De basisbehoefte aan acceptatie en waardering is universeel en leeft bij ieder mens, van kinds af aan. Aandacht krijgen bezorgt iemand veiligheid en een fijn gevoel. Je wordt gezien en serieus genomen. Je krijgt ruimte om je wensen en behoeften aan te geven en om te communiceren.

Bevestiging ontvangen is belangrijk voor de identiteitsontwikkeling van een kind. Identiteit heeft te maken met de manier waarop je naar jezelf kijkt. Je identiteit krijgt vorm in de interactie met je omgeving.

De kern van je identiteit ontwikkel je in de kinderjaren. Ouders, maar ook leeftijdgenoten spelen een belangrijke rol bij de ontwikkeling van het zelfvertrouwen. Geven zij aandacht en liefde en word je met respect behandeld, dan ontstaat er een positief zelfbeeld.

Voorbeelden van (verbale) bevestiging voor kinderen zijn: „Jij smeert zelf al pindakaas op je boterham, dat kun je wel!” Of: „Het lukte al beter dan de vorige keer. Je vond het spannend, maar je hebt het toch mooi gedaan!” En ook: „Ik zie dat je je helemaal zelf hebt aangekleed. Zelfs je schoenen heb je al aan!”

Schadelijke gevolgen

Wanneer een kind onvoldoende bevestigd wordt, kan het schadelijke gevolgen ervaren, zelfs op latere leeftijd. Het gemis aan bevestiging zal zichtbaar worden in beleving van minderwaardigheid, alleen en geïsoleerd zijn en vlakheid. Dit noemen wij frustratieneurose: het gefrustreerd zijn in het verlangen naar bevestiging. Personen met deze neurose voelen zich eenzaam, twijfelen aan zichzelf en kunnen zich moeilijk met anderen verbinden. Ze zijn lichamelijk en verstandelijk vaak goed ontwikkeld, maar in de ontplooiing van hun gevoelsleven is er iets blijven steken. Daardoor sluiten ze zich af. Dit treft met name gevoelige en begaafde mensen.

Faalangst

Wanneer de bevestiging (deels) uitblijft, dan kan er ook compensatiegedrag ontstaan. Dat wil zeggen dat je (onnatuurlijk) gedrag gaat vertonen om deze behoefte aan waardering vervuld te krijgen:

• Je gaat aandacht vragen op een positieve manier. Denk aan een (te) sterke neiging om het de ander naar de zin te maken (het zogenoemde ”pleasen”). Het kan ook op een negatieve manier. Denk aan aandacht trekken, een grote mond hebben of pestgedrag vertonen.

• Je ontwikkelt een negatief zelfbeeld: je hebt weinig vertrouwen in jezelf. Je ziet alle sterke kanten van andere mensen en je vergelijkt jezelf met hen. Van jezelf heb je niet zo’n hoge pet op. Je bent vooral een kei in het opnoemen van je negatieve kanten.

• Er kunnen neurosen ontstaan, wat leidt tot angstige en onzekere personen. Als je aan hypochondrie lijdt, denk je bijvoorbeeld voortdurend dat je een ernstige ziekte hebt. Ook kan iemand een constante drang voelen om zijn of haar handen te wassen; dit wordt ook wel dwangneurose genoemd.

• Een gebrekkige gevoelsontwikkeling kan leiden tot machtsmisbruik. Bij een ernstige verstoring spreken we van narcisme. Door opvoeding en aanleg is het gevoelsleven van mensen wie het betreft dermate verstoord dat zij onder andere geen empathie (kunnen) hebben voor de ander. Zij eisen alle aandacht op voor zichzelf, ook als zij volwassen zijn.

• Faalangst: je bent bang dat je iets niet kunt. Bijna iedereen heeft hier in zekere mate last van in situaties waarin gepresteerd moet worden. Je ervaart deze angst wanneer je iets moet doen wat je lastig vindt, zoals het geven van een presentatie, het afleggen van een toets of het moeten volbrengen van een belangrijke opdracht voor je werk. Soms is de faalangst echter zo sterk dat die je beperkt en helemaal lamlegt. Je zou het liefst hard weg willen rennen en er niet aan beginnen. Het gaat je immers toch niet lukken, denk je.

Emotionele band

Bevestiging speelt een cruciale rol in elke relatie, of het nu een liefdesrelatie, een vriendschap of een familieband is. We hebben allemaal de behoefte om gewaardeerd en geliefd te worden en belangrijk gevonden te worden. Daarom blijft het een actueel thema.

In een relatie betekent bevestiging dat je actief de gevoelens, gedachten en inspanningen van je partner erkent, waardeert en accepteert. Het gaat erom je liefde, genegenheid en respect voor elkaar te uiten, zowel met woorden als met daden. Dit draagt bij aan het opbouwen van een sterke emotionele band en intimiteit.

Bevestiging bevordert open communicatie en vergemakkelijkt een dieper begrip van elkaars behoeften en verlangens. Ze schept een veilige omgeving waarin beide partners zich vrij voelen om zichzelf te uiten.

Mochten er vragen leven omtrent identiteit en/of bevestiging in de thuissituatie, in de familiebetrekkingen, op het werk of in de kerk, praat er dan met een vertrouwenspersoon over of zoek hulp.

De auteur is relatietherapeut in Gorinchem.