Vandaag is de eerste zitting van de generale synode van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK). Het kerkverband staat onder druk vanwege interne verdeeldheid. Volg de ontwikkelingen in dit liveblog.
Advertentie
„Normaal gesproken is de eerste vergaderdag van een generale synode van de Christelijke Gereformeerde Kerken rond 16.00 uur afgelopen”, zeggen oudgedienden. Daar is dit keer geen sprake van. Op de agenda staat een gevoelig agendapunt, namelijk het voorstel van deputaten vertegenwoordiging om het moderamen te vragen een Commissie Toekomst Kerkverband in te stellen; een commissie die zich moet gaan buigen over de vraag of en hoe alle 181 ckg’s nog met elkaar verder willen en kunnen.
Over dit voorstel hebben diverse afgevaardigden vragen en opmerkingen. Rond 20.00 uur schorst het moderamen de vergadering voor beraad.
Drie kwartier later komt het moderamen met een voorstel, waarin het diverse opmerkingen uit de vergadering heeft verwerkt. Dat voorstel houdt in dat de vergadering het moderamen opdraagt „de synode te dienen met een rapport toekomst kerkverband”. Daarbij zal gebruik gemaakt worden van een commissie, die „bij voorkeur zal worden samengesteld uit leden van de synode”. Ook kan de commissie expertise van buitenaf erbij betrekken.
De commissie moet „een gesprek ter synode voorbereiden over de fundamenten en de toekomst van het kerkverband”. Zij moet zich daarbij „goed bezinnen op de vraag welke vormen het meest passend zijn bij de aard van het te voeren gesprek.”
Het moderamen krijgt van de synode de opdracht de conclusies van de bezinnende dag, die bij voorkeur in oktober gehouden moet worden, „als eerste rapport op de eerste vergaderweek te agenderen en te doen bespreken”.
De eerstvolgende vergaderweek van de synode staat gepland in november.
De synode vraagt het moderamen ook om “erop toe te zien dat de commissie de breedte van de kerken vertegenwoordigt”.
Aldus wordt besloten.
Iets voor 21.00 uur sluit de preses, ds. Buijs, de vergaderdag.
Afgevaardigde J. Mauritz (Naarden) merkt op dat hij het niet logisch vindt om „als we net een vijfde moderamenlid hebben gekozen vanwege de werklast, we een uurtje later het moderamen er een grote klus bij geven”. Hij is voorstander om de bezinning op de toekomst van het kerkverband neer te leggen bij een aparte commissie. „Ook omdat, ik zeg het met schroom, dit moderamen géén afspiegeling is van deze synode.” Mauritz: „Ik vraag me af hoe mensen in het land hiernaar kijken. Ik hoorde al geluiden dat dit moderamen veel behoudender is dan de synode als geheel. Daarom wil ik deze taak niet bij dit moderamen neerleggen.”
Preses ds. Buijs merkt op „dat je van elk moderamen mag verwachten dat zij het geheel van de kerken wil dienen”.
Na de dinerpauze vergadert de synode verder. Aan de orde is nu een cruciaal punt. De organisatoren van het op 20 april gehouden convent hebben na het convent de nieuwe synode voorgesteld om de komende maanden niet uitvoerig te gaan vergaderen over allerlei belangrijke of minder belangrijke thema’s, maar éérst een Commissie Toekomst Kerkverband in te stellen. Die moet zich de komende tijd gaan buigen over dé grote vraag die de CGK momenteel in haar greep houdt: willen en kunnen wij als kerken nog wel samen verder?
De discussie op de synode gaat erover of er zo’n commissie moet komen. Ouderling P. Raven (PS van het Noorden) vraagt zich af of de synode en het moderamen deze klus niet zelf kunnen klaren. Ds. Roosendaal, deputaat vertegenwoordiging: „Wij hebben voor die commissie al wat namen in gedachten. Maar: wij zijn met die commissie niet getrouwd. Als u dit zelf kunt, is dat natuurlijk ook prima. Maar onderschat niet hoeveel werk het is.”
Na de pauze ontspint zich een discussie over het voorstel van deputatenvertegenwoordiging om, liefst al op déze synode, het moderamen uit te breiden met een vijfde persoon, te weten een tweede assessor. Ds. W.J. van Gent (Alphen a/d Rijn) ziet daar niets in. „Voor welk probleem is dit een oplossing? Kunnen we niet beter een stevige notulist benoemen die de acta geheel en in concept gereedmaakt?” Deputaten vertegenwoordiging blijven bij hun voorstel. Ds. Roosendaal: „Met een notulist hebben wij gewoon niet zulke goede ervaringen. Bovendien: een vijfde synodelid is óók goed voor de representativiteit van het moderamen.”
Het moderamen brengt het voorstel van deputaten nu in stemming. In dat voorstel zit ook vervat dat de taken van de moderamenleden, behalve die van de preses, door het gekozen moderamen zelf worden vastgesteld. Ds. Buijs: „Wij hebben het meegemaakt dat iemand tot scriba werd gekozen die zich bij die functie totaal niet thuisvoelde. Hij heeft het volbracht, maar het was voor hem een zware last.”
41 Afgevaardigden stemmen voor het voorstel van deputaten vertegenwoordiging. Dát betekent dat er een nieuwe stemronde volgt om, voor het eerst in de geschiedenis van de CGK, een vijfde moderamenlid te benoemen. Twee open stemrondes leveren voor niemand een meerderheid op. Dan volgt een derde stemronde, tussen ds. Van Gent en ds. Schenau. De vergadering kiest ds. W.J. van Gent (die 29 stemmen krijgt) als tweede assessor.
Om 15.30 uur is er koffiepauze. Hiervoor sprak de vergadering onder meer over een voorstel van ds. J. Nutma (Drachten), die voorstelde synodevergaderingen niet meer, of alleen achteraf, via internet uit te zenden. Het live uitzenden van synodevergaderingen (ds. Nutma: „Dat doen we met een kerkenraadsvergadering toch ook niet?”) zou op social media veel reacties teweeg brengen en afgevaardigden in hun spreken en stemmen kunnen beïnvloeden, vreest hij, terwijl die afgevaardigden toch „een veilige setting nodig hebben”. Dit voorstel ging ds. J.G. Schenau (Nunspeet-Ichthus) te ver en te snel. Hij stelde voor de beslissing hierover nog wat uit te stellen.
Op de generale synode van de Christelijke Gereformeerde Kerken is het punt van een eventueel vijfde moderamenlid nog niet aan de orde geweest. Ds. S.P. Roosendaal, een van de deputaten vertegenwoordiging, had aangekondigd dit punt bij de verkiezing van het moderamen aan de orde te willen stellen. Hij heeft dat echter bij nader inzien niet gedaan. Of het voorstel straks alsnog op tafel zal komen, is op dit moment nog niet bekend. Het is aan het nieuw gekozen moderamen om dit eventueel vanmiddag of vanavond nog aan de orde te stellen.
In een animeerd verlopende lunchpauze praten de afgevaardigden na over het verloop van de morgenvergadering en delen zij met elkaar observaties. Een van die observaties is dat bij de verkiezing van het moderamen ook dit keer de ongeschreven regel dat er uit elke particuliere synode iemand gekozen wordt, niet is gehandhaafd. Twee moderamenleden, ds. Van der Zwan en ds. Fokkema komen namelijk uit de PS van het Zuiden; uit de PS van het Westen is niemand in het moderamen gekozen. Daarbij speelt een rol dat de afgevaardigden van de PS van het Westen relatief onervaren zijn.
Een andere observatie is dat het moderamen een behoudende signatuur heeft.
Aan de generale synode van de CGK ging een convent vooraf. Lees het verslag hier terug. „Een flinke meerderheid is bereid elkaar meer ruimte te geven, maar volgens een aanzienlijke minderheid kan dat echt niet. Daar zit voor de CGK de knoop.”
„Verootmoediging is nodig. Want wij wéten niet wat wij doen moeten”, zegt ds. P.D.J. Buijs, nadat hij gekozen is tot preses van de generale synode. Ds. Buijs spreekt enkele woorden n.a.v. 2 Kronieken 20, waar beschreven wordt hoe koning Josefat in grote problemen verkeert doordat omringende volken ten strijde trekken tegen Israël. Josefat verootmoedigt zich dan in gebed en zegt: „In ons is geen kracht tegen deze grote menigte, en wij weten niet wat wij doen zullen, maar onze ogen zijn op U”.
Ds. Buijs: „Zo’n gebed past ook ons. Onze kerken staan onder spanning, zeg maar: hoogspanning. We verkeren in een crisissituatie. Maar laat onze ogen dan gericht zijn op de Heere, onze God.”
Nadat ds. Buijs is voorgegaan in gebed, start de lunchpauze.
Ook voor de verkiezing van een tweede scriba zijn meerdere stemrondes nodig. De eerste twee stemrondes leveren veel stemmen voor onder meer ds. A.D. Fokkema, maar niet voldoende (23 in de tweede stemmingsronde). Daarna gaat de verkiezing tussen ds. Fokkema en ds. J.G. Schenau. De spanning in de zaal stijgt. Dan blijkt ds. A.D. Fokkema uit Kerkwerve (met 30 stemmen) verkozen tot tweede scriba.
Voor de verkiezing van een scriba zijn twee stemrondes nodig. In de tweede vrije stemmingsronde krijgt ds. J. Oosterbroek (Dronten) exact het benodigde aantal stemmen, te weten 27. Hij is daarmee gekozen tot scriba van de generale synode Rijnsburg 2024. Ook ds. A.D. Fokkema behaalde heel wat (meer dan 15) stemmen.
De verkiezing van een assessor duurt wat langer. In de eerste twee (vrije) stemrondes gooien de predikanten J. Oostenbroek, A. van der Zwan en J.G. Schenau hoge ogen, maar krijgt niemand de vereiste meerderheid van 27 stemmen. In de derde stemronde moet de vergadering kiezen tussen ds. J. Oostenbroek en ds. A. van der Zwan. Beiden verkrijgen 26 stemmen. Er ontstaat nu wat beweging in de zaal. Wat in dit geval te doen? Ds. Den Butter wijst erop dat in zo’n geval, volgens het reglement, de oudste in dienstjaren verkozen is. Dat betekent dat ds. A. van der Zwan (Dordrecht) gekozen is tot assessor.
Met overgrote meerderheid (35 van de 52 stemmen) kiezen de afgevaardigden ds. P.D.J. Buijs (Nunspeet) tot preses van de generale synode Rijnsburg 2024. Ds. J. Oosterbroek krijgt 11 stemmen, ds. F.W. Van der Rhee 2, ds. J. Nutma 2, ds. A. van der Zwan 1 en ds. R.G. den Hertog 1.
„Als je als zondig mens als dood op de grond valt, dan kun je niets meer. Dan ben je niet meer in staat om jezelf te helpen. Dan ben je geheel afhankelijk van de acties en reacties van de mensen om je heen. Zo moeten wij als synode ook zijn. Dat we belijden: U, Heere Jezus, hebt het volste recht om Uw gloeiende koperen voet op ons te zetten. Dat is de enige plek en houding waarin Hij Zijn doorboorde hand van zegen en van genade op ons kan leggen”, zei ds. L.A. den Butter vrijdagmorgen toen hij namens de samenroepende kerk van Rijnsburg de generale synode van de Christelijke Gereformeerde Kerken opende.
De predikant mediteerde over Openbaringen 1 vers 17. „Voordat u rapporten leest, voorstellen doet en besluiten neemt: val aan Zijn voeten!”, hield hij de 52 afgevaardigden, aanwezig in de Eben Haëzer kerk in Rijnsburg, voor. „Anders wordt het niks. Alleen als Hij Zijn rechterhand op ons legt, komt het goed. Want Híj is goed”, zei de predikant. „Als Hij de sleutels heeft van de hel en van de dood, dan heeft Hij ook de sleutels om onze kerken uit de impasse te halen.”
Geroepen zijn om via de synode de kerk te dienen, is een heilige roeping, zei ds. Den Butter. „U zit hier niet als afgevaardigde van uw gemeente of als een bepaald deel van de kerk. Als we het nog zó zien, zijn we als afgevaardigde van geen nut. Als we met vooropgezette plannen hierheen zijn gekomen en het voornemen hebben om het zus of zo te gaan regelen, dan staan we nog veel te veel overeind op onze voeten.”
Donderdagavond werd een een bidstond voor de synode belegd waarin ds. J.G. Schenau voorging.
Zoals bij elke generale synode staan er talloze thema’s op de agenda. Een groot hoofdpijndossier is dit keer, veel meer nog dan vier jaar geleden, de kwestie van vrouw en ambt.
Advertentie
