Onverwacht lag het akkoord dat VVD, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie eerder deze week definitief met elkaar sloten over de begroting van 2013 toch op straat. De Telegraaf was de ‘boosdoener’. Het lenteakkoord verschilt op een aantal punten significant van het bijna-Cathuisakkoord dat VVD, CDA en gedoogpartner PVV met elkaar van plan waren te sluiten. Zo zat in het Catshuisakkoord een bezuiniging op ontwikkelingssamenwerking van 0,5 miljard euro in 2013, gevolgd door 0,75 miljard in 2014 en 2015. Die korting is van de baan.

Dat geldt ook voor de geplande bezuiniging van 300 miljoen op het passend onderwijs.

In de gezondheidszorg worden de bezuinigingen gespreid over de gehele bevolking in plaats dat bepaalde groepen voor extra bijdragen moeten betalen. Zo gaat de bezuiniging op het persoonsgebonden budget in de langdurige zorg niet door. Ook de verhoging van de eigen bijdrage in de geestelijke gezondheidszorg komt er niet. In plaats daarvan moeten alle gebruikers van de zorg dieper in de buidel tasten; het eigen risico voor de zorgpolis gaat omhoog van 170 naar 350 euro.

Ouderen met een aanvullend pensioen van 10.000 euro of meer zullen ook stevig de gevolgen gaan merken. Zij gaan er volgens berekeningen 3,25 procent op achteruit. Ouderen met alleen AOW gaan er overigens 
1 procent op vooruit.

VVD, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie moeten natuurlijk het akkoord tegenover hun achterban kunnen verdedigen. Daarom zijn er voor alle vijf partijen ook positieve punten te noemen. De VVD kan de boer op met de mededeling dat hervormingen worden doorgevoerd in het ontslagrecht en de WW.

Het CDA kan pronken met de mededeling dat er toch geen bezuiniging komt op ontwikkelingssamenwerking. Overigens was het er in het Catshuisoverleg wel mee akkoord gegaan. Het schrappen van deze bezuiniging vinden de andere partijen ook plezierig. D66 en GroenLinks zullen de vinger leggen bij de afspraken over maatregelen voor vergroening. Ook de hervorming van de woningmarkt kunnen ze op hun conto schrijven. Overigens riep het CDA dat ook al wat langer. D66 en GroenLinks zijn in hun nopjes met het terugdraaien van de btw-verhoging op podiumkunsten.

ChristenUnie is blij met alle maatregelen die de zwakkeren in de samenleving ontzien, maar het meest in het oog springende voor deze partij is de 100 miljoen die er in 2013 extra komt voor de preventieve en palliatieve zorg. Deze maatregel had minister De Jager van Financiën al naar buiten gebracht.

Waar de laatste dagen meer oog voor komt, is dat VVD, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie in de verkiezingscampagne tot elkaar zijn veroordeeld. De partijen van de zogenaamde Kunduzcoalitie kunnen moeilijk uit onder de afspraken die voor 2013 zijn gemaakt. Dat maakt het lastig om een verkiezingscampagne te voeren waarin ze zich al te sterk tegen elkaar afzetten.

Daarom lijkt het lenteakkoord een opmaat voor een nieuwe coalitie, ervan uitgaande dat de partijen na de verkiezingen een Kamer-meerderheid behalen. Maar of dat gaat lukken, is de vraag. Tijdens de campagne kan er nog veel gaan schuiven.

Overzicht maatregelen begrotingsakkoord

DEN HAAG – Een totaalpakket van 16 miljard aan ombuigingen en lastenverzwaringen (bruto), resulterend in een verbetering van het overheids­saldo met 12,2 miljard euro. Daar komt het begrotingsakkoord van VVD, CDA, D66, GroenLinks en de Christen­Unie op neer. Een overzicht van de uitgelekte maatregelen.

Zorg

In totaal wordt op de zorg 1,6 miljard euro bezuinigd.

- Eigen risico omhoog van 220 naar 350 euro.

- Rollator uit basispakket.

- Eigen bijdrage van 25 procent voor gehoortoestellen.

- Instellingen geestelijke gezondheidszorg moeten bezuinigen.

- Lager inkomen voor medisch specialisten en kaakchirurgen.

- Eigen bijdrage ggz deels terug­gedraaid.

- Bezuiniging persoonsgebonden budget (pgb) met 150 miljoen verlaagd.

Sociale zekerheid

- AOW-leeftijd vanaf 2013 omhoog, gedurende drie jaar met één maand, dan drie jaar lang met twee maanden. In 2019 ligt de AOW-leeftijd op 66 jaar. In 2023 op 67. Daarna gekoppeld aan levensverwachting.

- Duur en hoogte WW blijven gelijk. Werkgever gaat eerste zes maanden WW betalen. WW-premie voor werk­gevers in 2013 tijdelijk hoger.

- Vanaf 2014 is de norm voor de ontslagvergoeding een kwart maandsalaris per gewerkt jaar, met maximum van een halfjaarsalaris.

- Geplande eigen bijdrage van 15 euro voor kinderopvang van de baan.

- Gezinnen met een verzamelinkomen van 125.000 krijgen geen kinderopvangtoeslag meer.

- De kinderbijslag blijft bevroren in 2013 en 2014.

- Doorwerkbonus wordt afgeschaft.

Belastingen

- Hoge btw-tarief gaat in oktober van 19 naar 21 procent. Inkomsten worden voor 1,5 miljard teruggegeven aan burger via lagere inkomsten­belasting.

- Tarieven van de eerste en tweede belastingschijf worden met 0,4 procentpunt verlaagd.

- Werkgevers betalen tijdelijk 16 procent extra belasting over salarissen boven 150.000 euro.

- Vertrekbonussen boven 531.000 worden belast tegen 75 procent.

- Btw-verhoging theaters terug­gedraaid.

- Accijnzen op pakje sigaretten met 35 cent omhoog, shag 60 cent duurder.

- Accijns op bier 10 procent omhoog. Wijn wordt 15 en sterke drank 6 procent duurder.

- Bankenbelasting verdubbeld.

- Beloofde lastenverlichting aan bedrijfsleven wordt niet uitgekeerd.

- Woon-werkverkeer wordt belast door onbelaste reiskostenvergoeding af te schaffen. Woon-werkkilometers met auto van de zaak worden belast. Het vergoeden van zakelijke reizen blijft onbelast.

Woningmarkt

- Hypotheekrenteaftrek voor nieuwe hypotheken alleen als er ook wordt afgelost. Voor bestaande gevallen geen verandering.

- Nieuwe hypotheken bedragen maximaal de waarde van het huis.

- Starters krijgen een overgangs­regeling.

- Huren voor mensen met een inkomen boven de 33.000 mogen volgend jaar 1 procent boven de inflatie stijgen.

Investeringen

- Om bezuinigingen passend onderwijs en pgb’s in de zorg terug te draaien investeringen van 1 miljard.

- Ook 3 miljard lastenverlichting om onder meer de overdrachtsbelasting laag te houden.

- Verder 100 miljoen extra voor openbaar vervoer.

- Op passend onderwijs wordt er 100 miljoen minder bezuinigd.

- Voor natuurbeleid komt er 200 miljoen extra vrij.

- Er komt 75 miljoen extra voor betere leraren en 30 miljoen extra voor het onderwijs.

- Hogere zorgtoeslag voor de lage inkomens.

Overig

- Ambtenaren- en onderwijssalarissen blijven twee jaar gelijk. Zorgpersoneel blijft buiten schot.

- Er wordt niet verder gesneden op ontwikkelingssamenwerking.

- Rijksoverheid moet 500 miljoen bezuinigen.

- Op wegen en vaarwegen wordt 400 miljoen bezuinigd.

- Prestatiebeloning onderwijs van tafel.

- Lagere overheden moeten verplicht bankieren bij de overheid.

- Voetbalclubs gaan meebetalen aan inzet politie.

- Dierenpolitie van de baan.

- Griffierechten niet verhoogd.

- Huishoudinkomenstoets voor mensen met uitkering wordt geschrapt.

- Kinderbijslag bevroren in 2013 en 2014; geen eigen bijdrage opvang

- Niet meer bezuinigingen op ontwikkelingssamen­werking.