DEN HAAG – Een interview met SGP-lijsttrekker Van der Staaij bij RTL liep dinsdag uit op een verhitte discussie over abortus, waarna de SGP-voorman zelfs beveiligd moest worden. Woensdag blikt hij terug.
Wat gebeurde er volgens u?
„Zelf had ik na het gesprek niet het idee uitspraken te hebben gedaan die tot zo’n heftig rumoer zouden kunnen leiden. De eerste reacties waren ook: Ja, dit is het bekende SGP-standpunt.
Van tevoren wist ik niet dat het onderwerp abortus na een verkrachting aan de orde zou komen. Het was een vraag van een kijker via Twitter. Juist omdat het zo’n gevoelig thema betreft, heb ik bewust uitgebreid geantwoord. Ik heb allereerst gezegd dat je met grote bewogenheid en betrokkenheid over deze vreselijke situaties dient te spreken. Anders gaat het mis, dat zag je ook bij de discussie in Amerika. En dan doe je absoluut geen recht aan het grote leed van de slachtoffers.
Vervolgens heb ik gezegd dat elk geval er één te veel is, maar dat we niet moeten doen alsof alle verkrachtingen tot een zwangerschap leiden. Dat percentage is gelukkig maar heel klein. En of er meer of minder zwangerschappen ontstaan na een verkrachting, daarover heb ik me niet willen uitlaten.
Ik heb óók gezegd dat als je kijkt naar de abortuspraktijk in Nederland, het aantal abortussen dat wordt uitgevoerd na een verkrachting klein is. En dat die schrijnende gevallen niet mogen afleiden van de bredere discussie over de buitengewoon liberale abortuspraktijk in Nederland.
Vervolgens zie je dat één element uit het gesprek, mijn opmerkingen over het kleine aantal, uit de context wordt gehaald en het een discussie wordt of de kans op zwangerschap na een verkrachting groter of kleiner is dan bij vrijwillige seksuele gemeenschap.”
Bent u geschrokken van de heftige reacties?
„Je weet hoe het soms werkt, maar toch sta je raar te kijken naar wat mensen er zonder enige remming aan beledigingen en bedreigingen uitgooien. Natuurlijk snap ik dat bij een dergelijk gevoelig onderwerp emoties betrokken zijn, maar die moeten niet de boventoon voeren. Want dan wordt er niet meer geluisterd naar wat iemand feitelijk zegt. Dan krijg je dat er een wedstrijdje-verontwaardiging ontstaat bij mensen en ook politici. Met degenen die bereid zijn het hele gesprek terug te kijken, blijkt overigens nog een integere discussie mogelijk. Maar er is ook een categorie mensen die puur reageert op alleen een flard uit een gesprek en denkt: er moet een galg worden opgericht, Barbertje moet hangen. Daar is geen enkel gesprek mee te voeren.”
En dan moet in 2012 een SGP-lijsttrekker beveiliging krijgen.
„Daar wil ik verder niet op ingaan. Maar het is inderdaad wel bizar hoe mensen ongeremd tekeergaan. En zich door emoties laten meeslepen.”
Is televisie een moeilijk medium voor dergelijke discussies?
„Niet in het bijzonder. Ophef kan ook ontstaan door een uitspraak die je ergens in een zaaltje doet en waarover iemand vervolgens twittert. Wat je nu ziet is dat in de wereld van sociale en massamedia elke opmerking een eigen leven kan gaan leiden en een enorme verontwaardiging en oververhitting kan oproepen. Daardoor ontstaat er een onbeheersbare discussie waarin er geen bereidheid meer is om te kijken naar wat iemand nu écht gezegd heeft. Omdat dit debat recent ook in Amerika heeft gespeeld, wordt de indruk gewekt dat wat de Republikein Akin gezegd heeft, ook ik gezegd zou hebben. Maar of bij een verkrachting minder vaak een zwangerschap ontstaat dan bij vrijwillige gemeenschap, is een medische kwestie, waarover ik me niet heb willen uitlaten. Ik wil bij de feiten blijven.”
Had u achteraf dingen liever anders gezegd?
„Achteraf is alles prachtig na te zien, maar op het moment dat iets verkeerd valt, doe je het altijd fout. Als ik iets gezegd heb dat niet klopt, ben ik bereid dat ruiterlijk toe te geven, maar dat is volgens mij, als het gaat om de feiten, niet het geval. Als ik kijk naar de uitwerking die het nu heeft gekregen, zou ik het natuurlijk anders hebben geformuleerd om misverstanden zoals je die nu ziet te voorkomen. Bij gevoelige onderwerpen neem ik altijd bewust behoedzaamheid in acht, maar tegelijkertijd kan het niet zo zijn dat je er maar het zwijgen toe moet doen over onderwerpen die met emoties omgeven zijn. Want dan wordt de hele moeilijke en relatief zeldzame situatie van een abortus na een zwangerschap door een verkrachting misbruikt als een hefboom om de discussie over ons buitengewoon liberale abortusbeleid, waardoor jaarlijks 30.000 kinderen in de moederschoot worden gedood, maar niet te voeren. Ik wil daaraan juist een stem geven en voor het ongeboren leven blijven opkomen.”
