NAVO geen bedreiging voor Rusland
Poetin rukt op, ook aan het desinformatiefront. Het lukt hem zelfs om ons te laten geloven dat wij een bedreiging zijn voor Rusland. Dat zijn we niet.
Daarom schrokken wij van de bijdrage ”Laatste afslag om WO III te voorkomen” van Laurens van der Tang ( RD 15-11 ). Hij schrijft daarin behartigenswaardige zaken. Inderdaad, Oekraïne is inmiddels kapot (gemaakt), doodmoe en getraumatiseerd. Dagelijks gooit Poetin 1500 van zijn jongens in „de gehaktmolen”, zoals de Russen het zelf noemen. Alles voor een sterke uitgangspositie voor de onvermijdelijke onderhandelingen straks. Wat wenselijk is (moraliteit), zal dan niet allemaal haalbaar zijn (realiteit). Soms is een onrechtvaardige ‘vrede’, hoe triest en onverteerbaar ook, beter dan een rechtvaardige oorlog en verdergaand bloedvergieten. Dat stelt ook Samuel Nieuwenhuis in ”Oekraïne het beste af met vredesberaad”.
Desinformatie
Waar wij moeite mee hebben, is dat Van der Tang meegaat in Poetins desinformatie dat de NAVO een bedreiging is en bezig was Oekraïne in te lijven. Zo is het niet, want we zien hier een onafhankelijk democratisch land dat inmiddels zelf zijn bondgenoten kiest. Dat past niet in Poetins Groot-Rusland-ideologie (Novorossia, Eurazië), waarin hij recht heeft op onafhankelijke staten, ongeacht hun voorkeuren. Zijn inspiratie komt van nationalistische en ronduit fascistische ideologen zoals Aleksandr Doegin en zijn voorgangers Ivan Iljin (1883-1954) en Nikolaj Goemiljov (1886-1921). De Russische ziel is goed, de buitenwereld slecht en vol vijanden. En als er geen vijand is, dan creëer je een vijand, de NAVO bijvoorbeeld. Een dictator als Poetin heeft dat nodig om te overleven. Feiten en waarheid doen niet ter zake. Sterker nog, dat zijn je échte vijanden. Dus je elimineert interne tegenstanders en controleert de media, die je leugens eindeloos herhalen. In eigen land gaat 90 procent erin mee. Zo gaat dat, het is eerder gebeurd en het is levensgevaarlijk. Lees voor een grondiger analyse bijvoorbeeld ”De weg naar onvrijheid” van Timothy Snyder of ”De wraak van Poetin” van Hubert Smeets.
De NAVO is geen bedreiging en Poetin weet dat. Hij had in 2014 en in 2022 misschien een eigenbelang, maar geen „legitiem veiligheidsbelang” om Oekraïne aan te vallen. Integendeel, Amerika had 70 procent van zijn troepen uit Europa teruggetrokken, Europa had haar defensie ontmanteld en Oekraïne zijn kernwapens ingeleverd, in ruil voor veiligheidsgaranties van Poetin. Na 2014 hebben we Oekraïne niet „volgestopt met wapens”, maar net genoeg geleverd voor een minimum aan zelfverdediging. Nog steeds veel te weinig, dat blijkt.
Zeker, westerse leiders hebben onverstandige en onhandige dingen gezegd en gedaan. In een vrije, onvolmaakte samenleving gebeurt dat. Oekraïne is evenmin perfect, integendeel. Dat betekent echter niet dat de oorlog ook westerse leiders is aan te rekenen, zoals Van der Tang stelt. Wel is het precies wat Poetin ons wil laten geloven. En dat lukt helaas verbazingwekkend goed. De omvang van de desinformatiecampagne van Poetins trollenleger is immens en ook op dat front hebben we onze verdediging niet op orde. Gevolg: twijfel en te weinig en te late steun voor Oekraïne.
Veiligheidsgarantie
Maar wie de geschiedenis kent, weet dat hier geen twijfel mogelijk is. Het Boedapest Memorandum van 5 december 1994 was geen sinterklaascadeautje, het was Ruslands veiligheidsgarantie dat Oekraïne nooit zou worden aangevallen. Toch pakte Rusland in 2014 de Krim en viel het de Donbas aan. Hoeveel leugens zijn er toen niet verspreid om de waarheid rond vlucht MH17 te verbloemen? Zelfs dat het Westen een vliegtuig vol dode lichamen had gestuurd om Rusland in diskrediet te brengen.
Van der Tang zoekt steun bij John Mearsheimer. Die is, met Jeffrey Sachs, van de school van het realisme in internationale betrekkingen. Experts inderdaad, maar hun uitgangspunt is problematisch. In hun visie bepalen grootmachten het lot van onafhankelijke staten en verdelen ze onderling de koek. Je kunt dat realistisch noemen, en onze mogelijkheden schieten inderdaad vaak tekort, maar een vrij land kiest zélf. Dat hoort bij het waardensysteem waar wij in ons onvolmaakte vrije land voor staan.
Naïef
Zorgelijk is dat in reformatorische kring hier en daar een vorm van begrip voor Poetins narratief lijkt te zijn. Is dat omdat Poetin zich profileert als vijand van woke en lhbti? De vijand van mijn vijand is mijn vriend, is dat het? Of zien we hier een succesje van Poetins desinformatiecampagne?
Onze oproep: wees niet naïef, zaai geen twijfel. Ook als Trump een deal afdwingt, zal Poetin die breken zodra hij daar kans toe ziet. Dat leert de geschiedenis. Zolang wij hem de ruimte gunnen, zal hij (cyber)onheil over ons blijven uitstorten. Met Poetin valt alleen te onderhandelen op basis van kracht. Dat is de taal die hij verstaat, nu en na een eventuele deal. Luuk Oevermans heeft dat goed gezien in zijn artikel. Naast bovenal ons gebed voor Oekraïne en vrede in het algemeen vergt dat maximale steun nu en versterking en veiligheidsgaranties straks. Als Poetin zijn handen vol krijgt aan interne economische problemen kán, onder externe druk, het tij in Rusland keren. Maar dat zal niet gaan zonder onze vastberadenheid, het actief herkennen en bestrijden van desinformatie en (helaas) ook wapens.
De auteurs zijn respectievelijk IT-adviseur en ondernemer.
