In ”De waanzinnige veertiende eeuw” belicht Barbara Tuchman een woelige en verwarde episode uit de Europese geschiedenis. Viermaal raasde de zwarte dood (de pest) door ons werelddeel. De bevolking werd gedecimeerd. De wereld scheen aan de rand van de ondergang gekomen. Complottheorieën maakten furore. Er moest een zondebok zijn, gezien alle misère. Het lot viel op de Joden. Kerk en overheid namen hen nauwelijks in bescherming. Eerder bliezen zij het vuur van antisemitisme aan. De Jood verwierp immers Christus als Zaligmaker. Was hij niet Diens moordenaar? Daarnaast ontkenden zij Mohammeds claim dat hij de ware en definitieve profeet was. Daarom werden zij in de Koran vervloekt en onderworpen aan de macht van de islam. Leon de Winter stelde dat laatste recent aan de orde in De Telegraaf. De aanzwellende roep om een ”Free Palestine” is derhalve religieus-ideologisch gekleurd! Het gaat om onderwerping aan de sharia en dus aan Allah, schrijft hij. Weten de pro-Palestinademonstranten dat zij heulen met hen die streven naar een islamitische wereldgemeenschap? Of zijn zij gewoon sneue dwaallichten, geïndoctrineerd door eenzijdige beeldvorming in de media?

In een boekwinkel in het Duitse Münster is een hoekje ingericht met recente literatuur over Israël en Jodenhaat. ”Nie wieder? Schon wieder!” staat als aandachtstrekker boven deze uitstalling. Antisemitisme is dus nooit weg geweest. De titel is ontleend aan een informatief geschrift van Michael Wolffsohn. Terecht schrijft die dat de werkelijkheid, ondanks mooie woorden, zeer weerbarstig is. De opbloei van antisemitisme in Europa (ook in Duitsland) nam na 7 oktober 2023, „die Mordorgie der Hamas”, huiveringwekkende vormen aan. De sympathie voor Hamas breidde zich enkele maanden geleden ook uit naar onze universiteiten. De Jodenhaat lag er duimendik bovenop.

Schokkend zijn uitspraken van schrijver en columnist Herman Brusselmans in weekblad Humo van 4 augustus. Ziet hij beelden van huilende en schreeuwende Palestijnse kinderen, dan zou hij iedere Jood „met een puntig mes los door de keel willen rammen”. Zo maakt hij zichzelf tot stereotype van de geharnaste antisemiet die oproept tot bloed, wraak en pogroms.

De historicus Matteo Villani (1283-1363) waarschuwde voor het vergeten van het verleden alsof het nooit heeft bestaan. Zijn tijdgenoot Simon van Covino concludeerde dat de pest een dodelijke uitwerking had op de moraal. En omdat we niet leren van de geschiedenis was er ook een waanzinnige 20e eeuw. En straks een 21e? Dat is echt schokkend.