al iets betekent voor zo’n jongere of in elk geval bereid is te helpen.

Johan Flier is directeur-bestuurder van RefSVO, Gert van Leeuwen is raad van bestuur van Berseba. RefSVO en Berseba zijn landelijke, reformatorische samenwerkingsverbanden voor passend onderwijs.