Biedt Deuteronomium 22:5 richtlijn voor genderdysforie?
Waarschijnlijk wijst Deuteronomium 22:5 (over mannenkleding en vrouwenkleding) in eerste instantie op heidense praktijken van prostitutie en seksuele verwildering. Het is zeer de vraag of er toentertijd al zoiets als transgenderisme bestond.
Het RD besteedde aandacht aan de publicatie ”Wissel van geslachtskleding en van geslacht” van dr. Hendrik J. Koorevaar (RD 20-2). Het is interessant dat deze oudtestamenticus zich vanuit zijn gedegen vakkennis mengt in de actuele discussie rond transgenderisme. Hieronder verstaan we een ideologie die het door God in de schepping gelegde onderscheid tussen man en vrouw, zoveel mogelijk wil vervagen en uitwissen. Terecht stelt Koorevaar zich hiertegen teweer en voert hij een pleidooi voor de erkenning van de kracht en actuele relevantie van Deuteronomium 22:5 in dit verband. Deze tekst wijst scherp praktijken af waarbij mannen zich voordoen als vrouwen en omgekeerd.
De diepere achtergrond hiervan heeft ongetwijfeld te maken met Gods scheppingsbedoeling. De mens is geschapen als mannelijk of vrouwelijk. Het is een gruwel in Gods oog wanneer dit antropologische kerngegeven stelselmatig wordt ontkend. In de bezinning hierover binnen de kerken moet de stem van Deuteronomium worden gehoord.
Goed onderscheiden
In het kader van mijn instemming met de bedoelingen van Koorevaar maak ik een tweetal kanttekeningen. De auteur heeft mij er in zijn boek niet van kunnen overtuigen dat er in de tijd dat het boek Deuteronomium werd geschreven, al zoiets als transgenderisme bestond. Ik acht de uitleg die ik zelf, in navolging van vele anderen, hieraan heb gegeven in de brochure ”Genderdysforie” van de Gereformeerde Bond waarschijnlijker. Het gaat mijns inziens in Deuteronomium 22:5 in eerste instantie om heidense praktijken van prostitutie en seksuele verwildering. Ook wanneer we deze uitleg volgen, blijft het grondmotief achter de tekst voluit staan.
Het is van belang goed te blijven onderscheiden tussen transgenderisme en genderdysforie
In de tweede plaats is het van belang goed te blijven onderscheiden tussen enerzijds transgenderisme en anderzijds genderdysforie. Een definitie van dat laatste is: „een persisterende (dus blijvende) onvrede met het bij de geboorte vastgestelde geslacht en onbehagen over de bijbehorende genderrol”. Het zou best kunnen zijn dat er ook in Bijbelse tijden al mannen waren die diep van binnen het gevoel hadden dat ze vrouw wilden zijn en omgekeerd. Zeker weten doen we dat niet.
Behulpzaam
In onze tijd kunnen mensen die lijden aan genderdysforie, aan Deuteronomium 22:5 in elk geval de richtlijn ontlenen dat ze zich niet zo moeten kleden dat ze niet langer als man of vrouw herkenbaar zijn. Het kan echter voor deze mensen behulpzaam zijn om zich te kleden op een manier die hun biologische geslacht niet benadrukt. In zo’n geval heeft dat niets te maken met de „gruwel” waartegen de genoemde tekst zich keert. Lettend op de nood van gemeenteleden die worstelen met genderdysforie dienen we ons te onthouden van grote woorden en in pastorale gevoeligheid naast hen te staan.
De auteur is emeritus hoogleraar gereformeerde spiritualiteit.
