PThU theologiseert in lange schaduw kerk
Te midden van de ijzige wind van krimp en krapte moeten theologen de Schriften kunnen openen. De PThU wil hen daarvoor opleiden en vormen.
Hoog boven het Janskerkhof uit torent Willibrord, de apostel van de Lage Landen, die in onze streken het Evangelie bracht. Auto’s en bussen rijden langs zijn standbeeld, fietsers krioelen eromheen. Wanneer de hervormde theoloog A.A. van Ruler het beeld van Willibrord passeerde, nam hij zijn hoed af en zei hij voor zich uit: „Het is goed dat u gekomen bent.” Al heeft lang niet iedereen oog voor hem, Willibrord staat er als getuige van het spoor dat het Evangelie in ons land getrokken heeft en nog trekt.
Hoger nog dan Willibrord is de Janskerk, gesticht in de elfde eeuw en sinds kort het huis van de Protestantse Theologische Universiteit (PThU), met het gebouw aan de Jansdam, op een steenworp afstand van Willibrord. Na een verbouwing van het pand, waardoor we maandenlang elders moesten werken, kunnen we vanaf dit weekend als PThU in het bruisende centrum van Utrecht een nieuwe start maken. Die is tegelijk de voortzetting van een lange traditie, die in Utrecht teruggaat tot de dagen van Gisbertus Voetius (wiens 350e sterfdag we volgend jaar gedenken) en Anna Maria van Schurman.
Trage vragen
Als docenten van de PThU zijn we dankbaar dat we nu landen en van start gaan aan het Janskerkhof, nadat we onlangs toestemming van het ministerie ontvingen voor onze nieuwe bachelor. We zijn er klaar voor en hebben er zin in studenten te ontvangen in ons mooie pand, vooral om met hen de diepte in te gaan en te theologiseren. In een samenleving die achter hypes en eendagsvliegen aanholt en waarin mensen dreigen te vergeten dat ze een ziel hebben, zijn theologen nodig die geoefend zijn in de grote en trage vragen van God en geloof, van kerk en samenleving, van Bijbel en Christus.
Vanouds bevinden wij ons als PThU op het snijvlak van kerk, universiteit en samenleving. Wij zijn volgens de kerkorde hofleverancier van predikanten voor de Protestantse Kerk in Nederland en werken enthousiast samen met brede universiteiten, in het bijzonder en al vele jaren met de Rijksuniversiteit Groningen, straks hopelijk ook met de Universiteit Utrecht.
PThU gaat niet voor anker bij een academische theologie waarbij de kerk uit het zicht is
In Utrecht komen onze studenten via studentenverenigingen ook veel niet-theologische studenten tegen en dat is vormend. Wij bedrijven theologie midden in de samenleving, niet in een hoekje of een laboratorium. Daarbij is het niet te vermijden dat opvattingen en posities weleens schuren of zelfs botsen. Dat is vruchtbaar voor het onderwijs, want zo is de academie bedoeld: als ontmoetingsplek om ideeën te testen en uit te wisselen, hoe vernieuwend of conservatief die ideeën ook zijn. We zijn nauw op de kerk betrokken, maar wel altijd met een kritische distantie, om praktijken en opvattingen te bevragen.
Houvast
Als PThU beseffen we onze grote verantwoordelijkheid. Wij rusten studenten niet toe voor een comfortabel bestaan in een overzichtelijke context. Wij leiden predikanten en andere theologen op die in staat moeten zijn de Schriften te openen te midden van de ijzige wind van krimp en krapte, en die trouw aan hun roeping telkens opnieuw durven beginnen. Dat is onze roeping. We gaan niet voor anker bij een academische theologie waarbij de kerk uit het zicht is. We beseffen dat niet iedereen in de kerk op theologie zit te wachten, maar zijn ervan overtuigd dat de kerk verschraalt zonder theologische bezinning.
Theologie is geen theorie, maar een praktijk – van geloof en vertrouwen
Veel jonge mensen zijn in de wereld van vandaag op zoek naar houvast. Wij zetten in op begeleiding en toerusting. We zien dat de samenleving niet vraagt om theologie, terwijl de grote vragen zich hoe langer hoe meer naar voren dringen. Thema’s als recht en schuld spelen een rol rondom Gronings gas, slavernij in het Nederlandse verleden, rondom klimaat en asiel en de macht van geld en techniek. Wie vindt er nog de woorden om daarbij ook van vergeving en genade te spreken, om Jezus Christus ter sprake te brengen op zo’n manier dat dit ook in de samenleving verstaan kan worden? Voor die opgave staan we, van harte. Daarbij openen we de Schriften en denken we niet alleen vanuit de traditie, maar kijken we ook naar de actuele situatie, binnen en buiten de kerk. Theologie is namelijk geen theorie, maar een praktijk – en wel een praktijk van geloof en vertrouwen.
Dankbaar maken wij een nieuw begin, theologiserend in de lange schaduw van de kerk. Over onze schouder kijkt Willibrord mee, als voorbeeld van het voortzetten van tradities en het oversteken van grenzen vanuit missionaire gedrevenheid.
De auteurs doceren aan de PThU.
