Spreuken voor jou: wijsheid is beter dan goud
Wie wijsheid zegt, zegt Salomo. Het zijn Gods eigen woorden dat er geen mens is, was of ooit zal zijn die zo’n wijs en verstandig hart had ontvangen als Davids zoon. Hij deelde zijn wijsheid graag met anderen. Vooral met jongeren.
Een „Jeugdbijbel in de Bijbel”, zo noemt ds. W. Pieters het Spreukenboek in zijn boekje ”Spreuken voor jou”. Daarin behandelt hij in tachtig korte hoofdstukken een selectie van de wijsheden die Salomo bijna 3000 jaar geleden op schrift liet stellen. Hij „vertaalt de adviezen van wijsheidsleraar Salomo naar de tijd van nu en de leefwereld van jou”, aldus de achterflap.
Het boekje van de Elspeetse predikant is een bundeling van schrijfsels die tussen december 1991 en december 2013 verschenen in De Catechisant, een maandelijkse uitgave die hij zelf samenstelde.
Voor galg en rad
Het woord ”wijsheid” staat 45 keer in de Statenvertaling van het Spreukenboek. In het tweede vers van hoofdstuk 1 voor het eerst. Israëls koning –en door hem: God Zelf– liet wijze adviezen op schrift stellen, „om wijsheid en tucht te weten; om te verstaan redenen des verstands”.
Wijsheid en tucht worden dus in één adem genoemd. Wat heeft tucht met wijsheid te maken? Wijsheid klinkt fijn, tucht heeft juist een onprettige klank. Maar dat negatieve imago is onterecht, tucht is juist uiterst positief en liefdevol, schrijft ds. Pieters in het eerste hoofdstuk van ”Spreuken voor jou”. „Zonder de nodige tuchtiging groeien we op voor galg en rad = als crimineel voor achter de tralies!”
Het groeien in wijsheid kán niet zonder tucht, staat in ”Spreuken voor jou”. De auteur benadrukt herhaaldelijk de belangrijke rol van de opvoeding daarbij. En dat doet hij als vader. Af en toe blijkt dat ds. Pieters zelf ook kinderen heeft opgevoed. Meteen in het eerste hoofdstukje al: „Ik merkte het zelf, toen wij een eerste zoontje kregen: ik wilde hem wel voor alle leed en pijn behoeden. En ik denk dat dit bij het opgroeien steeds mijn liefde-verlangen voor hem en de andere kinderen zal zijn.”
Tijdens het lezen valt op hoe actueel en praktisch de spreuken zijn. Ze bevatten Bijbelse noties die Jezus ook in Zijn onderwijs naar voren bracht. Er zijn spreuken die gaan over roddelen (zoals 10:18), over ijverig zijn (27:23), over niet aan je geld vastzitten (23:4), over vriendschap (17:17), over geduldig zijn (14:29), over het ontvangen van een echtgenoot (19:14), over de kracht van samenwerken (30:27).
Het voornaamste
Wijsheid wordt door Salomo hoog gewaardeerd. Wie via een Bijbelapp of bijvoorbeeld BMUonline.nl alle spreuken waarin het woord ”wijsheid” staat onder elkaar zet en leest, krijgt een indruk van het grote belang dat hij eraan hechte.
„De wijsheid is het voornaamste”, zegt Salomo in hoofdstuk 4. En het hoofdstuk ervoor: „Welgelukzalig is de mens die wijsheid vindt, en de mens die verstandigheid voortbrengt!” En in hoofdstuk 16: „Hoeveel beter is het wijsheid te bekomen, dan uitgegraven goud, en uitnemender, verstand te bekomen, dan zilver!”
Wijsheid is niet alleen in Spreuken een kernthema, maar in de hele Bijbel. Adam en Eva hadden volmaakte kennis, waren volkomen wijs. Omdat ze waren geschapen naar het beeld van God, van Wie artikel 1 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis belijdt dat Hij „volkomen wijs” is. En in Spreuken 1 en 9 wordt Christus „de opperste Wijsheid” genoemd. In hoofdstuk 8 roept Hij „overluid”. Het is mooi dat ds. Pieters juist veel teksten uit dát hoofdstuk behandelt.
Ieder hoofdstukje in ”Spreuken voor jou” eindigt met een of meer vragen. Hoofdstuk 15, over Spreuken 8:21, sluit bijvoorbeeld af met deze twee vragen: „Ben jij een liefhebber van de WIJSHEID? Wat levert dat op?”
