Herinneringen aan Kees

Beginselvaste politiek met lichte toets

„Kees van der Staaij – dat is beginselvaste politiek met een lichte toets. Een kwarteeuw lang wist iedereen in de Haagse politiek en ver daarbuiten waar Kees van der Staaij voor staat en ook dat hij niet wegloopt voor verantwoordelijkheid. Ik heb zelf meer dan eens mogen ervaren hoe een serieus beroep op het landsbelang altijd zijn volle aandacht kreeg. En vaak ook steun. Daar ben ik hem dankbaar voor. In het debat was Kees serieus en goed voorbereid, maar ook vindingrijk en vaak ronduit grappig. „Als iedereen partijen gaat uitsluiten”, zei hij in de aanloop naar de verkiezingen van 2017, „moet de SGP straks nog in haar eentje een minderheidskabinet gaan formeren.” Den Haag gaat hem missen en ik ga Kees ook persoonlijk missen, als een van de mensen die jarenlang kleur gaven aan de Nederlandse politiek. Ik wens hem het allerbeste toe.”

Demissionair premier Mark Rutte

---

Kees kan soms wat doordraven

„Ik ken Kees al van het vwo op het Lodensteincollege. Maar echt leren kennen heb ik hem vanaf 1998 toen hij Kamerlid werd en ik op plek zes stond en even later voorzitter van de SGP-jongeren werd.

Kees heeft heel veel betekend voor de politiek in het algemeen en de christelijke politiek in het bijzonder. Het mooie vind ik dat hij dat vanuit authenticiteit doet. Kees is zichzelf en dat is goed genoeg.

Bij zijn vroege lezingen had ik weleens de neiging om te gaan knikkebollen. Voor mij als wetenschapper ging het nogal ver hoe hij alles onderbouwde. In de loop der jaren is hij veel losser geworden en boeit hij nu van begin tot eind. Knap hoe hij die kunst van het vertellen heeft ontwikkeld.

Toen wij vaak onderhandelden met het kabinet omdat we voor een meerderheid in de Eerste Kamer nodig waren, hadden we de neiging om het niet met elkaar eens te zijn. Als hij zei dat we A moesten doen, betoogde ik dat B beter was en andersom. Zo vonden we een goed evenwicht. Maar soms moest je wel zeggen: Kees, het is nu genoeg. Want hij kan weleens doordraven. Maar het mooie is dat als je stop zegt, hij dat ook doet.

We hebben ook grappige dingen meegemaakt. Ik denk aan een teamtraining toen we gingen zeilen met de fractie. Kees vond dat helemaal niks, omdat je moest laveren en moeilijk tegen de wind in kon zeilen. Hij vond het maar raar dat je gaat zeilen als de motorboot al zo lang geleden is uitgevonden.

Kees heeft de SGP en daarmee het christelijk gedachtegoed toegankelijk gemaakt voor andersdenkenden. Door zijn welbespraakte stijl en openheid naar anderen zijn er nu veel meer mensen en partijen die luisteren naar wat de SGP te zeggen heeft.

Ik dank hem zeer voor wat hij voor de partij gedaan heeft en gun hem nog vele mooie jaren op een plek die minder geregeerd wordt door de media en de waan van de dag.”

Oud-SGP-Kamerlid Elbert Dijkgraaf

---

SGP nu zichtbare deelnemer aan publiek debat

„Kees heb ik als minister van Justitie en Veiligheid meer dan vier jaar tegenover mij gehad in de Tweede Kamer als lid van de oppositie. Hij wist redelijk wat van het Oude Testament, en hij kon er ook goed mee overweg als er eens een principiële kwestie in het parlement speelde. Ik wist weer meer van het Nieuwe Testament, al zal Kees dat niet toegeven.

Zijn belangrijkste wapenfeit is dat hij de SGP een zichtbare deelnemer in het publieke debat heeft gemaakt, een partij waarnaar geluisterd werd en wordt. In de loop der jaren werd hij steeds meer een echte staatsman. Maar hij kon ook weglopen van de constructieve houding wanneer de uitkomst tegen zijn uitgangspunten inging.

Een mooie anekdote over hem is dat hij naar mijn stellige indruk in het debat over de invoering van de avondklok het argument had gebruikt dat daarvoor geen wettelijke basis bestond, in tegenstelling tot wat ik duidelijk had aangetoond. De rechter in kort geding nam die stelling kritiekloos over, maar in hoger beroep werd dat gelukkig teruggedraaid: de avondklok was wel degelijk wettig. Toen ik Kees daarna aansprak op zijn onjuiste standpunt, keek hij mij verbaasd aan: „Dat is helemaal niet mijn standpunt geweest, je hebt je een letter vergist – dat was de inbreng van de SP! Dat je onze twee partijen door elkaar haalt, kan ik nog begrijpen bij een minister die in crisistijd zo veel aan zijn hoofd heeft, maar dat je mij ervan verdenkt er een niet-rechtsstatelijk standpunt op na te houden, dat is pas echt ernstig.”
We gingen lachend uiteen.”

Oud-minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid

---

We zien er ernstiger uit dan we vanbinnen zijn

„In de tien jaar dat ik in de Tweede Kamer zat, was Kees van der Staaij altijd broederlijk in de buurt. Troostvol toen ik me nogal vervreemd voelde van de rest van de Kamer na een debat over meerouderschap. Begripvol als onze fractie met pijn en moeite met een coalitiecompromis akkoord was gegaan. Bemoedigend als wij geroepen werden om regeringsverantwoordelijkheid te dragen.

Kees en ik zetten ons allebei met hart en ziel in voor de missie van onze eigen partij. Ik schat in dat wij zelf daarbij dichter bij elkaar stonden dan grote delen van onze beide achterbannen dat tegenwoordig doen. Qua karakter lijken we wel op elkaar en uiterlijk zien we er allebei vaak ernstiger uit dan we vanbinnen zijn. Maar belangrijker dan dat, er was ook steeds ook geestelijke herkenning. De keer dat Kees met Rembrandts schilderij van de verloren zoon in de Kamer iets deelde over het hart van het Evangelie was ook het moment waarop politieke verschillen vervaagden.

Nu is Den Haag voltooid verleden tijd. Zelfs aan het Kamerlidmaatschap van Kees blijkt een einde te kunnen komen. Dit is het moment waarop een bescheiden mens zijn vijf broden en twee vissen mag leggen in handen van de Heiland. Op hoop van zegen van Degene die altijd blijft.”

Oud-ChristenUnievoorman Gert-Jan Segers

---

---

Herinneringen aan Roelof

Genoten van zijn vaderlijke adviezen

„„Roelof wil je deze motie met me indienen? En wil jij dan eerst tekenen, want dan bestaat de motie Bisschop Peters. En dat is leuk voor mijn moeder.” Ik ken Roelof sinds ik in 2017 in de Kamer ben gegaan. En roomse grapjes is hij steeds beter gaan waarderen. Ik vond in hem een trouwe bondgenoot in de strijd voor de vrijheid van onderwijs en ouderbetrokkenheid. En hij in mij. Maar het meest heb ik genoten van zijn glimmende ogen als hij vertelde over zijn gezin, de jeugd en het onderwijs. En van de vaderlijke adviezen die hij mij soms gaf. „Dit werk vreet je helemaal op als je niet uitkijkt.” „Zorg dat je de Waarheid niet uit het oog verliest.” „En vergeet niet de tijd te nemen voor je gezin. De rest is ijdelheid.” Roelof heeft me laten zien dat het woord vlees kan worden zonder daarmee te koop te lopen. Ik ga hem erg missen.”

Scheidend CDA-Kamerlid René Peters

---

Bisschop bleef loyaal aan de boerenzaak

„Het was natuurlijk even wennen –ook voor de SGP– dat boeren na jarenlange opgekropte emotie in oktober 2019 ineens in actie kwamen en zich duidelijk lieten horen en zien. Zelfs als dit kwam uit de ”eigen achterban”. Maar Roelof Bisschop was en bleef zeer loyaal aan de boerenzaak, begreep de emoties, en stond op vele boerenpodia.

Ik herinner me dat moment eind 2019. Roelof belde, laat in de avond, vanuit een bespreking met minister Carola Schouten over de stikstofwet. „Bart, wat vind jij, wat moeten we doen? Er is al een meerderheid voor de wet, maar áls we meedoen kunnen we erin krijgen dat PAS-melders wettelijk gelegaliseerd moeten worden én het kabinet samen met de sector tot een landbouwakkoord moet komen.” Dat schetst de complexe situatie in de Haagse slangenkuil, waarbij het vaak kiezen uit twee kwaden is…

Roelof heeft dat met alle waardigheid gedaan, ik wens hem alle rust, zegen en afstand van de Haagse hectiek toe!”

Agractie-voorman Bart Kemp

---

Noeste werker met ijzersterk gestel

„Ik ken Roelof Bisschop ongeveer vijftien jaar in een aantal hoedanigheden. Als broeder in eenzelfde kerkelijke gemeente, als medelid van het wetenschappelijk instituut van de SGP en als medelid van de commissie opleiding en vorming van de Hersteld Hervormde Kerk. Wat ik bijzonder in hem waardeer is zijn gastvrijheid, samen met zijn onwaardeerbare vrouw Christien. Dat gaat tot het aanbieden van een diner, voor de enkele keer dat je anders toch echt zelf je avondeten klaar moet maken. Hij is een noeste werker met een ijzersterk gestel en ook behoorlijke spierkracht. Daar kwam ik achter in de tijd dat we samen wat bewegings- en krachtoefeningen deden in een fitnessruimte van een van zijn kinderen. Helaas ontbrak bij ons beiden de intrinsieke motivatie en duurde het maar kort.

In de gremia waarin ik samen met hem zitting heb, viel mij op dat hij een degelijke bijdrage levert zodra hij zich ergens in vastbijt. In zijn politieke optreden denk ik aan zijn hart voor het onderwijs en de initiatiefwet die hij met succes indiende om scholen meer ruimte te geven voor eigen beleid. In Kamerdebatten waardeer ik zijn principiële weerstand tegen de genderideologie. Er zijn ook dingen waar we wat verschillend over denken, maar daar spreken we dan samen over…”

Hoogleraar integrale stikstofeffectanalyse Wim de Vries

---

Opa Roelof komt thuis

„Ik ken Roelof sinds september 2012. Ik waardeer zijn grote hart en brede kennis ten aanzien van het onderwijs. Samen hebben wij, tot verbazing van velen, een aantal voorstellen ter verbetering van het onderwijs ingediend. Het hoogtepunt was de aangenomen en alom gewaardeerde initiatiefwet die het toezicht van de Onderwijsinspectie drastisch ten goede wijzigde.

Ik liep weleens aan tegen de stugheid die Roelof toonde ten aanzien van mogelijke aanpassingen die raakten aan artikel 23 van de Grondwet waarin de Onderwijsvrijheid is vastgesteld.

Ik wens Roelof, zijn vrouw, zijn kinderen en kleinkinderen al het goede toe. Opa komt thuis!”

D66-senator en oud-Tweede Kamerlid Paul van Meenen

---

Hij kan soms een tikkeltje populistisch zijn

„Roelof ken ik al vanaf mijn tijd als voorzitter van de ChristenUnie. Vriendelijkheid en hoffelijkheid kenmerken hem.

Het was tijdens een debat dat ik aan de beantwoording van de vragen uit de Kamer toe was. Ik kwam aan bij de vragen van Roelof Bisschop. Ik zag dat hij een beetje zat te dommelen – het debat duurde ook al langer dan een veelvoud van een goede gereformeerde preek. Toen ik zijn naam noemde om de vragen te beantwoorden reageerde hij even niet. Ik heb toen bij de beantwoording nogmaals, wat luider, zijn naam genoemd en toen was hij er weer helemaal bij.

Roelof kwam op voor de vissers, boeren en kleinere kwekers. Hij deed zijn werk gedegen, maar hij kan soms een tikkeltje populistisch zijn.

Ik wens hem toe dat hij kan genieten van een mooie tijd met wat meer rust. Maar ook blijvende betrokkenheid bij de christelijke politiek. En vooral wens ik hem Gods zegen.”

Demissionair minister van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit, Piet Adema