Is de Bijbel wel één geheel?
De Bijbel is niet in één keer geschreven. Door de eeuwen heen heeft de Heilige Geest mensen willen inspireren tot het schrijven van de verschillende Bijbelboeken. Maar horen al die boeken eigenlijk wel echt bij elkaar?
Inderdaad bestaat de Bijbel uit twee hoofddelen, het Oude en het Nieuwe Testament. De samenstelling en volgorde van het Oude Testament is al heel oud. In de Joodse Talmoed (dat is de uitlegtraditie van de rabbijnen en andere Schriftgeleerden) staat het gezaghebbende getuigenis over de volgorde van het Hebreeuwse Oude Testament. Als we die bekijken vanuit de geestelijke bediening van de priester, de profeet en de wijze, kunnen we daarin een indeling aanbrengen in drie blokken:
Priesters: Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri, Deuteronomium, Jozua, 1-2 Richteren, 1-2 Samuël, 1-2 Koningen.
Profeten: Jeremia, Ezechiël, Jesaja, Hosea, Joël, Amos, Obadja, Jona, Micha, Nahum, Habakuk, Zefanja, Haggai, Zacharia, Maleachi.
Wijzen: Ruth, Psalmen, Job, Spreuken, Prediker, Hooglied, Klaagliederen, Daniël, Esther, Ezra – Nehemia, 1-2 Kronieken.
Doelbewust
Het priesterdeel heeft vooral te maken met verzoening door God en met Zijn woning. Genesis tot en met Deuteronomium vormen de geopenbaarde wet en Jozua tot en met Koningen vormen de gedemonstreerde wet.
Jeremia staat aan het begin van de profeten. Het einde van Jeremia (Jeremia 52:31-34) en het einde van Koningen (2 Koningen 25:27-30) zijn gelijk. Er is één invoeging tegen het eind van Jeremia 52:34 over de Joodse koning Jojachin: „tot zijn dood”. Zodoende vormt Jeremia de voortzetting van Koningen.
In het numerieke midden van de profeten staat het boek Jona (zeven boeken ervoor, zeven erna). Daarmee is het tegelijk het centrumboek van het héle Oude Testament. Dit is theologisch begrijpelijk, omdat het de taak van Israël is om priestervolk voor alle volken te zijn (Exodus 19:5-6).
Het deel van de wijzen opent met het boek Ruth. Het sluit af met een stamboom die eindigt met David (Ruth 4:18-22). De eindredactie heeft Ruth aan het begin gezet om David als de grote gezalfde koning te introduceren.
Het is niet voor niets dat Kronieken aan het einde staat. Dit boek is een bijzondere samenvatting van het hele Oude Testament. Het begint met de stamboom van Adam (1 Kronieken 1:1 en Genesis als eerste boek, Genesis 1:26-28, Genesis 5:1-5). Het eindigt met de oproep van de Perzische koning Kores aan het Joodse volk in ballingschap om naar Jeruzalem te gaan en het huis van de HEERE te bouwen (2 Kronieken 36:22-23). Volgens Ezra 1:1 en 2 Kronieken 36:22 is door die opdracht van koning Kores het woord van de Heere voltrokken dat door Jeremia verkondigd werd (Jeremia 25:11-12, 29:10). Dit verklaart waarom de eindredactie van het Oude Testament Jeremia aan het hoofd van de Schriftprofeten heeft gezet, ook al was hij niet de oudste profeet.
Tempelbibliotheek
Als je de Bijbel dus goed leest, zie je dat de verschillende Bijbelboeken op allerlei wijze aan elkaar verbonden zijn. Wie die boeken zo gebundeld heeft, staat niet in de Bijbel. Maar mogelijk vinden we wel een aanwijzing in de zogenoemde apocriefe boeken. In 2 Makkabeeën 2:13-14 staat: „dat Nehemia een bibliotheek had aangelegd, waarin hij de boeken bijeenbracht die betrekking hadden op de koningen, de geschriften van de profeten en die van David, alsmede de brieven van de koningen betreffende schenkingen aan de tempel. Nu heeft Judas die boeken, die door de oorlog, waarin wij verwikkeld zijn geraakt, verspreid waren, weer bijeengebracht en zijn ze weer in ons bezit.” Dit wijst erop dat Nehemia een tempelbibliotheek heeft aangelegd.
Dat moet in 430-425 voor Christus gebeurd zijn. Bijna driehonderd jaar later is er een oorlog tussen de Syrische koning Antiochus IV Epifanes en de Joden onder leiding van een priesterlijke familie, de Makkabeeën. De Heilige Schriften werden ter bescherming op verschillende plaatsen ondergebracht. Na de oorlog heeft de toenmalige Joodse leider, Judas de Makkabeeër, ze weer in de tempel verzameld. Dit is in 164 voor Christus gebeurd. Dit is dus een herverzameling van de bibliotheek van Nehemia, het Hebreeuwse Oude Testament.
Het beginboek van het Nieuwe Testament, Mattheüs, pakt de draad van het laatste boek van het Oude Testament, Kronieken, op en zet die voort. Mattheüs begint met de stamboom van Jezus (Mattheüs 1:1-17), zoals Kronieken met de stambomen vanaf de schepping begon. Kronieken eindigde met de opdracht van de Perzische koning Kores aan de Joden om naar Jeruzalem te gaan en de tempel te bouwen (middelpuntzoekend).
Mattheüs eindigt met de opdracht van Jezus aan Zijn apostelen om alle volken tot Zijn leerlingen te maken en de wereld in te trekken (middelpuntvliedend). Jezus zegt dat aan Hem alle macht gegeven is, niet alleen op aarde, maar óók in de hemel. Hij zal met Zijn apostelen zijn, als zij deze opdracht uitvoeren (Mattheüs 28:16-20). Het Nieuwe Testament gaat dus door op het Oude Testament en vormt het afsluitende einddoel. De priestertaak van Israël om alle volken te bereiken, krijgt zo zijn uiteindelijke vervulling in de Heere Jezus en Zijn gemeente.
De auteur studeerde bedrijfskunde, Hebreeuws en theologie. Hij deed gemeentestichtend werk in Herentals en Aarschot in het kader van de Belgische Evangelische Zending en was docent en professor voor het Oude Testament aan het Bijbelinstituut België en de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven.
